ما کودکی را که عقب‌مانده ذهنی و یا دچار فلج مغزی است سرزنش نمی‌کنیم، اما تعداد زیادی از مردم تصور می‌کنند کودکان بدرفتار قادر به کنترل رفتار خود می‌باشند و اگر بخواهند می‌توانند آن را متوقف سازند. این تصور که این کودکان مسئول رفتار خود می‌باشند، در ارتباط متقابل بین آن ها و اطرافیانشان نظیر خانواده، همکلاسان و حتی معلمانشان تاثیر نامطلوبی بر جای خواهد گذاشت.
ج. رشد زبان
کودکان مبتلا به آشفتگی یا اختلال رفتاری ممکن است دارای اشکال خفیف تأخیر و مشکل زبانی باشند. برخی از آن ها به ندرت می‌توانند حول موضوع اصلی صحبت کنند و مشکلاتی در استفاده از زبان به شکل مناسب به گونه‌ای که به موقعیت و مکالمه معنی بدهد، دارند. برخی کودکان آشفته شدید به هیچ عنوان حرف نمی‌زنند و به نظر نمی‌رسد که زبان را بفهمند. برخی نشانه های پژواک‌گویی از خود بروز می‌دهند. یعنی هر آنچه را می‌شنوند تکرار می‌کنند و چیز دیگری نمی‌گویند. گفتن سخنان بی‌معنا در بین آنان بسیار رایج است و مدام سوالات یا جملات را تکرار می‌کنند.
۲-۱۰- دسته بندی اختلالات رفتاری
الف ) گروهبندی بر اساس مزاج: بقراط حکیم ( ۴۶۰- ۳۷۷ ق.م ) پزشک و دانشمند بزرگ یونان که به پدر پزشکی شهرت دارد معتقد است که اختلالات روانی یا رفتاری به علت آسیب مغزی یا بیماری‌های مغزی و زیاد شدن نسبت یکی از ترشحات بدن یا اخلاط چهارگانه ایجاد می شود .
۱- دمویی یا خونی: این دو دوره که خون بر سایر اخلاط غالب است از کودکی تا ۱۵ سالگی به طول می انجامد . در این دوره بدن گرم و مرطوب است بنابرین زمینه‌های رشد کاملاً مساعد می‌باشد .
۲- صفراوی: از ۱۵ سالگی تا حدود ۳۵ سالگی غلبه صفرا بر شدت خود می‌رسد محیط بدن در این دوره سرد و مرطوب است .
۳- سوداوی: از ۳۵ سالگی تا حدود ۶۰ سالگی ، سودا بر سایر اخلاط تسلط دارد محیط بدن گرم و خشک است .
۴- بلغمی: از حدود ۶۰ سالگی به بعد بدن در این دوره سرد و خشک است .
۵- اختلالات رفتاری دوره بلوغ و جوانی ( ۵ تا ۲۰ سالگی ): اختلالات رفتاری در این دوره بیشتر در ارتباط با اختلاف سلیقه و عقیده جوان بانحوه زندگی و ارزش‌های والدین است . .
ب) گروهبندی بر اساس سن: بر اساس سن نیز دسته بندی دیگری از اختلالات رفتاری شده است به عبارت دیگر برای هر گروه سنی رفتارهای انحرافی غالبی را مشخص کرده‌اند .
-
- دوره کودکی( تولد تا ۳ سالگی ) : واکنش‌های رفتاری بیمارگونه کودکان در این دوره اکثراً از نوع واکنش‌های سایکوسوماتیک یا روان تنی می‌باشد .
- دوره دوم کودکی( ۴ تا ۶ سالگی ) : اختلالات رفتاری در این دوره بیشتر به صورت ترس ، انواع عادات نامطلوب مانند جویدن ناخن ، مکیدن انگشت و … است. اختلالات رفتاری این دوره بیشتر از نوع واکنش‌های زودگذر تطابقی یا مقدمات نوروماتیک است .
۳- اختلالات رفتاری دوره سوم کودکی( ۷ تا ۱۱ سالگی ) : اختلالات رفتاری در این دوره بیشتر به صورت دروغگویی، دزدی، امتناع از رفتن به مدرسه و …است .
۴-اختلالات رفتاری دوره نوجوانی ( ۱۲ تا ۱۴ سالگی ) اختلالات رفتاری در این دوره بیشتر در ارتباط با انجام تکالیف مدرسه و برآوردن توقعات و انتظارات تحصیلی از طرف معلم و والدین است.
ج) گروهبندی بر اساس سبب شناسی : در دسته بندی ، اختلالات رفتاری بر اساس سبب شناسی آن به دو دسته عمده تقسیم می شود که عبارت است از :۱-اختلالات رفتاری با زیر بنای ارگانیکی یا جسمی ۲-اختلالت رفتاری با زیر بنای روانی و بدون مشکلات جسمی
اختلالات رفتاری که منشاء عضوی دارد: مشکلات رفتاری به علت آسیب مغزی یا اختلال در وظایف غدد مترشحه داخلی و مانند آن به وجود می‌آید
د)گروهبندی از دیدگاه های مختلف آموزش و پرورش:
هر یک از این دسته بندی ها طرفداران خاص دارد اما چون طرفداران این نوع دسته بندی ها با نگرش پزشکی- روان پزشکی به دسته بندی بیماری‌های روانی پرداخته‌اند، بنابرین نگرش آموزش و تربیتی نادیده انگاشته شده است.
بی نظمی در سلوک: کودک که دارای بی نظمی در سلوک است، قدرتها را به مبارزه می طلبد، دشمنی با منابع قدرت مانند افسر پلیس، معلم، پدر و … دارد.
اضطراب و گوشه گیری: کودک مضطرب، افسرده کودکی خجالتی، ترسو، گوشه گیری، حساس و مطیع است. ولی بیش از حد وابسته می‌باشد و به سادگی افسرده می شود .
رفتارهای نا مناسب و ناپخته: در رفتاهای این گونه کودکان ویژگیهایی چون عدم توجه، فقدان علاقه نسبت به امور، به ویژه به مدرسه و تحصیل، تنبلی گنگی و گیجی، انکار باطل، رویاهای روزانه بی اساس و … به صورت وافر مشاهده می شود .
رفتارهای ضد اجتماعی: کودکان با رفتارهای ضد اجتماعی، برخی از ویژگی‌ها یا مشکلات رفتاری کودکان یا بی نظمی در سلوک را دارند اما این گونه کودکان در بین گروه همگنان خود اجتماعی هستند. آنان معمولاً عضو یک گروه می‌باشند. همواره در گردابی از رفتارهای گناه آلود و جنایت آمیزی به سر می‌برند. نمونه ای از رفتارهای ضد اجتماعی، مانند دزدی، مدرسه گریزی، پرسه زنی، باندبازی و … مشاهده می شود.( سیف نراقی ،۱۳۹۰)
اختلالات رفتاری نوجوانان شامل:۱ – شناختی ۲- اختلالات عاطفی ۳- جسمانی
۱- شناختی : شامل اختلالاتی هستند که به صورت تفکر اختلالاتی تلقی می‌شوند یعنی نوجوان این گونه رفتارها را در جهت ارضای نیازهای درونی خود توجیه می‌کند و این گونه رفتارها را برای خود نوعی هنجار قابل توجه می پندارد و این رفتارها از نقطه نظر شناختی بسیار پیچیده و شامل کنشها و واکنش‌های شخصیت فرد با پدیده‌های امور اجتماعی شخصیتی است و به اصطلاح نوعی جمع بندی از امور و عناصر رفتاری را برای رسیدن به یک هدف در جهت ارضاء و تحقق آرمانها و آرزوهای خود می پذیرد مثلاً فرد والدین را عامل جهت محدود کردن خواستهاو تمایلات نوجوانی خود می بیند و با نوجوانان و الگوهای خاص هنری و ورزشی همنوایی می‌کند و نوع تضاد بین نسل نوجوانان و والدین پیش می‌آید که این رفتار ها نوعی اختلالات رفتاری شناختی تلقی می‌شوند.
۲- اختلالات عاطفی: در اثر کاهش و تقلیل حمایت ها و محبت ها و عواطف والدین و مربیان و اولیاء امور جامعه در نوجوانان شکل می‌گیرد. نوجوانانی که پدران و مادران از هم گسیخته و ستیزه جو دارند معمولاً فرصت کسب زمینه‌های حمایتی و پذیرش از طرف والدین را کمتر پیدا می‌کند و اگر این وضع در مدرسه و جامعه برقرار باشد نوجوانان نوعی احساس جدایی از آن ها نموده و با رفتارها و حرکات مخالف آن ها درصدد مخالفت باوالدین و اولیاء بر می‌آیند .
آخرین نظرات