۴ – ۵ نتایج بررسی مفروضات اساسی مدل رگرسیون خطی

مفروضات ۱و ۲و ۳ با مدل های رگرسیون مورد بررسی قرار می گیرند و همزمان همبستگی بین خطاها نیز با آماره دوربین واتسون مورد آزمون قرار می‌گیرد.

فرضیات فرعی:

۱– بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

۲- بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و رشد سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

۳- بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و نوسان پذیری سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

و مدل‌های رگرسیونی آن ها:

P₁= β_۰+β_۱x₁ +β_۲c₁+β_۳c₂+e₁ مدل ۱

P₂= β_۰+β_۱x₁ +β_۲c₁+β_۳c₂+e₂ مدل ۲

P₃= β_۰+β_۱x₁ +β_۲c₁+β_۳c₂+e₃ مدل ۳

X₁ : یادداشت اهم رویه های حسابداری _۱p : سود

C₁ :کیفیت حسابرسی p_{2 :} رشد سود

C₂ : اندازه شرکت P₃ : نوسان پذیری سود

نتایج رگرسیونی حاصل از آن ها در جدول ۴-۴ ،۴-۵ و ۴-۶ آمده است. ضمناً خروجی های اصلی نرم افزار SPSS برای مدل‌های رگرسیون ۱، ۲ و ۳ در پیوست شماره ۴ ارائه شده است.

جدول (۴-۴): متغیر وابسته: سود(p₁)

مدل P₁= β_۰+β_۱x₁ +β_۲c₁+β_۳c₂+e₁

متغیرهای مستقل و کنترل
آماره t
P-value

X₁

۰٫۰۷۶

۲٫۵۹۶

۰٫۰۱۰

C₁

۰٫۰۰۴

۰٫۱۳۵

۰٫۸۹۳

C₂

۰٫۷۶۱

۲۴٫۹۱۳

۰٫۰۰۰

آماره « دوربین- واتسون »= ۱٫۷۲۹

آمارهF=227.054

و P-value= 0.000

^۲Rتعدیل شده = ۰٫۵۸۴

R=0.766

همان طور که در جدول (۴-۴) مشاهده می شود ، آماره F برابر ۲۲۷٫۰۵۴و P-value برابر با ۰٫۰۰۰ است که نشان می‌دهد در سطح اطمینان ۹۵% مدل رگرسیون خطی از نظر آماری معنی دار است.

همان طور که در جدول (۴-۴) مشاهده می شود ضریب همبستگی و ضریب تعیین تعدیل شده مدل (۱) به ترتیب برابر با ۰٫۷۶۶ و ۰٫۵۸۴است.

همچنین بر اساس آماره « دوربین – واتسون » مدل (۱) که در جدول (۴-۴) نشان داده شده است مقدار این آماره برابر است با ۱٫۷۲۹ که نزدیک به ۲ است. از این رو می‌توان اظهار داشت که در مدل (۱) خودهمبستگی بین مشاهدات وجود ندارد و چون p-value آماره t برابر با ۰٫۰۱۰ است، رابطه معنی داری بین p₁ (سود ) و x₁ (یادداشت اهم رویه های حسابداری ) وجود دارد، در نتیجه فرضیه اول تأیید می شود.

جدول (۴-۵): متغیر وابسته: رشد سود(P₂)

مدل P₂= β_۰+β_۱x₁ +β_۲c₁+β_۳c₂+e₂

متغیرهای مستقل و کنترل
آماره t
P-value

X₁

۰٫۰۲۳

۰٫۵۸۶

۰٫۵۵۸

C₁

۰٫۰۲۴

۰٫۶۰۸

۰٫۵۴۴

C₂

۰٫۷۲۹

۱۸٫۳۹۱

۰٫۰۰۰

آماره « دوربین- واتسون »= ۱٫۸۱۰

آمارهF=122.810

و P-value= 0.000

^۲Rتعدیل شده = ۰٫۵۳۹

R=0.737

همان طور که در جدول (۴-۵) مشاهده می شود ، آماره F برابر ۱۲۲٫۸۱۰P-value, برابر با ۰٫۰۰۰ است که نشان می‌دهد در سطح اطمینان ۹۵% مدل رگرسیون خطی از نظر آماری معنی دار است.

همان طور که در جدول (۴-۵) مشاهده می شود ضریب همبستگی و ضریب تعیین تعدیل شده مدل (۲) به ترتیب برابر با ۰٫۷۳۷ و ۰٫۵۳۹ است.

همچنین بر اساس آماره « دوربین – واتسون » مدل (۲) که در جدول (۴-۵) نشان داده شده است مقدار این آماره برابر است با ۱٫۸۱۰ که نزدیک به ۲ است. از این رو می‌توان اظهار داشت که در مدل (۲) خودهمبستگی بین مشاهدات وجود ندارد و چون p-value آماره t برابر با ۰٫۵۵۸ است، رابطه معنی داری بین p₂ (رشدسود ) و x₁ (یادداشت اهم رویه های حسابداری ) وجود ندارد، در نتیجه فرضیه دوم رد می شود.

جدول (۴-۶): متغیر وابسته: رشد سود(P₃)

P₃= β_۰+β_۱x₁ +β_۲c₁+β_۳c₂+e₃مدل

متغیرهای مستقل و کنترل
آماره t
P-value

X₁

۰٫۰۰۲-

۰٫۰۸۱-

۰٫۹۳۵

C₁

۰٫۰۰۸

۰٫۳۲۵

۰٫۷۴۵

C₂

۰٫۸۵۷

۳۷٫۰۵۰

۰٫۰۰۰

آماره « دوربین- واتسون »= ۱٫۷۱۹

آمارهF=505.577

و P-value= 0.000

^۲Rتعدیل شده = ۰٫۷۳۷

R=0859

همان طور که در جدول (۴-۶) مشاهده می شود ، آماره F برابر ۵۰۵٫۵۷۷P-value, برابر با ۰٫۰۰۰ است که نشان می‌دهد در سطح اطمینان۹۵% مدل رگرسیون خطی از نظر آماری معنی دار است.

همان طور که در جدول (۴-۶) مشاهده می شود ضریب همبستگی و ضریب تعیین تعدیل شده مدل (۳) به ترتیب برابر با ۰٫۸۵۹ و ۰٫۷۳۷ است.

همچنین بر اساس آماره « دوربین – واتسون » مدل (۳) که در جدول (۴-۶) نشان داده شده است مقدار این آماره برابر است با ۱٫۷۱۹ که نزدیک به ۲ است. از این رو می‌توان اظهار داشت که در مدل (۳) خودهمبستگی بین مشاهدات وجود ندارد و چون p-value آماره t برابر با ۰٫۹۳۵ است، رابطه معنی داری بین p₃ (نوسان سود ) و x₁ (یادداشت اهم رویه های حسابداری ) وجود ندارد، در نتیجه فرضیه سوم رد می شود.

۴ – ۶ نتایج بررسی مفروضات اساسی آزمون ANOVA

مفروضات ۴و ۵و ۶ با آزمون ANOVAمورد بررسی و مورد آزمون قرار می گیرند.

فرضیات فرعی:

۴– بین نوع صنعت و میانگین سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

۵- بین نوع صنعت و میانگین رشد سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

۶-بین نوع صنعت و میانگین نوسان پذیری سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

نتایج حاصل از آن ها در جدول ۴-۷ آمده است. ضمناً خروجی های اصلی نرم افزار SPSS برای فرضیه های ۴، ۵و ۶ در پیوست شماره ۵ ارائه شده است.

جدول (۴-۷): آزمون ANOVA

متغیر مستقل(گروه): نوع صنعت

متغیرهای وابسته
سود
رشد سود
نوسان پذیری سود

مقدار آماره

۸٫۹۸۶

۲٫۸۰۵

۲۱٫۵۱۲

Sig

۰٫۰۰۰

۰٫۰۰۱

۰٫۰۰۰

همان طور که در جدول (۴-۷) مشاهده می شود ، P-value سود و نوسان پذیری سود برابر با ۰٫۰۰۰ است وP-value رشد سود۰٫۰۰۱ است که نشان می‌دهد در سطح اطمینان۹۵% در صنایع مختلف متفاوت می‌باشند.

.

۴ – ۷ نتایج آزمون فرضیه‌های تحقیق

فرضیات تحقیق که به شرح ذیل تدوین شده است:

فرضیه اصلی: بین پیچیدگی محیط حسابداری و سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

فرضیه های فرعی:

۱– بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

۲- بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و رشد سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

۳- بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و نوسان پذیری سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

۴- بین نوع صنعت و میانگین سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

۵- بین نوع صنعت و میانگین رشد سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

1. 1. وفاداران انتقالی: مشتریانی هستند که وفاداری شان نسبت به یک سازمان به سوی سازمان دیگر در تغییر است.

1. افراد متغیر: مشتریانی هستند که نسبت به یک سازمان هیچ گونه وفاداری نشان نمی دهند. (کاتلر،۱۳۸۵: ۲۷۹)

۲-۱-۱۹- اهداف مدیریت ارتباط با مشتری

شناسایی اهداف مدیریت ارتباط با مشتری می‌تواند موفقیت سازمان ها در حرکت به سمت CRM را درپی داشته باشد. در نگاهی کلی می توان گفت هدف CRM به دست آوردن یک مزیت رقابتی در مدیریت مشتری و در نهایت افزایش سطح سودآوری است، اما صاحب‌نظران به طور اختصاصی اهدافی را برای آن متصورند.

۲-۱-۱۹-۱- اهداف مدیریت ارتباط با مشتری از دیدگاه بارنت

بارنت^[۶۵](۲۰۰۱) معتقد است اهداف CRM، در سه گروه زیر دسته بندی می‌شوند(الهی و حیدری،۱۳۹۱: ۹-۱۰):

1. 1. صرفه جویی در هزینه های جمع‌ آوری اطلاعات مشتریان

1. 1. افزایش درآمد در نتیجه شناخت مشتریان

1. اثرات استراتژیک

‌بنابرین‏ اهداف زیر برای سازمانی که CRM را اجرا می‌کند منطقی به نظر می‌آید.

افزایش درآمد حاصل از فروش: وقتی سازمان‌ها زمان کمتری را صرف جمع‌ آوری اطلاعات مشتریان کنند، می‌توانند وقت بیشتری را به خود مشتریان اختصاص دهند که این امر در بالا بردن درآمد سازمان مؤثر است.

بهبود میزان موفقیت: سازمان‌ها با اجرای CRM از رفتار غلط با مشتریان در فرایند فروش اجتناب می‌کنند.

افزایش سود: این امر در نتیجه شناخت مشتریان، ارائه ارزش و تخفیف قیمت به آن ها حاصل می‌گردد.

افزایش میزان رضایت مشتریان: این موضوع ناشی از درک مشتریان از هم‌راستا بودن محصولات وخدمات سازمان با نیازهای مشخص آن ها می‌باشد.

کاهش هزینه های اداری بازاریابی و هزینه های عمومی فروش: این امر حاصل تخصصی شدن سازمان‌ها و کسب اطلاعات مناسب درباره مشتریان هدف می‌باشد، ‌بنابرین‏ سازمان از منابع خود بهتر استفاده می‌کنند و هیچ فعالیتی همراه با اتلاف زمان یا وجوه نخواهد بود

۲-۱-۱۹-۲- اهداف مدیریت ارتباط با مشتری از دیدگاه سویفت

سویفت^[۶۶](۲۰۰۱) مدیریت ارتباط با مشتری را یک رویکرد سازمانی برای درک و تحت تاثیر قراردادن رفتار مشتری از طریق ارتباطات معنادار به منظور بهبود فرایند کسب، نگهداری، وفاداری و سودآوری مشتریان خوانده و اهداف CRM را افزایش فرصت‌های کسب و کار از راه های زیر می‌داند:

1. 1. بهبود فرایند ارتباط با مشتریان واقعی

1. 1. ارائه محصولات صحیح به هر مشتری

1. 1. ارائه محصولات صحیح از طریق کانال های صحیح به هر مشتری

1. ارائه محصولات صحیح در زمان صحیح به هر مشتری

با اجرای موارد چهارگانه فوق، سازمان‌ها می‌توانند مزایای زیر را به دست آورند:

• • حفظ مشتری

• • اکتساب مشتری

• سودآوری مشتری(الهی و حیدری،۱۳۹۱: ۱۰-۱۱)

۲-۱-۱۹-۳- اهداف مدیریت ارتباط با مشتری از دیدگاه گالبریث و راجرز

گالبریث و راجرز^[۶۷](۱۹۹۹) معتقدند یک سازمان ملزم است برای کمک به بقای خود، انتظارات مشتریان را به صورت سازگار برآورده کند. مشتریان محصولات و خدماتی را خریداری می‌کنند که انتظاراتشان را برآورده کرده یا فراتر از آن بوده و توجهات اختصاصی شده کارکنان را در بر داشته باشد، لذا CRM سه هدف عمده را دنبال می‌کند:

1. 1. سفارشی سازی : کلید موفقیت سازمان‌ها در هدایت خصوصیات مشخص و منحصر به فرد هر مشتری نهفته است. این مسئله «سفارشی سازی انبوه(عمومی)» نامیده می شود که صرفه جویی مقیاس را، همزمان با تولید محصولات مرتبط با نیازها و خواسته های مشتری، موجب می‌گردد.

1. 1. ایجاد ارتباطات شخصی شده(اختصاصی شده برای هر مشتری): ایجاد ارتباط با مشتری نیازمند این است که عرضه کنندگان، توجه بیشتر و دقیق تری به مشتریان داشته باشند. این امر تنها به معنی گوش دادن به سخنان آن ها نمی باشد بلکه تأکید بر استفاده فعال از بازخوردهایی است که این ارتباطات و نتایج آن ها را بهبود بخشد.

1. ارائه خدمات پشتیبانی بعد از فروش(حمایت): یکی از روش های تضمین وفاداری مشتری، فراموش نکردن آن ها، حتی بعد از مصرف محصولات توسط مشتری می‌باشد(الهی و حیدری،۱۳۹۱: ۱۱-۱۲).

۲-۱-۱۹-۴- اهداف مدیریت ارتباط با مشتری از دیدگاه نول

نول^[۶۸](۲۰۰۰) عنوان نمود که CRM کلید شناسایی و ارائه چیزهایی است که برای مشتریان ارزش ایجاد می‌کند. در این دیدگاه در حالی که مشتریان دارای نگرش های مختلفی به ارزش هستند، روش های بسیاری برای ارضای هر کدام از آن ها وجود دارد. ‌بنابرین‏ اهداف CRM عبارتند از:

1. 1. شناسایی ارزش‌های خاص هر گروه از مشتریان

1. 1. درک اهمیت نسبی آن نیازها برای هر گروه مشتری

1. 1. تعیین این که آیا ارائه چنین ارزشهایی به شیوه مثبت اثرگذار خواهد بود؟

1. 1. ارتباط دادن و ارائه ارزش‌های متناسب هر مشتری به شیوه ای که آن ها بخواهند اطلاعات را دریافت کنند.

1. اندازه گیری نتایج و اثبات بازده سرمایه گذاری(الهی و حیدری،۱۳۹۱: ۱۰).

۲-۱-۱۹-۵- اهداف مدیریت ارتباط با مشتری از دیدگاه رابینسون و کالاکوتا

بر اساس نظر رابینسون و کالاکوتا^[۶۹] ، CRM یک نوع چارچوب یکپارچه و استراتژی کسب و کار است که سه هدف زیر را تامین می‌کند:

1. 1. افزایش سود آوری از طریق شناسایی ، جذب و حفظ بهترین مشتریان: این کار با فراهم آوردن نگرش جامعی نسبت به مشتریان برای حداکثرسازی ارتباط آن ها با سازمان از طریق فروش محصولات انحصاری تر و فروش محصولات مکمل صورت می‌گیرد.

1. 1. استفاده از اطلاعات مشتریان برای ارائه خدمات بهتر به نیازهای آن ها: با بهره گرفتن از اطلاعات یکپارچه شده برای خدمات برتر، سازمان در زمان مشتری، صرفه جویی ایجاد می‌کند. اطلاعات خاص مشتریان باید برای تمام نقاط تماس با آن ها در دسترس باشد.

1. معرفی فرایند ها و روش های سازگار مکرر: به منظور برخورداری از موفقیت متوالی، سازمان‌ها باید در هر نقطه تماس، دارای تعاملات سازگار و راحتی با مشتریان باشند. (الهی و حیدری،۱۳۹۱: ۱۲)و(فینبرگ،۲۰۰۳).

۲-۱-۲۰- مدیریت ارتباط با مشتری از مناظر مختلف

۲-۱-۲۰-۱- مدیریت ارتباط با مشتری به عنوان راهبرد

مدیریت ارتباط با مشتری، بخشی از استراتژی یک سازمان جهت شناسایی مشتریان ، راضی نگهداشتن و تبدیل آن ها به مشتری دائمی می‌باشد که سازمان را در به حداکثر رساندن ارزش هر مشتری ، یاری می کند(توربان و مک لین^[۷۰]،۲۰۰۲). در نگاهی دیگر، CRM نوعی استراتژی بازاریابی است که هدف آن صرفاً سوددهی مقطعی نمی باشد، بلکه سعی دارد به دیدگاهی منحصر به فرد و یکپارچه از مشتری یا یک راه حل مشتری مدارانه دست یابد که باعث افزایش رضایت مشتری و افزایش سود شرکت در بلند مدت می شود(الهی،حیدری۱۳۹۱: ۴).

۲-۱-۲۰-۲- مدیریت ارتباط با مشتری به عنوان فرایند

در اجرای احکام کیفری محکوم علیه ممکن است به دونوع مجازات محکوم شود.۱-از جنبه عمومی جرم،که در این قسمت دادستان به عنوان مدعی العموم و رئیس دادسراواجرای احکام کیفری وظیفه تعقیب محکوم علیه و اجرای مجازات را دارد(،البته دادستان می‌تواند این اختیار را به یکی از دادیاران و یا معاونان خویش تفویض نمائید)۲-جنبه خصوصی جرم که در این خصوص اجرای حکم منوط به درخواست شاکی پرونده یا محکوم له است و اجرای احکام کیفری بدون درخواست محکوم له اقدامی جهت اجرا نمی نماید همانند ضرر و زیان ناشی از جرم و دیه.(آخوندی،چاپ چهاردهم،ص۱۷۰)

فوت محکوم علیه پس از صدور حکم قطعی موجب موقوف ماندن مجازات های سالب آزادی می‌گردد،اما مجازات هایی که جنبه خصوصی دارند به موقع اجراگذاشته می‌شوند.(همان،ص۲۵۸و۲۶۰)

گفتار اول:دیه

در اجرای احکام کیفری پرداخت دیه به عهده چهار گروه است که می‌خواهیم تاثیر فوت هریک از آن ها را بررسی نمائیم.

سخن اول: محکوم علیه

ماده۴۶۲ قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد

” دیه جنایت عمدی و شبه عمدی بر عهده خود مرتکب است”

به موجب ماده فوق چنانچه شخص مرتکب جنایت عمدی یا شبه عمدی گردد خود مسئول پرداخت دیه است و چنانچه محکوم علیه در مرحله اجرای حکم فوت نماید حالات و مراحل آن همانند فوت محکوم علیه در اجرای احکام مدنی است بعبارتی مقررات ماده۱۰ و ۳۱ قانون اجرای احکام مدنی در آن کاربرد دارد زیرا ماده ۲۸۶ قانون آئین دادرسی کیفری اجرای حکم در این خصوص را به قانون اجرای احکام مدنی ارجاع داده است .ماده۲۸۶قانون آئین دادرسی کیفری مقرر می‌دارد

«اجرای حکم راجع به هزینه دادرسی،تادیه خسارات و ضرر و زیان مدعیان خصوصی برابر مقررات مندرج در فصل اجرای احکام مدنی بعمل می‌آید.»

وهمچنین ماده۴۷۹ قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد.

«در صورت فوت مرتکب در مواردی که خود وی مسئول پرداخت دیه باشد،دیه تابع سایر دیون متوفی است»

‌بنابرین‏ در خصوص وصول دیه کلیه مقررات قانون اجرای احکام مدنی کاربرد دارد و فوت محکوم علیه در اجرای احکام کیفری همانند فوت محکوم علیه در اجرای احکام مدنی است. نظریه شماره۹۰۵/۷-۱/۲/۸۱ اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوه قضائیه مقرر می‌دارد

«چنانچه حکم بر محکومیت متهم به پرداخت دیه صادرشده و محکوم فوت نماید.محکوم له یا محکوم لهم برای وصول دیه از ماترک متوفی یا عاقله و یا بیت المال نیاز به تقدیم دادخواست ندارند،اجرای احکام بر اساس ماده۳۱ قانون اجرای احکام باید دیه را به اشخاصی که حکم دیه به نفع آنان صادر شده پرداخت نماید»

نظریه شماره۲۹۹۱/۷مورخ۲۱/۵/۱۳۶۵اداره کل حقوقی و تدوین قوه قضالئیه مقرر می‌دارد

«هرچند دیه مانند جزای نقدی مجازات مالی است ولی در عین حال یک دین و حق مالی برای اولیاء دم و بر ذمه جانی است لذا با فوت محکوم علیه دیه از اموال متوفی باید استیفاء گردد.»

سخن دوم : عاقله

عاقله اسمی است مشتق از ماده عقل و به معنای منع است و کلمه عاقله مفرد مونث است و تاء آن به اعتبار جماعت است که در معنی آن مندرج است و جمع آن عواقل است.

و در اصطلاح عاقله کسانی هستند که بار پرداختن دیه را به جای جانی بر عهده می گیرند بدون اینکه حق رجوع به جانی را داشته ‌باشند تا آنچه را که به نام جنایت جانی پرداخته‌اند( محمدی همدانی،اصغر،ده رساله فقهی حقوقی در موضوعات نوپیدار،ص۱۶۱)

درخصوص اینکه آیا دیه ابتدابرعهده خود جانی است،نهایت این تکلیف بر عاقله است که آن را بپردازد یا اینکه ضمانت بر عاقله تعلق می‌گیرد و اصولاًجانی در این خصوص تعهدی ندارد اگرچه قانون‌گذار ضمان عاقله را فراتر از یک تکلیف محض دانسته و معتقد است ظاهر ادله شرعی حکایت از اشتغال ذمه عاقله دارد که این اشتغال ملازم با حکم وضعی است.

لیکن به نظر می رسدضمان عاقله یک حکم تکلیفی محض است ‌به این معنی که اگر عاقله از پرداخت دیه عاجز بود یا از ادای آن خودداری کرد حقی بر ذمه او نیست و ضامن حقیقی خود جانی است.(همان ص۱۶۲)

وفق ماده۴۶۳ قانون مجازات اسلامی چنانچه جنایت خطای محض با بینه یا قسامه یا علم قاضی ثابت شود ،پرداخت دیه برعهده عاقله است ویا در صورتی که عاقله پس از اقرار مرتکب اظهارات وی را تأیید نماید عاقله مسئول پرداخت دیه است.

ماده۴۶۳ قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد.

«درجنایت خطای محض در صورتی که جنایت با بینه یا قسامه یا علم قاضی ثابت شود،پرداخت دیه بر عهده عاقله است و اگر با اقرار مرتکب یا نکول او از سوگند یا قسامه ثابت شد برعهده خود او است.

تبصره-هرگاه پس از اقرارمرتکب به جنایت خطایی،عاقله اظهارات اورا تصدیق نماید،عاقله مسئول پرداخت دیه است.»

‌بنابرین‏ در جنایت خطایی که با سوگند یا قسامه یا علم قاضی ثابت می شود پرداخت دیه بر عهده عاقله است و چنانچه جنایت با اقرار جانی و تصدیق عاقله،پرداخت دیه بر عهده عاقله است.

در خصوص پرداخت دیه توسط عاقله ذکر چند نکته ضروری است.

1. عاقله فقط مسئول پرداخت دیه خطای محض است ‌و ضامن مالی که به طور خطایی تلف می شود نیست

ماده۴۶۶ قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد

«عاقله تنها مکلف به پرداخت دیه خطای محض است،لیکن ضامن اتلاف مالی که به طور خطایی تلف شده است نمی باشد.»

۲-عاقله فقط مسئول پرداخت دیه جنایت های موضحه و بیشتر از آن است

ماده۴۶۷ قانون مجازات اسلامی مصوب۱۳۹۲مقرر می‌دارد

«عاقله،مکلف به پرداخت دیه جنایت های کمتر از موضحه نیست،هرچند مرتکب،نابالغ یا مجنون باشد.»

۳-عاقله شامل پدر،پسرو بستگان ذکور نسبی پدری و مادری یا پدری به ترتیب طبقات ارث هستند ‌بنابرین‏ دختر ،خواهر و مادر و بستگان ذکور امی جزء عاقله نمی باشند

ماده۴۶۸ قانون مجازات اسلامی مصوب۱۳۹۲ مقرر می‌دارد .

«عاقله عبارت از پدر،پسر و بستگان ذکور نسبی پدر ی و مادری یا پدری به ترتیب طبقات ارث است.همه کسانی که در زمان فوت ارث ببرند به صورت تساوی مکلف به پرداخت دیه می‌باشند»

نکته مهم در خصوص این ماده این است که هریک از عاقله به صورت مساوی مسئول پرداخت دیه است نه به سهمی که در زمان فوت از متوفی ارث می بردمثلاً اگر شخصی مرتکب جنایت خطایی گردد و دو فرزند پسر و پدر داشته باشد هر یک از آن ها مسئول پرداخت یک سوم دیه است

۴- عاقله در صورتی مسئول پرداخت دیه است که عاقل ،بالغ،دارای نسب مشروع و در هنگام پرداخت دیه دارای تمکن باشد.‌بنابرین‏ چنانچه عاقله فاقد هر یک از این شرایط باشد دیگر مسئول پرداخت دیه نیست.

ماده۴۶۹ قانون مجازات اسلامی مصوب۱۳۹۲مقرر می‌دارد.

«عاقله در صورتی مسئول است که علاوه بر داشتن نسب مشروع،عاقل،بالغ و در مواعد پرداخت اقساط دیه، تمکن مالی داشته باشد»