۱- قرارداد استفاده از فضای مجازی به عقد معین اجاره نسبت به همه عقود نزدیک تر است و شروط قراردادی بر اساس ماده ۱۰ قانون مدنی قابل اجراست.
۲-با وجود تعهدات متعدد این قرارداد در قالب ماده ۱۰ قانون مدنی قابل تبئین است.
روش تحقیق
در این تحقیق سعی شده است با گردآوری مطالب به صورت کتابخانه ای و تحلیل آن ها به صورت کاربردی ،ماهیت قراردادهای میزبانی وب بررسی شود و با بهره گرفتن از اصول و مبانی حقوقی آثار وتعهدات ناشی از این قرارداد مشخص گردد.
پیشینه تحقیق
نظر به اینکه از پیدایش و فراگیر شدن اینترنت به عنوان مظهر فضای تبادل اطلاعات تنها کمی بیش از دو دهه می گذرد ،در مقایسه با موضوعات قدیمی تر منابع علمی و تحلیلی در موضوع یافت نمی شود. همینطور به دلیل نو بودن موضوع این پژوهش ،یعنی قرارداد های میزبانی وب ،کمبود منابعی که بتوان آن ها را راهنمای تحقیق و مستند تطبیق قرار داد ،از جمله مشکلات در راه نگارش این تحقیق بوده است. همچنین کتاب یا مقاله ای که به ماهیت و مفاد و آثار این قرارداد در حوزه ادبیات حقوقی به طور اخص بپردازد، یافت نشد که این وضعیت خود توجیه کننده لزوم توجه به این موضوع و نگارش آن است. البته نمونه قراردادهای بیشماری در حقوق داخلی و خارجی در دسترس بوده که تا حد امکان مورد استفاده و ارجاع قرار گرفته اند.
اثر تحقیقی مشابهی هم که با عنوان مشابه ولی در حوزه حقوق بین الملل توسط یکی از دانشجویان حقوق خصوصی دانشگاه آزاد نراق به نگارش درآمده است – که در مواردی به آن رجوع شده است – به طور عام قراردادهای استفاده از فضای مجازی را مورد بررسی قرار داده است و به قرارداد میزبانی وب نپرداخته است. در پژوهش مذکوراستدلال شده ، به این دلیل که ،لامکانی و لازمانی مختص ذات واجب الوجود است بنابرین فضای مجازی باید دارای مکان و زمان باشد و قابل لمس و مشاهده است[۱]. در حالی که اغلب اجزای غیر مادی عالم ،ماهیتا لامکان اند مثلا درد ، عقل و مفاهیم انتزاعی دیگر وآنچه را که ما می بینیم در واقع آثار آن ها است نه عین آن ها. برخی موضوعات مطرح در این نوشته اصولا در اثر پژوهشی مورد بحث ،مورد مطالعه تفصیلی و حتی مستقل قرار نگرفته مثلا؛ ارکان و عناصر فضای مجازی ،انواع قرارداد استفاده از فضای مجازی ،طرفین این قرارداد ،آثار این نوع قرارداد در قالب ماده ۱۰ قانون مدنی ،ماهیت و مفاد قرارداد های خدماتی ،مفاد قرارداد ،تعهدات طرفین و… .در مباحثی هم که تحت عناوین مشابهی مورد بررسی قرار گرفته اند، در بسیاری موارد از لحاظ محتوا کاملا متفاوت می‌باشد و اصولا موضوعات فقهی عقود و مفاهیم مورد تطبیق، بررسی شده است مثلا مالیت داشتن فضای مجازی و اعتبار این قراردادها به جهت الکترونیکی بودن با توجه به ماده ۱۹۰ قانون مدنی و ماهیت عقد بیع به طور مفصل مورد بررسی قرار گرفته و در مواردی با کنوانسیون بیع بین الملل مقایسه شده است و در آخر یک قرارداد طراحی وب سایت آورده شده است در حالی که این قرارداد ،استفاده از فضای مجازی را به دنبال نخواهد داشت .
تقسیم بندی مطالب
به دلیل فنی بودن موضوع تحقیق ،در فصل اول سعی شده است نخست به پیشینه ،کلیات و مبانی فنی و حقوقی فضای مجازی پرداخته شود و با توجه به عناصر و ارکان آن ،فضای مجازی تعریف گردد. سپس خصوصیات عمومی قراردادهای استفاده از فضای مجازی بر اساس مبانی حقوقی مشخص شده و تعریفی از آن به دست آمده است. برای فهم بهتر موضوع ذکر انواع قراردادهای استفاده از فضای مجازی و طرفین قرارداد در این فصل گنجانده شده است.
در فصل دوم سعی شده است اوصاف عقود معینی که قابلیت انطباق بیشتری با قرارداد میزبانی وب دارند ،یعنی بیع و اجاره وحق انتفاع ،مورد بررسی قرار گیرند و این اوصاف با اوصاف قرارداد موصوف مقایسه و وجود سنخیت یا عدم آن تحلیل شود. در گفتار بعدی این فصل ،قرارداد میزبانی وب با توجه به ماده ۱۰ قانون مدنی به عنوان عقدی نامعین ،تعاهدی ،بین‌المللی ،تجاری و… تبیین شده است و آثار آن توضیح داده شده است.
نهایتاً درفصل سوم ،انواع و مفاد قراردادهای خدماتی و مزایای هر یک از آن ها با توجه به نوع قرارداد ،پیچیدگی آن و عوامل دیگر هر قرارداد آمده است و مفاد قرارداد میزبانی وب نیز با ارجاع هر بند آن به قراردادهای ضمیمه تحقیق ،به عنوان قرارداد خدماتی احصاء شده است. درآخر گفتاری جداگانه به تبیین تعهدات اصلی هر یک از طرفین و ضمانت اجراهای آن اختصاص یافته است.
فصل اول:
مفهوم فضای مجازی و قرارداد استفاده از آن و اقسام آن
مبحث اول: فضای مجازی و اقسام و عناصر آن
گفتار اول: تعریف فضای مجازی و پیشینه آن
برای شناخت هر موضوعی آگاهی نسبت به پیشینه آن ضروری است،بنابرین در این گفتار مختصرا به پیشینه فضای مجازی در جهان و در ایران پرداخته ،سپس سعی در تعریف آن داریم.
پیشینه فضای مجازی
روزگاری فضای مجازی تنها منحصر به ذهن انسان بود. انسان از همان ابتدا در ذهن خود تخیلاتی داشت بیرون از مکان و متواری از زمان و در این فضا خود را از همه چیز رها می کرد. اما این فضا در ذهن خودش بود؛ نه می‌توانست آن را ببیند و نه می‌توانست به دیگران نشان دهد. فضای سایبر یا فضای مجازی در گام اول با رادیو و تلویزیون مطرح گردید و سپس رایانه و مخابرات و از همه مهمتر اینترنت پایه هایش را بنا نهاد[۲].
پیدایش این پدیده جدید که توانمندی های شگرفی را برای بشر امروزی به ارمغان آورده است. به دهه ۱۹۶۰ برمی گردد[۳]، زمانی که اتحادیه جماهیر شوروی موشکی با نام «اسپوتنیک[۴]» را به فضا فرستاد و نشان داد دارای قدرتی است که می‌تواند شبکه های ارتباطی آمریکا را با موشک های بالستیک و دوربرد خود از بین ببرد. آمریکایی ها در راستای پاسخ گویی به این اقدام روس ها، مؤسسه آرپا[۵] را تأسیس کردند که هدف آن انجام پژوهش و آزمایش برای پیدا کردن روشی بود که بتواند با خطوط تلفنی، رایانه ها را به هم مرتبط کند به طوری که چندین کاربر بتوانند از یک خط ارتباطی مشترک استفاده کنند. در اصل، شبکه ای بسازند که در آن داده ها به صورت خودکار بین مبدأ و مقصد، حتی در صورت از بین رفتن بخشی از مسیرها، جابه جا و منتقل شود. تاریخ تولد اینترنت نیز به طور رسمی اول سپتامبر ۱۹۶۹ اعلام شده است. در دهه ۱۹۷۰ با تعریف پروتکل های جدیدتر از جمله تی. سی. پی[۶] که تا به امروز رواج دارد و نیز مشارکت رایانه های میزبان[۷] و گسترده شدن آن ها در برخی نواحی خارج از مرزهای ایالات متحده، ایده اینترنت، همراه با جزئیات بیشتری مطرح شد. تا اینکه طی سال های پایانی دهه ۱۹۷۰ شبکه های مختلف تصمیم گرفتند به صورت شبکه ای واحد با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و طرح آرپانت[۸] را به عنوان هسته اصلی انتخاب کنند. این حرکت ادامه یافت و شبکه های مختلف به هم متصل شدند و نهایتاًً در سال ۱۹۹۳ نام اینترنت بر این شبکه بزرگ گذاشته شد. این شبکه عظیم تا سال ۱۹۸۳ کمتر از پانصد رایانه میزبان داشت که عمدتاًً در آزمایشگاه های نظامی و بخش های رایانه ای آمریکا مستقر بودند. اما چهار سال بعد در سال ۱۹۸۸ اینترنت در صدها دانشگاه و آزمایشگاه پژوهشی، صاحب ۲۸۰۰۰ رایانه میزبان شد و روز به روز به تعداد آن ها افزوده شد[۹].
آخرین نظرات