کتاب های چاپ سنگی با نسخه های خطی مشابهت هایی دارند که از جمله می‌توان به تذهیب، تشعیر، جلدبندی نفیس، صفحه‌بندی، جدول‌بندی، صفحه عنوان، کاتب و تاریخ کتابت اشاره کرد. با این همه به سبب محدودیت هایی که در چاپ سنگی وجود دارد تنوع و کثرت تذهیب در آن‌ها کمتر از نسخ خطی است.
در کتاب های چاپ سنگی نیز مانند نسخه های خطی، صفحات جدول بندی شده‌اند، به طوری که دو قسمت متن و حاشیه کاملاً از هم مجزا هستند. جدول شامل دو یا چند خط است که نوعی زیبایی و نظم به صفحه کتاب می دهد. حاشیه که شکل ستونی پیدا می کند، جایگاهی برای توضیحات واژه های متن، نقد صاحب نظران، پانوشت، اثری مجزا، یا تعلیقه و شرح بر متن اصلی است. معمولاً نوع خط حاشیه‌ها با خطِ نوشته های متن متفاوت است. نوشته حاشیه به شکل نقوشی چون ترنج های کوچک، لچک، یا شکل های گیاهی و هندسی است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بیشتر نسخه های چاپ سنگی مانند نسخ خطی، فاقد صفحه‌شمار هستند. نظم اوراق کتاب را با کلمه پاصفحه ای مشخص می کردند و نخستین کلمه سطر اول صفحه دوم را در گوشه چپ پایین صفحه اول می نوشتند که با مطابقت این واژه در هر صفحه، نظم آن مشخص می گردید.
بعدها در کتاب های چاپ سنگی، شماره گذاری صفحات نیز مرسوم شد. در کتاب های چاپ سنگی صفحه عنوان نیز وجود ندارد و مشخصات (نام مؤلف، کاتب، تاریخ نگارش، نام مطبعه، تاریخ چاپ، و غیره) در پایان آخرین صفحه ذکر می شده است. کاتبان و تاریخ کتابت نوشته های آن‌ها نیز از عناصر خاص کتب چاپ سنگی است که در پایان متن، زیر عنوان «راقم سطور»، «رقم از»، «کتبه العبد الاقل الجانی» و «حرّر» … ذکر می شده است.
۲-۵-۷- چاپخانه های چاپ سنگی در ایران
۱- چاپخانه چاپ سنگی استاد عبدالعلی در سال ۱۲۵۹ ه.ق به مدیریت استاد عبدالعلی در تهران تاسیس شد. از جمله کتابهایی که در این چاپخانه چاپ شده اند می توان کتاب معجم فی آثار ملوک العجم تالیف میرزا عبدالله بن افضل الله الحسینی و تاریخ پطر کبیر را نام برد.
۲- چاپخانه چاپ سنگی استاد حاج عبدالمحمد در سال ۱۲۶۰ ه.ق به مدیریت استاد حاج عبدالمحمد در تهران تاسیس شد. این چاپخانه در ابتدا برای چاپ کتب و رسالات راه اندازی شد، اما بعدها محل چاپ روزنامه وقایع اتفاقیه گردید و از شماره ۴۷ به بعد این روزنامه در آنجا چاپ شد. از جمله کتابهایی که در این چاپخانه چاپ شده اند می توان کتابهای حدیقه الشیعه، زینت المجالس، فصول خوارزمی، شاهنامه فردوسی و کشکول را نام برد. این چاپخانه تا سال ۱۲۷۵ فعال بود و پس از آن تعطیل شد.
۳- چاپخانه چاپ سنگی استاد آقا میرباقر طهرانی در سال ۱۲۷۴ ه.ق به مدیریت استاد آقا میرباقر طهرانی در تهران تاسیس شد. تنها نمونه چاپی موجود این چاپخانه، سفرنامه نخستین سفر ناصرالدین شاه به خراسان می باشد که به خط نستعلیق چاپ شده است.
۴- چاپخانه چاپ سنگی استاد الله قلی خان درسال ۱۲۷۵ ه.ق به مدیریت استاد الله قلی خان در تهران تاسیس شد. تنها نمونه چاپی موجود دراین چاپخانه، دیوان غزلیات و قصائد حافظ شیرازی است.
۵- چاپخانه چاپ سنگی استاد میرزا حبیب الله خان در سال۱۳۰۴- ۱۳۰۵ ه.ق به مدیریت استاد میرزا حبیب الله خان در تهران تاسیس شد. تنها نمونه چاپی موجود این چاپخانه، کتاب گنج دانش است که درسال ۱۳۰۵ ه.ق به خط نستعلیق و درقطع وزیری به چاپ رسیده است.
۶- چاپخانه چاپ سنگی استاد آقا میرزا عباس در سال۱۳۱۰ه.ق به مدیریت استاد آقا میرزا عباس در تهران تاسیس شد. تنها نمونه چاپی موجود دراین چاپخانه، کتاب رسائل آخوند ملاصدرا از مولانا محمد صدرالدین شیرازی می باشد که به زبان عربی چاپ شده است.
۷- چاپخانه چاپ سنگی استاد کربلایی حسین تهرانی در سال ۱۳۱۷قمری به مدیریت استاد کربلایی حسین تهرانی شروع به کار کرد و ترجمه کتاب امراض عصبانی، اثرکریزل، توسط دکترعلی خان بن زین العابدین همدانی در این چاپخانه به چاپ رسیده است.
۸- چاپخانه چاپ سنگی آقا سید مرتضی که دراین چاپخانه کتب و نشریات متعددی نظیر روزنامه های نوروز، ادب، شاهنشاهی، کوکب دری ناصری، کشکول، قاسم الخبار، گلستان سعادت، آیینه عیب نما، بیداری، زشت و زیبا، جام جم، آدمیت، جهان آراء به چاپ رسید که از این میان دو روزنامه شاهنشاهی و زشت و زیبا مصور بودند.
۹- چاپخانه چاپ سنگی استاد میرزا علی اصغر در سال ۱۳۲۴ ه.ق به مدیریت استاد میرزا علی اصغر در تهران تاسیس شد. در این چاپخانه مجلات و روزنامه ها یی به چاپ می رسید که از آن جمله می توان به مجله حفظ الصحه و روزنامه های تنبیه، آیینه عیب نما، شرافت، جارچی ملت، بهلول، جنگل مولا، شیخ چغندر، میزان، آگاهی اشاره کرد.
صنعت چاپ سنگی، چاپ حروفی (سربی) را با همه قدمت و سابقه ای که داشت، از دور خارج کرد، به طوری که به مدت ۵۰ تا ۷۰ سال یگانه روش چاپ در ایران بود و تا اواخر دوران قاجاریه هرآنچه در ایران چاپ می شد با چاپ سنگی بود. در سال۱۲۹۰ ه.ق در دوره حکومت مظفرالدین شاه مجدداّ چاپ سربی رواج پیدا کرد. البته چاپخانه های سنگی تا سال۱۳۲۰ ه.ش همچنان برقرار بودند تا اینکه به تدریج چاپ افست جایگزین می شود. استفاده از چاپ سنگی هنوز در بعضی از نقاط جهان مانند هند و پاکستان که به زبان اردو می نویسند، رواج کامل دارد.
۲-۵-۸- معرفی اولین نمونه های چاپ سنگی
تعدادی از اولین نمونه های چاپ سنگی در ایران در کتابخانه های کشور موجود می باشد که در اینجا برخی از آنها را معرفی می نمائیم. بیشترین آثار چاپ سنگی در ایران نسخ متفاوت شاهنامه و گلستان سعدی می باشد.
۲-۵-۸-۱- کتب چاپ سنگی تبریز:
۱- قرآن مجید به عنوان اولین اثرچاپ سنگی در ایران به خط میرزا محمد حسین خوشنویس تبریزی در سال ۱۲۴۸ ه.ق
۲- کتاب زادالمعاد به خط میرزا محمد حسین خوشنویس تبریزی در سال ۱۲۵۱ ه.ق
۳- قرآن مجید به خط میرزا شفیع معروف و زیارت عاشورا به خط میرزا احمد خوشنویس در سال ۱۲۵۵ ه.ق به شکل طومار
۴- کلیات شیخ سعدی و تاریخ جهانگشای نادرشاه به خط میرزا تقی خوشنویس در سالهای ۱۲۵۷ و ۱۲۶۰ ه.ق
۵- کلیات خواجه حاقظ شیرازی در سال ۱۲۵۸ و کلمات قصار حضرت علی با ترجمه فارسی در سال ۱۲۵۹ ه.ق
۶- کتاب لیلی و مجنون مکتب شیرازی به عنوان اولین اثر مصور چاپ سنگی در ایران احتمالا در سال ۱۲۵۹ ه.ق
۷- برهان جامع میرزا عبدالکریم ملاباشی به خط میرزا رضا در سال ۱۲۶۰ ه.ق
۸- تقویم رقمی استخراج میرزا تقی منجم به خط میرزا علی خوشنویس در سال ۱۲۶۱ ه.ق
۹- جنات الخلود به خط میرزا عباس پسر میرزا شفیع تبریزی در سال ۱۲۶۱ ه.ق
۲-۵-۸-۲- کتب و نشریات چاپ سنگی تهران:
۱- اولین روزنامه چاپ سنگی با عنوان” اخبار وقایع ” که از شماره دوم ” وقایع اتفاقیه ” نام گرفت و در سال ۱۲۵۳ه.ق منتشر شد و به دنبال آن روزنامه ” ایران” در سال۱۲۸۸ه.ق، روزنامه ” شرف ” در سال ۱۳۰۰ ه.ق و روزنامه ” شرافت ” در سال۱۳۱۴ه.ق
۲- ” معجم فی آثار ملوک العجم ” تالیف میرزا فضل الله الحسین در سال ۱۲۵۹ ه.ق
۳- ” تاریخ پطر کبیر” ۱۲۵۹ه.ق
۴- “حدیقه الشیعه ” تالیف ملا احمد اردبیلی در سال ۱۲۶۰ ه.ق
۵- دیوان عبدالوهاب نشاط شاعر
۶- کتاب مصور” گلستان ” سعدی به قطع خشتی در سال ۱۲۶۸ ه.ق
۷- کتاب مصور ” خمسه نظامی ” در چاپخانه استاد عبدالله تبریزی در سال ۱۳۰۱ ه.ق
۸- کتاب ” فصول ” خوارزمی و کتاب ” کشکول “
۹- ” زینه المجالس” تالیف مجدی در سال ۱۳۰۵ ه.ق
۱۰-” تاریخ ادبی ایران ” تالیف ادوارد براون ترجمه علی اصغر حکمت در سال ۱۲۷۵ ه.ق
۱۱- ” سفرنامه ناصرالدین شاه قاجار” در سال ۱۲۸۸ ه.ق
کتاب ” گنج دانش ” به قطع وزیری در سال ۱۳۰۵ ه.ق
۲-۵-۸-۳- کتب چاپ سنگی اصفهان:
رساله حسینیه در سال ۱۲۴۴ه.ق
۲-۵-۸-۴- کتب چاپ سنگی شیراز:
قرآن مجید در سال ۱۲۵۴ه.ق
بعد ازشیرازدرارومیه، بوشهر، مشهد، بندرانزلی، رشت، اردبیل، همدان، خوی، یزد، قزوین، کرمانشاه، کرمان، کاشان، اهواز، زنجان و ساری چاپخانه چاپ سنگی دایر شد.
۲-۶- کتابهای درسی در ایران
حدود دو قرن پیش میان ایران و روسیه جنگهای نسبتاً طولانی درگرفت و با وجود رشادتهای سربازان ایرانی در حفظ کشور، شکست خفت باری نصیب ارتش شد وسرزمینهای گرجستان و قفقاز از بدنه ایران جدا شدند. همین شکست و بستن دو عهدنامه ننگین گلستان و ترکمانچای، ایرانیانی را که گذشته پرتوان این سرزمین رامی شناختند و به آینده آن امید داشتند با پرسشهای جدّی روبه رو کرد. پرسش آن بود که لشکریان روسیه چه داشتند که ما نداشتیم؟ چگونه می توانیم نیرومند شویم و شکست وعقب ماندگی خود را جبران کنیم؟
اندیشمندان و اصلاح طلبان جامعه، وجود نظم و قانون و داشتن علم و فناوریهای جدید را عامل پیروزی تشخیص دادند و چاره کار را، دست یافتن به آنها از راه تأسیس مراکز علمی و فنی، استخدام معلمان و مشاوران خارجی، اعزام محصل به خارج، انتشار روزنامه، ترجمه و تألیف کتابهای علمی و فنی و برقراری ارتباط با کشورهای پیشرفته یافتند؛ و به دنبال فرصت مناسب برای عملی کردن این کارها بودند.
با روی کار آمدن میرزا تقی خان امیرکبیر و استقرار سلطنت ناصرالدین شاه ١٢۶۴ ه . ق  اقدامات اصلاحی همه جانبه ای در کشور آغاز شد که یکی از آنها تأسیس دارالفنون و آغاز آموزش علوم و فنون جدید در ایران بود. اما ابتدا دارالفنون به ساختمان ، معلم، برنامه، کتاب درسی و وسایل کار و بودجه نیاز داشت که آنها را امیرکبیربرنامه ریزی کرد.
ابتدا امیرکبیر زمین ساختمان را نزدیک کاخهای سلطنتی و در مجاورت میدان توپخانه از هر جای دیگر مناسب تر تشخیص داد و پس از موافقت شاه از میرزا رضاخان  مهندس تبریزی خواست نقشه ساختمان را تهیه کند. میرزا رضاخان نقشه عمارت را شبیه سربازخانه ای که در انگلیس دیده بود ترسیم و آماده کرد. معمار ساختمان، استادمحمدتقی معمارباشی جدّ مادری کامران میرزا، پسر ناصرالدین شاه بود که در مدت دوسال از ١٣۶۶ تا ١٣۶٨ساختمان را به پایان رساند.
امیرکبیر نسبت به پیشرفت کار ساختمان و تأسیس مدرسه بسیار علاقه مند بودبه طوری که هر وقت فرصتی می یافت به سرکشی ساختمان و کار بنّایان می پرداخت.همزمان با شروع کار ساختمان مدرسه، امیرکبیر از داودخان، که زبان فرانسه می دانست، درخواست کرد که به اتریش^[۸] برود و شش نفر معلم دانا و ماهر اتریشی را برای مدت شش سال استخدام کند. سالانه با هزینه رفت و آمد حقوق هر معلم را حداکثرچهار هزار و چهارصد تومان مشخص کرد.
پس از مدتی دستور داد که یک معلم که فیزیک و شیمی و دواسازی درس بدهد و دونفر که در معدن سررشته داشته باشند استخدام کند.جان داودخان ، مترجم اول دولت علیه ایران، پس از سفر به اتریش هفت معلم، هریک به مدت پنج سال، با قراردادی مشخص استخدام کرد و به ایران فرستاد. پنج نفر از استادان درست دو روز پس از عزل امیرکبیر از صدارت به تهران رسیدند و استقبال شایسته ای از آنها نشد. این استادان رشته های پیاده نظام، توپخانه، مهندسی، طب و جراحی، داروسازی و معدن را دایر کردند .
در آن زمان افرادی که بتوانند در کلاس درس این استادان آموزش لازم را دریافت کنند وجود نداشت ، نزدیک به ١۵٠ نفر جوان بین چهارده و شانزده ساله که توانایی خواندن و نوشتن داشتند و اغلب از خانواده های اعیان و شاهزادگان بودند برای آموزش در دارالفنون انتخاب شدند. البته این گروه آمادگی یادگیری نداشتند و استادان هم به زبان خارجی  اغلب به فرانسه  تدریس می کردند و مترجمان به طور همزمان مطالب آنها راترجمه می کردند. این کار با مشکلات و مسائل فراوانی همراه بود.

شکل ۲- ۵ شمایی از پلیمر حاصل شده از کوپلیمریزاسیون استیرن (بعنوان مونومر تک عاملی) با دی وینیل بنزن (بعنوان اتصال دهنده عرضی)که پلی (استیرن – کو- دی وینیل بنزن) نامیده می شود.
در نسبت های به طور نسبی بالاتر اتصال دهنده عرضی به مونومر و در حضور حجم های بالاتر حلال، پلیمر های پرمنفذ حاصل می شوند. این پلیمرها سطح ویژه بالاتری از پلیمرهایی که در نسبت های پایین اتصال دهنده عرضی به مونومر و در نسبت های بالای آنها و در حضور حجم کم حلال، سنتز می شوند را دارا می باشند. علاوه بر این، پلیمرهای پرمنفذ نسبت به این پلیمرهای محکمتر هستند به همین دلیل، این پلیمر های پرمنفذ در قالب مولکول پلیمری ترجیح داده می شوند.
نسبت واکنش پذیری کراس لینکر و مونومر عاملی نیز باید با هم جور باشند. مشخص شده است که برای دستیابی به پلیمرهایی با حفره های بسیار گزینش پذیر معمولاً غلظتهای بالای کراس لینکر بکار می رود(ولف،۱۹۹۵). از دیدگاه پلیمریزاسیون برای دستیابی به مواد متخلخل پایدار و همچنین به منظور تهیه مواد با ثبات مکانیکی کافی نسبتهای بالای کراس لینکر ترجیح داده شده و معمولاً از پلیمرهای با نسبتهای بیش از %۸۰ کراس لینکر استفاده شده است. همانطور که گفته شد در نسبت های پایین اتصال دهنده عرضی به مونومر پلیمر های حاصل می شوند که سطح ویژه موثر این پلیمرها خیلی پایین بوده و ویژگیهای مکانیکی آنها کم است. امروزه این پلیمرها در قالب مولکولی کاربرد کمی دارند.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بعلاوه گزینش پذیری پلیمر کاملاً تحت تأثیر مقدار و نوع عامل اتصال دهنده عرضی بکار رفته در سنتز پلیمر قالب مولکولی است. شبکه پلیمری باید دارای دو خاصیت ظاهراً متضاد باشد تا بتواند بصورت گزینش‌ پذیر عمل نماید هر دو خاصیت به عامل اتصال دهنده عرضی ارتباط دارد.
اولاً، پلیمر سنتز شده باید دارای استحکام کافی باشد تا شکل حفره‌های تشکیل شده بعد از خروج مولکول هدف حفظ شود. تجربه نشان داده است که این عمل با درصد بالای اتصال دهنده عرضی امکان پذیر است. به عبارت دیگر در واکنش پلیمریزاسیون هرچه میزان اتصال دهنده عرضی بیشتر باشد استحکام بالاتری حاصل می‌شود.
ثانیاً، پلیمر سنتز شده باید تا حدودی انعطاف‌پذیری داشته باشد. انعطاف‌پذیری مطلوب پلیمر باعث می‌شود که مولکول هدف بتواند از شبکه پلیمری خارج شود و همچنین این مولکول بتواند در مراحل بعدی به راحتی به جایگاه ویژه خود راه یابد. خاصیت انعطاف‌پذیری پلیمر را بطور غیر مستقیم و از طریق تورم‌پذیری^[۵۳] پلیمر مشخص می‌کنند. پلیمری که تورم‌پذیری آن بیشتر باشد انعطاف‌پذیری بالایی دارد.
عامل اتصلات عرضی در تهیه یک پلیمر قالب مولکولی سه نقش اساسی دارد که عبارتند از:

1. 1. کنترل شکل ظاهری یا ریخت شناسی شبکه پلیمری که می تواند به شکلهای مختلف از قبیل ژل، پودر میکروژل و یا ذرات متخلخل باشد.

1. 1. ایجاد ثبات و پایداری در محلهای اتصال مولکول هدف.

1. 1. کنترل پایداری مکانیکی ماتریکس پلیمر.

از مواد مختلفی که دارای خواص لازم باشند می‌توان در روش قالب مولکول به عنوان اتصال دهنده عرضی استفاده کرد. ولی دو نوع اتصال دهنده عرضی یعنی اتیلن گلیکول دی متاآکریلات (EDMA) و دی وینیل بنزن (DVB) بیشترین کاربرد را به خود اختصاص داده‌اند. در این میان اتصال دهنده عرضی دی وینیل بنزن تورم پذیری کمتری دارد و لذا انعطاف پذیری آن کمتر می باشد. همین مسئله باعث شده که پلیمرهای بدست آمده با این ماده استحکام بالایی داشته باشند و در نتیجه درصد خروج مولکول هدف از شبکه پلیمری پایین بوده و اتصال مجدد مولکول هدف به جایگاههای ویژه زمان بر باشد. از طرفی اتصال دهنده عرضی اتیلن گلیکول دی متااکریلات علاوه بر استحکام کافی، انعطاف پذیری خوبی دارد و همین امر باعث شده که خروج مولکول هدف به آسانی انجام شود و اتصال مجدد آن سریع باشد. شکل(۲-۶) ساختار EGDMA و تعدادی دیگر از عوامل اتصالات عرضی رایج را نشان می دهد.
شکل ۲- ۶ ساختار شیمیایی تعدادی از عوامل اتصالات عرضی رایج
۲-۴-۴ حلال
حلال برای قرار گرفتن تمام اجزای سازنده یک واکنش پلیمریزاسیون یعنی نمونه، مونومر عاملی، آغازگر و عامل اتصالات عرضی در یک فاز استفاده می شود. علاوه بر این حلال یک نقش مهم تری نیز دارد و آن ایجاد منافذ در پلیمرهای متخلخل است اثر حلال بوسیله نوع و مقدار آن اعمال می شودو معمولاً از حلال بعنوان پروژن^[۵۴] یاد می شود. وقتی پلیمرهای متخلخل در حال آماده شدن هستند طبیعت و سطح پروژن می تواند برای کنترل ریخت شناسی و اندازه نهایی منافذ مؤثر واقع شود. مخصوصاً استفاده از یک حلال ترمودینامیکی خوب منجر به ایجاد پلیمرهایی با ساختار منافذ مناسب و سطح مخصوص بسیار بالا می شود و بر عکس استفاده از یک حلال ضعیف و نامناسب باعث می شود یک پلیمر با حفره های نامناسب و سطح بسیار ناچیز تشکیل گردد. همچنین افزایش حجم پروژن باعث افزایش حجم منافذ می شود.
همچنین انتخاب یک حلال مناسب می تواند در پایداری کمپلکس اولیه یا پیش پلیمر نیز مؤثر باشد. از آنجائیکه اغلب بر هم کنشها برای تشکیل کمپلکس اولیه از نوع قطبی و پیوندهای هیدروژنی هستند در نتیجه حلال مورد استفاده باید قطبیت کمی داشته و بدون پروتون باشد تا بتواند منجر به تشکیل پلیمری با گزینش پذیری بالا شود(سلرژن و شیا^[۵۵]،۱۹۹۳).
با توجه به نقشهای ذکر شده برای حلال انتخاب آن امری بسیار مهم است. حلال در یک واکنش پلیمریزاسیون غیر کووالانسی باید طوری انتخاب شود که بیشترین تمایل را در تشکیل کمپلکس بین نمونه هدف و مونومر عاملی از خود نشان دهد. معمولاً حلالهای غیر قطبی مانند تولوئن برای ایجاد پیوندهای هیدروژنی پایدار ترجیح داده می شود اما اگر نیروهای آب گریز در تشکیل کمپلکس بکار رفته باشد آب می تواند حلال مناسبی باشد.
۲-۴-۵ آغازگر
بسیاری از مواد شیمیایی با خواص مختلف می تواند به عنوان منبع رادیکال آزاد استفاده می شود این مواد بر اثر تحریک با عواملی مانند نور گرما امواجuv و… تحریک شده بصورت رادیکالی تجزیه می شوند و ذرات رادیکالی فعال تولید می کنند. آغازگرهای مختلفی برای شروع یک واکنش پلیمریزاسیون رادیکال آزاد می توانند مورد استفاده قرار بگیرند.اما با توجه به سیستم مورد مطالعه باید یک آغازگر مناسب انتخاب نمود.
با توجه به این که تأثیر شروع کننده و دمای واکنش در ارتباط نزدیکی با هم می‌باشند لذا اثر هر دو عامل با هم بررسی می‌شوند. انتخاب شروع کننده مناسب بستگی به دو خاصیت آن شامل میزان انحلال آن در محلول و دمای تجزیه برای شروع واکنش رادیکالی دارد.
مقدار مصرف این مواد اندک بوده در صد کمی از مونومر عاملی است. به عنوان مثال یک درصد وزنی یا یک درصد مولی نسبت به کل تعداد مول­های پیوندهای دوگانه قابل شرکت در فرایند پلیمریزاسیون.
آغازگرهای مرسوم معمولاً آزو بیس نیتریل ها هستند که معروفترین آنها ۲و۲- آزو بیس(۲- متیل پروپیو نیتریل)^[۵۶] یاAIBN، ۲و۲- آزو بیس(۴و۲- دی متیل والرو نیتریل)^[۵۷] یاABDV هستند. آغاز فتوشیمیایی با AIBN در دماهای پائین باعث تولید پلیمرهای قالب مولکولی گزینش پذیر تر نسبت به روش حرارتی خواهد شد(سلرژن و شیا،۱۹۹۳؛اکبرگ و همکاران^[۵۸]، ۱۹۸۹).
مکانیسم شروع کننده های رادیکالی در زیر نشان داده شده اند شکل(۲-۷):
شکل ۲- ۷ مکانیسم شروع کننده های رادیکالی
بنابراین برای انتخاب شروع کننده مناسب اولاً از ترکیبی استفاده می‌شود که در حلال مورد استفاده حل شود و ثانیاً از لحاظ دمای تجزیه در محدوده مناسب (با مواد دیگر) باشد مثلاً در برخی مواقع مولکول هدف و یا مونومر و یا اتصال‌دهنده عرضی قادر به تحمل دمای بالا نیستند و چون تکمیل اغلب واکنشهای پلیمریزاسیون حداقل ۱۶ ساعت بطول می‌ انجامد لذا برای جلوگیری از آسیب رسیدن به مواد، مخصوصاً مولکول هدف از شروع کننده هایی با دمای شروع کنندگی پایین استفاده می‌شود. از طرف دیگر چون افزایش دما باعث افزایش انرژی جنبشی می‌شود لذا در سنتز پلیمر حرکت مولکول هدف که ناشی از افزایش انرژی جنبشی می‌باشد اثر منفی بر روی تشکیل حفره‌هایی با ویژگی مناسب می‌گذارد و بررسی‌های انجام شده نیز نشان می‌دهد که پلیمرهای سنتز شده در دمای پایین‌تر، گزینش پذیری بهتری دارند. بنابراین نتیجه‌گیری می‌شود که دمای پایین، هم احتمال آسیب رسیدن به مولکول هدف را کاهش می‌دهد و هم ویژگی حفره‌ها را بالا می‌برد. ولی این که چرا همیشه از شروع کننده‌هایی با دمای شروع کننده‌گی پایین استفاده نمی‌شود بستگی به حلالیت سایر اجزاء در دمای مورد نظر دارد. بدین معنی که ممکن است شروع کننده‌ در دمای پایین‌تر واکنش را شروع کند در حالی که سایر اجزاء واکنش در این دما محلول نباشند.
روش دیگری که برای شروع واکنش پلیمریزاسیون کاربرد دارد استفاده از پرتو ماوراء بنفش برای ایجاد رادیکال آزاد می‌باشد. به علت این که پرتودهی را حتی در دمای زیر صفر درجه سانیتگراد نیز می‌توان انجام داد. ولی همیشه نمی‌توان از پرتو ماوراء بنفش استفاده کرد. چون که احتمال دارد پرتودهی به مولکول هدف منجر به واکنشهای فتوشیمیایی گردد و یا حداقل باعث تغییر ساختار ایزومری آنها شود. مانند تبدیل ایزومر سیس به ترانس یا برعکس.
ساختار شیمیایی تعدادی از آغازگرهای مورد استفاده در واکنش پلیمریزاسیون در شکل(۲-۸) نشان داده شده است.
شکل ۲- ۸ ساختار شیمیایی تعدادی از آغازگرهای رایج
همانطور که گفته شد تأثیر زمان و همچنین اکسیژن درواکنشهای پلیمریزاسیون اهمیت دارد از این رو به بررسی مختصری از این دو می پردازیم.

• • تأثیر زمان

در انجام کلیه مراحل روش قالب مولکول اعم از برقراری برهم کنش مناسب بین مولکول الگو و مونومر، انجام پلیمریزاسیون و … باید زمان کافی رعایت شود. اگر زمان کافی نباشد شبکه پلیمری بطور کامل تشکیل نمی‌شود و در نتیجه تعداد حفره‌ها کمتر و ویژگی آنها پایین‌تر می‌باشد.

• • تأثیر اکسیژن

خارج کردن اکسیژن از مخلوط واکنش مهم می‌باشد چون اکسیژن رادیکالها را به دام انداخته و واکنش پلیمریزاسیون را به تأخیر می‌اندازد (حتی پلیمریزاسیون را متوقف می‌کند). در نتیجه محیط واکنش باید عاری از اکسیژن باشد و به این منظور ، می توان از امواج فرا صوت و یا قرار دادن آن تحت گاز بی اثر نیتروژن یا آرگن، اکسیژن را از محیط واکنش خارج کرد و بعد از این عمل، درب ظرف باید بسته شود.
۲-۵ خروج مولکول هدف
برای تولید یک پلیمر قالب بندی شده با پتانسیل بالا به منظور کاربردهای تجزیه ای و بیوتکنولوژی حذف کامل مولکول هدف از اهمیت زیادی برخوردار است.
روش های مختلفی برای خروج و حذف مولکول هدف وجود دارد که بطور کلی به سه دسته استخراج با حلال ، استخراج بطور فیزیکی و استخراج با حلال فوق بحرانی تقسیم بندی می شوند:
۲-۵-۱ استخراج با حلال
این تکنیک خود به دو روش انجام می شود:
۲-۵-۱-۱ استخراج پیوسته و ناپیوسته
استخراج نا پیوسته روشی است که تنها از یک یا چند بار استخراج ساده برای جداسازی استفاده می شود. اما یکی از مشکلات تجربی که معمولاً با آن مواجه می شویم مربوط به تفکیک مخلوطی است که یک جزء آن فقط به مقدار کمی در حلال استخراجی حل می شود و اجزای دیگر آن کاملاً نامحلول هستند. در این حالت برای اینکه تفکیک تنها با یک یا دو استخراج صورت بگیرد باید مقدار زیادی از حلال مصرف شود که در این صورت ممکن است نقل و انتقال چنین مقداری بسیار دشوار باشد. از طرف دیگر انجام تعداد زیادی استخراج با مقادیر کمتری از حلال خسته کننده خواهد بود. برای حل این مشکل می توان از روش استخراج مداوم یا پیوسته استفاده کرد.
برای انجام استخراج پیوسته از دستگاه سوکسله^[۵۹] استفاده می شود. دستگاه سوکسله یکی از ابزارهای آزمایشگاهی است که توسط شیمیدان آلمانی بنام فرانز فون سوکسله^[۶۰] در سال ۱۸۷۹ اختراع شد که معمولاً از شیشه ساخته می شود (شکل۲-۹).
استخراج سوکسله یک روش استاندارد با بهره گرفتن از حلالهای آلی است. این روش شامل قرار دادن ذرات MIP پودر شده به داخل محفظه سوکسله و ریختن یک حلال خاص در بالن می باشد که بالن به محفظه استخراج متصل است. حلال استخراجی بطور مداوم تقطیر شده و محلول متراکم شده آن بصورت یک حلال استخراجی تازه به محفظه استخراج بر می گردد و دوباره مصرف می شود. طی این چرخه نمونه مورد نظر(نمونه هدف) دائماً از مخلوطی که باید استخراج شود جدا شده و به داخل محلول بالن در حال جوشش می ریزد. با این کار جسم استخراج شده در ظرف جوشش جمع آوری شده و غلظت محلول آن مرتباً افزایش می یابد که علت این ازیاد غلظت آن است که محلول رقیقی از جسم دائماً به داخل ظزف می ریزد و بطور همزمان حلال در اثر تقطیر خارج می شود.
شکل ۲- ۹ دستگاه استخراج سوکسله
از مزایای استخراج سوکسله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
شستشوی ذرات MIP با حلال تازه – انحلال پذیری خوب به دلیل استفاده از یک حلال داغ – جمع آوری ذرات پلیمر بدون عمل صاف کردن – تجهیزات بسیار ساده و مقرون به صرفه – کاربرد آن برای انواع ماتریکس های پلیمر(لوک دکاسترو و پریگوکاپوتی^[۶۱]،۲۰۱۰).
۲-۵-۱-۲ روش غوطه ور سازی^[۶۲]
این روش شامل غوطه ور کردن ذرات MIP به داخل حلالهایی است که می توانند باعث تورم شبکه پلیمری و جدا شدن نمونه از پلیمر شوند. این روش معمولاً تحت شرایط ملایم انجام گرفته و پلیمر پایداری بدست نمی آید. همچنین بسیار وقت گیر است.

جدول شماره ۴-۲۴ نشان دهنده تاثیر متغیر آشنایی با برند بر پاسخ پاسخ دهندگان است.به منظور بررسی مقایسه تاثیر متغیر آشنایی بابرند بر پاسخ پاسخ دهندگان از آزمون رگرسیون تک متغیره استفاده شد. نتایج این آزمون نشان می دهد که تاثیر متغیر آشنایی با برند بر پاسخ پاسخ دهندگان از نظر آماری معنادار است (۰۱/۰(P<. به عبارت دیگر به ازای یک انحراف معیار تغییر در نمره متغیر آشنایی با برند به میزان تقریبا ۰۴/۰ انحراف معیار تغییر در متغیر پاسخ ایجاد می شود. و در مجموع ۱۶ درصد واریانس پاسخ پاسخ دهندگان توسط متغیر آشنایی با برند تبیین می شود. در نتیجه فرضیه صفر پژوهش (H₀ )، رد و فرضیه شماره شش پژوهش (H_A)، با ۹۹ درصد اطمینان تائید گردید.بنابراین فرضیه ششم تحقیق مبنی بر اینکه “آشنایی با برند” بر پاسخ مشتریان به تبلیغات پیامکی تاثیر خواهد داشت” مورد تائید قرارمی گیرد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فرضیه هفتم: میان شخصی سازی بر مبنای زمان, مکان و ترجیحات مشتری، و پاسخ مشتریان به تبلیغات پیامکی رابطه مثبت معنا داری وجود دارد.
به منظور بررسی فرضیه هفتم از آزمون همبستگی و رگرسیون تک متغیره استفاده شده و نتایج آماری در جداول ذیل آمده است.
جدول شماره ۴-۲۵ نتایج ضریب همبستگی پیرسون در مورد فرضیه هفتم

(**) معناداری در سطح ۰۱/
جدول شماره ۴-۲۵ نشان دهنده همبستگی شخصی سازی پیامک های تبلیغاتی و پاسخ مشتریان به آنها، می باشد.جدول فوق نشان می دهد که ضریب همبستگی شخصی سازی پیامک های و پاسخ معادل ۲۰۶/۰ است که این ضریب از نظر آماری معنادار است (۰۱/۰(P<. به عبارت دیگر بین شخصی سازی پیامک های تبلیغاتی و پاسخ مشتریان به آنها رابطه معنادار وجود دارد واین رابطه به صورت مستقیم می باشد. به این معنی که شخصی سازی پیامک های تبلیغاتی بر مبنای زمان، مکان و ترجیحات مشتری، باعث بالا رفتن پاسخ به آنها می شود و بالعکس.
جدول شماره ۴-۲۶- تاثیر شخصی سازی بر پاسخ مشتریان

در داستان سهراب می گوید :
جهانا شگفتا که کردار توست هم از تو شکسته هم از تو درست
از آن دو یکی را نجبید مهر خرد دور بد مهر ننمود چهر
همی بچه را باز داند ستور چه ماهی به دریا چه در دشت گور
نداند همی مردم از رنج آز یکی دشمنی را ز فرزند باز
ج۲ب۲۹۹۸-۲۹۹۵
همه تلخی از بهر بیشی بود مبادا که با آز خویشی بود
ج۲ب۳۱۰۲
چو دانی که ایدر نمانی دراز به تارک چرا بر نهی تاج آز !
همان آز را زیر خاک آوری سرش ، با سر ، اندر مغاک آوری
ج۳ب۲۹۹۹-۳۰۰۰
به رنج درازیم در چنگ آز چه دانیم باز آشکارا ز راز ؟
ز باد آمدی ، رفت خواهی به گرد چه دانی که با تو چه خواهند کرد !
ج۴ب۱۱۵۶-۱۱۵۵
چنین بود تا بود چرخ روان به اندیشه رنجه چه داری روان ؟
چه گویی؟چه جویی؟چه شاید بدن براین ، داستانی نشاید زدن

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

روانت گر از آز فرتوت نیست نشست تو جز تنگ تابوت نیست
اگر مرگ دارد چنین طبع گرگ پر از می یکی جام خواهم بزرگ
ج۷ب۳۵۸۵-۳۵۸۲
برفت و بماند این سخن یادگار تو اندر جهان تخم زفتی مکار
ج۷ب۴۳۴۲
چنین بود، تا بود و این بود روز تو دل را ، به آز و فزونی ، مسوز
بترسد دل سنگ و آهن ز مرگ هم ایدر تو را ساختن نیست برگ
بی آزاری و مردمی بایدت گذشته چو خواهی که نگزایدت
همی نو کنم بخشش و داد اوی مبادا که گیرم به بد یاد اوی !
کنون گر کند مغزم اندیشه گرد بگویم جهان جستن یزدگرد
ج۷ب۷۶۸۷-۷۶۸۳
چه پیچی همی خیره در بندِ آز چو دانی که ایدر نمانی دراز ؟
گذر جوی و چندین جهان را مجوی گلش زهر دارد ؛ به سیری ، مبوی
ج۸ب۱۷۱۷-۱۷۱۶
چو بستی کمر بر در راه آز شود کار گیتیت یکسر دراز
پرستنده ی آز و جویای کین ز گیتی ز کس نشنود آفرین
ج۵ب۱۲۸۶-۱۲۸۵
بخور هر چه داری و بیشی مجوی که از آز کاهد همی آب روی
ج۵ب۱۳۰۰
نباید که باشد جهاندار زفت دل زفت با خاک تیره ست جفت
چنین آمد این چرخ ناپایدار چه با زیردست و چه با شهریار
بپیچاند آن را که خود پرورد اگر بیهش است ار ستونِ خرد
نماند بر این خاک ، جاوید کس تو را توشه از راستی باد و بس !
ج۸ب۱۷۳-۱۷۰
به بیشی نهاده است مردم دو چشم زکمّی بود ، دل پر از درد و خشم
نه آن ماند ای پیر دانا ! نه این ز گیتی ، همه شادمانی گزین
اگر چند بفزاید از رنج گنج همه گنج گیتی نیرزد به رنج
ج۸ب۳۹۷۵-۳۹۷۳
بی اعتباری دنیا ، سرانجام انسان ها و مرگ
« اساس حکمت فردوسی در مبارزه ی خیر و شر و مراتب خیال انگیز سعی و کوشش و دلاوری و پهلوانی انسان در زیر فشار و تأثیر مهیب تقدیر و سرنوشت و ناپایداری عمر و دولت و بخت و بی سرانجامی امور جهان خلاصه می شود . » ( مرتضوی،۱۳۶۹: ۴۲ )
دیدگاه حکیم توس در شاهنامه نسبت به دنیا ، حیرت در کار جهان ، ندانستن راز او ، بی مهری و بی وفایی زمانه است ؛ همه ی راه ها به مرگ ختم می شود و باید از عمر بهره گرفت.
بی اعتنایی تحقیرآمیز او نسبت به دنیا و امور آن و چیزهایی که نوع انسان به آن مغرور و فریفته می شود و در عین حال توصیه به تلاش و کوشش و نکوهش کاهلی نشان دهنده ی روح حقیقت پذیر حکیم فرزانه ی توس است .
فردوسی در شاهنامه ابیاتی دارد مبنی بر این که دنیا بی اعتبار و بی وفاست و انسان نباید زیاد خود را به این دنیا متعلق بداند ، چرا که آخرت را فراموش می کند و نتیجه سر به طغیان بر می دارد و در این موارد است که انسان را به مسأله ی هول انگیز و حتمی مرگ هشدار میدهد .
این امر یعنی طرح مسأله ی بی اعتباری و فنای ناگزیر امور دنیوی در روایات اسلامی چون قرآن و حدیث و سخن بزرگان ریشه دارد . علی (ع) در نامه به امام حسن : از پدری که در آستانه ی فناست ، چیرگی زمان را پذیراست ، زندگی را پشت سر نهاده ، به گردش روزگار گردن نهاده ، نکوهیده این جهان است . » ( سیدرضی،۱۳۷۱ : ۲۹۵ )
امام همچنین دنیا را خانه ی راستی برای آن که آن را راستگو انگاشت و خانه ی تندرستی برای آن که آن را شناخت و باور داشت و خانه ی پند برای آن که از آن پند آموخت می داند و نیز مسجد محبان خدا ، نمازگاه فرشتگان ، فرود آمدِ نگاه وحی و تجارتهای دوستان او(همان، ۳۰۰ )
بی اعتباری ، چیزی است که اکثر عرفای والامقام و بزرگان نیز مروج آن بوده اند در ضمن توجه به زندگی دنیا و تحقیر نمودن آن ، ولی برای آن نیز ارزش قائل بوده اند :
امام علی (ع) می فرمایند : خد من الدنیا ما اتاک و تول عما تولی عنک فان انت لم تفعل فاجمل فی الطلب » (همان، ۴۳۲) آن چه از دنیا نزد تو آید بستان و آن چه به تو پشت کند روی بگردان و اگر چنین تنوانی ، باری ، جستن را از حد نگذرانی .
« اندیشه ی روز شمار و پاداش اعمال ، نخستین بار بعد از تثبیت پیروزی فریدون و برقراری پادشاهی و تقسیم جهان به سه بهره مابین فرزندان فریدون در شاهنامه آمده است . در کلام فردوسی در مورد خود جهان و دیگر عناصر مذهبی وابسته به آن مانند بهشت ، مینو ، دوزخ ، پل چینود یا چینوت موضوع داوری اعمال حتی تحت عنوان روایت داستانی از گفتگوهای مذهبی چیز چشمگیری در شاهنامه نداریم . در این جا بیشتر با ایجاز و اشاره و سکوت مواجه می شویم . توجه شاهنامه به آخرت و موضوع روز شمار ، هیچ ربطی به دیدگاه های مذهبی آمیخته با بینش های جادویی اسطوره ای معادگرایانه یا آخرت شناسانه ای که در قالب اسلامیش از قرن ۵ به بعد در فرهنگ ما مسلط شد و حتی به انواع بینش ها و رفتارهای « قیامت اندیش » و « منتظر ظهور » انجامید ، ندارد . » ( پرهام،۱۳۷۷ : ۲۱۷-۲۱۳ )
اعتقاد به آخرت و حسابرسی اعمال در اوستا نیز به چشم می خورد ، « ایمان دارم به رستاخیز و تن پسین و گذشتن ( = ودردن یا ودردن vedarden ) از چینود ( Tchinvad ) پل ( پل برای صراط و میزان ) برای شمار وسدش ( sedosh ) بامداد روز چهارم از مرگ که روان از کنار تن برای همیشه می رود و پاداش برای کرفه و ثواب و پادافره ( pad-afrah = پاداش ) گناه ، به هستی بهشت و دوزخ و بر نیستی اهریمن و دیوان و به فرجام پیروزمندی سپنتامینو و تباهی و نابودی گنامینو ( Gonaminu ) اهریمن و همه ی دیوان دوزخی مکان.(رضی،۱۳۶۳: ۴۱۶)
او در عین پند و اندرز به بی اعتباری دنیا و به آخرت و روز حساب معتقد است و انسانها را به پاکسازی اعمال و آمادگی برای آن جهان فرامی خواند . با وجود این که فردوسی به نقش تقدیر و سرنوشت و سپهر در زندگی پهلوانان شاهان و قهرمانان شاهنامه معتقد است اما نظر او درباره ی این جهان و آن جهان سرد و تیره نیست .
دل بستن به دنیایی که فانی است و باید آن را رها کرد و رفت امری عاقلانه نیست چکیده و خلاصه ی حکمت فرزانه ی توس این است که جهان ناپایدار است و راز آن برکسی آشکار نیست . این احساس در صوفیه هم وجود دارد ولی آنان تسلیم قضا و قدرند و چاره ی کار خود را در پناه بردن به خانقاه و گوشه ی عزلت می دانند که خانقاه نشینی برای طهارت ظاهر و باطن از اعمال و امور دنیوی بسیار مرسوم بوده است . اما در شاهنامه ، فردوسی معتقد است چون جهان ناپایدار است بهتر است که این چند روزه را خوش گذارانی .

بنابراین برای افزایش دقت مطالعه تفکیک این دو مقوله ضروری است. روش سوم برآورد مدل که در سال­های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته­است، برآورد مدل براساس داده ­های پانل است. در این روش، یک سری واحدهای مقطعی طی چند سال مورد برازش قرار می­گیرند. تحلیل با داده ­های ادغام شده محیطی بسیار غنی از اطلاعات را برای گسترش فنون تخمین و نتایج نظری فراهم می ­آورد. در بسیاری از موارد محققان از این روش، برای مواردی که نمی­ توان مسائل را به صورت سری ­زمانی یا مقطعی بررسی کرد یا زمانی­که تعداد داده ­ها کم است، استفاده می­ کنند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

از آنجا که لحاظ نکردن برخی از متغیرها در ساختار مدل­ها موجب ایجاد عدم کارایی در برآوردهای مدل­های اقتصاد­سنجی می­ شود، روش داده ­های تلفیقی که از ترکیب اطلاعات سری­های زمانی و داده ­های مقطعی تشکیل شده است، اثر این نوع متغیرهای لحاظ نشده یا غیر قابل ­اندازه ­گیری را بهتر از داده ­های مقطعی طی یک سال یا داده ­های سری زمانی برای یک مقطع زمانی نشان می­دهد. داده ­های تلفیقی روند گذشته متغیرها را در برگرفته و از نظر لحاظ کردن پویایی متغیرها، اطمینان ایجاد می­ کند. یک مدل تجربی بزرگ می ­تواند به طور کامل­تری روابط بین متغیرهای مربوطه، اثرات مثبت و منفی که به لحاظ آماری معنی­دار هستند، متغیرهای زمان و مکان، اثرات و روابط متقابل بین متغیرها را مشخص کند. ادغام داده ­های سری ­زمانی و مقطعی و ضرورت استفاده از آن بیشتر به علت افزایش تعداد مشاهدات و بالابردن درجۀآزادی است.
۳-۹-۲ روش­های تخمین مدل­های ادغام شده
برآورد روابطی که در آن­ها از داده ­های ترکیبی (سری زمانی، مقطعی) استفاده می­ شود، غالبا با پیچیدگی­هایی مواجه است. در مدل­های پانل، بعضی از متغیرها بین واحدهای مقطعی و یا طی زمان تغییر می­ کنند. آنچه­که به طور کلی در مدل­های پانل مطرح می­گردد، وجود p واحد مجزا است که با شاخص i از ۱ تا p شماره­گذاری می­ شود؛ هم­چنین mدوره زمانی متوالی که با شاخص t از ۱ تاm شماره­گذاری می­شوند وجود دارد که مجموع n= pm مشاهده موجود خواهد بود.
برآورد روابطی که در آن­ها از داده ­های پانل (مقطعی- سری زمانی) استفاده می­ شود، غالبا با پیچیدگی­هایی مواجه است. ضرایب مدل، واکنش متغیر وابسته نسبت به تغییرات k امین متغیر مستقل در i امین مقطع را در زمان t اندازه ­گیری می­ کند. در حالت کلی فرض می­ شود که این ضرایب در میان تمامی واحدهای مقطعی و زمانی مختلف متفاوت است. در حالت کلی متغیرهای یک مدل پانل را می­توان به صورت زیر تعریف نمود:
رگرسیون خطی این پانل، عبارت خواهد بود از:
: ارزش متغیر وابسته برای واحد i ام در دوره t ام.
: ارزش متغیر توضیحی j ام در دوره t ام.
(که i=1,…,p؛ t=1,…,m و j=1,…,k).
در رابطه­ فوق دارای میانگین صفر و واریانس ثابت است. اثرات ثابت و نشانگر تفاوت­ها در ویژگی­های خاص فردی، بنگاه­ها یا کشورها است. جزء اخلال است.
در این رگرسیون دستگاه عمومی پارامترهای تمام واحدها در تمام زمان­ها بیان گردیده­است. این رگرسیون را می­توان به صورت ماتریسی نیز در نظر گرفت که در آن یک بردار از واحدها، اسکالر و می­باشند.
اختلاف بین مقاطع در نشان داده ­می­ شود و در طول زمان ثابت فرض می­گردد. اگر فرض ما این باشد که برای تمام بنگاه­ها ثابت است، روش حداقل مربعات معمولی، تخمین­های کارا و سازگاری از و به دست خواهد داد. ولی اگر فرض کنیم که در بین مقاطع مختلف اختلاف وجود دارد، باید از روش­های دیگری برای تخمین استفاده شود.
مدل­های پانل دیتا به پنج گروه کلی تقسیم می­ شود:

1. 1. مدل­هایی که در آن تمامی ضرایب ثابت­اند و فرض می­ شود که جمله اختلال قادر است تمام تفاوت­های میان واحدهای مقطعی و زمان را دریافت کند و توضیح دهد که به این مدل pooling گویند.

1. 1. مدل­هایی که در آن ضرایب مربوط به متغیرها (شیب­ها) ثابتند و تنها عرض از مبدأ برای واحدهای مختلف مقطعی متفاوت است.

۳

1. 1. ضرایب مربوط به متغیرها (شیب­ها) ثابت­اند و تنها عرض از مبدأ در زمان­ها و واحدهای مختلف مقطعی تغییر می­ کند.

1. 1. همه ضرایب برای تمام واحدهای مقطعی متفاوت است.

1. 1. تمام ضرایب هم نسبت به زمان هم نسبت به واحدهای مقطعی متفاوت است.

در خصوص روش­های تخمین مدل­های فوق­ الذکر می­توان گفت که در حالت­های ۲و۳ و۴ بسته به اینکه کدام یک از ضرایب ثابت یا متغیر باشد به مدل­های تاثیرات ثابت یا تاثیرات تصادفی تقسیم می­شوند. (اشرف­زاده و مهرگان، ۱۳۸۷).
۳-۹-۳ آزمون F لیمر
در خصوص استفاده از پانل، آزمون مربوط به همگنی مقاطع انجام می­پذیرد. در صورتی که شرکت­ها همگن باشند، می­توان به سادگی از روش حداقل مربعات معمولی استفاده نمود، در غیر این صورت، ضرورت استفاده از پانل ایجاب می­گردد.
در آزمون F فرضیه یکسان بودن عرض از مبدأها (روش پولینگ یا ترکیبی)، در مقابل فرضیه مخالف، ناهمسانی عرض از مبدأها، (روش داده ­های تابلویی) قرار­ می­گیرد. بنابراین در صورت رد فرضیه روش داده ­های تابلویی پذیرفته می­ شود.
فرضیات این آزمون براساس ها، که بیان­کننده­ اثرات فردی و یا ناهمگنی­ها هستند به صورت زیر است:
: ها مخالف صفر است حداقل یکی از
این آزمون با بهره گرفتن از مجموع مربعات باقیمانده مقید حاصل از مدل ترکیبی به دست آمده از OLS و مجموع مربعات باقیمانده غیر مقید حاصل از تخمین رگرسیون درون­گروهی به صورت زیر است :
i =۱,۲,…,N مدل مقید
i =۱,۲,…,N مدل نامقید
آماره آزمون F به شرح زیر است :
که در آن N تعداد مقاطع، K تعداد متغیرهای توضیحی و T تعداد مشاهدات در طول زمان است. با مقایسه آماره F محاسباتی با Fجدول، می­توان در صورت بزرگتر بودن آماره F محاسباتی از روش پانل استفاده کرد.
۳-۹-۴ آزمون هاسمن^[۴۶]
برای تشخیص اینکه در برآورد مدل­های پانل دیتا کدام روش (اثرات ثابت و اثرات تصادفی) مناسب می­باشد، از آزمون هاسمن (۱۹۸۰) استفاده می­ شود. در آزمون هاسمن، فرضیه صفر و فرضیه مقابل آن به صورت زیر بیان می­گردد:
فرضیه صفر به معنای این است که بین جمله خطا (که در_­برگیرنده اثرات فردی است)، و متغیرهای توضیحی، هیچ ارتباطی وجود ندارد و در واقع، مستقل از یکدیگر می­باشند. این در حالی است که فرضیه مقابل به این معنی است که بین جزء اخلال و متغیرهای توضیحی، همبستگی وجود دارد (اشرف زاده و مهرگان،۱۳۸۷).
در صورت رد فرضیه صفر، بهتر است که از روش اثرات ثابت استفاده شود.
اگر b تخمین زننده روش اثرات ثابت، و تخمین­زن روش تصادفی باشد، آنگاه می­توان نوشت:
هاسمن ثابت نمود که عبارت مذکور دارای توزیع c می­باشد.
c
K: تعداد متغیرهای توضیحی
اگر آماره محاسبه شده از این آزمون از c بزرگتر باشد، فرضیه صفر مبنی بر اثر تصادفی رد شده و فرض اثر ثابت پذیرفته می­ شود.
۳-۹-۵ مدل اثر ثابت (FEM)^[47]
استدلال پایه­ای مدل اثرات ثابت آن است که در تصریح مدل رگرسیونی نمی­ توان متغیرهای توضیحی مناسب را که طی زمان تغییر نمی­کنند، وارد مدل کنیم. از این رو، وارد کردن متغیرهای مجازی، پوشش و جبرانی بر این بی­توجهی وناآگاهی می­باشد. استفاده ازداده­های تابلویی با اثرات ثابت یک راه حل مناسب برای عدم تشخیص رگرسیون به خصوص زمانیکه اثرات ویژه هر واحد )اثرات فردی ( براثرات زمانی آن غالب می­باشد، خواهد بود­.
یک روش متداول در فرمول­بندی مدل پانل دیتا بر این فرض استوار است که اختلاف بین مقطع­ها را می­توان به صورت تفاوت در عرض از مبدأ نشان داد.
به فرض که و شامل t مشاهده برای واحد i ام باشد و بردار جزء اختلال بوده و دارای ابعاد بوده باشد، در نتیجه داریم: