مبحث دوم- اهمیت خانواده
خانواده واحدی اجتماعی است که از دو جنبه دارای اهمیت است: نخست کارکرد درونی و ارتباط قوی و متقابل اعضای خانواده و تامین منطقی نیازهای عاطفی و روانی و فراهم نمودن آرامش برای اعضا می‌باشد و دیگر اینکه ارتباط خانواده با جامعه بزرگتر به گونه
ای که پویایی و پیشرفت جامعه و با پایابی و سلامت خانواده مرتبط است.درقران کریم ایات متعددی به ارزش واهمیت خانواده توجه کرده‌است همانند:
– آیه ۱۸۹ سوره اعراف در خصوص زوجیت در آفرینش و سکینه و آرامش با ازدواج
-ایه ۵-۷سوره مو منون در مورد عفاف در امیال جنسی وطهارت و تخصیص امور جنسی درخانواده
ایه ۲۹-۳۱سوره معارج با همان مضمون ایات فوق ویا ایه ۲۱سوره روم که اهداف نکاح را در سکینه ،مودت،و رحمت تصریح می کند.وبرخی ایات در باره سفارش به رعایت حقوق اطفال وزنان است ما نند :
– آیه ۲۳۳ از سوره بقره درباره رضاع و نفقه اطفال
– آیه ۴ سوره نساء درباره سفارش به پرداخت صداق زنان
همچینن ایات فروانی به احکام خاص خانواده اختصاص یافته است مانند :محرمات ازدواج .
انواع طلاق –حقوق مطلقه –عده –حقوق اولاد –مهریه زن
ودرثانی خانواده از جنبه‌های مختلف دارای اهمیت بوده که به آن ها پرداخته می شود
گفتار۱ – اهمیت خانواده در حقوق اساسی
خانواده از نظر حقوقی دارای جایگاه مهمی است اگرچه خانواده از مباحث حقوق خصوصی است ولی در حقوق عمومی هم جایگاه خا صی دارا می‌باشد از منظر روابط خصوصی بین افراد وقراردادها تابع حقوق خصوصی وبا نگاه حمایت ازحقوق مردم به وسیله دولت ها ازمو ضوعات حقوق عمومی بشمار می رود ازانجاییکه :
خانواده نخستین عامل و کانون جامعه پذیری افراد است به عنوان کوچک‌ترین نهاد اجتماعی شناخته شده، تاثیر مستمر بر جامعه بزرگتر و به عبارتی به جامعه انسانی دارد به لحاظ اهمیت خانواده قانون گذار در قانون اساسی ایران، اصل دهم مقرر داشته است، از آنجا که خانواده واحد بنیادی جامعه اسلامی است، همه قوانین و مقر رات و برنامه ریزی های مربوطه باید در جهت آسان کردن تشکیل خانواده و پاسداری از قداست آن و استواری روابط خانواده بر پایه حقوق و اخلاق اسلامی است دراصل دهم قانون اساسی چند حا یز اهمیت است.۱– خانواده واحد جامعه اسلامی است یعنی واحد جامعه اسلامی فرد نیست . وضعیت تجرد هر شخص نیز در بیوند با خانواده بدری معنا ومفهوم دارد.۲-تسهیل درتشگیل خانواده تأکید شده است. ۳-پایداری خانواده مبتنی بر ضوابط حقوقی واخلاق اسلامی گردیده است
و همچنین به قانون تسهیل ازدواج و آیین نامه اجرایی ان در راستای تشکیل خانواده به تصویب رسیده است[۵]۱ و همچنین سیاست های ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری مبنی بر تسهیل ازدواج در امور جوانان و قانون اخیر التصویب در رابطه ناباوری زوجین از مواردی است که به جایگاه رفیع خانواده توجه شده است.
در اعلامیه جهانی حقوق بشر مصوب دسامبر ۱۹۴۸در۱۶به تشکیل خانواده وازدواج بر اساس تراضی زوجین وتساوی زنو شوهر در کلیه امور مربوطه به ازدواج و در ماده ۲۵ازحقوق فرد وخانواده ودرخصوص سلامت ورفاه وخوراک .مسکن .درمان وخدمات اجتماعی وحمایت وتامین اجتماعی دربیکاری ونقص عضو بدن وهم چینن حمایت مادران و کودکان در رابطه با مراقبت های اجتماعی تصر یح نموده است
گفتار ۲- اهمیت خانواده در حقوق خصوصی
اهمیت خانواده از منظر حقوق خصوصی از قانون مدنی ایران به دلایل متعددی است.
۱- نکاح در فقه اسلامی نه به عنوان یکی از معاملات یا قرارداد ها بلکه به عنوان عبادا ت تلقی گردیده است در فلسفه اسلامی خانواده مبتنی بر اصل زوجیت در خلقت و زندگی طبیعی است نه قراردادی[۶]۱
۲- اهمیت احوال شخصیه به معنی عام دارای پیوستگی زیادی با حقوق مذهبی و دینی افراد است.لذا علاوه براینکه دراصول ۱۲و۱۳ قانون اساسی ایران این گونه دعاوی تابع مذاهب انان می‌باشد درقانون اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیر شعیه مصوب ۱۳۱۲همه این مسا یل را تابع مقررات مذهبی آن ها دانسته است وهمچینن برابرماده۷ قانون مدنی احوال شخصیه افراد تابع قانون دولت متبوع خود می‌باشد
۳-تحولات اجتماعی- اقتصادی و فرهنگی در حوزه زنان و افزایش سواد و اشتغال و تغییر نقش زنان در حقوق خانواده تاثیرات بسزایی به وجود می آورد که منجر به تغییرات قانونی در
این حوزه می شود[۷]۲٫
۴-استحکام خا نواده وحفظ بیناد از اهداف رشته متنوعی از علوم بوده در برخی موضوعا ت با حقوق خصوصی درخانواده ارتباط زیاد دارد مانند محدودیت طلاق.تک همسری. تحدید تعددزوجات.معاشرت بین زوجین …این مواردی است که بایددر خصوص استحکام خانواده مورد توجه قرار گیرد
۵ – ازمنظر دین اسلام گستردگی روابط درحقوق ومسوو لیت های که به حقوق خانواده به حدی گسترد ه است که فردی از جامعه باقی نمی ماند که در ان مو رد توجه قرار گیرد مانند : حقوق شوهر. حقوق زن .حقوق مشترک زوجین .حقوق فرزندان .سا لمندان.حقوق همسایکا ن وغیره……
لذا درشرایطی ممکن است یک فرد در روابط خصوصی در تمام طول عمر بسیاری از قرارداد ها را منعقد ننما ید ولی ممکن نیست در یکی از روابط فوق قرار نگیرد . بنا براین همه افراد از حقوق ومسولیت های خانوادگی متمتع می‌شوند .
مبحثسوم- مفهوم آیین دادرسی در دادگاه خانواده
نحوه دادرسی یا مقررات شکلی در دادگاه خانواده موضوعی است که ابعاد آن قابل تأمل و دقت است لذا ابتدا به تبیین مفهوم و حدود آیین دادرسی خانواده بر داخته و سبس به شنا سا یی اصطلاح ایین دادرسی خانواده اشاره می شود و بعدا به مقایسه دادرسی خانواده با آیین دادرسی مدنی را به عمل می آوریم.
گفتار اول- تعریف آیین دادرسی
آیین دادرسی، مجموعه قواعد و تشریفاتی است که اصحاب دعوی باید هنگام رجوع به دادگاه برای دادخواهی و نیز دادگاه درباره آن ها رعایت نمایند تا احقاق حق صورت پذیرد و دادرسی به معنای اخص برای مرافعه و محاکمه و برای قطع و حل و فصل اختلافات مردم به کار می رود ولی نوع دیگر از دادرسی، ارفاقی است که عبارت از رسیدگی به امور حسبی است بنابرین در امور حسبی اصولا رعایت آیین دادرسی مدنی الزامی نمی باشد[۸]۱٫
در امور حسبی . دادرسی به معنای حل وفصل اختلافات مردم بوده بلکه تصدیق و گواهی امور مربوط به انان است مانند: گواهی حصر وراثت _ تحریر ترکه
در ماده ۱ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ آمده است آیین دادرسی مدنی، مجموعه اصول و مقرراتی است که در مقام رسیدگی به امور حسبی و کلیه دعاوی معرفی و بازرگانی در دادگاه های عمومی انقلاب تجدید نظر دیوان عالی کشور و سایر مراجعی که موجب قانون موظف به رعایت آن می‌باشد به کار رود.
قوانین شکلی همان قانون مربوط به فناوری از جهت رسیدگی واثباتی و تابع حقوقی، نقد قانون آیین دادرسی، مدنی- اداری و بازرگانی و کیفری و نحو این هاست که فقهاء به آن قانون اثباتی می‌گویند[۹]۱٫
قوانین ماهوی، بیان کننده حقوق، که در واقع تضمین کننده حق است، از موضوعاتی است که باید در آیین دادرسی به آن پرداخته شود.
آخرین نظرات