۱-۶-۱- متغیر مستقل

متغیر مستقل متغیری است که انتظار می‌رود تغییر در متغیر وابسته را توضیح دهد به عبارت دیگر متغیر مستقل متغیر روشنگر است فرض می‌شود که این متغیر علت تغییر در متغیر وابسته است.

در این پژوهش متغیر مستقل عبارت است از: حسابداری مدیریت، مدیریت هزینه، بودجه هزینه، ‌هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت، ‌حسابداری مدیریت راهبردی متغیر مستقل می‌باشد.

۱-۶-۲- متغیرهای وابسته

می‌توان گفت متغیر وابسته نتیجه متغیر مستقل است متغیر وابسته متغیر معیار نیز نامیده می‌شود که در این پژوهش سرمایه فکری سازمان‌های دولتی این متغیر وابسته می‌باشد که این متغیر‌ها متناظر با فرضیه‌ها پژوهش هستند.

۱-۷- تعاریف نظریه مفاهیم نظری و واژه های کلیدی

حسابداری مدیریت

فرایند تشخیص، اندازه‌گیری، تجمیع، تجزیه و تحلیل، تهیه و تفسیر، و ارائه اطلاعات مالی مورد استفاده مدیریت به منظور برنامه‌ریزی، ارزیابی و کنترل عملیات یک سازمان را حسابداری مدیریت می‌نامیم.

سرمایه فکری

سرمایه فکری نماینده مجموعه دارایی‌های ناملموسی است که به ‌عنوان دارایی‌های دانش معروف هستند این دارایی‌ها از دارایی‌های فیزیکی همچون اموال، ماشین آلات و تجهیزات یا موجودی کالا و دارایی‌های مالی همچون مطالبات، سرمایه گذاری‌ها و نقدینگی متمایز است و به طور فزاینده‌ای به ‌عنوان منبع کلیدی سازمان در استراتژی‌های رقابتی ازاهمیت و ضرورت خاصی برخوردارند (سودر نام^[۸]، بی‌تا).

سرمایه فکری

در جمع بندی تعاریف متعدد سرمایه فکری و اجزای آن می‌توان اظهار داشت که سرمایه فکری به سه دسته سرمایه انسانی سرمایه ساختاری و سرمایه مشتری قابل تقسیم است (زاهدی و همکاران ۱۳۸۶).

سرمایه انسانی

سرمایه انسانی مهم‌ترین دارایی یک سازمان و منبع خلقیت و نوآوری است در یک سازمان دارایی‌های دانشی ضمنی کارکنان یکی از حیاتی‌ترین اجزایی است که بر عملکرد سازمان تأثیر بسزایی دارد (زاهدی و همکاران ۱۳۸۶). همچنین سرمایه انسانی ترکیبی از دانش مهارت قدرت نوآوری و توانایی افراد شرکت برای انجام وظایفشان و در بردارنده ارزش‌ها فرهنگ فلسفه شرکت است.

سرمایه ساختاری

سرمایه ساختاری را ادینسون و مالون به عنوان سخت‌افزار نرم افزار پایگاه داده ها ساختار سازمانی حقوق انحصاری سازمان علایم تجاری و تمام توانایی‌های سازمان که حامی بهره وری کارکنان است تعریف می‌کنند. سرمایه ساختاری چیزی است که هنگامی که کارکنان شب به خانه می‌روند در شرکت باقی می‌ماندسرمایه ساختاری به چند دسته تقسیم می‌شود. فرهنگ شرکت ساختار سازمانی یادگیری سازمانی فرایند عملیاتی و سیستم اطلاعاتی (زاهدی و همکاران ۱۳۸۶).

سرمایه مشتری

سرمایه مشتری که به عنوان پل و کاتالیزوری در فعالیت‌های سرمایه فکری محسوب می‌شود. از ملزومات اصلی و تعیین کننده تبدیل سرمایه فکری به ارزش بازار و در نتیجه عملکرد تجاری شرکت است. سرمایه مشتری یک جز اصلی و اساسی سرمایه فکری به شمار می‌رود که ارزش را در کانال‌های بازاریابی و ارتباطاتی که شرکت با رهبران آن صنعت و تجارت دارد جای داده است.

۱-۸- خلاصه فصل

در این فصل به کلیات پژوهش پرداخته شده است، از جمله مطالب بیان شده عبارتند از: موضوع پژوهش، دلایل انتخاب موضوع، اهمیت و ضرورت آن، بیان موضوع، اهداف پژوهش، سئوالات پژوهش، فرضیه‌های پژوهش، متغیر‌های پژوهش، قلمرو پژوهش، روش پژوهش و تعاریف واژه ها.

۱-۸-۱- ساختارگزارش پژوهش

این پژوهش در پنج فصل به شرح زیر تنظیم شده است:

فصل اول: در این فصل پرداختن به تبیین موضوع پژوهش، اهمیت ضرورت، اهدف، فرضیه‌ها و متغیرهای پژوهش مد نظر قرار گرفته است.

فصل دوم: در این فصل به ادبیات، مبانی نظری و پیشینه پژوهش پرداخته شده است.

فصل سوم: در این فصل به روش پژوهش ، جامعه آماری و حجم نمونه مورد پژوهش ، معرفی شرکت بهره برداری، معرفی ابزار‌های جمع‌ آوری اطلاعات، روایی و پایانی پرسشنامه پرداخته شده است.

فصل چهارم: در این فصل، اطلاعات از طریق پرسشنامه و مطالعه پژوهش های مشابه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

فصل پنجم: در آخرین فصل از فصول ‌پنج‌گانه این پژوهش، پس از بیان نتایج حاصله و ارائه پیشنهاد‌هایی بر اساس آن ها، محدودیت‌ها‌ی پژوهش عنوان شده است.

فصل دوم:

ادبیات و پیشینه پژوهش

۲-۱- مقدمه

تغییر و تحولات سریع محیط افزایش رقابت‌ها و لزوم جهت گیری سنجیده سبب شده است تا مفاهیم و بنیان‌های حسابداری مدیریت مانند سایر حوزه های علم مدیریت نیازمند بازنگر ی و اصلاحات متعدد باشد با تسری تفکر استراتژیک محور به حوزه های مختلف مدیریت سازمان مفهوم حسابداری مدیریت سنتی نیز دگرگون شده و حسابداری مدیریت استراتژ یک به عنوان ابزاری برای پدید آورد مزیت‌های رقابتی پایدار مطرح شده است (فریزهندی^[۹] ۱۳۹۰).

مدیریت علمی به صورت بسیار خلاصه روش برخورد منظم و منطقی با مسائل سازمان‌ها به منظور یافتن مناسب‌ترین راه برای انجام هر کار است و بر کسب اطلاع دقیق و کامل از آنچه می‌گذرد و نتایجی که بر اثر هر گونه تغییر حاصل می‌شود تأکید دارد. این نوع از مدیریت نیاز زیادی به اطلاعاتی از قبیل تأکید دارد این نوع از مدیریت نیاز زیادی به اطلاعاتی از قبیل اجزای مختلف تولید قیمت فروش محصولات و خدمات و ظرفیت منابع مختلف نظیر ظرفیت تولیدی ماشین آلات و تحلیل این اطلاعات دارد. این جریان نیاز به اطلاعات و به ویژه اطلاعات مالی را فزونی بخشید افزایش استفاد ه‌ی مدیران از اطلاعات مالی موجب شد که روش‌های هزینه‌یابی تولیدات خدمات و فعالیت‌ها بهبود و توسعه یابد و اطلاعات مفصل‌تری از جنبه‌های مختلف مالی فعالیت‌ها فراهم آید بدین ترتیب حسابداری مدیریت به عنوان رشته‌ای خاص در اوایل قرن حاضر شکل گرفت (ویلکر و بورکه^[۱۰] ۱۳۸۶).

بسیاری از واحدهای اقتصادی به تدریج از دیدگاه حسابداری بهای تمام شده سنتی فاصله می‌گیرند و به ایجاد مدیریت هزینه کاهش بهای تمام شده خدمات (هزینه های ثابت و متغیر) جهت کمک به افزایش سود آوری است مؤسسات انتفاعی که به طور مکرر مورد تأکید مدیران و متخصصان مالی قرار می‌گیرند به نحوی با مدیریت هزینه در ارتباط می‌باشتد یکی از ابزارهای نوین جهت تحقق اهداف فوق سیستم محاسبه بهای تمام شده کالا و خدمات بر مبنای فعالیت هزینه‌یابی مبتنی بر فعالیت است یکی از مهم‌ترین اجزای فرایند مدیریت هزینه داشتن فرایند بهبود مستمر و مدیریت ناب است یکی از مهم‌ترین اجزای فرایند مدیریت هزینه داشتن فرایند بهبود مستمر مدیریت ناب است اینکه تولید کالا و ارائه خدمات به چه قیمتی صورت بگیرد تا ضمن حفظ سهم بازار سودی معقول نیز برای مؤسسه‌ کسب گردد سؤالی است که پاسخ آن نیازمند شناخت روش‌های هزینه‌یابی است (حسن پور ۱۳۸۹).

۲-۲- مبانی نظری