۲۶-۲ یافته ­های پژوهشی داخلی و خارجی در خصوص موضوع

در این قسمت ابتدا پژوهش­هایی عنوان خواهد شد که در آن­ها طرح­واره درمانی موجب کاهش فعالیت طرح­واره­های ناسازگار اولیه شده است و سپس پژوهش­هایی که به بررسی طرح­واره درمانی و رضایت زناشویی پرداخته­اند، مرور خواهد شد.

هنرپروران، نظیری و محمدنژاد (۱۳۸۹) در پژوهشی با عنوان اثربخشی رویکرد طرح­واره درمانی به شیوه گروهی بر تعدیل طرح­واره­های ناسازگار اولیه در زنان افسرده سال ۱۳۸۸ که بر روی ۲۰ زن افسرده که به شیوه تصادفی انتخاب شده بودند، ‌به این نتیجه دست یافتند که طرح­واره درمانی به شیوه گروهی در کاهش طرح­واره­های ناسازگار حوزه ­های بریدگی و طرد، دیگر جهت­مندی و گوش به زنگی بیش از حد به­گونه ­ای معنادار مؤثر بود.

همچنین کاملی، قنبری­هاشم­آبادی و محمدیان­شعرباف (۱۳۹۰) در پژوهش خود با عنوان بررسی اثربخشی گروه درمانی شناختی متمرکز بر طرح­واره بر تعدیل طرح­واره­های ناسازگار اولیه در دختران نوجوان بی­سرپرست و بدسرپرست ‌به این نتیجه دست یافتند که گروه درمانی شناختی متمرکز بر طرح­واره تأثیر معناداری بر تعدیل طرح­واره­های بازداری هیجانی، خود تحول نیافته، وابستگی، نقص، محرومیت هیجانی، استحقاق، خودکنترلی ناکافی، بی ­اعتمادی، اطاعت، انزوای اجتماعی، فداکاری و آسیب پذیری نسبت به ضرر یا بیماری داشته است.

همین­طور در پژوهشی با عنوان مقایسه اثربخشی تکنیک­های شناختی و هیجانی طرح­واره درمانی بر کاهش طرح­واره­های ناسازگار اولیه افراد افسرده که توسط دارابی، برجعلی و اعظمی (۱۳۹۳) بر روی ۴۳ نفر از افراد افسرده انجام شد ‌به این نتیجه دست یافت که نمره کلی طرح­واره­های ناسازگار همه بیماران در دو گروه پس از پایان مداخله کاهش پیدا کرد و این حاکی از اثربخشی طرح­واره درمانی بر کاهش فعالیت طرح­واره­های ناسازگار است.

همچنین مکوندحسینی، رضایی و عزالدین (۱۳۹۳) در پژوهش خود با عنوان اثربخشی گروه درمانی شناختی متمرکز بر طرح­واره بر تعدیل طرح­واره­های ناسازگار اولیه نوجوانان بی­سرپرست و بدسرپرست ‌به این نتیجه دست یافتند که گروه درمانی شناختی متمرکز بر طرح­واره در طی ۱۲ جلسه تنها توانست فعالیت طرح­واره­های بازداری هیجانی، خود تحول نیافته ، و استحقاق/ بزرگ­منشی را کاهش دهد.

هاتفی­پور، محمدیان­شعرباف، فریدحسینی و مشهدی (۱۳۹۳) نیز در پژوهش خود با عنوان ‌به این نتیجه دست یافتند که طرح­واره درمانی گروهی موجب بهبود سازگاری اجتماعی و تعدیل فعالیت طرح­واره­های بازداری هیجانی، استحقاق/ بزرگ­منشی، اطاعت، بی ­اعتمادی/ بدرفتاری، نقص/ شرم و وابستگی/ بی­کفایتی می­ شود. همچنین علائم بیماری در مردان مبتلا به اختلال شخصیت مرزی نیز کاهش پیدا کرد.

در پژوهش دیگری با عنوان اثربخشی و تداوم طرج­واره درمانی به شیوه گروهی در درمان دانشجویان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی که توسط صفاری­نیا، زارع، کرمی و سلگی (۱۳۹۳) بر روی ۳۵ نفر از دانشجویان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی مراجعه­کننده به مراکز مشاوره دانشگاه ­های کرمانشاه انجام شد ‌به این نتیجه دست یافت که طرح­واره­های محرومیت هیجانی، بی ­اعتمادی/ بدرفتاری، بازداری هیجانی، انزوای اجتماعی، شرم/ نقص و اطاعت که پیش از آموزش وضعیت نامناسبی داشتند، پس از آموزش تغییر یافتند.

در نهایت پژوهش موسوی­اصل موسوی­سادات (۱۳۹۲) با عنوان اثربخشی طرح­واره درمانی در کاهش شدت فعالیت طرح­واره­های ناسازگار اولیه جانبازان مرد مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه، ۳ جانباز مرد مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد نمرات پرسشنامه طرح­واره یانگ در همه بیماران در طول پروتکل طرح­واره درمانی کاهش محسوسی داشته است. در آزمودنی اول به غیر از طرح­واره­های انزوای اجتماعی، معیارهای سرسختانه و استحقاق، سایر طرح­واره­های ناسازگار اولیه کاهش فعالیت داشتند. در آزمودنی دوم و سوم همه طرح­واره­های ناسازگار اولیه در فرایند درمان کاهش فعالیت داشتند .همچنین نتایج نشان داد که هرسه آزمودنی در حوزه ­های طرد و بریدگی، خودگردانی و عملکرد مختل، محدودیت­های مختل، دیگرجهت­مندی و گوش به زنگی بیش از حد روند رو به بهبودی را طی نمودند که این با نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر همسو است که آموزش طرح­واره­ها موجب کاهش فعالیت آن­ها در آزمودنی­ها می­ شود.

در این قسمت به بحث ‌در مورد پژوهش­هایی پرداخته خواهد شد که در ارتباط با زوج درمانی با هدف افزایش رضایت زناشویی انجام ‌گرفته‌اند. تحقیقات بسیاری با هدف سودمندی رویکردهای زوج­درمانی بر ابعاد مختلف ارتباط زناشویی انجام گرفته است. همانند پژوهشی با عنوان بررسی تأثیر برنامه بهبودبخشی ارتباط بر رضایت زناشویی زوجین هر دو شاغل که ‌به این نتیجه دست یافت که برنامه بهبودبخشی ارتباط به­ طور معناداری، رضایت زناشویی کلی و همه ابعاد آن را بهبود بخشیده است. برنامه بهبودبخشی ارتباط، برنامه­ای آموزشی است که هم جهت پیشگیری از مشکلات زناشویی و هم برای درمان آن­ها استفاده می­ شود. این برنامه به زوجینی هم که در زندگی خود مشکلی ندارند کمک می­ کند تا بیشتر از یکدیگر لذت ببرند (نظری و نوابی­نژاد، ۱۳۸۴).

همچنین اثربخشی آموزش مهارت­ های ارتباطی پیش از ازدواج بر افزایش رضایت زناشویی پس از ازدواج در پژوهش جعفری (۱۳۸۸)، مورد بررسی قرار گرفت که یافته ­های پژوهش حاکی از اثر بخشی آموزش مهارت­ های ارتباطی در افزایش رضایت زناشویی زوجین بود. در همین راستا، صبحی­قراملکی، پارسامنش و رضایی (۱۳۹۰) در پژوهشی با عنوان اثربخشی آموزش خانواده بر رضایت زناشویی دریافتند که آموزش مهارت­ های زندگی، میزان رضایت زناشویی و جنسی را در گروه آزمایش به­ طور معناداری افزایش می­دهد.

طی چند سال اخیر در ایران و دهه­های اخیر در خارج از ایران نیز چند پژوهش به بررسی اثربخشی رویکرد طرح­واره درمانی بر رضایت زناشویی زوجین پرداخته­اند ازجمله:

یوسفی (۲۰۱۲)، در پژوهشی با هدف مقایسه اثربخشی دو رویکرد خانواده­درمانی مبتنی بر طرح­واره درمانی و نظام عاطفی بوئن بر طرح­واره­های ناسازگار اولیه در مراجعان متقاضی طلاق شهر سقز دریافت که خانواده­درمانی مبتنی بر نظام عاطفی بوئن و طرح­واره درمانی، تقریبا تأثیر یکسانی بر کاهش طرح­واره­های ناسازگار اولیه بریدگی و طرد، خودگردانی و عملکرد مختل، محدودیت­های مختل، دیگرجهت­مندی و گوش به زنگی گروه­ ها داشته اند. این پژوهش بر روی ۶۶ مراجع متقاضی طلاق به مراکز مشاوره­ای شهرستان سقز انجام شده است.