معنی بیت: هنگامی که تو بر سمند یکران خود می نشینی و به مصاف دشمنان می روی، پنداری که خورشید در برج حمل می درخشد (خورشید در برج حمل که درخشانتر از همیشه است شبیه توست هنگامی که بر اسب خود می نشینی و به میدان جنگ می روی).
۳۱)اسب همت را عنان ار تنگ گیری تو رواست زانک پیش تو جهان بس تنگ میدان آمدست
اسب همت: اضافه استعاری
عنان تنگ گرفتن؛ عنان گرفتن: کنایه از در اختیار گرفتن و نیز از حرکت باز داشتن، متوقف ساختن.
( فرهنگنامه شعری)
خاقانیا زمانه زمام امل گرفت گر خود عنان عمر بگیرد زمان مخواه
(دیوان خاقانی. ص ۳۷۷)
تنگ میدان: آن که میدان کوتاه دارد، کنایه از مجال و فرصت محدود (فرهنگنامه شعری)
مجیر در جای دیگر دیوان گوید:
روزی که شوند تنگ میدان از حادثه قضا دو لشکر
(دیوان مجیر، ص ۱۱۴)
بین کلمات اسب، عنان و تنگ میدان تناسب وجود دارد.
معنی بیت:  اگر اسب همت خود را با آرامی و با طمأنینه حرکت دهی، جایز و شایسته است. برای اینکه جهان در مقابل تو کوچک و تنگ تر شده است. (جهان برای جولان و گردش اسب همت تو وجود تو کوچکتر و تنگ تر شده است).
۳۲)کارساز عالمی امروز در دوران تست خوشتر از خوش هر چه آن در تحت دوران آمدست
در بیت با تکرار دوران آرایه تکریر ایجاد شده است و بین خوش و خوشتر جناس زاید (مذیل) وجود دارد.
معنی بیت: تو چاره گر و کارگشای کار فرو بسته ی جهان و خلق جهانی و در دوران سلطنت تو، تمام خوشیهایی که پیش از این در دوران دیگر دیده نشده بود محقق گردیده است.
۳۳)تیغ یک زخمت که او را هست دندان در شکم خصم را الحق حریف آب دندان آمدست
زخم: ضربه
آب دندان: حریف گول و مفت و مغلوب را گویند، شخصی که همیشه در قمار از او توان برد. (فرهنگ لغات و تعبیرات)
حریف آبدندان: کنایه از هم قمارگول و مفتباز و زبون (فرهنگنامه شعری).
خرد را از سر غیرت قفای خاک پاشان زن هوی را از بن دندان حریف آب دندان شو (۱۵)
معنی بیت : شمشیر دندانه دندانه تو، که به یک ضربت خصم را هلاک می سازد، با ناپیدا بودن دندانه هایش برای دشمنانت، الحق حریفی به ظاهر گول است.
۳۴)دولتت دریای دربخش است، وز دوران چرخ او به پایان آمد ار دریا به پایان آمدست
در بیت (با کمی مسامحه) آرایه تصدیر وجود دارد. (کلمه دریا)
در بیت واج آرایی با حرف «د» به چشم می خورد و نیز بین در و دریا تناسب وجود دارد.
معنی بیت: حکومت و فرمانروایی تو مانند دریاست که جواهر و سنگهای گرانقیمت می بخشد. اگر بر اثر گذشت روزگار (در و مروارید و بخشش دریا) تمام شود، بخشش و نعمت و بزرگواریهای شما نیز آن موقع تمام خواهد شد. (بزرگواریها و جوانمردیهای تو مانند دریا تمام شدنی نیست).
۳۵)گر سکندر خوانمت حق با منست از بهر آنک تیغ تو سدی میان کفر و ایمان آمدست
سکندر: اسکندر: گویند دخترزاده فیلقوس است که پدرش دارا نام داشت و چون دارا دخترش فیلقوس را به سبب گند دهن پیش فیلقوس فرستاد و دختر از دارا حامله بود و اظهار می کرد تا بوی دهن او را با اسکندروس که آن را به فارسی سیر گویند علاج کردند و بعد از آن فرزند به وجود آمد. او را اسکندر نام نهادند و نام مادر او ناهید بود و بعضی گویند اسکندر پیغمبر شد و او را ذوالقرنین از آن جهت گویند که دو طرف پیشانی او بلند و برآمده بود. اسکندر به معنی یاور و یاری کننده مرد (برهان)
اسکندر در یکی از سفرهای خود، سد یأجوج و مأجوج را بنا می کند. شاهنامه فردوسی سفرهای اسکندر را با سفر وی به ظلمات خاتمه می دهد (۱۶).
بین کفر و ایمان تضاد وجود دارد و بیت تلمیح دارد به داستان سکندر و سد او.
معنی بیت: اگر تو را اسکندر فاتح جهان بخوانم، درست گفته ام. چرا که شمشیر تو در کشتن و نابود کردن کافران، مانند سدی است که اسکندر برای نابودی یأجوج و مأجوج آن را ساخت.
۳۶)مومن از تست ایمن و ترساست ترسان لاجرم در حریم ترس تو ترسا مسلمان آمدست
ترسا: ترسنده و واهمه کننده، عابد نصاری، راهب. پهلوی: ترساک، ترسند، از خدا و مجازاً به مسیحیان اطلاق شده چنانکه راهب در عربی به همین معنی است. استاد هنینگ ترسا را ترجمه از سریانی می داند. (فرهنگ لغات و تعبیرات)
بین ترس و ترسا و ترسان جناس زاید (مذیل) و نیز صنعت اشتقاق وجود دارد.
ترسا تکرار شده است (تکریر).
در بیت واج آرایی (با حروف س) وجود دارد.
بین ایمن و ترسان طباق وجود دارد و نیز بین مومن و ترسا، مراعات النظیر (و یا به عبارتی طباق) وجود دارد.
معنی بیت: انسان با ایمان در کنار تو در امان است و مسیحی و غیر مسلمان همیشه در حال ترس و بیم است در حریم ابهت و صلابت تو، ترسا مسلمان شده است.
۳۷)همتت جایی رسید ای شاه کاندر جنب او نه فلک با طول و عرضش ده یک آن آمدست
نه فلک: عبارتند از فلکهای قمر، عطارد، زهره، خورشید، مریخ، مشتری، زحل، اطلس یا ثوابت، فلک الافلاک یا عرش (فرهنگنامه شعری)
ده یک: یک دهم چیزی (همان).
بین طول و عرض طباق وجود دارد.
معنی بیت: ای پادشاه! همت و بزرگواری تو به مرتبه ای رسید که فلک نه گانه در مقابل او بسیار کم ارزش و ناچیز به نظر می رسد (همت و جوانمردی و بزرگواری تو با ارزش تر و با اهمیت تر از فلکهای آسمان است).
۳۸)دوش با دل گفتم این شهزاده از روی خرد چون پدر فرمانده ایران و توران آمدست
ایران:  ولایت عراق و فارس و خراسان و آذربایجان و اهواز و طبرستان و بیشتر از حدود شام را نیز گویند. (برهان)
توران:  نام ولایتی است بر آن طرف آب آمد یعنی ماوراء النهر و چون این ملک را فریدون به دو پسر بزرگ خود داده بود، به توران موسوم شد. (همان)
بین ایران و توران تناسب وجود دارد.
معنی بیت: دیشب در دل خود گفتم که این پادشاهزاده مانند پدرش (که شاه است) فرمانده ایران و توران شده است.
۳۹)دل مرا گفت این قدر می دان که از قرآن مجد لفظ انی جاعلٌ در شأن ایشان آمدست
انی جاعل: قسمتی است از آیه «و اذقال ربک للملائکه انی جاعل فی الارض خلیفه قالوا اتجعل فیها من یفسد فیها و یسفک الدماء و نحن نسبح بحمدک و نقدس لک قال انی اعلم ما لاتعلمون» (آیه ۳۰ سوره بقره، ۲)
ترجمه: فآفتاب

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

 

نحوه جبران خسارت

تبصره ۱- تعیین میزان خسارت وارده از ناحیه مؤسسات و اشخاص مذکور در بندهای یک و دو این ماده پس از صدور رأی در دیوان بر وقوع تخلف به عهده دادگاه عمومی است…. در تبصره ذیل متن قانون مرقوم ، بویژه با توجه به ظهور عرفی » خسارت « بکارگیری واژه و جایگاه این اصطلاح در ادبیات حقوقی، بطور بدیهی این استنباط را تقویت می کند که نهادها و مؤسسات نامبرده در صدر ماده ، »مسئولیت مدنی « رویکرد قانونگذار در این متن است . از این رو مفاد و » مسئولیت مدنی دولت و کارکنان آن « ، مذکور و بطور خلاصه مضمون ماده مرقوم را بایستی تبیین کننده اراده قانون گذار درباره ارکان و شرایط شکلی و در » مسئولیت مدنی » ماهوی مربوط به تحقق مسئولیت مدنی دولت و کارکنان آن دانست ادبیات حقوقی به معنی الزام قانونی شخص به جبران خسارات وارد آمده به دیگری است و در هر مورد که شخص ناگزیر از جبران خسارت دیگری می باشد ، می گویند در برابر او مسئولیت مدنی دارد.(کاتوزیان ۱۳۷۰، ص ۱۰)

حقوق مسئولیت مدنی ، اکنون یکی از شاخص ها و بخش های برجسته حقوق و بویژه حقوق مدنی به شمار می آید و نقش ارزنده ای در ایجاد تعادل و تنظیم روابط اجتماعی ایفاء می کند و با توجه به دامنه وسیعی که قواعد مسئولیت مدنی دارد ، حقوقدانان برای تسهیل در مطالعه آن ، تحت عناوین گوناگون قواعد مسئولیت مدنی را دسته بندی و با نظر به آثار و احکام ویژه ای که قواعد مسئولیت مدنی دارد، آنها را شناسایی می کنند، مسئولیت مدنی پزشکان، مسئولیت مدنی قضات، مسئولیت مدنی صغار، مسئولیت مدنی کارفرمایان، مسئولیت مدنی متصدی حمل و نقل و …. نمونه ای از این دسته بندی ها است.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

یکی از شاخه های مسئولیت مدنی است که دامنه » مسئولیت مدنی دولت « با این توصیف وسیعی برای مطالعه و تحقیق حقوقی دارا می باشد . ضرورت این قبیل مطالعات بویژه با توجه به نقش ویژه و روزافزونی که دولت در روابط اجتماعی ایفاء می کند و وظایف و اختیاراتی که در جوامع امروز برای دولت می شناسند و تعریف می کنند ، بیشتر آشکار می گردد . به باور نویسندگان ، از لحاظ تاریخی مسئولیت مدنی از مسئولیت کیفری سرچشمه می گیرد در آغاز حیات اجتماعی بشر ، مسئولیت کیفری ، مسئولیت مدنی را در خود ادغام کرده بود اما در نهایت مسئولیت مدنی از مسئولیت کیفری زاده شد و این دو از یکدیگر جدا شدند . پیشرفت اندیشه اصالت فرد باعث شد که به تدریج ، امّا دیر هنگام مسئولیت مدنی از مسئولیت کیفری تفکیک شود . وقتی قدرت مرکزی به اندازه ای نیرومند شد که توانست بر سران قبایل و طوایف چیره شود، جرایم عمومی پدید آمد که دارای مجازات های عمومی و غیر مذهبی بود و نخست با جرایم و مجازات های خصوصی به رقابت پرداخت و سپس جای آنها را گرفت . دیگر بزه دیده به تنهایی مجرم را تنبیه نمی کند ، بلکه این وظیفه بطور انحصاری به عهده گذاشته می شود با این عمومی شدن مسئولیت کیفری ، مجازات خصوصی فرو می پاشد » دولت « و مسئولیت کیفری و مسئولیت مدنی ، جایگزین مسئولیت مختلط می شود هنگامی که یک از » خسارت شخصی « مسئولیت منحصراً کیفری ، عمومی و غیر مذهبی پدید می آید مفهوم زیان اجتماعی فاصله می گیرد و دامنه نوینی به روی مسئولیت مدنی گشوده می شود که بدین ترتیب می تواند به استقلال برسد . دوماً ، حقوقدان بزرگ سدۀ هفدهم (روسو)برای نخستین بار با عباراتی کلی ، اصل مسئولیت مدنی را بنیان نهاد که نویسندگان قانون مدنی ۱۸۴۰ فرانسه برای تدوین مواد ۱۳۸۲ و ۱۳۸۳ قانون مدنی از او الهام گرفتند (به نقل از ادیب ۱۳۸۲، ص ۴۱) . نویسندگان حقوقی بر این در هرجا که به کار می رود ، رنگ و طنین اخلاقی دارد . و » مسئولیت « باورند که کلمه مسئول اصولاً به کسی می گویند که خطا کار است و باید مکافات گناهی را که مرتکب شده است، ببیند  این واقعیت که حقوق مسئولیت مدنی از لحاظ تاریخی زاده حقوق کیفری است و واژه مسئولیت دارای بار اخلاقی نیز هست و اینکه مبنا و منبع مسئولیت مدنی ، در بسیاری از موارد ارتکاب تقصیر است ، تردیدهائی را درباره مسئولیت مدنی دولت ، ایجاد کرده است زیرا در هر کشور ، سخن نهائی و آخرین را دولت می گوید . تصمیم او برتر از دیگران است هیچ قاعده ای نمی تواند اراده حکومت را محدود کند و این سلطه نهائی که منبع صلاحیت را  خوانده می شود  » حاکمیت « در بر دارد ، در اصطلاح بی گمان کارکرد و وظیفه دولت که مظهر ارادۀ عمومی است ، اعمال قدرت و ایجاد محدودیت برای اشخاص در روابط اجتماعی است و این اعمال قدرت لازمه تشکیل اجتماع تنظیم بر روابط اجتماعی و در نهایت امکان برخورداری همگان از حقوق و آزادی های فردی است که در نهایت در جهت تأمین منافع اجتماعی شکل می گیرد. بدیهی است که این اعمال قدرت در سه جلوه قانونگذاری ، اجرایی و قضائی ظاهر می گردد . همین عنصر با تعریف و ویژگیهائی که از سوی دانشمندان علوم سیاسی و حقوق عمومی دربارۀ حاکمیت آن ابراز شده است، و هدف تأمین منافع و مصالح اجتماعی و بویژه ایجاد نظم و برقراری عدالت در اعمال دولت ، از دیرباز سبب ایجاد تردید دربارۀ مسئول شناختن دولت ، درباره جبران خسارات وارده در نتیجه اعمال دولت گردیده است (عبدالحمید ۱۳۵۳، ص ۷۴۸)

بررسی تاریخی نشان می دهد که هم از لحاظ قانونگذاری و هم از لحاظ رویه قضائی همواره تردیدهای جدی درباره مسئولیت مدنی دولت ، ارکان ، شرایط تحقق و دامنه و قلمرو آن وجود داشته است بویژه تا قبل از مسئول شناختن دولت، » قانون قدیم « تصویب قانون دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۶۰ برای جبران خسارات وارده به اشخاص، هم از لحاظ دکترین و هم از لحاظ رویه قضائی این تردیدها کم و بیش وجود داشته است گرچه به رغم این تردیدها با تمسک به اصول عام مسئولیت مدنی و نصوص قانونی موجود ، رویه قضائی کم و بیش مسئولیت دولت را پذیرفته بود، با این وجود ، قانون مذکور با پذیرش مسئولیت مدنی دولت در جبران خسارت وارده به اشخاص به عنوان اصل، به تمامی تردیدها در این خصوص پایان داد و صراحتاً مسئولیت مدنی دولت را پیش بینی نمود.

مسئولیت دولت در خصوص محیط زیست ناشی از آلودگی هوا

} W×óéTWTÿWè `ySåS£S­mïm`𚠆_Å~Yîðr QWØR’ SÓéSÍWTÿ YàVÑMXù;HTTVÕWÙ<ÕYTÖ Yò:‚WSë;HTTWåVK… óØS{†QWTÿXM… N…éST߆W{ WÜèSŸST‰`ÅWTÿ {<span style="box-sizing: border-box; position: relative; font-size: 12px; line-height: 0; vertical-align: baseline; top: -0.5em;">[۳۴۱]</span>.<br style="box-sizing: border-box;” />و آیات بسیار دیگری که دلالت دارند بر اینکه، انتساب ربوبیت به غیرخداوند چه به صراحت و چه بهگونهای که به نفی ربوبیت الهی بینجامد، و یا غیر خداوند را، حتی انبیاء و اولیاء را در ربوبیت شریک او قرار دهد، کفر و شرک بوده و صاحبان این عقائد و گفتار مستوجب دوزخ و عذاب الهی هستند. در کنار این آیات، آیات زیادی در قرآن وجود دارد که بر عبودیت انبیاء و اولیاء و ملائکه تأکید دارند و همگی بیانگر این مطلب هستند که بارزترین خصوصیت مقربان الهی، عبودیت محض و خلوص توحید آنان است و هر اندازه که ولی خدا، مقامش بزرگتر و تقرّبش به خداوند بیشتر باشد، عبودیت و بندگی او نیز، فزونتر خواهد بود:<br style="box-sizing: border-box;” />} `©۹ y#Å۳YtFó¡o„ ßxŠÅ¡yJø۹$# br& šcqä۳tƒ #Y‰ö۷tã °! Ÿwur èps3Í´¯»n=yJø۹$# tbqç/§s)çRùQ$# 4 …{[342].
} N…éRֆWTÎWè W¡WPVTŽ@… SÝHTWÙ`šQW£Ö@… %…_ŸVÖWè I&SãWÞHTW™`T‰Sª `ÔWŠ b †W‰YÆ fûéSÚW£<ÑQSÚ {<span style="box-sizing: border-box; position: relative; font-size: 12px; line-height: 0; vertical-align: baseline; top: -0.5em;">[۳۴۳]</span>.<br style="box-sizing: border-box;” />} `ŸTWÍVÖWè pŒWÍW‰Wª †WTÞSWÙYÕVÒ †WTßY †W‰YÅYÖ WÜkYÕWªó£SÙ<Ö@… {[۳۴۴].
۲ ـ ۲ ـ ۱ ـ ۲٫ انتساب صفات اختصاصی الهی به غیر خدا
آیات بسیاری در قرآن وجود دارد که بر اختصاص صفاتی به خداوند دلالت دارد و اینکه تنها اوست که متصف به این صفات میشود، صفاتی چون، علم به غیب، خالقیت، رازقیت، محیی و ممیت بودن، حیات ذاتی و دیگر صفات ذاتی و فعلی خداوند.
نمونهای از آیات:
} SØS|YÖ.V¢ JðS/@… $`ØRÑQSTŠð¤ :‚W WãHTVÖXM… ‚PVMX… W$éTSå SÌYÕHTfTTTTž QXÔS{ wòpøWT® &SâèSŸST‰`Æ@†WTÊ WéSåWè uøVÕWÆ QXÔRÒ wòpøTW® bÔ~Y{Wè {[۳۴۵].
} JðS/@… SÌYÕHTTTWž PXÔS{ x$òpøW® WéSåWè uøVÕWÆ QXÔS{ xòpøW® bÔ~Y{Wè {[۳۴۶].
} `ÔSTÎ ÝWÚ ØRÑSTÎS¦ó£WTÿ WÝYQÚ Yò:†WÙUfTT©Ö@… X³`¤KKV‚ô@…Wè ÝQWÚKV… ñÐYÕ`ÙWTÿ WÄ`ÙJð©Ö@… W£HTW±`TŠVK‚ô@…Wè ÝWÚWè S“X£pSTÿ JðøW™<Ö@… WÝYÚ gŒQY~TWÙ<Ö@… S“X£mïm`ñžWè ðŒQY~TWÙ<Ö@… fÛYÚ QXøW™<Ö@… ÝWÚWè S£QYTŠWŸSTÿ &W£`ÚKKV‚ô@… WÜéSTÖéSÍW~W©WTÊ &JðS/@… `ÔSÍWTÊ ð„WTÊKV… WÜéSÍTPVWTŽ {[۳۴۷].
} JðS/@… ÷Y¡PVÖ@… óØRÑWÍVÕVž JðyR’ óØRÑWTÎW¦W¤ JðyR’ óØS|S~YÙSTÿ JðyR’ $óØRÑg~~mïmñ`š `ÔWå ÝYÚ ØRÑMXú:†W{W£TS® ÝQWÚ ñÔWÅpTÉTWÿ ÝYÚ ØRÑYÖ.V¢ ÝYQÚ &xòpøTW® ISãWÞHTW™óT‰TSª uøVÕHTTTWÅWTŽWè †QWÙWÆ WÜéRÒX£pT­STÿ {[۳۴۸].
} †WÚWè ÝYÚ xàTQWTŠ:…W  Á X³`¤KKV‚ô@… ‚PVMX… øVÕWÆ JðY/@… †WäSTÎ`¦X¤ ñyVÕ`ÅWTÿWè †WåQW£WÍWpT©SÚ &†WäWÆW óéTWpT©SÚWè QbÔRÒ Á xˆHTWTYÒ xÜkY‰SQÚ {<span style="box-sizing: border-box; position: relative; font-size: 12px; line-height: 0; vertical-align: baseline; top: -0.5em;">[۳۴۹]</span>.<br style="box-sizing: border-box;” />} óØVÖWèVK… N…`èW£WTÿ QWÜKV… JðW/@… ñ¸S©`‰TWÿ ðË`¦QX£Ö@… ÝWÙYÖ Sò:†TW­WTÿ S&¤YŸpTÍTWÿWè QWÜMX… Á ðÐYÖ.V¢ xŒHTWTÿ‚KVð xzóéWTÍYPÖ WÜéSÞYÚ`ëSTÿ {<span style="box-sizing: border-box; position: relative; font-size: 12px; line-height: 0; vertical-align: baseline; top: -0.5em;">[۳۵۰]</span>.<br style="box-sizing: border-box;” />} S“X£pSTÿ JðøW™<Ö@… WÝYÚ gŒQX~TWÙ<Ö@… S“X£pTSÚWè gŒQX~TWÙ<Ö@… WÝYÚ &JgøW™<Ö@……{<span style="box-sizing: border-box; position: relative; font-size: 12px; line-height: 0; vertical-align: baseline; top: -0.5em;">[۳۵۱]</span>.<br style="box-sizing: border-box;” />} ÔSTÎ Jð‚ ñyVÕ`ÅWTÿ ÝWÚ Á g‹.WéðHTÙQW©Ö@… X³`¤KKV‚ô@…Wè ðˆ`~WçÅ<Ö@… ‚PVMX… JðS&/@… †WÚWè WÜèS£SÅpT­WTÿ W܆QWTÿKV… fûéS‘WÅ`‰STÿ {<span style="box-sizing: border-box; position: relative; font-size: 12px; line-height: 0; vertical-align: baseline; top: -0.5em;">[۳۵۲]</span>.<br style="box-sizing: border-box;” />} YãPVÕYÖWè ñˆ`~TWTçÆ g‹.WéHTWÙQW©Ö@… X³`¤KKV‚ô@…Wè …{<span style="box-sizing: border-box; position: relative; font-size: 12px; line-height: 0; vertical-align: baseline; top: -0.5em;">[۳۵۳]</span>.<br style="box-sizing: border-box;” />} ÔSTÎ :‚PV SÓéSTÎVK… `yRÑVÖ ÷YŸÞYÆ SÝMXú:…W¥Wž JðY/@… :‚WWè SØVÕ`ÆKV… ðˆ`~TWçÅ<Ö@…. …{[۳۵۴].
در این میان آیات دیگری در قرآن وجود دارد که نشان میدهد، برخی افراد به اذن و عنایت الهی میتوانند به این صفات متصف شوند مثل انتساب، زنده کردن و میراندن و روزی دادن و… به برخی ملائکه و یا انتساب خلقت، زنده کردن، میراندن و شفا دادن به حضرت عیسی† که به اذن خداوند و برای اثبات نبوت او بود و یا علم برخی از پیامبران به غیب، بنابراین آیات حصر دلالت دارد که این صفات اصالتاً و ذاتاً از آن خداست و آیات دیگر نشان میدهد که به اذن و عنایت الهی افراد دیگری میتوانند منتسب به این صفات شوند اما نه به نحو استقلالی، البته میزان، محدوده و نحوه انتساب به خواست خداوند است همچنان که در برخی موارد، انتساب اینگونه امور، از باب سببیّت و وسیله بودن دیگران است، مثل انتساب زنده کردن و میراندن و روزی دادن به برخی ملائکه و یا در برخی موارد به عنوان معجزه پیامبر الهی مطرح شده است، مثل انتساب آفریدن، زنده کردن، میراندن و شفا دادن و… به پیامبران که در واقع محدود به زمان و مکان و عمل خاصی بوده است و گواهی بوده بر صدق ادعای نبوت؛ در مورد علم غیب نیز، علم کسانیکه با عنایت الهی از غیب آگاه میشوند وابسته به خواست و اراده الهی است و هر وقت خداوند اراده کند از آنان سلب میشود و محدوده آگاهی از غیب نیز به خواست و اراده الهی بستگی دارد، در هر حال روشن است که هیچ موجود دیگری را نمیتوان به نحو مطلق و بدون قید و شرط متصف به این صفات کرد.
۲ ـ ۲ ـ ۱ ـ ۳٫ نفی بشریت پیامبران الهی
از برخی آیات برمیآید که، نفی بشر بودن انبیاء الهی یکی از مصادیق غلوّ است و البته به تبع انبیاء‰ در مورد ائمه‰ نیز میتوان گفت که هر سخن و اعتقادی که مستلزم خروج آنان از بشر بودن باشد غلو آمیز است.
} `ÔSTÎ :†WÙPVßXM… h†WTßKV… c£TW­WTŠ `yS|STÕpTT‘QYÚ uvøWšéSTÿ JðøVÖXM… :†WÙPVTßKV… óØRÑSäHTVÖXM… bãHTVÖXM… $cŸYš.Wè ÝWÙVÊ W܆VÒ N…éS–ó£WTÿ ƒò:†WÍYÖ -YãQYTŠW¤ `ÔWÙ`ÅW~<ÕWTÊ ¾„WÙWÆ †_™YÕHTTW² ‚WWè `ÏX£pT­STÿ YáW †W‰YÅYŠ ,-YãYQTŠW¤ …W=ŸWšVK… {.<span style="box-sizing: border-box; position: relative; font-size: 12px; line-height: 0; vertical-align: baseline; top: -0.5em;">[۳۵۵]</span><br style="box-sizing: border-box;” />} `ÔSTÎ W܆W™`T‰TSª øQYTŠW¤ `ÔWå ñŒÞRÒ ‚PVMX… …_£W­WTŠ ‚^éSªWQ¤ {[۳۵۶].
در مجموع با توجه به آیات الهی میتوان گفت که در قرآن کریم غلو همزاد و همراه کفر و شرک است و غالیان کسانی هستند که اعتقاد و سخنشان در مورد دیگران به نفی ربوبیت الهی میانجامد و نفی عبودیت و بندگی دیگران را در پی دارد، در قرآن بالاترین فضیلت پیامبران و اولیاء الله، عبودیت و خاکساری در برابر حضرت حق و به کمال رساندن بندگی و اطاعت اوست، آری همچنانکه نباید فضایل و مقامات اولیای الهی را انکار کرد، در عین حال، همواره باید متذکر شد که آنان هرچه دارند، از خدا دارند، در بحث بعدی روشن خواهد شد که اهل بیت‰ نیز بر طبق تعالیم قرآن کریم تأکید و اصرار نمودهاند که در توصیف ایشان نباید به ربوبیت و اولوهیت الهی خدشهای وارد شود (با انکار یا با شریک قرار دادن) و عبودیت و بندگی آنان نیز نباید به فراموش سپرده شود.
۲ ـ ۲ ـ ۲٫ حدیثی
اهل بیت‰ به عنوان کسانیکه در معرض غلوِ غالیان قرار داشتند، خود پیشقدم مبارزه با غالیان شدند و در خط مقدم جبهه مقابله با غالیان قرار گرفتند، و بهگونههای مختلف درصدد روشنگری افکار عمومی و جلوگیری از انحراف مردم برآمدند و از گسترش و نفوذ غالیان و اندیشه های آنان در جامعه جلوگیری نمودند، در این میان، اولین کسیکه پیشبینی ظهور و بروز غالیان را نمود، وجود گرامی پیامبر اسلام… بود:
رسول الله…: «لا ترفعونی فوق حقی فانّ الله تعالی اتخذنی عبداً قبل أن یتخذنی نبیّا»[۳۵۷]
در این حدیث پیامبر اکرم… بر عبودیت و بندگی خود تأکید نمودهاند تا دیگران فراموش نکنند که پیامبر نیز بندهای از بندگان خداوند است و در توصیف او، حقیقت عبودیت و بندگی او را از یاد نبرند. و در جایی دیگر با تشبیه امام علی† به حضرت عیسی† از ظهور غلوکنندگان درباره امیرالمؤمنین† خبر دادند:
«یا علی مثلک فی هذه الامه کمثل عیسی بن مریم. احبّه قوم فأفرطوا فیه وابغضه قوم فأفرطوا فیه».[۳۵۸]
و پس از ایشان نیز امیرالمؤمنین† برائت خود را از غالیانِ در حقش بیان فرمود:
«اللهم إنی بریء من الغلاه کبراءه عیسی بن مریم من النصاری…»[۳۵۹]
هر دو متن از شباهت غلوکنندگان در مورد حضرت عیسی† و امام علی† خبر میدهد و البته غالیان در حق حضرت عیسی† او را به مقام الوهیت و ربوبیت میرساندند. در روایتی امام صادق† پس از برشمردن اسامی برخی از غالیان، با تقسیم غالیان در حق اهل بیت‰ به دو گروه به ریشه ها و دلایل غلو آنان اشاره نمودهاند:
«… انّا لا نخلو من کذّاب یکذب علینا او عاجز الرأی کفانا الله مؤنه کل کذاب واذاقهم حرّ الحدید.»[۳۶۰]
طبق این حدیث، گروهی از غالیان انسانهایی دروغگو، شیاد و فاسد بودند که از این طریق دنبال منافع دیگری بودند، در واقع آنان دشنمان اهل بیت‰ بودند که با تظاهر به دوستی اهل بیت‰ درصدد رسیدن به خواسته های شیطانی خود بودند و گروه دیگر دوستدارانی ضعیف العقل بودند، که ظرف ذهنی آنان، تحمل درک فضائل و مقامات اهل بیت‰ را نداشت، بنابراین از دروغگویان و فرصتطلبان پیروی میکردند و به غلو درباره اهل بیت‰ پرداخته، آنان را به ربوبیت و امور دیگر منتسب میکردند.
در اینجا با بررسی روایات و دستهبندی آنها تلاش خواهیم کرد تا ملاکها و معیارهای غلو را از دیدگاه اهل بیت‰ استخراج کنیم. اگر در مواردی، مسأله مورد تشکیک قرار گرفته باشد و نیاز به بررسی سندی احساس شود به این کار مبادرت خواهد شد.
۲ ـ ۲ ـ ۲ ـ ۱٫ انتساب ربوبیت و الوهیت به اهل بیت‰
بیشترین روایات اهل بیت‰ در مقابله با غالیان در این مورد نقل شده است و گروه های مشهور غالیان، محوریترین و فاسدترین اعتقادی که داشتند، انتساب ربوبیت و الوهیت به اهل بیت‰ بوده است، اهل بیت‰ ضمن لعن و طرد غالیان، انتساب ربوبیت و الوهیت به غیرخدا را، مصداق کفر و شرک برشمرده و ادعای ربوبیت بندگان خدا را به عنوان کوچک جلوه دادن عظمت الهی تعبیر نمودهاند (یصغرون عظمه الله ویدعون الربوبیّه لعباد الله)، آری آنانکه بالاترین قلههای عبودیت و بندگی را فتح کرده و در زیباترین کرانههای بندگی از تماشای عظمت الهی مدهوش بودند، از چنین نسبتهایی که غالیان به آنان میدادند، به شدت منزجر و برآشفته میشدند و با تندترین کلمات با آن برخورد مینمودند، به برخی از روایات به عنوان نمونه اشاره میکنیم:
فضیل بن یسار: قال الصادق†:
«احذروا علی شبابکم الغلاه لا یفسدوهم فانّ الغلاه شرّ خلق الله، یصغّرون عظمه الله ویدّعون الربوبیّه لعباد الله…».[۳۶۱]
الامام الرضا†:
«من تجاوز بأمیرالمؤمنین† العبودیّه فهو من المغضوب علیهم ومن الضالین».[۳۶۲]
عن محمد بن زید الطبری: کنت قائما علی رأس الرضا† بخراسان وعنده عده من بنی هاشم منهم اسحاق بن موسی العباسی فقال:
«یا اسحاق بلغنی انّ الناس یقولون: انا نزعم انّ الناس عبید لنا، لا وقربتی من رسول الله… ما قلته قط ولا سمعته من احد من آبائی ولا بلغنی من احد منهم قاله، لکنا نقول: الناس عبید لنا فی الطاعه، موال لنا فی الدین، فلیبلغ الشاهد الغائب».[۳۶۳]
الامام زین العابدین†:
«وانّ الیهود احبّوا عزیرا حتی قالوا فیه ما قالوا، فلا عزیر منهم ولا هم من عزیر وانّ النصاری احبوا عیسی حتی قالوا فیه ما قالوا، فلا عیسی منهم ولا هم من عیسی وانّا علی سنّه من ذلک، انّ قوما من شیعتنا سیحبّونا حتی یقولوا فینا ما قالت الیهود فی عزیر وما قالت النصاری فی عیسی بن مریم، فلاهم منا ولا نحن منهم».[۳۶۴]
الامام الصادق†:
«لعن الله المغیره بن سعیدف انّه کان یکذب علی أبی فأذاقه الله حرّ الحدید، لعن الله من قال فینا مالا نقوله فی انفسنا ولعنا لله من ازالنا عن العبودیّه لله الذی خلقنا والیه مآبنا ومعادنا وبیده نواصینا».[۳۶۵]
عن سدیر: قلت لأبی عبد الله†:
«ان قوما یزعمون انکم آلهه، یتلون بذلک علینا قرآنا: } ÷Y¡PVÖ@… Á Yò:†WÙJð©Ö@… bãHTVÖXM… gøÊWè X³`¤KKV‚ô@… c&ãTHTVÖXM… WéSåWè ñy~YÑW™<Ö@… ñy~YÕWÅ<Ö@… {[۳۶۶] فقال: یا سدیر سمعی وبصری وبشری ولحمی ودمی وشعری من هؤلاء براء وبریء الله منهم، ما هؤلاء علی دینی ولا علی دین آبائی لا یجمعنی الله وایاهم یوم القیامه الا وهو ساخط علیهم…، قلت: فما انتم؟ قال: نحن خزان علم الله، نحن تراجمه امر الله، نحن قوم معصومون، أمر الله تبارک وتعالی بطاعتنا ونهی عن معیصتنا، نحن الحجه البالغه علی من دون السماء وفوق الارض».[۳۶۷]
الامام الرضا†:
«اللهم لا تلیق الربوبیّه الابک، ولا تصلح الالهیّه الا لک، فالعن النصاری الذین صغروا عظمتک والعن المضاهین لقولهم من بریتک اللهم انا عبیدک وابناء عبیدک، لا نملک لأنفسنا ضراً ولا نفعاً ولا موتاً ولا حیاه ولا نشورا. اللهم من زعم أننا ارباب فنحن الیک منه براء…».[۳۶۸]
۲ ـ ۲ ـ ۲ ـ ۲٫ شریک قرار دادن اهل بیت‰ با خداوند در خالقیت و رازقیت و… (تفویض خالقیت، رازقیت، اماته، احیاء به اهل بیت‰)
ادعای خالقیت و رازقیت اهل بیت‰ و اینکه این امور از سوی خداوند به آنان تفویض شده است، در روایات متعددی از سوی اهل بیت‰ انکار و اعتقاد به آن مستلزم شرک دانسته شده است، همانطور که پیشتر اشاره شد، صدور اموری چون خلق، زنده کردن و میراندن از انبیاء و ائمه‰ به عنوان معجزه و کرامت و به اذن الهی و انتساب این امور به آنان در همین حیطه و اندازه مستلزم غلو و شرک نیست؛ چرا که صدور این امور از آنان در طول اراده الهی قرار داشته و به خداست خداوند صورت می گیرد، همچنان که در قرآن به برخی انبیاء نسبت داده شده است[۳۶۹] و در برخی روایات ائمه‰ از توانایی خود بر این امور به اذن الهی اذعان نمودهاند.[۳۷۰] بنابراین آنچه مصداق غلو و شرک میباشد، انتساب عام و مطلق این امور است، نه صدور آنها به عنوان معجزه و کرامت.
نمونهای از روایات:
الامام الرضا†:
«اللهم لک الخلق ومنک الرزق وایاک نعبد وایاک نستعین، اللهم انت خالقنا وخالق آبائنا الاولین وآبائنا الآخرین… ومن زعم ان الینا الخلق وعلینا الرزق فنحن منه براء…».[۳۷۱]
عن یاسر الخادم: قلت للرضا†: ما تقول فی التفویض؟ فقال:

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

 

تجزیه و تحلیل داده ها برای بررسی صحت و سقم فرضیات برای هر نوع تحقیق از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه در بیشتر تحقیقاتی که متکی بر اطلاعات جمع آوری شده از موضوع مورد تحقیق می باشد؛ تجزیه وتحلیل اطلاعات از اصلی ترین و مهمترین بخش های تحقیق محسوب می شود. داده های خام با بهره گرفتن از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند و پس از پردازش به شکل اطلاعات در اختیار استفاده کنندگان قرار می گیرند.

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

۴-۲ یافته های توصیفی

۴-۲-۱ یافته های توصیفی مربوط به مشخصات کتاب

در این پژوهش مورد نظر مشخصات کتاب تاریخ، جغرافی، مدنی پایه چهارم و پنجم ابتدایی در نظر گرفته که در ابتدا جداول و نمودارهای فراوانی با بهره گرفتن از خروجی نرم افزار spss رسم می کنیم. مشخصات کتاب ها به ترتیب شامل درس ها و مؤلفه های سه گانه پژوهش دانش فراشناخت روش ها و راهبردهای مطالعه می باشد. جدول فراوانی توأم زیر مبین ترکیب شماره درس ها و فراوانی مربوط به تدریس براساس مؤلفه های مورد نظر پژوهش، راهبردها و روش ها و دانش فراشناخت در درس تاریخ پایه چهارم مشخص شده است.

جدول۴-۱جدول توافقی مربوط به توزیع فراوانی توام درس ها در برابر نوع تدریس تاریخ پایه چهارم(بخش اول)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درس تاریخ پایه چهارم			تدریس			کل
			دانش	روشها	راهبردها	دانش فراشناخت
	درس۱	تعداد	۵۸	۲	۲۸	۸۸
		مقدار مورد انتظار	۴۷٫۰	۴٫۳	۳۶٫۷	۸۸٫۰
		درصد برحسب تدریس	۶۵٫۹%	۲٫۳%	۳۱٫۸%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درسها	۲۱٫۲%	۸٫۰%	۱۳٫۱%	۱۷٫۲%
		درصدکل	۱۱٫۳%	۴٫%	۵٫۵%	۱۷٫۲%
	درس۲	تعداد	۲۰	۲	۱۳	۳۵
		مقدار مورد انتظار	۱۸٫۷	۱٫۷	۱۴٫۶	۳۵٫۰
		درصد برحسب تدریس	۵۷٫۱%	۵٫۷%	۳۷٫۱%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درسها	۷٫۳%	۸٫۰%	۶٫۱%	۶٫۸%
		درصدکل	۳٫۹%	۴٫%	۲٫۵%	۶٫۸%
	درس۳	تعداد	۲۰	۴	۱۳	۳۷
		مقدار مورد انتظار	۱۹٫۸	۱٫۸	۱۵٫۴	۳۷٫۰
		درصد برحسب تدریس	۵۴٫۱%	۱۰٫۸%	۳۵٫۱%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درسها	۷٫۳%	۱۶٫۰%	۶٫۱%	۷٫۲%
		درصدکل	۳٫۹%	۸٫%	۲٫۵%	۷٫۲%
	درس۴	تعداد	۳۴	۲	۱۵	۵۱
		مقدار مورد انتظار	۲۷٫۲	۲٫۵	۲۱٫۳	۵۱٫۰
		درصد برحسب تدریس	۶۶٫۷%	۳٫۹%	۲۹٫۴%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درسها	۱۲٫۴%	۸٫۰%	۷٫۰%	۹٫۹%
		درصدکل	۶٫۶%	۴٫%	۲٫۹%	۹٫۹%
	درس۵	تعداد	۱۹	۲	۱۴	۳۵
		مقدار مورد انتظار	۱۸٫۷	۱٫۷	۱۴٫۶	۳۵٫۰
		درصد برحسب تدریس	۵۴٫۳%	۵٫۷%	۴۰٫۰%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درسها	۶٫۹%	۸٫۰%	۶٫۵%	۶٫۸%
		درصدکل	۳٫۷%	۴٫%	۲٫۷%	۶٫۸%
	درس۶	تعداد	۳۰	۳	۲۶	۵۹
		مقدار مورد انتظار	۳۱٫۵	۲٫۹	۲۴٫۶	۵۹٫۰
		درصد برحسب تدریس	۵۰٫۸%	۵٫۱%	۴۴٫۱%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درسها	۱۰٫۹%	۱۲٫۰%	۱۲٫۱%	۱۱٫۵%
		درصدکل	۵٫۸%	۶٫%	۵٫۱%	۱۱٫۵%
	درس۷	تعداد	۲۸	۲	۲۲	۵۲
		مقدار مورد انتظار	۲۷٫۸	۲٫۵	۲۱٫۷	۵۲٫۰
		درصد برحسب تدریس	۵۳٫۸%	۳٫۸%	۴۲٫۳%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درسها	۱۰٫۲%	۸٫۰%	۱۰٫۳%	۱۰٫۱%
		درصدکل	۵٫۵%	۴٫%	۴٫۳%	۱۰٫۱%
	درس۸	تعداد	۲۵	۲	۳۵	۶۲
		مقدار مورد انتظار	۳۳٫۱	۳٫۰	۲۵٫۹	۶۲٫۰
		درصد برحسب تدریس	۴۰٫۳%	۳٫۲%	۵۶٫۵%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درسها	۹٫۱%	۸٫۰%	۱۶٫۴%	۱۲٫۱%
		درصدکل	۴٫۹%	۴٫%	۶٫۸%	۱۲٫۱%
	درس۹	تعداد	۲۰	۴	۱۳	۳۷
		مقدار مورد انتظار	۳۰٫۴	۲٫۸	۲۳٫۸	۵۷٫۰
		درصد برحسب تدریس	۳۵٫۱%	۳٫۵%	۶۱٫۴%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درسها	۷٫۳%	۸٫۰%	۱۶٫۴%	۱۱٫۱%
		درصدکل	۳٫۹%	۴٫%	۶٫۸%	۱۱٫۱%
کل		تعداد	۲۵۴	۲۳	۱۷۹	۴۵۶
		مقدار مورد انتظار	۲۵۴٫۰	۲۳٫۰	۱۷۹٫۰	۵۱۳٫۰
		درصد برحسب تدریس	۵۳٫۴%	۴٫۹%	۴۱٫۷%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درسها	۱۰۰٫۰%	۱۰۰٫۰%	۱۰۰٫۰%	۱۰۰٫۰%
		درصدکل	۵۳٫۴%	۴٫۹%	۴۱٫۷%	۱۰۰٫۰%

در جدول ۴-۱ در درس اول در ۵۸ مورد به مولفه دانش فراشناخت اشاره شده است که ۶۶ درصد کل درس اول را شامل می شود. به روش ها در فراشناخت تنها در ۲ درصد موارد اشاره شده و همچنین در ۲۸ مورد یعنی ۳۲ درصد کل درس اول به راهبردها مطالعه اشاره شده است و به طور کلی ۸۸ مورد در درس اول ۳ مولفه مورد پژوهش (دانش فراشناخت- راهبردهای مطالعه- روش ها) مشاهده شده است.

در جدول ۴-۱ درس دوم ۲۰ مورد (۵۷ درصد از کل درس ۲) به دانش فراشناخت و ۱۳ مورد (۳۷ درصد از کل درس ۲) به راهبردهای مطالعه و تنها در ۲ مورد (۷/۵ درصد از کل درس ۲) به روش ها اشاره شده است همچنین به طور کلی ۳۵ مورد در درس دوم ۳ مولفه پژوهش (دانش فراشناخت- راهبردهای مطالعه- روش ها) مشاهده شده است.

در درس سوم در ۲۰ مورد (۵۴ درصد از کل درس ۳) به دانش فراشناخت و ۱۳ مورد (۳۵ درصد از کل درس ۳) به راهبردهای مطالعه و تنها در ۴ مورد (۱۱ درصد از کل درس ۳ ) به روش ها اشاره شده است.در تاریخ پایه چهارم به طور کلی در ۳۷ مورد سه مولفه پژوهش (دانش فراشناخت، راهبردهای مطالعه، روش ها) در درس سوم مشاهده شده است.

در درس چهارم مربوط مربوط به درس تاریخ پایه چهارم در ۵۱ مورد سه مولفه پژوهش (دانش فراشناخت، راهبردهای مطالعه، روش ها) مشاهده شده که در ۳۴ مورد (۶۷ درصد از کل درس چهارم) به دانش فراشناخت، ۱۵ مورد (۲۹ درصد از کل درس چهارم) به راهبردهای مطالعه و تنها در ۲ مورد به روش ها (۴ درصد از کل درس چهارم) اشاره شده است.

در درس پنجم مربوط مربوط به درس تاریخ پایه چهارم در ۳۵ مورد سه مولفه پژوهش (دانش فراشناخت، راهبردهای مطالعه، روش ها) مشاهده شده که در ۱۹ مورد (۵۴ درصد از کل درس پنجم) به دانش فراشناخت، ۱۴ مورد (۴۰ درصد از کل درس پنجم) به راهبردهای مطالعه و تنها در ۲ مورد به روش ها (۶ درصد از کل درس پنجم) اشاره شده است.

در درس ششم مربوط به درس تاریخ پایه چهارم در ۵۹ مورد سه مولفه دانش فراشناخت، راهبردهای مطالعه، روش ها مشاهده شده که به ترتیب ۳۰ مورد (۵۱ درصد کل درس ششم) به دانش فراشناخت، ۲۶ مورد (۴۴ درصد کل درس ششم) به راهبردهای مطالعه و تنها در ۳ مورد (۵ درصد کل درس ششم) به روش ها توجه شده است.

در درس هفتم مربوط به درس تاریخ پایه چهارم در ۵۲ مورد کل ۲۸ مورد (۵۴ درصد) به دانش فراشناخت و در ۲۲ مورد (۴۲ درصد) به راهبردهای مطالعه و تنها در ۲ مورد (۴ درصد) به روش ها توجه شده است.

در درس هشتم تاریخ پایه چهارم در ۶۲ مورد به سه مولفه دانش فراشناخت، روش ها، راهبردهای مطالعه اشاره شده است. دانش فراشناخت در ۲۵ مورد (۴۰ درصد)، در ۳۵ مورد (۵۶ درصد) به راهبردهای مطالعه و تنها در ۲ مورد (۳ درصد) به روش ها اشاره شده است.

فراوانی بدست آمده در درس نهم تاریخ پایه چهارم در ۳۷ مورد می باشد که به سه مولفه دانش فراشناخت، روش ها و راهبردهای مطالعه اشاره شده است که در ۲۰ مورد یعنی ۳۵ درصد به دانش فراشناخت توجه شده است، همچنین در ۱۳ مورد یعنی ۶۱ درصد به راهبردهای مطالعه و تنها در ۴ مورد یعنی در ۴ درصد روش ها مشاهده شده است.

جدول ۴-۲مبین فراوانی و درصد فراوانی مولفه مربوط به دانش فراشناخت در ۱۰ درس تاریخ پایه چهارم می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درس	درس اول	درس دوم	درس سوم	درس چهارم	درس پنجم	درس ششم	درس هفتم	درس هشتم	درس نهم
فراوانی	۵۸	۲۰	۲۰	۳۴	۱۹	۳۰	۲۸	۲۵	۲۰
درصد	۴٫۳۷	۱۲٫۷۰	۱۲٫۷۰	۷٫۴۷	۳۶٫۸۱	۸٫۴۶	۹٫۰۷	۱۰٫۱۶	۱۲٫۷۰

جدول ۴-۳مبین فراوانی و درصد فراوانی مربوط به مولفه راهبردهای مطالعه در ۹ درس تاریخ پایه چهارم می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درس	درس اول	درس دوم	درس سوم	درس چهارم	درس پنجم	درس ششم	درس هفتم	درس هشتم	درس نهم
فراوانی	۲۸	۱۳	۱۳	۱۵	۱۴	۲۶	۲۲	۳۵	۱۳
درصد	۶٫۳۹	۱۳٫۷۶	۱۳٫۷۶	۱۱٫۹۳	۱۲٫۷۶	۶٫۸۸	۸٫۱۳	۵٫۱۱	۱۳٫ ۷۶

جدول ۴-۴مبین فراوانی و درصد فراوانی مربوط به مولفه های روش ها در ۱۰ درس تاریخ پایه چهارم می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درس	درس اول	درس دوم	درس سوم	درس چهارم	درس پنجم	درس ششم	درس هفتم	درس هشتم	درس نهم
فراوانی	۲	۲	۴	۲	۲	۳	۲	۲	۴
درصد	۱۱٫۵۰	۱۱٫۵۰	۵٫۷۵	۱۱٫۵۰	۱۱٫۵۰	۷٫۶۶	۱۱٫۵۰	۱۱٫۵۰	۵٫۷۵

جدول ۴-۵مبین فراوانی و درصد فراوانی مربوط به سه مولفه (دانش فراشناخت، راهبردهای مطالعه، روش ها) در درس تاریخ پایه چهارم می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درس	درس اول	درس دوم	درس سوم	درس چهارم	درس پنجم	درس ششم	درس هفتم	درس هشتم	درس نهم
فراوانی	۸۸	۳۵	۳۷	۵۱	۳۵	۵۹	۵۲	۶۲	۳۷
درصد	۵٫۱۸	۱۳٫۰۲	۱۲٫۳۲	۸٫۹۴	۱۳٫۰۲	۷٫۷۲	۸٫۷۶	۷٫۳۵	۱۲٫۳۲

در جدول ۴-۶توسط رتبه های مربوط به سه مولفه دانش فراشناخت، روش ها، راهبردهای مطالعه در درس تاریخ پایه چهارم با بهره گرفتن از روش فریدمن مشخص شده است.

 

 

 

 

 

 

مولفه	دانش فراشناخت	روشها	راهبردها
متوسط رتبه ها	۹/۲	۰۰/۱	۱۰/۲

همان طور که در جدول فوق مشاهده می شود متوسط رتبه دانش فراشناخت برابر ۹/۲ و راهبردهای مطالعه برابر با ۱۰/۲ و مولفه روش برابر با ۱ می باشد.

جدول ۴-۷مبین وزن های مولفه های سه گانه پژوهش در درس تاریخ پایه چهارم براساس روش آنتروپی نشان می دهد.

 

 

 

 

 

 

مولفه	دانش فراشناخت	روش	راهبردها
وزن آنتروپی	۴۷۲۱/۰	۱۳۱۸/۰	۳۹۶۱/۰

جدول ۴-۸- جدول توافقی بر اساس توزیع توام فراوانی دروس در برابر نوع تدریس براساس سه مولفه دانش فراشناخت، روش ها، راهبردهای مطالعه درس جغرافی پایه چهارم

جدول ۴-۸ جدول توافقی مربوط به جغرافی پایه چهارم

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جغرافی پایه چهارم			تدریس			کل
			دانش	روشها	راهبردها	دانش فراشناخت
	درس۱	تعداد	۱۵	۲	۳۴	۵۱
		تعداد مورد انتظار	۲۰٫۲	۱٫۳	۲۹٫۵	۵۱٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۲۹٫۴%	۳٫۹%	۶۶٫۷%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۵٫۴%	۱۱٫۱%	۸٫۳%	۷٫۲%
		درصدکل	۲٫۱%	۳٫%	۴٫۸%	۷٫۲%
	درس۲	تعداد	۱۲	۰	۳۴	۴۶
		تعداد مورد انتظار	۱۸٫۶	۱٫۲	۲۷٫۲	۴۷٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۲۵٫۵%	۰٫%	۷۴٫۵%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۴٫۳%	۰٫%	۸٫۶%	۶٫۷%
		درصدکل	۱٫۷%	۰٫%	۵٫۰%	۶٫۷%
	درس۳	تعداد	۱۷	۴	۳۷	۵۸
		تعداد مورد انتظار	۲۳٫۰	۱٫۵	۳۳٫۵	۵۸٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۲۹٫۳%	۶٫۹%	۶۳٫۸%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۶٫۱%	۲۲٫۲%	۹٫۱%	۸٫۲%
		درصدکل	۲٫۴%	۶٫%	۵٫۲%	۸٫۲%
	درس۴	تعداد	۳۲	۰	۶۲	۹۴
		تعداد مورد انتظار	۳۷٫۳	۲٫۴	۵۴٫۳	۹۴٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۳۴٫۰%	۰٫%	۶۶٫۰%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۱۱٫۴%	۰٫%	۱۵٫۲%	۱۳٫۳%
		درصدکل	۴٫۵%	۰٫%	۸٫۸%	۱۳٫۳%
	درس۵	تعداد	۲۴	۲	۲۴	۵۰
		تعدادموردانتظار	۱۹٫۸	۱٫۳	۲۸٫۹	۵۰٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۴۸٫۰%	۴٫۰%	۴۸٫۰%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۸٫۶%	۱۱٫۱%	۵٫۹%	۷٫۱%
		درصدکل	۳٫۴%	۳٫%	۳٫۴%	۷٫۱%
	درس۶	تعداد	۱۴	۲	۱۹	۳۵
		تعداد مورد انتظار	۱۳٫۹	۹٫	۲۰٫۲	۳۵٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۴۰٫۰%	۵٫۷%	۵۴٫۳%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۵٫۰%	۱۱٫۱%	۴٫۷%	۵٫۰%
		درصدکل	۲٫۰%	۳٫%	۲٫۷%	۵٫۰%
	درس۷	تعداد	۱۴	۰	۳۰	۴۴
		تعداد مورد انتظار	۱۷٫۵	۱٫۱	۲۵٫۴	۴۴٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۳۱٫۸%	۰٫%	۶۸٫۲%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۵٫۰%	۰٫%	۷٫۴%	۶٫۲%
		درصدکل	۲٫۰%	۰٫%	۴٫۲%	۶٫۲%
	درس۸	تعداد	۲۵	۰	۴۴	۶۹
		تعداد مورد انتظار	۲۷٫۴%	۱٫۸	۳۹٫۹	۶۹٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۳۶٫۲%	۰٫%	۶۳٫۸%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۸٫۹%	۰٫%	۱۰٫۸%	۹٫۸%
		درصدکل	۳٫۵%	۰٫%	۶٫۲%	۹٫۸%
	درس۹	تعداد	۲۹	۲	۳۱	۶۲
		تعداد مورد انتظار	۲۴٫۶	۱٫۶	۳۵٫۸	۶۲٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۴۶٫۸%	۳٫۲%	۵۰٫۰%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۱۰٫۴%	۱۱٫۱%	۷٫۶%	۸٫۸%
		درصدکل	۴٫۱%	۳٫%	۴٫۴%	۸٫۸%
	درس۱۰	تعداد	۳۸	۱	۳۲	۷۱
		تعداد مورد انتظار	۲۸٫۲	۱٫۸	۴۱٫۰	۷۱٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۵۳٫۵%	۱٫۴%	۴۵٫۱%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۱۳٫۶%	۵٫۶%	۷٫۸%	۱۰٫۱%
		درصدکل	۵٫۴%	۱٫%	۴٫۵%	۱۰٫۱%
	درس۱۱	تعداد	۳۴	۳	۳۸	۷۵
		تعداد مورد انتظار	۲۹٫۷	۱٫۹	۴۳٫۳	۷۵٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۴۵٫۳%	۴٫۰%	۵۰٫۷%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۱۲٫۱%	۱۶٫۷%	۹٫۳%	۱۰٫۶%
		درصدکل	۴٫۸%	۴٫%	۵٫۴%	۱۰٫۶%
	درس۱۲	تعداد	۲۶	۲	۲۲	۵۰
		تعداد مورد انتظار	۱۹٫۸	۱٫۳	۲۸٫۹	۵۰٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۵۲٫۰%	۴٫۰%	۴۴٫۰%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۱۱٫۱%	۵٫۴%	۹٫۳%	۲۵٫۸%
		درصدکل	۳٫۷%	۳٫%	۳٫۱%	۷٫۱%
کل		تعداد	۲۸۰	۱۸	۴۰۸	۷۰۵
		تعداد مورد انتظار	۲۸۰٫۰	۱۸٫۰	۴۰۸٫۰	۷۰۵٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۴۱٫۰%	۲٫۵%	۳۹٫۷%	۵۷٫۸%
		درصد برحسب درس	۱۰۰٫۰%	۱۰۰٫۰%	۱۰۰٫۰%	۱۰۰٫۰%
		درصدکل	۴۱٫۰%	۲٫۵%	۳۹٫۷%	۵۷٫۸%

در جدول ۴-۸ درس اول در ۱۵ مورد به مولفه دانش فراشناخت اشاره شده است که ۲۹درصد درس اول را شامل می شود، به روش ها در فراشناخت تنها در ۲مورد (۴درصد) موارد اشاره شده و همچنین در ۳۴ مورد یعنی ۶۷ درصد کل درس اول به راهبردها مطالعه اشاره شده است و به طور کلی ۵۱ مورد در درس اول ۳ مولفه مورد پژوهش (دانش فراشناخت- راهبردهای مطالعه- روش ها)در جغرافی پایه چهارم مشاهده شده است.

در جدول ۴-۸ مشاهده می شود که در ۱۲ مورد (۲۵درصد از کل درس ۲) به دانش فراشناخت و ۳۴ مورد (۷۴ درصد از کل درس ۲) به راهبردهای مطالعه و در ۰ مورد (۰ درصد از کل درس ۲) به روش ها اشاره شده است همچنین به طور کلی ۴۶ مورد در درس دوم، ۳ مؤلفه پژوهش (دانش فراشناخت- راهبردهای مطالعه- روش ها) مشاهده شده است.

در درس سوم در ۱۷ مورد (۲۹درصد از کل درس ۳) به دانش فراشناخت و ۳۷ مورد (۶۴درصد از کل درس ۳) به راهبردهای مطالعه و تنها در ۴ مورد (۷ درصد از کل درس ۳ ) به روش ها اشاره شده است.در جغرافی پایه چهارم به طور کلی در ۵۸ مورد سه مؤلفه پژوهش (دانش فراشناخت، راهبردهای مطالعه، روش ها) در درس سوم مشاهده شده است.

در درس چهارم در ۳۲ مورد (۳۴ درصد از کل درس ۳) به دانش فراشناخت و ۶۲ مورد (۶۶ درصد از کل درس ۳) به راهبردهای مطالعه و در ۰ مورد (۰ درصد از کل درس ۳ ) به روش ها اشاره شده است.در جغرافی پایه چهارم به طور کلی در ۹۴ مورد سه مؤلفه پژوهش (دانش فراشناخت، راهبردهای مطالعه، روش ها) در درس چهارم مشاهده شده است.

در درس پنجم مربوط مربوط به درس جغرافی پایه چهارم در ۵۰ مورد سه مؤلفه پژوهش (دانش فراشناخت، راهبردهای مطالعه، روش ها) مشاهده شده که در ۲۴ مورد (۴۸ درصد از کل درس پنجم) به دانش فراشناخت، ۲۴ مورد (۴۸ درصد از کل درس پنجم) به راهبردهای مطالعه و تنها در ۲ مورد به روش ها (۴ درصد از کل درس پنجم) اشاره شده است.

در درس ششم مربوط به درس جغرافی پایه چهارم در ۳۵ مورد سه مولفه دانش فراشناخت، راهبردهای مطالعه، روش ها مشاهده شده که به ترتیب ۱۴ مورد (۴۰ درصد کل درس ششم) به دانش فراشناخت، ۱۹ مورد (۵۴ درصد کل درس ششم) به راهبردهای مطالعه و در ۲ مورد (۶ درصد کل درس ششم) به روش ها توجه شده است.

در درس هفتم مربوط به درس جغرافی پایه چهارم در ۴۴ مورد کل ۱۴ مورد (۳۲ درصد) به دانش فراشناخت و در ۲۰ مورد (۶۸ درصد) به راهبردهای مطالعه و در ۰ مورد (۰ درصد) به روش ها توجه شده است.

در درس هشتم جغرافی پایه چهارم در ۶۹ مورد به سه مولفه دانش فراشناخت، روش ها، راهبردهای مطالعه اشاره شده است. دانش فراشناخت در ۲۵ مورد (۳۶ درصد) و در ۴۴ مورد (۶۴ درصد) به راهبردهای مطالعه و تنها در ۰ مورد (۰ درصد) به روش ها اشاره شده است.

فراوانی بدست آمده در درس نهم جغرافی پایه چهارم در ۶۲ مورد می باشد که به سه مولفه دانش فراشناخت، روش ها و راهبردهای مطالعه اشاره شده است که در ۲۹ مورد یعنی ۴۷ درصد به دانش فراشناخت توجه شده است. همچنین در ۳۱ مورد یعنی ۵۰ درصد به راهبردهای مطالعه و در ۲ مورد یعنی در ۳ درصد روش ها مشاهده شده است.

در درس دهم جغرافی پایه چهارم در ۷۱مورد کل به سه مقوله دانش فراشناخت روش ها، راهبردهای مطالعه اشاره شده است. دانش فراشناخت سهمی حدود ۳۸ مورد (۵۳ درصد) داشته و همچنین راهبردهای مطالعه ۳۲ مورد (۴۵ درصد) و در ۱ مورد (۱ درصد) به روش ها اشاره شده است.

در درس یازدهم جغرافی پایه چهارم در ۷۵مورد کل به سه مقوله دانش فراشناخت روش ها، راهبردهای مطالعه اشاره شده است. دانش فراشناخت سهمی حدود ۳۴ مورد (۴۵ درصد) داشته و همچنین راهبردهای مطالعه ۳۸ مورد (۵۱ درصد) و در ۳ مورد (۴ درصد) به روش ها اشاره شده است.

در درس دوازدهم جغرافی پایه چهارم در ۵۰مورد کل به سه مقوله دانش فراشناخت روش ها، راهبردهای مطالعه اشاره شده است. دانش فراشناخت سهمی حدود ۲۶ مورد (۵۲ درصد) داشته و همچنین راهبردهای مطالعه ۲۲ مورد (۴۴ درصد) و در ۲مورد (۴ درصد) به روش ها اشاره شده است.

جدول ۴-۹ مبین فراوانی مولفه و درصددانش فراشناخت در ۱۶ درس جغرافی پایه چهارم می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درس	درس اول	درس دوم	درس سوم	درس چهارم	درس پنجم	درس ششم	درس هفتم	درس هشتم	درس نهم	درس دهم
فراوانی	۱۵	۱۲	۱۷	۳۲	۲۴	۱۴	۱۴	۲۵	۲۹	۳۸
درصد	۱۴٫۶۶	۱۸٫۳۳	۱۲٫۹۴	۶٫۸۷	۹٫۱۶	۱۵٫۷۱	۱۵٫۷۱	۸٫۸۰	۷٫۵۸	۵٫۷۸

 

 

 

 

 

 

 

درس	درس یازدهم	درس دوازدهم
فراوانی	۳۴	۲۶
درصد	۶٫۴۷	۸٫۴۶

جدول ۴-۱۰مبین فراوانی و درصد فراوانی مربوط به مولفه راهبردهای مطالعه در ۱۲ درس جغرافی پایه چهارم می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درس	درس اول	درس دوم	درس سوم	درس چهارم	درس پنجم	درس ششم	درس هفتم	درس هشتم	درس نهم	درس دهم
فراوانی	۳۴	۳۴	۳۷	۶۲	۲۴	۱۹	۳۰	۴۴	۳۱	۳۲
درصد	۱۲	۱۱٫۵۶	۱۱٫۰۲	۶٫۵۸	۱۷	۲۱٫۴۷	۱۳٫۶۰	۹٫۲۷	۱۳٫۱۶	۱۲٫۷۵

 

 

 

 

 

 

 

درس	درس یازدهم	درس دوازدهم
فراوانی	۳۸	۲۲
درصد	۱۰٫۷۳	۱۸٫۵۴

جدول زیر مبین فراوانی و درصد فراوانی مربوط به مؤلفه های روش ها در ۱۲ درس جغرافی پایه چهارم می باشد.

جدول ۴-۱۱مبین فراوانی و درصد فراوانی مربوط به مولفه روش در ۱۶ درس جغرافی پایه چهارم می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درس	درس اول	درس دوم	درس سوم	درس چهارم	درس پنجم	درس ششم	درس هفتم	درس هشتم	درس نهم	درس دهم
فراوانی	۲	۰	۴	۰	۲	۲	۰	۰	۲	۱
درصد	۹	۰	۴٫۵۰	۰	۹	۹	۰	۰	۹	۱۸

 

 

 

 

 

 

 

درس	درس یازدهم	درس دوازده
فراوانی	۳	۲
درصد	۶	۹

جدول ۴-۱۲مبین فراوانی و درصد فراوانی مربوط به سه مؤلفه (دانش فراشناخت، راهبردهای مطالعه، روش ها) در درس جغرافی پایه چهارم می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درس	درس اول	درس دوم	درس سوم	درس چهارم	درس پنجم	درس ششم	درس هفتم	درس هشتم	درس نهم	درس دهم
فراوانی	۵۱	۴۶	۵۸	۹۴	۵۰	۳۵	۴۴	۶۹	۶۲	۷۱
درصد	۱۳٫۸۴	۱۵٫۰۲	۱۲٫۱۷	۷٫۵۱	۱۴٫۱۲	۲۰٫۱۷	۱۶٫۰۴	۱۰٫۲۳	۱۱٫۳۸	۹٫۹۴

 

 

 

 

 

 

 

درس	درس یازدهم	درس دوازدهم
فراوانی	۷۵	۵۰
درصد	۹٫۴۱	۱۴٫۱۲

در جدول ۴-۱۳توسط رتبه های مربوط به سه مولفه دانش فراشناخت، روش ها، راهبردهای مطالعه در درس جغرافی پایه چهارم با بهره گرفتن از روش فریدمن مشخص شده است.

 

 

 

 

 

 

مولفه	دانش فراشناخت	روش	راهبردها
متوسط رتبه ها	۷۱۶/۱	۲۳/۱	۲۱/۲

همان طور که در جدول فوق مشاهده می شود متوسط رتبه دانش فراشناخت برابر ۷۱۶/۱ و راهبردهای مطالعه برابر با ۲۱/۲ و مولفه روش برابر با ۲۳/۱ می باشد.

جدول ۴-۱۴مبین وزن های مولفه های سه گانه پژوهش در درس جغرافی پایه چهارم براساس روش آنتروپی نشان می دهد.

 

 

 

 

 

 

مولفه	دانش فراشناخت	روش	راهبردها
وزن آنتروپی	۳۲۳۷/۰	۲۶۵۵/۰	۴۱۱۷/۰

جدول ۴- ۱۵- جدول توافقی بر اساس توزیع توام فراوانی درس ها در برابر نوع تدریس براساس سه مؤلفه دانش فراشناخت، روش ها و راهبردهای مطالعه درس مدنی پایه چهارم

جدول ۴- ۱۵جدول توافقی مربوط به نوع تدریس –درس مدنی پایه چهارم

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مدنی چهارم			تدریس			کل
			دانش	روشها	راهبردها	دانشفراشناخت
	درس۱	درصد	۳۲	۵	۱۳	۵۰
		تعداد مورد انتظار	۲۷٫۷	۲٫۵	۱۹٫۸	۵۰٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۶۴٫۰%	۱۰٫۰%	۲۶٫۰%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۱۵٫۰%	۲۶٫۳%	۸٫۵%	۱۳٫۰%
		درصدکل	۸٫۳%	۱٫۳%	۳٫۴%	۱۳٫۰%
	درس۲	تعداد	۴۶	۰	۲۰	۶۶
		تعداد مورد انتظار	۳۶٫۶	۳٫۲	۲۶٫۲	۶۶٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۶۹٫۷%	۰٫%	۳۰٫۳%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۲۱٫۵%	۰٫%	۱۳٫۱%	۱۷٫۱%
		درصدکل	۱۱٫۹%	۰٫%	۵٫۲%	۱۷٫۱%
	درس۳	تعداد	۱۵	۲	۱۶	۳۳
		تعداد مورد انتظار	۱۸٫۳	۱٫۶	۱۳٫۱	۳۳٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۴۵٫۵%	۶٫۱%	۴۸٫۵%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۷٫۰%	۱۰٫۵%	۱۰٫۵%	۸٫۵%
		درصدکل	۳٫۹%	۵٫%	۴٫۱%	۸٫۵%
	درس۴	تعداد	۳۱	۱	۱۲	۴۴
		تعداد مورد انتظار	۲۴٫۴	۲٫۲	۱۷٫۴	۴۴٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۷۰٫۵%	۲٫۳%	۲۷٫۳%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۱۴٫۵%	۵٫۳%	۷٫۸%	۱۱٫۴%
		درصدکل	۸٫۰%	۳٫%	۳٫۱%	۱۱٫۴%
	درس۵	تعداد	۲۳	۲	۱۶	۴۱
		تعداد مورد انتظار	۲۲٫۷	۲٫۰	۱۶٫۳	۴۱٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۵۶٫۱%	۴٫۹%	۳۹٫۰%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۱۰٫۷%	۱۰٫۵%	۱۰٫۵%	۱۰٫۶%
		درصدکل	۶٫۰%	۵٫%	۴٫۱%	۱۰٫۶%
	درس۶	تعداد	۳۰	۴	۳۱	۶۵
		تعداد مورد انتظار	۳۶٫۰	۳٫۲	۲۵٫۸	۶۵٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۴۶٫۲%	۶٫۲%	۴۷٫۷%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۱۴٫۰%	۲۱٫۱%	۲۰٫۳%	۱۶٫۸%
		درصدکل	۷٫۸%	۱٫۰%	۸٫۰%	۱۶٫۸%
	درس۷	تعداد	۱۸	۱	۱۴	۳۳
		تعداد مورد انتظار	۱۸٫۳	۱٫۶	۱۳٫۱	۳۳٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۵۴٫۵%	۳٫۰%	۴۲٫۴%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۸٫۴%	۵٫۳%	۹٫۲%	۸٫۵%
		درصدکل	۴٫۷%	۳٫%	۳٫۶%	۸٫۵%
	درس۸	تعداد	۱۹	۴	۱۳	۳۶
		تعداد مورد انتظار	۲۹٫۹	۲٫۷	۲۱٫۴	۵۴٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۳۵٫۲%	۷٫۴%	۵۷٫۴%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۸٫۹%	۲۱٫۱%	۲۰٫۳%	۱۴٫۰%
		درصدکل	۴٫۹%	۱٫۰%	۸٫۰%	۱۴٫۰%
کل		تعداد	۲۱۴	۱۹	۱۳۷	۳۶۸
		تعداد مورد انتظار	۲۱۴٫۰	۱۹٫۰	۱۳۷٫۰	۳۶۸٫۰
		درصد برحسب نوع تدریس	۵۵٫۴%	۴٫۹%	۳۹٫۶%	۱۰۰٫۰%
		درصد برحسب درس	۱۰۰٫۰%	۱۰۰٫۰%	۱۰۰٫۰%	۱۰۰٫۰%
		درصدکل	۵۵٫۴%	۴٫۹%	۳۹٫۶%	۱۰۰٫۰%

در جدول ۴-۱۵ در درس اول در ۳۲ مورد به مؤلفه دانش فراشناخت اشاره شده است که ۶۴ درصد کل درس اول را شامل می شود به روش ها تنها در ۵ مورد(۱۰ درصد ) موارد اشاره شده و همچنین در ۱۳ مورد یعنی ۲۶ درصد کل درس اول به راهبردها مطالعه اشاره شده است و به طور کلی ۵۰ مورد در درس اول، ۳ مؤلفه مورد پژوهش (دانش فراشناخت- راهبردهای مطالعه- روش ها) در مدنی پایه چهارم مشاهده شده است.

در جدول ۴-۱۵ مشاهده می شود که در ۴۶ مورد (۷۰ درصد از کل درس ۲) به دانش فراشناخت و ۲۰ مورد (۳۰ درصد از کل درس ۲) به راهبردهای مطالعه و در ۰ مورد (۰ درصد از کل درس ۲) به روش ها اشاره شده است همچنین به طور کلی ۶۶ مورد در درس دوم، ۳ مؤلفه پژوهش (دانش فراشناخت- راهبردهای مطالعه- روش ها) مشاهده شده است.

در درس سوم در ۱۵ مورد (۴۶ درصد از کل درس ۳) به دانش فراشناخت و ۱۶ مورد (۴۸ درصد از کل درس ۳) به راهبردهای مطالعه و تنها در ۲ مورد (۶ درصد از کل درس ۳ ) به روش ها اشاره شده است.در مدنی پایه چهارم به طور کلی در ۳۳ مورد سه مؤلفه پژوهش (دانش فراشناخت، راهبردهای مطالعه، روش ها) در درس سوم مشاهده شده است.

در درس چهارم در ۳۱ مورد (۷۰ درصد از کل درس ۳) به دانش فراشناخت و ۱۲ مورد (۲۷ درصد از کل درس ۳) به راهبردهای مطالعه و تنها در ۱ مورد (۲ درصد از کل درس ۳ ) به روش ها اشاره شده است.در مدنی پایه چهارم به طور کلی در ۴۴ مورد سه مؤلفه پژوهش (دانش فراشناخت، راهبردهای مطالعه، روش ها) در درس چهارم مشاهده شده است.

در درس پنجم مربوط به درس مدنی پایه چهارم در ۴۱ مورد سه مؤلفه پژوهش (دانش فراشناخت، راهبردهای مطالعه، روش ها) مشاهده شده که در ۲۳ مورد (۵۶ درصد از کل درس پنجم) به دانش فراشناخت، ۱۶ مورد (۳۹ درصد از کل درس پنجم) به راهبردهای مطالعه و تنها در ۲ مورد به روش ها (۵ درصد از کل درس پنجم) اشاره شده است.

در درس ششم مربوط به درس مدنی پایه چهارم در ۶۵ مورد سه مؤلفه دانش فراشناخت، راهبردهای مطالعه، روش ها مشاهده شده که به ترتیب ۳۰ مورد (۴۶ درصد کل درس ششم) به دانش فراشناخت، ۳۱ مورد (۴۸ درصد کل درس ششم) به راهبردهای مطالعه و در ۴ مورد (۶ درصد کل درس ششم) به روش ها توجه شده است.

در درس هفتم مربوط به درس مدنی پایه چهارم در ۳۳ مورد کل ۱۸ مورد (۵۵ درصد) به دانش فراشناخت و در ۱۴ مورد (۴۲ درصد) به راهبردهای مطالعه و در ۱ مورد (۳ درصد) به روش ها توجه شده است.

در درس هشتم مدنی پایه چهارم در ۵۴ مورد به سه مؤلفه دانش فراشناخت، روش ها، راهبردهای مطالعه اشاره شده است. دانش فراشناخت در ۱۹ مورد (۳۵ درصد) و در ۳۱مورد (۵۷ درصد) به راهبردهای مطالعه و تنها در ۴ مورد (۸ درصد) به روش ها اشاره شده است.

جدول ۴-۱۶ مبین فراوانی و درصد فراوانی مربوط به مؤلفه دانش فراشناخت در ۸ درس مدنی پایه چهارم می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درس	درس اول	درس دوم	درس سوم	درس چهارم	درس پنجم	درس ششم	درس هفتم	درس هشتم
فراوانی	۳۲	۴۶	۱۵	۳۱	۲۳	۲۸	۱۸	۱۹
درصد	۰/۱۵	۵/۲۱	۰/۷	۵/۱۴	۷/۱۰	۰/۱۴	۴/۸	۹/۸

جدول۴-۱۷مبین فراوانی مؤلفه و درصد راهبردهای مطالعه در ۸ درس مدنی پایه چهارم می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درس	درس اول	درس دوم	درس سوم	درس چهارم	درس پنجم	درس ششم	درس هفتم	درس هشتم
فراوانی	۱۳	۲۰	۱۶	۱۲	۱۶	۳۳	۱۴	۱۳
درصد	۵/۸	۱/۱۳	۵/۱۰	۸/۷	۵/۱۰	۳/۲۰	۹/۹	۳/۲۰

جدول ۴-۱۸مبین فراوانی و درصد فراوانی مربوط به مؤلفه های روش ها در ۸ درس مدنی پایه چهارم می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درس	درس اول	درس دوم	درس سوم	درس چهارم	درس پنجم	درس ششم	درس هفتم	درس هشتم
فراوانی	۵	۰	۲	۱	۲	۴	۱	۴
درصد	۳/۲۶	۰	۵/۱۰	۳/۵	۵/۱۰	۱/۲۱	۳/۵	۱/۲۱

جدول ۴-۱۹مبین فراوانی و درصد فراوانی مربوط به سه مؤلفه (دانش فراشناخت، راهبردهای مطالعه، روش ها) در درس مدنی پایه چهارم می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

درس	درس اول	درس دوم	درس سوم	درس چهارم	درس پنجم	درس ششم	درس هفتم	درس هشتم
فراوانی	۵۰	۶۶	۳۳	۴۴	۴۱	۶۵	۳۳	۳۶
درصد	۰/۱۳	۱/۱۷	۵/۸	۴/۱۱	۶/۱۰	۸/۱۶	۵/۸	۰/۱۴

در جدول۴-۲۰توسط رتبه های مربوط به سه مؤلفه دانش فراشناخت، روش ها، راهبردهای مطالعه در درس مدنی پایه چهارم با بهره گرفتن از روش فریدمن مشخص شده است.

 

 

 

 

 

 

مولفه	دانش فراشناخت	روش	راهبردها
متوسط رتبه ها	۱۳/۲	۳۹/۱	۸۵/۱

همان طور که در جدول فوق مشاهده می شود متوسط رتبه دانش فراشناخت برابر ۱۸/۲ و راهبردهای مطالعه برابر با ۸۷/۱ و مولفه روش برابر با ۳۹/۱ می باشد.

جدول۴-۲۱مبین وزن های مؤلفه های سه گانه پژوهش در درس مدنی پایه چهارم براساس روش آنتروپی نشان می دهد.

 

 

 

 

 

 

مولفه	دانش فراشناخت	روش	راهبردها
وزن آنتروپی	۴۸۱۱/۰	۰۹۱۹/۰	۴۲۷۱/۰

جدول فراوانی توأم زیر مبین ترکیب شماره درس ها و فراوانی مربوط به تدریس براساس مؤلفه های مورد نظر پژوهش، راهبردها و روش ها و دانش فراشناخت در درس تاریخ پایه پنجم مشخص شده است.

جدول۴-۲۲جدول توافقی مربوط به توزیع فراوانی توام درس ها در برابر نوع تدریس تاریخ پایه پنجم

واضح و آشکارمبهم

در رابطه با ابعاد فوق به چهار نکته زیر باید اشاره نمود:
– ابعاد مختلف اطلاعات در رابطه با یک تصمیم گیری خاص مطرح نمی شود.
– دامنه هر بعد ممکن است سطوح کیفیت متفاوتی داشته باشد.
– حتی زمانی که ابعاد مختلفی وجود دارد، برخی ابعاد از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.
– اهمیت یک بعد خاص در مسأله تصمیم گیری، نشان دهنده وضعیت تصمیم، ماهیت مسأله مورد نظر و مهارت های تصمیم گیرندگان است. در حالتی که تصمیم گیرنده دارای قدرت تحلیل قوی می باشد، تهیه اطلاعات دقیق و جامع می تواند کیفیت تصمیم اتخاذ شده را افزایش دهد. اما اگر قدرت تحلیل تصمیم گیرنده ضعیف باشد، اطلاعات مختصر و خلاصه ممکن است ارزش بیشتری داشته باشد. (صرافی زاده، علی پناهی، ۱۳۸۲، ص ۷۷)
– کیفیت[۱۰۵] اطلاعات (اطلاعات از نظر کیفی بودن): اطلاعات را بر حسب کیفیت نیز می توان طبقه بندی نمود. منظور از کیفیت اطلاعات ابعادی است که می تواند ارزش اطلاعات را برای کاربر افزایش دهد.
– رسمیت[۱۰۶] اطلاعات (اطلاعات از نظر رسمی بودن): اطلاعات رسمی به آن دسته از اطلاعات گفته می شود که از طریق مجراهای رسمی در سازمان گردش پیدا می کند و در اختیار استفاده کنندگان ذی ربط قرار می گیرد. (قاضی زاده فرد، ۱۳۷۶، ص ۱۲۰) این اطلاعات شامل اطلاعاتی است که در بردارنده نیازهای قانونی، بودجه ای، برنامه ریزی شده، حسابداری، مدیریت و غیره می باشد. (کارگری و خادمی زارع، ۱۳۸۴، ص ۴۵). اطلاعات غیررسمی آن بخش از اطلاعات جاری در سازمان هاست که از مجراهای رسمی جریان و گردش پیدا نمی کند و عمدتاً از طریق سازمان های غیررسمی انتقال پیدا می کند (قاضی زاده فرد، ۱۳۷۶، ص ۱۲۰). اطلاعات غیررسمی شامل نقطه نظرات، قضاوت ها، شایعات، تجربه های شخصی، فرضیات و غیره می باشد. (کارگری، خادمی زارع، ۱۳۸۴، ص ۴۵)
– مسیر اطلاعات (اطلاعات از نظر مسیر و جهت جریان): اطلاعات را براساس جهت جریان آن در سازمان ها می توان به سه دسته عمودی، افقی و مورب تقسیم کرد:
الف- جریان اطلاعات به صورت عمودی[۱۰۷]: خود به دو شکل برقرار می شود:
– از بالا به پایین[۱۰۸]: ممکن است از مدیریت عالی شروع شود و از طریق سایر سطوح مدیریت به کارگران و کارکنان سطح عملیاتی منتهی می گردد. این اطلاعات معمولاً در برگیرنده اهداف، سیاست ها، دستورالعمل ها، آیین نامه ها، خط مشی ها و بخشنامه ها می شود.
– از پایین به بالا[۱۰۹]: از سطوح پایین سلسله مراتب سازمانی شروع می شود و به سطوح بالاتر انتقال می یابد. این اطلاعات با ارائه گزارش ها، پیشنهادها و درخواست ها به سطوح بالاتر استمرار می یابد.
ب- جریان اطلاعات به صورت افقی[۱۱۰]: معمولا از طریق رویه ها و روش های انجام کار در میان اعضای واحدها و گروه های کاری متعدد و اعضای بخش های متنوع صفی و ستادی برقرار می شود. این نوع اطلاعات موجب بهبود روحیه اعضای سازمان می گردد و هماهنگی واحدهای هم سطح و افراد هم ردیف را افزایش می دهد.
ج- جریان اطلاعات به صورت مورب[۱۱۱]: بر نوعی رابطه در کنار ارتباطات افقی بین مسوولان و کارکنان دلالت دارد که در آن طرفین ارتباط از دو سطح جداگانه و از دو حوزه کاری متفاوت با هم به مبادله اطلاعات می پردازند. (قاضی زاده، فرد، ۱۳۷۶، صص ۱۲۱-۱۲۰ و مقری، ۱۳۸۷، صص ۶۷-۶۳)

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

 

۲-۲-۵-۵-اهمیت اطلاعات:

هر سازمانی که داده های صحیح، دقیق، بهنگام و جامع در اختیار داشته باشد و بتواند در کمترین زمان، به داده های مورد نیازش دستیابی داشته باشد، موفق تر است. نقش داده و اطلاعات در مدیریت سازمان ها، نقشی حیاتی و اساسی است. هرچه فضای اطلاعاتی یک سازمان، دقیق تر، شفاف تر، منسجم تر و سیستماتیک تر باشد، سازمان بهتر می تواند به اهدافش نائل آید. وجود فضای اطلاعاتی نادقیق، کدر، آشفته، متناقض، ناساختمند از مهم ترین عوامل عدم پیشرفت در مدیریت سازمان ها است. (روحانی رانکوهی، ۱۳۷۲، ص۹۳)
اطلاعات یکی از مهمترین منابعی است که در اختیار مدیران قرار دارد، لذا باید بتوانند آن را مانند هر منبع دیگری مدیریت نمایند. توجه به این موضوع ناشی از دو نکته است: اول اینکه امروزه کسب و کار خیلی پیچیده تر از گذشته است و دوم قابلیت های عمده ای که کامپیوتر پیدا نموده است. اطلاعاتی که ازکامپیوتر خارج می شود مورد استفاده مدیران، افراد غیرمدیر و نیز اشخاص و سازمان هایی است که در پیرامون سازمان قرار دارند. از طرف دیگر مدیران در تمام سطوح سازمان و در تمام زمینه های عملیاتی وجود دارند. از آنجایی که مدیران وظایف و نقش های متفاوتی را به عهده دارند، برای موفقیت به مهارت هایی در زمینه ارتباطات و حل مسائل نیاز دارند. لذا باید با کامپیوتر و مهم تر از آن با بکارگیری اطلاعات آشنا باشند.(صرافی زاده، ۱۳۸۹، ص۲۰)

۲-۲-۶- مفهوم فناوری اطلاعات:

با توجه به تعاریف فناوری و اطلاعات برای فناوری اطلاعات نیز تعاریف متعددی ارائه شده اند که از آن جمله می توان گفت فناوری اطلاعات:
– تلفیقی از دستاوردهای مخابراتی، روش ها و راهکارهای حل مسأله و توانایی راهبری با بهره گرفتن از دانش رایانه ای است.
– شامل موضوعات مربوط به مباحث پیشرفته علوم و فناوری رایانه ای، طراحی رایانه ای، پیاده سازی سیستم های اطلاعاتی و کاربردهای آن است.
– تلفیقی از دانش سنتی رایانه و فناوری اطلاعات به منظور ذخیره، پردازش و تبادل هر گونه داده (اعم از متن، صوت، تصویر و غیره) است.
– واژه ای کلی است که برای وسعت بخشیدن به محصولات و خدمات الکترونیکی حاصل از نوآوری های مخابراتی و رایانه ای از آن استفاده می شود.
– مجموعه ای از سخت افزار، نرم افزار و فکرافزار است که گردش و بهره برداری از اطلاعات را امکان پذیر می سازد.
– عبارت است از همه شکل های فناوری که برای ایجاد، ذخیره سازی و استفاده از شکل های متفاوت اطلاعات، شامل: اطلاعات تجاری، مکالمات صوتی، تصاویر متحرک، داده های چندرسانه ای به کار می رود.
-فناوری اطلاعات شاخه ای از فناوری است که با بهره گرفتن از سخت افزار، نرم افزار و شبکه افزار، مطالعه و کاربرد داده و پردازش آن را در زمینه های: ذخیره سازی، دستکاری، انتقال، مدیریت، کنترل و داده آمایی خودکار[۱۱۲] امکان پذیر می سازد..(فتحیان، مهدوی نور، ۱۳۹۱، ص۴۵)
شاید یکی از مشکلات در اینجا تعریف فناوری اطلاعات[۱۱۳] باشد. هر کس با نگرش متفاوت، تعریف متفاوتی از فناوری اطلاعات ارائه می کند. (زرگر، ۱۳۸۲، ص ۱۵). ماهیت و ابعاد بسیار گسترده این فناوری، تعریف دقیق آن را با مشکل مواجه می سازد. (فتحیان، ۱۳۸۴، ص ۱۷) تعریف فناوری اطلاعات به دلیل ماهیت تغییرپذیر آن باید همراه با یک نگرش دینامیک[۱۱۴] باشد تا استاتیک[۱۱۵] (زرگر، ۱۳۸۲، ص ۱۵). به طور کلی تعاریف مختلفی برای فناوری اطلاعات ارائه شده که مهمترین آنها در ذیل آمده است:
– فناوری اطلاعات عبارت است از همه اشکال فناوری ساخت، ذخیره سازی، تبادل و بکارگیری اطلاعات در شکل های گوناگون اطلاعات تجاری، مکالمات صوتی، تصاویر ساکن و متحرک، ارائه چند رسانه ای و سایر اشکالی که هنوز به وجود نیامده اند.
– فناوری اطلاعات عبارت است از همه شکل های فناوری که برای ایجاد، ذخیره و استفاده از شکل های مختلف اطلاعات، شامل اطلاعات، تجاری، مکالمات صوتی، تصاویر متحرک و داده های چندرسانه ای به کار می رود. (مقدمی، ۱۳۸۷، صص ۲۱-۲۰)

۲-۲-۶-۱- فناوری اطلاعات و ارتباطات:

فناوری اطلاعات و ارتباطات[۱۱۶] شامل سه مولفه است:
الف) فناوری
ب) اطلاعات
ج) ارتباطات
فناوری و اطلاعات را قبلاً تعریف کرده ایم، اما ارتباطات چیست؟
«ارتباطات فرایندی است که ارگانیسم ها را به یکدیگر پیوند می دهد.» این ارگانیسم ممکن است به دو دوست که با هم صحبت می کنند، روزنامه ها و خوانندگان آنها، کشور و خدمات پستی و سیستم تلفن آن اشاره داشته باشد.
در هر ارتباطی چهار جزء اصلی وجود دارد که عبارتند از:
الف) فرستنده
ب) گیرنده
ج) پیام
د) محیط ارتباطی
هدف از برگزاری ارتباط، انتقال پیام (نماد) از طریق محیط ارتباطی بین فرستنده و گیرنده است. دو واژه «فناوری اطلاعات» و «فناوری اطلاعات و ارتباطات» از یک مفهوم برخوردارند و به جای یکدیگر نیز استفاده می شوند. اگرچه در منابع اطلاعاتی متعلق به کشور آمریکا، معمولاً از فناوری اطلاعات و در منابع اروپایی بیشتر از فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده می شود.
گاهی فناوری ارتباطات را به شکل: هرگونه روشی برای تبادل اطلاعات بین دو یا چند نقطه تعریف می کنند. در این صورت مشخص است که مفهوم فناوری اطلاعات و ارتباطات ذیل مفهوم فناوری اطلاعات قرار می گیرد و فناوی اطلاعات بار معنایی کامل تری را دربرخواهد داشت. (فتحیان، مهدوی نور، ۱۳۹۱، صص ۴۶-۴۵)

۲-۲-۶-۲-ابعاد بکارگیری فناوری اطلاعات:

مارتینز فناوری اطلاعات را در ۶ دسته وسیع مطابق با اهدافی که به کار گرفته می شوند دسته بندی کرده است:
فناوری اطلاعات در امور اداری، در ارتباطات، پشتیبان تصمیم گیری، در برنامه ریزی تولید، در طراحی محصول و در عملیات و کنترل تولید. وی معیارهای اندازه گیری های کاربردهای فناوری اطلاعات در فعالیت های مختلف سازمان را مطابق جدول (۲-۳) خلاصه نموده است: