جوانی دوره ای از زندگی است که در آن فرد آرزوها، انتظارات، آرمان ها و انرژی زیادی دارد. در میان کودکی و بزرگسالی و هنگامی است که مردان و زنان، بسیار مشتاق و علاقه مند به تأمین آینده ی خود و همچنین همکاری و کمک به خانواده، اجتماع و جامعه هستند. این مرحله از زندگی، در تصمیم گیری افراد جوان، دست یابی به اشتغال مولّد و کارمناسب و آبرومند بسیار مهم است. در ۱۰ سال آینده در سطح جهان، یک میلیارد نفر به سنِّ جوانی و کار خواهند رسید، ایجاد فرصت های اشتغال مولّد و کار مناسب برای جوانان یکی از چالش های اساسی اجتماعی، ملّی و جهانی است و جای تعجب نیست که این مسئله یکی از موارد مهمِّ مورد بحث در نشست ها و جلسه های جهانی باشد(دادورخانی و همکاران،۱۳۹۰).سرمایه انسانی در جوانان شکل گرفته است بنابرین از عوامل مهم تعیین کننده رشد بلند مدت است که یک ملت می‌تواند بر روی آن سرمایه گذاری و تکیه کند(ایمه،۲۰۱۳). به عبارت دیگر جوانان نشان دهنده ذینفعان بسیار مهم در هر جامعه هستند. آن ها نه تنها آینده هر کشور، بلکه سهام‌داران عمده و منبع مفید در ملت سازی هستند(اکفور[۱]، ۲۰۱۱). در این پژوهش نیز با توجه به مطالب ذکر شده و جایگاه مهم جوانان در جامعه، این قشر به صورت خاص در جامعه ی روستایی مورد مطالعه قرار گرفته است.
۳-۲ جوانان روستایی
امروزه جوانان روستایی بخش عمده ای از جمعیت و نیروی کار جامعه را تشکیل می‌دهند و به عنوان بازوی کار در بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانواده های روستایی نقش ارزنده ای دارند (شهبازی،۱۳۸۴). از این رو می توان گفت جوانان از سرمایه های انسانی مهم هر کشور بوده و موتور محرک و قوای اصلی نیروی انسانی فعال را تشکیل می‌دهند. سرمایه گذاری خرد و کلان کشور عمدتاً رو این قشر از جامعه انجام می شود و رسیدن به توسعه همه جانبه و پایدار با اتکا به این قشر امکان پذیر است(خواجه نوری و سروش،۱۳۸۵). کمک به جوانان برای تحقق بخشیدن به پتانسیل کامل خود با به دست آوردن دسترسی به اشتغال مولد و کار مناسب پیش شرط لازم برای ریشه کن کردن فقر، توسعه پایدار و صلح پایدار است، بنابرین برنامه های اشتغال جوانان می‌تواند پشتیبانی، مفید برای افراد جوان که موانع خاص در بازار کار روبرو هستند فراهم کند(کونجارت، ۲۰۰۹).
۴-۲ شغل و اهمیت آن
شغل انسان، یکی از عوامل بسیار مهم و سرنوشت ساز در زندگی شخصی فرد به شمار می رود(کاوه،۱۳۸۶). نقش اشتغال در پویایی زندگی انسان انکارناپذیر است و می توان آن را کانون ارتباطات انسانی و اجتماعی تلقی نمود(احمدی و یزدخواستی،۱۳۸۵). انتخاب شغل مناسب و زندگی شغلی امر مهمی برای افراد محسوب می شود. فرد با انتخاب یک نوع شغل علاوه بر این که شغلی را انتخاب می‌کند، سبک زندگی مخصوصی را نیز انتخاب می‌کند. همچنین انتخاب شغل تعیین می‌کند که فرد از کدام یک از توانمدی ها و استعدادهایش بهره بگیرد و از کدام یک چشم بپوشد، در نتیجه انتخاب شغل تا حد زیادی آینده فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابرین با شناسایی و هدایت تمایل های شغلی افراد می توان به آنان کمک کرد تا بیشترین سودمندی را برای خود و جامعه داشته باشند(باوی و همکاران،۱۳۸۸).
۵-۲ اهمیت کشاورزی
کشاورزی از مهم ترین بخش های اقتصادی کشور است و نقش آن در توسعه و ثبات اقتصادی و سیاسی و نفوذ بین‌المللی انکار ناشدنی است. توسعه ی کشاورزی مهم ترین اولویت در برنامه های توسعه ی ملی کشورهای در حال توسعه محسوب می شود(کلر[۲]،۲۰۰۱). از این رو کشاورزی صنعت ضروری برای بسیاری از کشورها است. در جهان غرب، سهم بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی کل[۳] کمتر از ۴ درصد است، اما نزدیک به ۵۰ درصد از تجارت کشاورزی در سراسر جهان توسط کشورهای توسعه یافته انجام می شود(نامویتوم و باگسون، ۲۰۱۳). بر اساس مطالعه سلامی[۴]( ۲۰۰۴) توسعه بخش کشاورزی در ایران درآمد بیشتری را نسبت به سایر بخش ها برای خانوارهای کم درآمد روستایی ایجاد می‌کند. نتایج مطالعه بانوئی[۵] (۲۰۰۵) نیز حاکی از آن است که توسعه بخش کشاورزی و صنایع وابسته به آن ضمن اینکه درآمد بیشتری نسبت به سایر بخش ها ایجاد می‌کند، موجب کاهش شکاف درآمدی بین خانوارهای شهری و روستایی می شود (سلامی و انصاری،۱۳۸۸). به گفته ی بانک جهانی (۲۰۱۱) در ایران سهم شاغلان بخش کشاورزی طی سال های ۷۶ تا ۹۰ کاهش چشمگیری داشت به طوری که از ۲/۲۵ درصد در سال ۷۶ به ۶/۱۸ درصد در سال ۹۰ کاهش یافته که این کاهش در بخش شهری اتفاق افتاده است. در این دوره ی زمانی، سهم شاغلان بخش خدمات از ۲/۴۳ درصد به ۴۸ درصد و سهم شاغلان بخش صنعت از ۶/۳۱ به ۴/۳۳ درصد افزایش یافته است. به عبارت دیگر با وجود ظرفیت های موجود در بخش کشاورزی، سهم آن در اشتغال کاهش یافته است در حالی که طبق اطلاعات بانک جهانی، بخش کشاورزی ایران تنها ۲۲/۱۰ درصد از ارزش افزوده کل را به خود اختصاص می‌دهد(سروری و همکاران،۱۳۹۲). شاید یکی از دلایل آن، این باشد که امروزه جوانان به دنبال انتخاب امرار معاش در بخش کشاورزی نیستند (لیوی و اسمیت، ۲۰۱۰). اما چه دلایلی وجود دارد که جوانان تمایل به اشتغال در حرفه ی کشاورزی نمی باشند؟
۶-۲ جوانان و انتخاب شغل کشاورزی
برای گسترش و توسعه ی بخش کشاورزی، به عنوان یکی از محورهای توسعه ی اقتصادی و اجتماعی کشور، به مجموعه ای از نیروهای خلاق، آموزش پذیر، ریسک پذیر، پویا، شاداب و … نیاز است این ویژگی ها نیز اغلب در جوانان وجود دارد و به طور معمول جوانان آمادگی بیشتری برای انتقال این ویژگی به درون یک مجموعه دارند و این در حالی است که امروزه جمعیت شاغل در بخش کشاورزی به سالخوردگی گراییده است(رمضانیان،۱۳۸۰). اگر چه کشاورزی بخش مهم در میان بخش های مختلف برای اقتصاد روستا است اما بسیاری از جوانان علاقه مند به اشتغال در بخش کشاورزی نیستند که از دلایل آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– بازده پایین کشاورزی
– فصلی بودن کشاورزی
– بخش های ویژه کار
– غیر قابل پیش‌بینی بودن آب و هوا
– سیستم های غیر قابل اعتماد بازار و بازاریابی
– سیاست های ضعیف دولت (اودهیمبو،۲۰۰۶).
جوانان روستایی کشاورزی را شغلی با درآمد کافی برای رفع نیازهای ضروری زندگی امروزی نمی دانند؛ زیرا رضایت بخشی درآمد کشاورزی را در حدی کم دانسته و اذعان می دارند که هر چند، می دانند کشاورزی شغلی با ارزش است و از این راه، می توان به جامعه خدمت کرد، اما نیازهای اقتصادی آن ها با انتخاب شغل کشاورزی کمتر برآورده می شود (علی بیگی،۱۳۸۷). از طرفی کشاورزی از جایگاه ارزش شغلی مناسبی در جامعه برخوردار نیست (خوی نژاد و میرزائی فیض آبادی، ۱۳۸۵).
آخرین نظرات