متصرف نسبت به مال ادعای مالکیت نداشته باشد و مال را متعلق به شخص دیگری نیز نداند، ‌بنابرین‏ مأمور اجراء در صورت مواجه شدن با تصرف ثالث نسبت به مال منقول و ادعای مالکیت نسبت به مال بدون اینکه به ارائه ی دلیل مالکیت از ثالث نیازی داشته باشد از ادامه ی عملیات اجرایی ممنوع خواهد بود که وجود این مسأله زمینه ساز مشکلاتی نیز خواهد گردید^[۵۱] .

ب- توقیف اموال غیرمنقول :

ماده ۱۲قانون مدنی مال غیرمنقول را اینگونه تعریف نموده است :

«مال غیرمنقول آن است که از محلی به محل دیگر نتوان نقل نمود اعم از اینکه استقرار آن ذاتی باشد یا به واسطه ی عمل انسان به نحوی که نقل آن مستلزم خرابی یا نقص خود مال یا محل ان شود». اموال غیرمنقول ممکن است غیرمنقول ذاتی یا تبعی یا حکمی یا در اثر عمل انسان باشد.

توقیف اموال غیرمنقول را شامل توقیف املاک ،حصول املاک ُو باغات و توقیف اموال منقول در حکم غیرمنقول می دانند که به بررسی این موارد می پردازیم:

۱-توقیف املاک :

اولین صورتی که در بحث توقیف اموال غیرمنقول به ذهن متبادر می‌گردد توقیف املاک می‌باشد که این املاک ممکن است حالات مختلفی داشته باشد :

الف- توقیف املاک ثبت شده :

منظور از ملک ثبت شده ی محکوم علیه ملکی است که پس از طی مراحل ثبتی و رعایت تشریفات قانونی به محکوم علیه منتقل و این انتقال در دفاتر اسناد رسمی ثبت گردیده است در این صورت اداره ی ثبت پس از اعلام توقیف ملک از جانب دایره ی اجراء مراتب را در دفتر املاک قید نموده و به قسمت اجراء اطلاع می‌دهد.

ب- توقیف املاکی که در جریان ثبت قرار دارند:

ممکن است پرونده ی ثبتی ملک در جریان مواعد ثبتی قرار داشته ، هنوز به نام محکوم علیه منتقل نگردیده باشد در این صورت توقیف ملک در دفتر املاک بازداشتی و در پرونده ی ثبتی قید می‌گردد واقدامات انجام شده به دایره ی اجراء اطلاع داده می شود.

ج – توقیف اموال غیر منقولی که سابقه ی ثبتی ندارند :

در برخی موارد در اداره ی ثبت سابقه ی ثبتی برای محکوم به وجود نداشته در این وضعیت ملکی که به ملکیت محکوم علیه شناخته گردیده است در صورت وجود ۲ شرط قابل بازداشت خواهد بود د : اول اینکه محکوم علیه در ملک تصرفات مالکانه داشته باشد و شرط دوم این است که محکوم علیه به موجب حکم نهایی مالک شناخته گردیده باشد، با توجه به قسمت پایانی ماده ی ۱۰۱ قانون اجرای احکام مدنی در موردی که حکم بر محکومیت محکوم علیه صادر گردیده ولی به مرحله ی نهایی نرسیده باشد توقیف ملک مذبور در مقابل بدهی جایز می‌باشد لیکن ادامه ی عملیات اجرایی منوط بر نهایی شدن حکم دادگاه می‌باشد به عبارتی دیگر قانون گذار موردی را بیان می کند که ملکی ثبت شده یا در جریان ثبت قرار داشته برای محکوم علیه وجود نداشته بلکه محکوم علیه در ملکی تصرفات مالکانه داشته و در جریان دادرسی به موجب حکم نهایی حکم مالکیت محکوم علیه صادر گردیده باشد.(سابقا به تعریف حکم نهایی پرداخته شد).

د- توقیف املاک مشاع :

ممکن است محکوم علیه مالک مشاعی ملک بوده در این صورت سهم مشاعی محکوم علیه از ملک غیر منقول قابل توقیف و بازداشت می‌باشد، در رابطه با مالکیت محکوم علیه نسبت به سهم مشاع از ملک از اداره ی حقوقی در این رابطه سؤال گردید : محکوم له تقاضای توقیف یک باب پلاک ثبتی را نموده است پس از توقیف پلاک معرفی شده معلوم می‌گردد محکوم علیه تنها مالک سهم مشاعی از ملک مشارالیه که مورد توقیف قرار گرفته می‌باشد در این صورت باید چگونه اقدام گردد؟ اداره ی حقوقی در این خصوص چنین اظهارنظر نموده است : «در مواد۴۹،۵۰ و۵۱ و دیگر مواد قانون اجرای احکام مدنی تصریح گردیده که فقط توقیف اموال محکوم علیه جایز می‌باشد ‌بنابرین‏ در صورتی که معلوم گردد مورد بازداشت متعلق به ورثه بوده و محکوم علیه از جمله وراث ملک مشاعی است باید اولا نسبت به رفع بازداشت از سهام وراث دیگر اقدام نمود و ثانیاً با رعایت بند۳ از ماده ی ۱۰۶ و بند۵ ماده ۱۳۷ و قسمت اپتدایی ماده ی ۱۴۰عملیات اجرایی را دنبال نمود^[۵۲]».

۲-توقیف عواید ملک به جای محکوم به :

فلسفه ی وجودی عملیات اجرای اموال اعم از منقول و غیر منقول توقیف اموال برای فروش و دستیابی محکوم له به محکوم به از حاصل فروش می‌باشد به همین خاطر قانون اجرای احکام مدنی برای تسهیل امر اجراء و جلوگیری از ضرر کلی محکوم علیه و دستیابی محکوم له به حق خویش در ماده ی ۱۰۲قانون اجرای احکام مدنی اینگونه بیان می‌دارد: «در صورتی که عواید یک ساله ی مال غیرمنقول به تشخیص دادگاه برای ادای محکوم به و هزینه های اجرائی کافی باشد و محکوم علیه حاضر شود که از عوائد آن ملک محکوم به داده شودعین ملک توقیف نمی شود و فقط عوائد توقیف و محکوم به از آن وصول می‌گردد در این صورت قسمت اجراء مکلف است مراتب را به ثبت محل اعلام نماید».منظور از عوائد در این ماده منافع ملک اعم از مادی و غیرمادی می‌باشد مثل اجاره بهای ۱ساله ی منزل مسکونی و یا مثل درآمد یک ساله ی زمین مزروعی، اجرای حکم از محل عوائد مستلزم وجود ۲شرط می‌باشد : اول اینکه به تشخیص دادگاه عوائد ۱ساله ی آن مال غیر منقول برای ادای محکوم به و هزینه های اجرائی کافی باشد .

شرط دوم این است که محکوم علیه به ادای محکوم به از محل مذکور راضی باشد .

نکات قابل توجه در خصوص شروط ذکر گردیده در این مورد این می‌باشد که مهلت ۱ساله حداکثر زمان استفاده برای استیفای محکوم به از محل عوائد ملک می‌باشد ‌بنابرین‏ اگر استفاده ازعوائد ملک در زمانی کم تر از یک سال برای ادای محکوم به کافی باشد استیفای محکوم به از محل مذکور منعی نخواهد داشت، نکته ی قابل بیان دیگر در این خصوص این می‌باشد که برای تأمین محکوم به از عوائد ملک رضایت محکوم له لازم نمی باشد .

برخی از حقوق ‌دانان اعمال حکم مقرر در ماده ۱۰۲قانون اجرای احکام مدنی را مبتنی بر قاعده ی انصاف می دانند تا عدالت زیراعدالت حکم می کند محکوم له در اسرع وقت به حق خود نائل گردد در حالی که انصاف اینگونه حکم می کند که برای محکوم به ناچیزی که با عوائد یک ساله یا کم تر از مال غیرمنقول قابل پرداخت می‌باشد مال در معرض فروش قرار نگیرد^[۵۳] .

۳-توقیف محصول املاک و باغات :

حجم نمونه این تحقیق بر اساس نمونه‌گیری تصادفی ساده با بهره گرفتن از فرمول کوکران به شرح زیر است:

۹۶/۱ t = ۶۸۵۲۷N = (تعداد کارکنان شرکت آب و فاضلاب)

۵/۰d = ۵/۰۱-p = ۵/۰p =

با توجه به فرمول بالا، تعداد ۳۸۲ نمونه انتخاب گردید. لذا تعداد ۳۸۲ پرسشنامه در بین کارکنان شرکت آب و فاضلاب توزیع و تکمیل گردیده است.

روش­های گردآوری اطلاعات

روش­های گردآوری اطلاعات را به‌طورکلی ‌می‌توان به سه دسته روش­های کتابخانه ­ای، می‌دانی و آزمایشگاهی تقسیم نمود (دانایی‌فرد و همکاران، ۱۳۸۷). در این تحقیق از روش­ کتابخانه ­ای مانند مطالعه کتاب­ها، مقالات، مجلات، طرح­های پژوهشی و بانک­های اطلاعاتی اینترنتی برای تدوین و نگارش بخش ادبیات موضوع و مبانی نظری استفاده شده است. همچنین برای جمع ­آوری اطلاعات مربوط به آزمون فرضیات پژوهش، از روش می‌دانی و به کمک پرسشنامه انجام‌شده است.

پرسشنامه ^[۲۳]۱:

پرسشنامه، یکی از ابزارهای رایج در تحقیقات و روشی مستقیم برای کسب داده های تحقیق است. پرسشنامه مجموعه‌ای از سؤالات، عبارات و گزینه‌ها است که پاسخ‌دهندهباملاحظهآن‌ها پاسخ لازم را ارائه می‌کند و این پاسخ‌ها، داده های موردنیاز پژوهشگر را تشکیل می‌دهد. (مقیمی، ۱۳۸۰).

هرگاه به دست آوردن اطلاعات واقعی موردنظر باشد، از پرسشنامه استفاده می‌شود. پرسشنامه هرچند دارای محدودیت‌ها و نواقص خاص خود است و باید نسبت به استفاده غلط و کارکرد اشتباه آمیز آن نگران بود، اما در حقیقت دارای مزایای بی‌همتایی است و هرگاه بی‌عیب و نقص تنظیم و اجرا شود، به عنوان مناسب‌ترین و مفیدترین وسیله جمع‌ آوری داده ها در یک طرح پژوهشی مفید واقع می‌شود. پرسشنامه‌ها به دودسته باز و بسته تقسیم می‌شود: پرسشنامه‌های بسته مستلزم دادن پاسخ‌های کوتاه یا انتخاب یک پاسخ از میان چند گزینه است، اما پرسشنامه‌های باز یا نامحدود مستلزم پاسخ آزاد پاسخ‌دهنده است که با کلمات خود آن را بیان می‌کند.(بست، ۱۳۷۱).

نوع پرسشنامه:

در تحقیق حاضر، در پرسشنامه از یکسری سؤالات بسته با طیف پنج گزینه‌ای لیکرت استفاده شده است، ساختار پرسشنامه شامل دو بخش است که در بخش اول ویژگی‌های جمعیت شناختی را مورد پرسش قرار می‌دهد و در بخش دوم سؤالات تخصصی از مبانی نظری ابن حوزه و همچنین نظرات اساتید راهنما بهره گرفته‌شده است. درمجموع پرسشنامه از دو بخش سؤالات عمومی و سؤالات تخصصی تشکیل گردیده است.

• • سؤالات عمومی: این بخش شامل ۶ سؤال است که ویژگی­های جمعیت شناختی کارکنان را ‌در مورد جنسیت، سن، نوع استخدام، سابقه خدمت، میزان تحصیلات و رده سازمانی، سؤال مطرح‌شده است.

• سؤالات تخصصی: این بخش قسمت اصلی پرسشنامه را شامل می­ شود و نظرات کارکنان را ‌در مورد عزت‌نفس و حمایت و احترام مافوق، ساختار سازمان، حمایت همکاران، منابع کافی، عوامل روان‌شناختی و کار با محتوا را موردسنجش قرار می‌دهد.

مقیاس داده ها:

نوع مقیاسی که در این تحقیق به کار گرفته‌شده است مقیاس رتبه‌ای است.

برای رتبه‌بندی داده های تحقیق، از مقیاس «لیکرت» استفاده کرده‌ایم در مقیاس لیکرت از پاسخگو تقاضا نمی‌شود تا صرفاً در موردی ابراز نظر نماید بلکه خواسته می‌شود تا میان چند دسته از جواب‌ها، انتخاب انجام داده و نظر خود را ابراز نماید.

نحوه امتیازبندی پرسشنامه با توجه به طیف لیکرت به صورت زیر است:

۱

۲

۳

۴

۵

الف-خیلی کم

ب- کم

ج- متوسط

د- زیاد

هـ- خیلی زیاد

روایی^[۲۴]۱ تحقیق:

اهمیت روایی ازآن‌جهت است که اندازه‌گیری‌های نامناسب و ناکافی می‌تواند هر پژوهش علمی را بی‌ارزش و ناروا سازد. (خاکی، ۱۳۹۲). چون در این تحقیق، مهم‌ترین ابزار جمع‌ آوری اطلاعات و اندازه‌گیری متغیرها، پرسشنامه است روایی پرسشنامه از اهمیت خاصی برخوردار است.

طرح پرسش‌های درست با عباراتی که ابهام آن به حداقل ممکن برسد، شرط اساسی برای روایی پرسشنامه است. مسئله روایی محتوای پرسشنامه این است که آیا پرسش‌ها جنبه مهمی از هدف تحقیق را اندازه‌گیری می‌کنند یا خیر؟ (بست، ۱۳۷۱)

در تحقیق حاضر، با اقدامات زیر سعی در افزایش روایی پرسشنامه داشته‌ایم. ابتدا با مطالعات گسترده کتابخانه‌ای سعی شد تا به طور کامل مفاهیم و متغیرهای مهم مورداستفاده در تحقیق و چگونگی اندازه‌گیری آن‌ ها در سازمان روشن گردد تا بتوانیم سؤالات مناسبی برای بررسی فرضیات طراحی نمائیم.

پس‌ازآن پرسشنامه طراحی ‌شده برای بررسی روایی در اختیار اساتید محترم راهنما قرار گرفت تا اصلاح و تأیید شود،

بعدازآن طراحی پرسشنامه و انجام اصلاحات لازم و تأیید استاد راهنما پرسشنامه بین ۱۰ نفر از خبرگان توزیع‌شده و بعد از جمع‌ آوری و اخذ نظرات خبرگان سوالاتی را که بیش از ۵نفر به آن ها نمره بالا تر از۶ داده بودند ا به عنوان سوال پرسشنامه اصلی انتخاب شدند.

درزمینهجمله‌بندی‌ها و کاربرد کلمات و واژه ها نیز سعی شده بیشتر از کلمات و واژه هایی استفاده شود که از ابهام به دور بوده و معنای گنگ و دوپهلو نداشته باشند و بتواند مفهوم اصلی آنچه از پاسخگو خواسته می‌شود را برساند

اجزای پرسشنامه

همان­طور که گفته شد، پرسشنامه این تحقیق شامل دو بخش سؤالات عمومی و تخصصی است که تفکیک سؤالات هر متغیر در جدول زیر قابل‌رؤیت است.

جدول ۳-۲- سؤالات پشتیبانی‌کننده هر بعد

متغیر

مفاهیم

سؤالات

عزت‌نفس

حمایت و احترام مافوق

۱ تا ۵

ساختار سازمانی

۶ تا ۱۰

منابع کافی

۱۱ تا ۱۵

حمایت همکاران

۱۶ تا ۲۰

عوامل روانشناختی

۲۱ تا ۲۵

کار با محتوا

۲۶ تا ۳۰

پایایی^[۲۵]۱ تحقیق:

یکی از ویژگی‌هایی ابزار اندازه‌گیری (که در این تحقیق مهم‌ترین آن پرسشنامه است) پایایی آن است. مفهوم یادشده با این امر سروکار دارد که ابزار اندازه‌گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می‌دهد. برای محاسبه ضریب قابلیت پایایی، شیوه های مختلفی به کار برده می‌شود که از آن جمله می‌توان به اجرای دوباره (باز آزمایی)، روش موازی (همتا) ^[۲۶]۲ روش تصنیف (دونیمه کردن عبارت پرسشنامه محاسبه همبستگی نمرات دودسته)^[۲۷]۳ و روش کودر- ریچاردسون اشاره کرد.(مقیمی، ۱۳۸۰).

یکی از ابزارهای اندازه‌گیری پایایی (اعتبار) ابزار اندازه‌گیری که بسیار مورداستفاده قرار می‌گیرد. اندازه‌گیری پایائی با روش آلفای کرونباخ است که با بهره گرفتن از نرم‌افزار SPSS به‌راحتی محاسبه می‌گردد و فرمول آن به شرح زیر است.

که در این فرمول:

J = تعداد زیرمجموعه سؤالات پرسشنامه یا آزمون

= واریانس زیر آزمون

واریانس کل آزمون

هر چه قدر درصد به دست‌آمده به ۱۰۰ درصد نزدیک‌تر باشد، بیانگر قابلیت اعتماد بیشتر پرسشنامه است. قابل‌ذکر است که ضریب القای کمتر از ۶۰ درصد معمولاً ضعیف تلقی می‌شود، دامنه ۷۰ درصد قابل‌قبول و بیش از ۸۰ درصد خوب تلقی می‌گردد، البته هرچند ضریب اعتماد به عدد یک نزدیک‌تر باشد، بهتر است (سکاران، ۱۳۹۲).

۶-۲-تعریف مواد مخدر :

مواد مخدر به آن دسته از موادی گفته می شود که از طریق کشیدن ، تنفس ، بلعیدن ، تزریق ، بالا کشیدن از راه بینی و جذب کردن وارد بدن فرد می شود. با سرعت های گوناگون وارد سیستم گردش خون شده و در نهایت با ورود به مغز ، نحوه احساس ، تفکر ، دریافت و رفتار شخص مصرف کننده را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این تاثیرات با توجه به نوع مواد ، نحوه مصرف ، میزان مصرف و متغیر های فردی خاص ، در بین افراد مختلف متغیر می‌باشند.(هومان.۱۳۸۷)

اثرات مواد مخدر بر انتقال دهنده های عصبی :

1. 1. تخریب نورونها

1. 1. تغییر غشای نورون

1. 1. اثر گذاری روی آنزیم‌ها

1. 1. آزاد کردن انتقال دهنده های عصبی که تحریک عصبی را شبیه سازی می‌کنند

1. 1. تخریب انتقال دهنده های عصبی

1. 1. جلوگیری از باز جذب سروتونین

1. 1. تقلید کردن از انتقال دهنده های عصبی

1. 1. تغییر در حساسیت گیرنده های عصبی

1. مسدود کردن گیرنده ها

۱۰-تولید انتقال دهنده عصبی کاذب (فریب مغز)

۷-۲-راه های مصرف مواد :

مواد از سه راه اصلی : ۱- بلعیدن ۲- تزریق ۳- استنشاق ۴- و گاه زیر زبانی ( گوش ، چشم ، بینی ، مقعدی و مهبلی) مصرف می‌شوند.

بلعیدنی ها : اثر اوج رسانی کمتری دارند اما نسبت به استعمال ، تزریق و استنشاق دارای اثر بخشی طولانی تری هستند.

تزریقی ها : دارای شروع سریع ( از چند ثانیه تا چند دقیقه) نقطه اوج بالا و مدت اثر نسبتاً کوتاه دارند.

استنشاقی ها : مانند داروهای تزریقی شروع سریعی دارند. نقطه اوج بالا دارند ولی طول عمر و نیز اثر نسبتاً کوتاه دارند.

۸-۲- طبقه بندی مواد مخدر :

1. 1. مواد افیونی (تریاک) : طبیعی ، نیمه ترکیبی (هروئین) و خواب آورهای ترکیبی (کراک)

1. 1. تحریک کننده ها (الکل) : مثل آمفتامین ، کوکائین ، شبه آمفتامین ها و کافئین

1. 1. توهم زاها : مثل LSD، پیلوسیبین ، مسکالین و مواد تحریک کننده

1. داروهای استنشاقی : اتر ، نفت ، بنزین ، انواع حلال ها

_مواد افیونی :

شامل تریاک و داروهای مصنوعی مثل هروئین ، متادون ، کدئین ، اکسی کودون و … بر روی گیرنده های افیونی بدن ( آندورفینی) تاثیر می‌گذارد. مصرف تریاک (استنشاقی – خوراکی ) هروئین از طریق بینی (لانفیه) ، تزریق داخل وریدی و تزریق زیر جلدی است.

_مواد محرک : کوکائین – قرص های اکس Xtazi

1. 1. کوکائین : دارای نشئگی قوی و شدید (حتی با یک بار مصرف اعتیاد زاست). مصرف (کشیدنی ، وریدی و استنشاقی ) است.

1. 1. مشروبات الکی

1. آمفتامین ها : انواع دست ساز آن (Ecstasy) ، (Ecs) و (Eve) و ترکیبات دیگری مثل شیشه (Ice) یا فرم خالص آمفتامین و نام های دیگر آن : اشک خدا و عروس خوشگله است. مصرف آمفتامین ( استنشاقی ، تزریقی ، تدخینی ) است.

_ مواد توهم زا : ( پسیلوسیبین ، مسکالین و LSD و غیره ؛ دارای اثرات روانی شامل ادراکات روشن و عمیق از محرک های بیرونی است. رنگ و جنس غنی تر به نظر می‌آید. موسیقی روشن تر و غنی تر. هیجان‌ها تشدید می‌شوند و تغییرات ناگهانی دارند. جابجایی حس رایج است. توهم بویژه توهم بینایی شایع است.(بهاری.۱۳۸۸)

۹-۲-خطرات مصرف مواد مخدر:

مواد مخدر از جمله (تریاک ، هروئین ، مورفین ، کریستال و …) الگوی بیداری- خواب را به هم می ریزد. مصرف کنندگان اینگونه مواد ، شب ها تا دیر وقت بیدارند و نمی توانند بخوابند و صبح ها نیز برای به موقع بیدار شدن با مشکل مواجه اند. احتمال ابتلا این افراد به اختلالاتی چون مشکلات جنسی ، ناتوانی جنسی و مشکلات بهداشت دهان و دندان بالا است. خشکی دهان و بی حوصلگی در رسیدن به سلامتی دهان و دندان دچار پوسیدگی متعدد دندانها و مشکلات لثه ای می‌شوند. اثر ضد درد این مواد باعث عدم توجه به موقع بیمار از مشکلات طبی اندام‌های بدن شده و اغلب در دوره پیشرفته بیماری‌ها از آن مطلع می‌گردند.

الکل : باعث ایجاد فقر تیامین ، ویتامین (B12) می شود ؛ چون با تخریبی که در سیستم گوارش ایجاد می‌کند جذب ویتامین ها را مختل کرده و اثرات تخریبی بر سلولهای مغزی می‌گذارد. باعث ایجاد فراموشی بدون بازگشت (سندرم نسیانی) و نوعی دمانس (زوال عقلی) پیشرونده و غیر قابل برگشت به نام سندرم (کورساکف) می شود. الکل منجر به ورم لوزالمعده (غده پانکراتیت) و کبد نیز می‌گردد. تأثیر دیگر الکل بر مغز اختلال در قوه قضاوت و تصمیم گیری شخص است.

مواد محرک و آمفتامین ها : (شیشه –Ice) باعث بروز اضطراب ، بی قراری ، تعریق زیاد و طپش قلب می‌گردد. بیمار ملتهب و بی تاب است و از کنترل هیجاناتش ناتوان است.

کوکائین نیز باعث اختلال در خون رسانی به مغز شده و اغلب منجر به سکته های مغزی خطرناک می‌شوند.

حشیش : احتمال ایجاد بیماری‌های روانی را تشدید می‌کنند. ( ژن های نهفته بیماری روانی را بیدار می‌کند). از لحاظ روانی ( در خلق ، قضاوت و قدرت تصمیم گیری) ثبات نداشته و روحیه و افکارشان متأثر از مصرف ماده است. در یک حالت بسیار ترسو در مواقعی بی باک و شجاع اند ، گاه بذله گو و شوخ طبع و در حالتی دیگر بدعنق و بی حال اند.(سرگلزایی.۱۳۸۶)

۱۱-۲-دیدگاه نظری و تئوریک اعتیاد:

در خصوص اتیولوژی و سبب شناسی اعتیاد ، دیدگاه های نظری و تئوریک متنوعی مطرح شده است که در این رساله به آن ها پرداخته می شود.

1. 1. علل زیست شناختی مستعد کننده اعتیاد :

      1. از نقطه نظر زیستی برخی عوامل ژنتیکی افراد را مستعد معتاد شدن می‌سازد که نسبت به بقیه کمتر از خطر اجتناب می‌کنند و بیشتر به سمت رفتارهای پر خطر و ریسک پذیر می‌روند. این افراد ساختمان شیمیایی مغزشان به گونه است که صبور و بی احتیاطند. در الگوی کودکی شان خاطرات آتش بازی ، کتک کاری وحشیانه ، پریدن از بلندی ها و در نوجوانی درگیری با مسئولان در مدرسه ، معلمان ، موتور سواری و رانندگی های بی احتیاط زیاد است. ولی کمتر از نیمی از معتادان دارای چنین ساختار ژنتیکی اند. در اغلب آن ها سایر جنبه ها ( روان شناختی – جامعه شناختی – معنا شناختی) اسیب پذیرترند.(مسعودی ، ۱۳۸۸)

1. 1. علل روان شناختی مستعد کننده اعتیاد :

      1. وقتی از عوامل روان شناختی صحبت به میان می‌آید منظور الگوهای رفتاری تکرار شونده ای است که فرد در زندگی خود دارد و معمولاً این الگوها ریشه در تربیت وی دارند. برخی از این الگوها با اعتیاد هیچ ارتباط خاصی ندارند اما زمینه ساز بروز آنند. یکی از این الگوها « نارضایتی دائمی » است. یعنی میزان رضایت داشتن از زندگی که در دوران کودکی آموخته می‌گردد. دومین الگو « تغییر از بیرون » است. الگوی ذهنی چنین شخصی این است که تا تغییر از بیرون (محیط) اطراف رخ ندهد زندگی من تغییر نمی کند. الگوی شایع دیگر « انکار» نام دارد ، اینگونه افراد خود را می فریبند. توانایی و ظرفیت آن ها در درونگری و ارزیابی خود پائین است. مشکلات را نمی پذیرند. الگوی دیگر « اهمال و سهل انگاری » است . کارها و مشکلات را روی یکدیگر تلنبار کرده و روی هم انباشته می‌کنند. (وحیدی، ۱۳۸۷)

عزت نفس همان احترام به دانش‌های خود، ارزشمند دانستن مطالعه های پیش از کنکور و تصویر مثبتی است که داوطلب از خود در ذهنش می‌سازد و پرورش می‌دهد. مسأله عزت نفس و مقوله ارزیابی مثبت از خود از اساسی‌ترین عوامل رشد مطلوب شخصیت دانش‌آموز کنکوری است. مطالعات و پژوهش‌های متعدد کارشناسان آموزش و پرورش نشان می‌دهد، دانش‌آموزی که احساس خودارزشمندی و عزت نفس قابل توجهی دارد، در زمان کنکور موفق‌تر است و پیشرفت تحصیلی و کارآمدی بیشتری از خود نشان می‌دهد. این نکته حائز اهمیت است که پرورش احساس خودارزشمندی و عزت نفس داوطلبان کنکوری از مهم‌ترین وظایف و رسالت‌های اولیاء و مربیان مدارس است و در زمره الگوهای رفتاری معلم‌ها قرار می‌گیرد (توحیدی، ۱۳۸۱).

عزت نفس = پدر، مادر، معلم

پژوهش های دانشگاهی حاکی از آن است که نبود یا کمبود عزت نفس در دانش‌آموزان، باعث افزایش شاخص افت تحصیلی و رکود عملکرد علمی و تحصیلی می‌شود؛ چراکه میان عزت نفس و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان به ویژه کنکوری‌ها رابطه معنادار و دوسویه‌ای وجود دارد. در این میان، معلمان و والدین دو محرک و عامل اصلی شکل‌گیری عزت نفس در شخصیت دانش‌آموزان یا از بین رفتن آنند. به طور مثال، والدین به عنوان الگو و سرمشق به ویژه قبل از ورود دانش‌آموزان به مدرسه می‌توانند از چگونگی درگیری با مسائل زندگی به فرزندشان آگاهی دهند و نقش مهمی در شکل‌گیری عزت نفس دانش‌آموزشان که روزی قرار است در کنکور شرکت کند، ایفا کنند. پدر و مادرها باید به خاطر داشته باشند، رشد روز افزون عزت نفس روحیه فرزندان ضروری است و اولیاء و مربیان مدارس باید با آگاهی از تفاوت‌های فردی، ویژگی‌های رشدی، مهارت‌ها، قابلیت‌ها، عواطف، منش و استعدادها برای تقویت عزت نفس دانش‌آموزان بکوشند. شاید این مهم با القا و سپردن برخی مسئولیت‌ها به دانش‌آموزان انجام پذیرد تا استعدادهای هر دانش‌آموز رشد کند (زارع زاده و درخشان فر، ۱۳۸۴).

نقش عملکرد تحصیلی در عزت نفس

موفقیت یا شکست تحصیلی همان‌ طور که از عوامل مختلفی چون نظام آموزشی، سازمان مدرسه و عوامل آن چون کتاب، معلم، مدیر و نیز خانواده و ویژگی‌های شخصی و فردی دانش آموزان ریشه می‌گیرد، آثار و پیامدهای مختلفی را نیز در ابعاد اجتماعی و فردی بر جای می‌گذارد. عزت نفس کودک قبل از هر چیز ابتدا در محیط زندگی‌اش پی‌ریزی می شود اما در مدرسه و کلاس درس است که نسبت به توانایی‌های خود و اینکه چگونه پیشرفت کند آگاهی می‌یابد. به طور معمول یک کودک تا سن ۱۸ سالگی حدود ۵ هزار ساعت از وقت خود را در مدرسه می‌گذراند و طی این مدت عقاید یا عادات خاصی کسب می‌کند. نحوه آموزش کودکان بسیار مهم‌تر از چیزی است که باید بیاموزند. نگرش کودک نسبت به یادگیری و مخصوصاً توانایی‌هایش، اثر بسیار مهمی روی عزت نفس و در نتیجه آینده‌اش دارد. ‌بنابرین‏ توجه و نوع رفتار والدین و معلم‌های مدرسه در این زمینه از اهمیت خاصی برخوردار است (زکالوند، ۱۳۸۴).

یافته های پژوهشی داخل و خارج از کشور

الف- پژوهش های انجام شده در خارج از کشور

گاما، جسوس، و میریلس^[۵۱] (۱۹۹۱) در پژوهشی جهت ارزیابی تأثیر تجربه شکست و موفقیت تحصیلی بر الگوهای اسنادی دانش‌آموزان ابتدایی نشان دادند که الگوهای اسنادی دانش‌آموزان موفق، درونی، پایدار و قابل کنترل بود. آن ها انگیزش تحصیلی، انتظار موفقیت، غرور و حرمت خود بالاتری داشتند؛ در حالی که اسنادهای دانش‌آموزان ناموفق، درونی، پایدار و غیرقابل کنترل بود و انتظار موفقیت‌ پایین، وجود احساس ترس، انتظار شکست در کارهای آینده و هم چنین حرمت خود پایین و احساس شرم نیز در آن ها وجود داشت.

در پژوهش آلن و دیتریش^[۵۲] (۱۹۹۱) تفاوت های دانش‌آموزان در انگیزش و اسناد در درس زمین‌شناسی مورد بررسی قرار گرفت و سعی شد که با انجام چند جلسه درمان منظم در زمینه اسنادهای دانش‌آموزان ‌در مورد موفقیت یا شکست آن ها در درس مورد نظر تغییراتی ایجاد شود. نتایج نشان دادند که تغییر اسنادها و مهارت در دروس با پیشرفت تحصیلی در آن درس ها مرتبط بود. به عبارت دیگر، تغییر در سبک زندگی و سبک اسنادی افراد، جنبه‌های متفاوتی از شناخت ها و هم چنین پاسخ های رفتاری آن ها را در مواجهه با موقعیت های مختلف اجتماعی و تحصیلی پیش‌بینی می‌کند. در حوزه آموزش و پرورش، دانش‌آموزان بر حسب سبک اسنادی خود می‌توانند پیشرفت تحصیلی شان را به عوامل مختلفی از جمله توانایی، سعی و کوشش، سطح دشواری تکلیف و بخت و اقبال نسبت دهند.

در همین راستا، تحقیقات (هاماچک^[۵۳] ، ۱۹۹۵؛ به نقل از اوزلینز، ۲۰۰۳) در نمونه‌ای از دانش‌آموزان ابتدایی و دبیرستان نشان می‌دهد دانش‌آموزان واجد سطح بالای «مفهوم خود»، تمایل بیشتری دارند که موفقیت خویش را به توانایی و شکست خود را به فقدان تلاش یا بدشانسی نبست دهند. در حالی که دانش‌آموزانی که مفهوم خود ضعیف‌تری دارند، احتمال بیشتری دارد که موفقیت خویش را به خوش‌شانسی و شکست خود را به فقدان توانایی نسبت دهند.

چنگ^[۵۴] (۲۰۰۳ ) تحقیقی را انجام داد که نتایج نشان داد، دانش آموزانی که انگیزش پیشرفت بالایی داشتند، عملکرد بهتری نسبت به دانش آموزان دارای انگیزش پیشرفت پائین داشتند.

اوزولینز و همکارانش (۲۰۰۳) نیز دریافتند، افرادی که دارای مرکز کنترل درونی هستند نسبت به افرادی که مرکز کنترل شان بر مبنای شانس یا قدرت دیگران است دارای عزت نفس بالاتری هستند. همچنین نشان دادند که رابطه مثبت و قوی بین منبع کنترل درونی و عزت نفس بالا، عزت نفس، انگیزش، خلاقیت و حل مسأله وجود دارد.

گانفرین و بارتلتو^[۵۵] (۱۹۷۴)، گوروگلا، اسچیلر، و والبرگ^[۵۶] (۱۹۷۱)، اگززپاورز و ایدوین^[۵۷] (۱۹۷۵)، پرات و اینسمان ^[۵۸] (۱۹۷۵ به نقل از راشیو^[۵۹]، ۲۰۰۲)، دریافتند که بین رفتار افراد با منبع کنترل درونی و افراد با انگیزه پیشرفت تحصیلی بالا همبستگی وجود دارد.

واینر و کوکلا^[۶۰] (به نقل از پتری، ۱۹۹۶) دریافتند افرادی که انگیزه پیشرفت تحصیلی بالا دارند، هنگام دستیابی به موفقیت، به علل توانایی و تلاش میل دارند و کسانی که انگیزه پیشرفت تحصیلی پائین دارند، در موقع شکست به اسناد دشواری تکلیف یا شانس گرایش دارند.

ولرند^[۶۱] (۱۹۸۲؛ به نقل از زارعی، ۱۳۸۰) در تحقیقی ‌به این نتیجه رسید، افرادی که دارای انگیزش درونی بالاتری باشند، پیشرفت تحصیلی بالاتری دارند.

هم چنین فوریتر^[۶۲] و همکاران (۱۹۹۵، به نقل از همان منبع) نیز ‌به این نتیجه رسیدند که بیشتر دانش آموزانی که نسبت به تحصیلات به صورت خودکار برانگیخته می‌شوند، عملکرد تحصیلی بهتری دارند.

الف: محدودیت­های قهری

امروزه مصالح عمومی و اجتماعی نه تنها از اهمیت مالکیت خصوصی نکاسته بلکه امروزه تعارض میان مالکیت خصوصی با منافع و حقوق عمومی از مباحث مهمی است که سهم قابل توجهی از دعاوی و اختلاف های قضایی را در محاکم به خود اختصاص داده است. محدودیت­های قهری که برخی از آن به ” محدودیت­ های ناشی از حفظ منافع جمعی” تعبیر می­نمایند؛ مقرراتی است که در قوانین معینه هر یک به منظور خاصی به تصویب رسیده ­اند که به اختصار از آن ها یاد می­ شود:

1. 1. مقررات احداث بنا در محدوده و خارج از محدوده شهری

1. 1. 1. مقررات تملک قهری برای اجرای برنامه های عمومی و عمرانی و نظامی دولت

   

1. 1. مقررات حفظ زیبایی و پاکیزگی و جلوگیری از خطر مزاحمت

1. 1. مقررات اماکن استیجاری و منازل بلااستفاده

1. 1. مقررات واحدهای تولیدی نیمه تمام و تعطیل شده صنعتی و کشاورزی

1. 1. مقررات احداث بنا در حریم آبهای سطحی

1. 1. مقررات راجع به مجاورت املاک

1. 1. مقررات مربوط به قانون زمین شهری

1. 1. مقررات مربوط به قانون ملی شدن اراضی(تشخیص اراضی ملی در محدوده شهرها و روستاها و…)

1. 1. مقررات مصادره اموال نامشرع مصوع اصل ۴۹ ق.ا و نیز اموال حاصل از جرم، قاچاق ، تجهیزات ارتباطی غیرمجاز و…

1. 1. مقررات راجع به قانون معادن

1. 1. مقررات راجع به قانون تشکیل شرکت­های سهامی زراعی

1. 1. مقررات راجع به قانون راجع به حفظ آثار[ملی و میراث فرهنگی]

1. 1. مقررات اراضی مشمول قانون اصلاحات ارضی

1. مقررات واگذاری اراضی کشاورزی پس از انقلاب و اراضی کشت موقت

مقررات مذکور در فوق، اصولاً یا محدود به زمان موقت بوده و یا با پرداخت مبلغی معادل ملک به ذیحق، جبران مافات می گردیده است.(برای مطالعه بیشتر ر.ک. کاتوزیان،۱۳۷۶ :۱۵۲-۱۴۳) و (خردمندی، ۱۳۸۶: ۲۸۷ به بعد) لیکن در این میان از جمله مقرراتی که مالکیت خصوصی اشخاص بر اموال غیرمنقول را محدود و به عبارت رساتر “نقض” نموده است، به اصطلاح مقرراتی است که موضوع ” قانون واگذاری زمین­های بایر و دایر که بعد از انقلاب به صورت کشت موقت در اختیار کشاورزان قرار گرفته است ” مصوب هشتم آبان ماه ۱۳۶۵ ‌می‌باشد که بحث آن نظر به تمرکز این پایان نامه، در فصل چهارم خواهد آمد.

ب: محدودیت­های غیر قهری

1. محدودیت­های ناشی از اراده

اصل حاکمیت اراده یکی از اصول مهم در حقوق به شمار می‌آید که دوران تاریخی پر تحولی را سپری نموده است. فلاسفه قرن هجدهم نه تنها اراده را منبع هر حق و تکلیفی می­دانستند و معتقد بودند که اراده افراد ‌در مورد قرارداد ها منبع مستقیم حق و تکلیف و ‌در مورد قانون منبع غیرمستقیم است؛ بلکه برای آن ارزش اخلاقی نیز قائل بودند. قراردادهایی را که آزادانه منعقد ‌می‌کنند ضرورتاً منصفانه و عادلانه است و هر مانعی که در راه اجرای اراده افراد به وسیله قانون‌گذار به وجود آید، غیر عادلانه خواهد بود چرا که تساوی و آزادی در ذات و طبیعت افراد انسان است.

مهمترین عامل پذیرش حاکمیت اراده، تحولات اقتصادی بود. گسترش مبادلات اقتصادی و لزوم سرعت بخشیدن به تجارت، باعث شد که فردگرایی و اهتمام به آزادی­های او، در قرون هجدهم و نوزدهم میلادی بسیار گسترده شود. اما بعد از اینکه تجارت و به طور کلی مسائل اقتصادی تحولات جدیدی را پشت سر گذاشت و کارخانه ­های بزرگ، شرکت­های عظیم تجاری، سندیکاهای کارگری و دیگر اجتماعات پا به عرصه حیات گذاشتند؛ تمرکز توجهات به جامعه گرایی صورت گرفت که پس از آن هم با حفظ جایگاه خود، جمع گرایان و سوسیالیست ها را بر آن داشت که با انحراف از اراده فردی اشخاص، اراده عمومی را هرچند که معارض با اراده اقلیت باشد؛ گریزی بر موضع خود در رد مالکیت خصوصی نمایند. اما برخلاف تحدید قهری، تحدید ارادی مالکیت، سوای از مباحثی است که بنا بر نظام اقتصادی، حقوقی یا سیاسی حاکم بر مالکیت در قلمروی آن حکومت می­ کند. لذا در نظام­ها و ملل و نحل گوناگون مورد پذیرش قرار گرفته و به همین دلیل بوده در اقتصاد و تجارت بین ­الملل نیز نه تنها به عنوان یک مستثنا بر قاعده احترام مالکیت، محسوب نبوده بلکه خود به عنوان یک قاعده یا عمل حقوقی مستقل و مورد اجماع قرار ‌می‌گیرد.(علیدوستی شهرکی،۱۳۹۰ :۲۹۸) تحدید ارادی در یک تقسیم ­بندی کلی بر دو قسم است: اعراض از مالکیت(ایقاع)، محدودیت­های قراردادی.

• 1. اعراض از مالکیت(ایقاع)

اعراض^[۲۳] در لغت مصدر باب افعال از ریشه “عرض” به معنای رخ تافتن و روی گردانیدن آمده است.(عمید،۱۳۵۰: ۳۰۴) و در اصطلاح فقهی و حقوقی به معنی گذر کردن از چیزی است که در مالکیت شخص قرار دارد. در قانون مدنی تعریفی از آن به عمل نیامده است فقط در ماده ۱۷۸ مقرر می‌دارد:
“مالی که در دریا غرق شده و مالک از آن اعراض ‌کرده‌است مال کسی است که آن را بیرون بیاورد.”
از این ماده به اجمال می‌توان فهمید که اعراض سبب قطع رابطه مالکیت بین شخص و مال می‌شود و آن را در زمره اموال مباح می‌آورد. اما دور شدن ملک از دسترس مالک کافی نیست. بلکه با ایقاعی که با قصد اسقاط مالکیت است؛ آنهم در شرایطی که مؤثر در حقوق دیگران نباشد؛ صورت ‌می‌گیرد( کاتوزیان، ۱۳۷۷: ۴۸۰)

• ماهیت اعراض

اعراض مالک در ماده ۱۷۸ قانون مدنی به صورت امکان تملک مال به وسیله شخص دیگری که آن را از دریا بیرون می‌آورد، معرفی شده است. یعنی اسقاط حق نسبت به مال به اراده صاحب آن. ‌بنابرین‏ اعراض یک عمل حقوقی یک‌طرفه و ایقاع می‌باشد.