در فاز دوم ورود مجدد یا ترخیص، سازگاری یا انطباق بازندگی اجتماعی شامل یادگیری شناخت و آگاهی از مشکلات همراه باکار و روابط اجتماعی، توسعه و رشد یک شبکه روابط اجتماعی خوب و راهبردی و استفاده از اوقات فراغت و تفریحات است. تقویت و مهارت‌های زندگی روزانه شامل کارورزی و مهارت یافتن در موضوعاتی نظیر دخل‌وخرج، مهارت‌های فرزند پروری و بهداشت روانی است. حفظ هوشیاری و خردمندی در خارج از درمان اجتماع مدار شامل آموزش و مهارت‌آموزی ‌در زمینه سازش با اجتماع و مقابله با شرایط و برانگیزاننده های مصرف مواد و الکل است حضور در جلسات آموزشی برای حفظ و ارتقای تغییرات سبک زندگی شدیداًً تشویق می‌گردد (خزائلی، ۱۳۸۰).

۲-۵-۹- روش‌های درمان اجتماع مدار

در درمان اجتماع مدار همه فعالیت‌ها و تعاملات اجتماعی، باعث تسهیل بهبودی وزندگی درست می‌شود، بااین‌حال فعالیت‌های ساختار دار برنامه روزانه، به صورت روش در نظر گرفته می‌شود که به شیوه های خاص برای تأثیر روی فرد و کل اجتماع طراحی ‌شده است این روش‌ها را می‌توان برای انطباق با اهداف اولیه، به صورت زیر سازمان‌دهی کرد:

راهبردهای بالینی و اجتماعی تشدید اجتماعی و غیر درمانی آموزشی

مدل فیزیکی و اجتماعی درمان اجتماع مدار

مدل درمان درمان اجتماع مدار، در واقع محیط اجتماعی و روان‌شناختی آن است هر جز این محیط، درکی از دیدگاه درمان اجتماع مدار را نشان می‌دهد و هرکدام از این اجزا برای انتقال آموزه‌های اجتماعی و تشویق پیوند و تغییر خود مورداستفاده قرار می‌گیرد درمان اجتماع مدار هم ازلحاظ فیزیکی و هم ازلحاظ برنامه، طراحی ‌شده است تا تجربه مقیمان از اجتماع را در دوران اقامت، تقویت کند این تجربه از اجتماع است با همه ویژگی‌های امنیت، ثبات، پیش‌بینی، پذیرش و … که به‌تدریج تازه‌واردان را قادر می‌کند تا هویت قدیمی و روابط خود را بافرهنگ قدیمی مواد، کاهش دهند و آن‌ ها را با پیوندهای جدید با افراد، ارزش‌ها و سبک زندگی درمان اجتماع مدار جایگزین کنند. در هنگام ورود به درمان اجتماع مدار، هیچ‌کس احساس حبس شدن در یک مؤسسه‌، بیمارستان یا حتی برنامه درمانی ندارد. از دیدگاه انسان‌شناسی، محیط اجتماعی درمان اجتماع مدار، بیشتر به یک روستای زنده و فعال شبیه است. تا یک مؤسسه‌ یا شرکت خدماتی. از دیدگاه اجتماعی و روان‌شناختی می ­تواند درمان اجتماع مدار را از سایر موقعیت‌های آموزشی یا درمانی که محیط اجتماعی آن‌ ها، مدل درمانی است، جدا کرد. عناصر عمده این مدل، سازمان اجتماعی و روابط اجتماعی است که تنها برای یک هدف یعنی بازگرداندن مجدد فرد به جامعه به کار گرفته می‌شود. خود معتادان در حال بهبودی، سازمان اجتماعی درمان اجتماع مدار را رشد می‌دهند (ساکس، ۲۰۱۲)

فعالیت‌های راهبری اجتماعی و بالینی شامل تشویق‌ها و امتیازها، تنبیه‌ها، امنیت و خانه پایی است این فعالیت‌ها، امنیت فیزیکی و روان‌شناختی محیط را تضمین کرده و باعث زندگی منظم و خلاق می­ شود فعالیت‌های تشدید اجتماعی شدن شامل چند جلسه گسترده است. جلسه صبح گاهی، جلسه خانگی و جلسه عمومی (در صورت نیاز). این جلسات درک مثبت افراد از اجتماع را آسان می‌کنند ‌بنابرین‏ قابلیت آموزش و درمانی دارند. فعالیت‌های درمانی آموزشی، شامل گروه‌های مواجهه، وارسی و گروه‌های آموزشی است (علی پور ۱۳۸۸).

در دیدگاه درمان اجتماع مدار، تغییر کل فرد از تعامل مداوم میل فرد و اجتماع ناشی می‌شود. غلبه بر پیچیدگی کل وجود فرد، مستلزم یک توصیف چندبعدی از همان فرد در طول زمان است ویژگی‌های اجتماعی و روان‌شناختی فرد را می‌تواند ابعاد و حیطه‌های به‌هم‌پیوسته از رفتارها و نگرش‌ها، سازمان‌دهی کرد تا تصویر پویایی از تغییر فرد ترسیم کرد (های، ۲۰۱۵).

چهار بعد عمده تغییر، نمایانگر دیدگاه عینی اجتماع از تغییر فرد است و ابعاد عضو اجتماع و اجتماعی شدن به رشد اجتماعی فرد، به‌ویژه به عنوان عضوی از اجتماع درمان اجتماع مدار و به طور کل به عنوان ‌مشارکت کننده در یک اجتماع بزرگ‌تر اشاره دارد ابعاد رشدی و شناختی، به تکامل فرد به عنوان یک فردی بی‌همتا، برحسب رشد فردی شخصیت و عملکرد روان‌شناختی اشاره دارد. در فرایند تغییر، ابعاد به‌هم‌پیوسته‌اند و باهم همپوشی دارند و برخی شاخص‌های رفتاری به‌طورکلی عام هستند (دی لئون ترجمه ابراهیمی، ۱۳۸۱).

مطالعات و تجربیات موجود نشان می‌دهد که درمان اجتماع مدار به عنوان یک رویکردی نظیر اجتماعی و روان‌شناختی برای تغییر افراد است. در این رویکرد تعامل مداوم میان فرد و اجتماع، به عنوان فرایند درمان تلقی می‌شود اما تا بااین‌حال، وضعیت روانی اجتماعی درمان اجتماع مدار، ماهیت کل گرایانه اختلال، پیچیدگی فرد و ویژگی‌های پویای بهبودی را توصیف می‌کند. در همه رویکردهای درمان اعتیاد، فرایند درمان به نحوه گسترده‌ای برحسب سه جز عمده مفهوم‌پردازی می‌شود:

اجزای درمان که شامل مداخلات یا خدمات ارائه شده جهت تغییر هستند، روش‌هایی که باعث تغییر می‌شوند و مکانیزم ها یا اصولی که تغییرات فردی را با اجزاء درمان پیوند می‌دهند (کلینکه، ترجمه محمدخانی، ۱۳۸۸).

۲-۵-۱۰- مقیمان در درمان اجتماع مدار