۸۱۳/۴۶۵/۳۱۲/۴۱۲/۵۳پنبه، گندم، خشکبارنساجی، پتروشیمی، گازنفت، گاز، طلا و مس

خاطرنشان می‌شود آمارها از سایت اکو دریافت شده و کار جمع‌بندی شده تا فوریه سال ۲۰۱۳ می‌باشد.

مبحث پنجم: همکاری‌های بین‌المللی اکو

پیوستن جمهوری‌های بازمانده از فروپاشی اتحاد شوروی به اکو، سبب توجه فزاینده‌ی سازمان‌های بین‌المللی شد. سازمان‌های تخصصی سازمان ملل متحد مانند اسکاپ، انکتاد و یونیدو نیز برای همکاری با اکو یادداشت تفاهم امضا کردند. برای ایجاد زمینه‌های مناسب به منظور تحقق اهداف این سازمان، فعالیت گسترده‌ای در این زمینه انجام شده است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد هم از دهه ۱۹۹۰ ‌در مورد سازمان اکو قطعنامه‌های متعددی را صادر نموده است. شورای وزیران که تصمیم‌گیرندگان اصلی سازمان اکو محسوب می‌ شوند، همکاری آن را با سازمان‌های تخصصی بین‌المللی مورد توجه قرار داده‌اند، تا زمینه اجرای طرح‌ها و برنامه های اقتصادی سازمان اکو فراهم شود. همکاری‌های بین‌المللی سازمان اکو در موارد زیر انجام شده که جهت جلوگیری از اطاله‌ی کلام به صورت فهرست‌وار و نام سازمان اشاره خواهد شد.

۱٫ همکاری با سازمان ملل متحد

الف: قطعنامه‌های مجمع عمومی

ب: موافقت‌نامه‌های اکو و سازمان توسعه‌ صنعتی ملل متحد (UNIDO) ^[۱۲۵]

پ: یادداشت تفاهم اکو و صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) ^[۱۲۶]

ت: یادداشت تفاهم اکو و سازمان غذا و کشاورزی (فائو) ^[۱۲۷]

ث: یادداشت تفاهم اکو و کنفرانس توسعه و تجارت ملل متحد (UNCTAD) ^[۱۲۸]

ج: یادداشت تفاهم اکو و مرکز تجارت بین‌المللی و سازمان تجارت جهانی ‌(WTO)

چ: کمیسیون اقتصادی سازمان ملل برای اروپا^[۱۲۹]

ح: یادداشت تفاهم اکو و کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل برای آسیا

خ: یادداشت تفاهم اکو و صندوق جمعیت ملل متحد (UNDPA) ^[۱۳۰]

د: یادداشت تفاهم اکو و برنامه بین‌المللی کنترل مواد مخدر ملل مخدر (UNPCP) ^[۱۳۱]

ذ: یادداشت تفاهم اکو و برنامه عمران ملل متحد (UNDP) ^[۱۳۲]

ر: یادداشت تفاهم اکو و سازمان علمی و فرهنگی ملل متحد (UNESCO) ^[۱۳۳]

ز: یادداشت تفاهم اکو و برنامه‌ محیط زیست ملل متحد (UNEP) ^[۱۳۴]

ط: یادداشت تفاهم اکو و استراتژی بین‌المللی سازمان ملل برای کاهش بلایای طبیعی (UNISDR) ^[۱۳۵]

۲٫ یادداشت تفاهم‌های اکو و سازمان‌های فرامنطقه‌ای

الف: یادداشت تفاهم اکو و مرکزی بین‌المللی پژوهش کشاورزی در مناطق خشک

ب: یادداشت تفاهم اکو و اتحادیه‌ی بین‌المللی خطوط راه‌آهن (UIC)

پ: یادداشت تفاهم اکو و سازمان جهانی گمرک (WCO) ^[۱۳۶]

ت: یادداشت تفاهم اکو و سازمان جهانی هواشناسی (WMO) ^[۱۳۷]

۳٫ یادداشت تفاهم اکو و سازمان‌های منطقه‌ای

الف: یادداشت تفاهم اکو و بانک توسعه‌ اسلامی (IDB) ^[۱۳۸]

ب: یادداشت تفاهم اکو و سازمان کنفرانس اسلامی (OIC) ^[۱۳۹]

پ: یادداشت تفاهم اکو و طرح کلمبو (CP)^[140]

ت: یادداشت تفاهم اکو و آ.سه.آن (اتحادیه‌ی ملل جنوب شرق آسیا)^[۱۴۱]

ث: یادداشت تفاهم اکو و سازمان شانگهای

۴٫ یادداشت تفاهم اکو و اتحادیه‌ی اروپا

با توجه به اهمیت روز افزون اتحادیه‌ی اروپا به عنوان یک سازمان موفق منطقه‌ای، دبیرخانه‌ی اکو برقراری و گسترش روابط با اتحادیه‌ی اروپا را در اولویت برنامه های روابط خارجی خود قرار داد. متعاقب آن اتحادیه اروپا نیز طی یادداشت مورخ ۱۳ ژانویه ۱۹۹۴ آمادگی خود را برای ایجاد روابط همکاری با اکو اعلام کرد و هیأتی از سوی اکو در بروکسل، محورهای کلی همکاری‌های احتمالی با کمیسیون را شناسایی کرد. دومین دور مذاکرات بین طرفین در نوامبر ۱۹۹۶ در تهران برگزار شد. در این نشست طرفین ضمن بررسی و پیگیری توافق‌های عمومی نخستین نشست مشترک، تأکید کردند. نخستین گام برای برقراری روابط سودمند بین دو سازمان، عملی کردن بخش‌هایی از توافق‌های یاد شده است. بدین منظور قرار شد اقدام‌های عملی در بخش‌های مورد توافق از جمله تجارت، انرژی، حمل و نقل و ارتباطات، محیط زیست و مواد مخدر انجام شود.

در بخش تجارت، پس از بحث‌های گسترده ‌در مورد فعالیت‌های جاری اکو، موافقت شد کمیسیون اروپایی امکان ارائه خدمات کارشناسی به دبیرخانه‌ی اکو در زمینه‌ی هماهنگی با مقررات WTO را بررسی کند. طرفین ‌در مورد همکاری نزدیک میان کمیسیون اروپایی و اکو در زمینه کاربرد روش‌های آماری در تجارت و مشاوره و کمک فنی برای تأسیس بانک اطلاعاتی اکو موافقت کردند.

در ۲۰ ژوئیه ۱۹۹۸ کمیسیون اروپایی به دبیرخانه اکو اعلام کرد این کمیسیون امکان ایجاد و گسترش همکاری‌های متقابل در زمینه‌های تجارت و گمرک، مواد مخدر و انرژی به طور جدی بررسی خواهد کرد. تماس‌های بعدی اکو با اتحادیه اروپا در راستای دریافت کمک‌های فنی و مالی از این اتحادیه انجام شده است، در اوایل ۲۰۰۹ کمیسیون اروپایی در جهت مبارزه با مواد مخدر مبلغ نه و نیم میلیون یورو به اکو اهدا کرد.^[۱۴۲]

مبحث ششم: نگاهی کوتاه به دست‌آوردهای اکو

تحولات سریع سال‌های اخیر در عرصه‌های مختلف بین‌المللی، به ویژه در عرصه تجارت بین‌الملل موجب شده است کشورهای جهان به همکاری و مشارکت بیشتر روی آورند و توسعه‌ همه‌جانبه خود را در پرتو این همکاری‌ها جستجو کنند. گسترش همکاری‌های منطقه‌ای از نتایج تحولات اخیر در اقتصاد و تجارت بین‌الملل به شمار می‌رود که روابط چند جانبه را در میان کشورهای مناطق مختلف افزایش داده است. موفقیت‌های اتحادیه اروپا در این زمینه بسیار تأثیرگذار بوده است.

کشورهای در حال توسعه ایجاد سازمان‌های منطقه‌ای را به عنوان مسیری به سوی رشد و توسعه‌ اقتصادی دنبال کرده‌اند. در سال‌های ۴۷-۱۹۹۴ حدود نود و هشت موافقت‌نامه، بر اساس ماده بیست و چهار موافقت‌نامه تعرفه و تجارت از سوی کشورهای در حال توسعه شکل گرفته است. بیشترین موافقت‌نامه‌های تجاری در میان کشورها (بیست و سه موافقت‌نامه) به سال‌های ۹۴-۱۹۹۰، یعنی نخستین سال‌های پس از فروپاشی اتحاد شوروی و پایان جنگ سرد مربوط می‌شود. در این دوره، گسترش ترتیبات تجاری منطقه‌ای در مناطق مختلف جهان بسیار چشمگیر بوده است.

علاوه‌بر این افزایش فعالیت کشورهای در حال توسعه از اوایل دهه ۱۹۷۰ به آزادسازی تجاری کمک ‌کرده‌است. به ویژه کشورهایی که در دهه های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ استراتژی درون‌نگر یا صنعتی شدن از طریق جایگزینی واردات انتخاب کرده بودند، در این روند نقش مؤثری ایفا کرده‌اند. این کشورها برای رسیدن به اهداف رشد و توسعه، پیوستن به اتحادیه‌های منطقه‌ای را با شرایط زیر ضروری تشخیص دادند:

ـ اعضای آن دارای اقتصادهای مکمل یکدیگر باشند؛

ـ همبستگی‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی داشته باشند؛

ـ در نتیجه‌ رشد اقتصادی، هر عضو تحت تأثیر رشد اقتصادی عضو دیگر قرار گیرد؛