هنگامی که ابن سینا ، از طرف نوح بن منصور ، به سمت کتابدار دربار برگزیده می شود ، با دیدن آن کتابخانه شگفت زده می شود . و می نویسد : ” کتاب‌های هر مبحث و موضوع اتاق جداگانه داشتند و چندین اتاق بود . در یک اتاق ، مجموعه شعر و در اتاق دیگر کتب مذهبی و الی آخر. فهرست مولفان یونان قدیم را برای یافتن کتابهایی که به دنبال آن ها بودم بررسی کردم . در این مجموعه ، کتابهایی دیدم که کمتر کسی ، از آن ها نامی شنیده بود و من خود نیز از پیش آن ها را ندیده بودم ” .

صاحب ابن عباد که گفته شده تنها برای حمل کتاب‌های مذهبی او به چهارصد شتر نیاز بوده ، کتابخانه بزرگش را که فهرست آن به ده جلد می‌رسد ، در ری وقف مردم می‌کند .

نشانه هایی که از فراهم ساختن امکان برای استفاده بیشتر از کتابخانه ها در این دوران به جای مانده ، از درخشان ترین نکته های تاریخ کتابداری ایران است . باز گذاردن کتابخانه ها به روی عموم ، امانت دادن کتاب و نظم بخشیدن به مجموعه ها برای تسهیل در بازیابی ، در محیط و زمانی انجام می‌گیرد که تعصب فکری نیست و ترس از ظهور عقاید جدید وجود ندارد و بسط علم و گسترش افکار گوناگون به سود جامعه دانسته می شود . در همین دوران ، یاقوت حموی ، جغرافی دان معروف اندکی پیش از هجوم مغولان سه سال در مرو زیست از اینکه کتابخانه‌های این شهر دکه شماره شان از ده فزون بود ، بی هیچ قید و مانع به او کتاب امانت می‌دادند در تعجب بود . او می نویسد ” در خانه ام از دویست جلد کتاب بود که از کتابخانه ها به امانت گرفته بود و گرچه گران بها بودند اما از برای آن ها ودیعه ای نسپرده بودم”.

تمدن ایران یکبار دیگر شاهد یورش مغول و تاتار می‌گردد. کتابخانه ها فرو می ریزد و کتابها همچون هیزم برای سوخت به کار می‌روند . زمانی که زور و وحشت و بیم چیره اند و محیط خفقان آور است و از کتاب و کتابخانه اثری نیست ، اما برای چندمین بار در تاریخ فرهنگ ایران ، همینکه محیط اجتماعی رو به آرامش می رود ، هراس آدمیان کاستی می‌گیرد و مردم به آرامی احساس آزادی می‌کنند و کتابخانه ها نیز سر بلند می‌کنند . در مراغه خواجه نصیر الدین طوی ، کتاب‌های فراوانی ، را که پس از مغول ، در مرو ، نیشابور ، سمرقند ، بخارا ، الموت به جای مانده گرد می آورد : رشید الدین فضل الله در تبریز کتابخانه ای به پا می‌کند و مجموعه خود را وقف می‌کند . وی در وقفنامه اش می نویسد ” شصت هزار کتاب درباره موضوعات مختلف علمی ، تاریخی ، ادبی و … .را که از ایران و ترکستان و مصر و هندوستان و چین و روم جمع آورده ام ، وقف کتابخانه رشیدی می کنم . ” و باز داستان محیط آزاد و رشد کتابخانه ها از سر گرفته می شود ، تا آنجا که شاه عباس صفوی پناهندگان ارمنی را به گرمی می پذیرد و آنان را در جلفای اصفهان اسکان می‌دهد و در ساختن کلیسا و کتابخانه خود آزادشان می‌گذارد . کتابخانه جلفا که هنوز وجود دارد از قدیمی ترین کتابخانه‌های دنیا است .

انقلاب مشروطیت ایران که زاینده ی آزادیهای اجتماعی نوینی می‌گردد ، و مطبوعات را به عنوان رکن چهارم مشروطیت شناخت ، پهنه گسترده تری برای ایجاد کتابخانه پدید آورد و به سال ۱۳۱۳ ش نخستین کتابخانه عمومی ایران به نام ” کتابخانه عمومی معارف ” در مدرسه دارالفنون بنیان یافت و به تدریج ، بر شماره کتابخانه هایی که در خدمت ‌گروه‌های گوناگون جامعه در آمدند افزون گردید. ( ابرامی ، ۱۳۸۶ )

به طور کلی کتابخانه هایی که پس از ورود اسلام به ایران تا انقلاب مشروطه به وجود آمدند از انواع زیر بودند :

۱ : کتابخانه‌های مساجد که در تمامی شهرهای اسلامی وجود داشته است .

۲ : کتابخانه‌های مقابر مقدس.

۳ : کتابخانه‌های خانقاه ها ، زاویه ها و رباط ها .

۴ : کتابخانه‌های بیمارستان ها .

۵ : کتابخانه‌های مدارس علمی و دینی .

۶: کتابخانه‌های خصوصی که محدثان ، فقها ، مورخان و ادیبان و دانشمندان رشته‌های علوم اسلامی ایجاد کرده بودند.

۷ : کتابخانه‌های پادشاهان ، وزراء و امیران . ( مزینانی ، ۱۳۸۲)

در سال ۱۳۱۳ شمسی با همت علی اصغر حکمت دانشگاه تهران تأسيس گردید که تاثیر به سزایی در آموزش عالی ایران داشت . از سال ۱۳۲۶ به بعد نیز دانشگاه هایی در تبریز ، مشهد ، شیراز ، اصفهان و اهواز تأسيس شدند . بدین ترتیب با افزایش مدارس و توسعه آموزش عمومی ، افزایش دانشگاه ها و افزایش تعداد با سوادان نیاز به کتاب و کتابخانه ها بیشتر شد . این روند سبب شد تا در این دوره علاوه بر کتابخانه‌های خصوصی و مدارس قدیم ، کتابخانه‌های مدارس جدید و دانشگاه ها و کتابخانه‌های عمومی نیز در ایران توسعه یابد .

در اواخر دهه سی و اوایل دهه چهل کتابخانه‌های دانشگاهی ، عمومی و تخصصی در ایران رشد و توسعه زیادی یافتند. در سال ۱۳۴۵ با تشکیل هیئت امنای کتابخانه‌های عمومی کشور به تدریج در تمامی شهرهای بزرگ ایران کتابخانه‌های عمومی تأسيس شد . به هر حال طی دوران پهلوی تمامی انواع کتابخانه‌های جدید در ایران به وجود آمدند و به رشد و توسعه ادامه دادند . در اوایل این دوره یعنی تا اواخر دهه سی نیز تعدادی کتابخانه خصوصی و دولتی مهم نیز در ایران به وجود آمدند . (مزینانی ، ۱۳۸۲)

۲-۴ : کتابخانه‌های دانشگاهی .

فلسفه وجودی این نوع کتابخانه در دانشگاه ها ،دانشکده ها ، مؤسسات آموزش عالی و دانش سراها کمک به استادان ، مدرسان و دانشجویان برای پیشبرد کار تحقیق و تدریس است و مهم ترین نوع آن ها کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه ها یا کتابخانه‌های بین دانشگاهی است.

کتابخانه‌های دانشگاهی همیشه به یک صورت نیستند بلکه ممکن است شامل کتابخانه‌های متعدد ، به صورت کتابخانه مرکزی ، کتابخانه‌های دانشکده های و حتی بخش‌ها و رشته‌های گوناگون باشند که این امر گاهی باعث پیچیدگی امور مدیریت و تنظیم اقدامات اداری و سازمانی شده ،در مجموع مدیریت مرکزی را مشکل می‌سازد.

در کتابخانه‌های دانشگاهی بر خلاف کتابخانه‌های عمومی و ملی مسئولیت انتخاب کتاب معمولا بین کتابداران متخصص و هیئت آموزشی تقسیم می شود و چون استادان و محققان بر حسب مسئولیت حرفه ای و مشاغل آموزشی نمی توانند در جریان تمام انتشارات قرار گیرند ، همکاری کتابداران متخصص در امر کتاب شناسی بسیار حائز اهمیت است.

از نظر حقوقی کتابخانه‌های دانشگاهی یا کتابخانه‌های بین دانشگاهی سازمان های عمومی محسوب می شود و معمولا توسط یک رئیس و شورای کتابخانه اداره می‌شوند.

رئیس یا مدیر کل مذبور را شورای دانشگاه و شورای کتابخانه پیشنهاد می‌کند و از طرف رئیس دانشگاه و یا وزارت علوم تعیین و ابلاغ وی صادر می شود.

رئیس کتابخانه دارای اختیارات کامل در امور اداری و تنظیم بودجه کتابخانه است.

بعضی از روسای کتابخانه‌های مرکزی با رأی‌ مشورتی در شورای دانشگاه شرکت کرده ، معمولا در امور مربوط به کتابخانه ها مورد مشورت قرار می گیرند.

موجودیت شورای کتابخانه در بعضی از دانشگاه ها جنبه رسمی یافته است و اعضای آن عبارتند از نمایندگان اعضای آموزشی ، محققان ، دانشجویان و کارمندان علمی و اداری کتابخانه.

مبانی نظری

سرطان ها نوعی بیماری هستند که با رشد غیر قابل کنترل سلولی و تهاجم به بافت های موضعی سیستماتیک مشخص هستند (مجله پزشکی سرطان ، ۲۰۰۰) .

تشخیص سرطان بیش از هر بیماری دیگری تجربه ای بسیار نا خوشایند و غیر قابل باور برای هر فرد است که باعث می شود شغل ، وضعیت اقتصادی- اجتماعی و زندگی خانوادگی بیمار دچار اختلال گردد . پژوهش ها نشان داده‌اند که بیماران سرطانی از اضطراب مرگ بالایی برخوردار هستند به طوری که میزان شیوع اضطراب در گروه مبتلا به سرطان ۰۹/۱۷ درصد بوده است در مقایسه با گروه سالم ۰۹/۱۳ درصد بوده است . در نتیجه تلاش برای تدابیر درمانی باید در جهت بازسازی و درمان اضطراب باشد ، از سوی دیگر کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان حاصل اثر متقابل سلامت و متغیر های روانی اجتماعی است.

آن چه ذهن بسیاری از متخصصان را به خود جلب ‌کرده‌است ، توانایی بیماران سرطانی برای کنار آمدن با محیط اجتماعی اطراف می‌باشد. زیرا محیط اجتماعی قادر است سلامت آن ها را ارتقاء بخشد و شخص را از تاثیرات منفی و استرس های ناشی از بیماری مصون بدارد .

این بیماری ممکن است افراد را منزوی کرده و بر سازگاری و فعالیت‌های اجتماعی آن ها اثر گذاشته که همین مسئله باعث می شود بعضی بیماران از صحبت کردن با دیگران در خصوص بیماری و نگرانی های خود اجتناب ورزند (کوهن^[۱] ،یون^[۲]و جانستون^[۳] ۲۰۰۴ ).

سازگاری اجتماعی انعکاسی از تعامل فرد با دیگران ، رضایت از نقش های خود و نحوه عملکرد در نقش هاست که به احتمال زیاد تحت تأثیر شخصیت قبلی ، فرهنگ ، و انتظارات خانواده قرار دارد ، مطالعات مختلف نشان داده‌اند بیماران سرطانی سازگاری اجتماعی پایینی دارند که آن ها را در معرض مشکلات روانشناختی بسیار قرارمیدهد ( پترسون ^[۴]،جانز^[۵]و رتری^[۶] ۲۰۱۳ ) .

پیشینه واقعیت درمانی

واقعیت درمانی که امروزه در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد بر این فرض استوار است که ما همواره مسئول رفتار کنونی خود هستیم و تمامی مشکلات ما در زمان حال وجود دارد . واقعیت درمانی زمان بسیار اندکی را به گذشته اختصاص می‌دهد و ما قربانی گذشته نیستیم . واقعیت درمانی بر حل مشکلات و کنار آمدن با مشکلات جامعه از طریق انتخاب های مؤثر متمرکز بوده و درمانگران ‌به این مکتب ، توجه زیادی به توجهات رفتاری مراجعین برای برآمدن نیازهای آن ها دارند . درمانگران از اعضای گروه می خواهند تا رفتارهای خود را مورد ارزیابی قرار دهند ، برنامه ای برای تغییر طراحی کرده و نسبت به برنامه متعهد شوند و در نهایت برنامه خود را عملی کنند . با اجتناب از سرزنش و نپذیرفتن هیچ عذر و بهانه ای و تشویق اعضاء برای ارزیابی رفتارشان کنترل آن ها بر زندگی خویش بیشتر شده و قادر خواهند بود که زندگی بهتری داشته باشند (کوری ، ترجمه سید مهدی ، ۱۳۸۷) .

به عقیده گلاسر (۱۹۹۲) روش‌هایی که یه تغییر منجر می شود بر این فرض استوار است که انسان ها در صورتی برای تغییر کردن انگیزه دارند که :

۱ – متقاعد شوند که رفتار جاری آن ها چیزی را که می خواهند را تامین نمیکند .

۲-متقاعد شوند که می‌توانند رفتارهای دیگری را انتخاب کنند که آن ها را به مطلوبشان نزدیک تر کند . (کوری ،ترجمه سید مهدی ،۱۹۳۷)

گلاسر معتقد است که واقعیت درمانی در موقعیت گروهی موفقتر بوده و بیشترین بازدهی را دارد و بر اساس تجربه علمی خویش در مدرسه دختران بزهکار که رویکرد گروهی موثرترین و باصرفه ترین رویکرد ها است . این روش درمانی که به مراجعان کمک می‌کند موفقیت را محسوس یا غیر محسوس از دنیای واقعی خود به دست آورند ، واقعیت درمانی نامیده می شود . ( نوابی نژاد ، ۱۳۸۶) .

مفاهیم اساسی واقعیت­ درمانی

الف : نظریه شخصیت

درواقعیت درمانی ،واژه های شخصیت و هویت تقریبا مترادف به حساب می‌آیند . واقعیت درمانی ، هویت را جزء لازم و اساسی تمام انسان‌ها در همه فرهنگ‌ها می‌داند که از لحظه تولد تا مرگ ادامه می‌یابد و به دونوع “هویت توفیق” و “هویت شکست” تقسیم می­ شود . به محض ورود به مدرسه ، کودک درصدد مقایسه خود با دیگران برآمده و به ضعف‌های خود پی ‌می‌برد و در مواردی به هویت شکست خود واقف می شود . هویت توفیق ، در کسانی به وجود می‌آید که بتوانند دو نیاز اساسی و ذاتی خود یعنی نیاز به دوست داشتن و دوست داشته شدن و نیاز به احساس ارزشمندی را ارضا کنند . کسانی که نتوانند این نیازهای اساسی را ارضا کنند ، هویت شکست خواهند داشت و به اضطراب و نگرانی گرفتار خواهند آمد . به عبارت دیگر ، نیاز به داشتن هویت ، از نیازهای اساسی و ذاتی تمام انسان‌ها ست و لازم است که در فرد ، هویت توفیق شکل گیرد تا در فراز و نشیب زندگی کمتر دچار نابسامانی روحی شود .

کسانی که دارای هویت شکست هستند به رواندرمانی نیازمندند تا به هویت توفیق نایل آیند . ا ولین شرط واقعیت درمانی که لازمه تغییر هویت شکست مراجع به حساب می‌آید، ایجاد ارتباط و درگیری عاطفی بین درمانگر و مراجع است . از طریق چنین ارتباطی مراجع درم ییابد که اولا ، یکی به او علاقه‌مند است و ثانیاً فرد دیگری می‌خواهد که او را در تغییر هویت ناموفقش یاری دهد . پس از ایجاد چنین رابطه سازنده ای باید به تغییر رفتار مراجع اقدام شود ؛ زیرا رفتار باعث پیدایش احساس می شود و اگر رفتار تغییر یابد ، متعاقبآ احساس هم تغییر خواهد یافت ( برآبادی ، حامد .۱۳۸۳ ) .

ماهیت ناسازگاری

در واقعیت درمانی گفته می شودکه به ‌طور کلی ، ناسازگاری شخص در طی سال ‌های اولیه زندگی و هنگامی آغاز می شود که و این می‌تواند نیاز خود را برای تجربه عشق یا احساس ارزشمند بودن ارضا کند یا در این زمینه تلاشی به ‌عمل نمی آورد . ناتوانی فرد برای کسب یا حفظ ارزش برای خود ، از فقدان تجربه موفقیت یا نداشتن فرصت برای انجام دادن کاری با ارزش ، حاصل می شود . شخصی که احساس ارزش نمی کند ، نمی تواند به شیوه های مناسب به دیگران عشق بورزد یا مورد عشق و علاقه دیگران قرار گیرد . فقدان تجربه عشق و احساس ارزش ، موجب می شود شخص در روابط مبتنی بر عشق و احساس ارزش با دیگران درگیر نشود و نیز این نوع محرومیت فرد از تجربه چنین احساس‌هایی ، منتهی به هویت شکست وی می شود ( فیلیپس ^[۷]،۱۹۹۵ ).

علل انتخاب انواع ناراحتی ‌ها

در نظریه کنترل گفته می شود : همه رفتارها و از جمله رفتارهای ناسازگار فرد ، کوششی است که وی برای کنترل ادراک‌ های خود به ‌عمل می آورد . به هر حال ، رفتار ناسازگار شخص باعث می شود کنترل اثر بخش خود را بر ادراک‌هایش و در نتیجه آن ، کنترل اثربخش خود را بر زندگی ‌اش از دست بدهد . گلاسر بر این باور است که مردم انواع مختلف ناراحتی‌ها و احساس‌های بیچاره کننده خود مثلا افسردگی ، اضطراب یا احساس گناه را شخصا انتخاب می‌کنند تا بدینوسیله:

۱) به گونه‌ای مناسب با تضادهای سیاسی و فرهنگی ایران با جهان برخورد شده و سعی در حل و فصل و یا بازبینی در آن مقوله‌ها شود.

۲) به زیر ساخت‌های داخلی در عرصه‌های مختلف از آموزش و پرورش گرفته تا به توسعه نهادهای مدنی و اجتماعی (جامعه مدنی) همت گمارده شود.

۳) بجای درگیریهای سیاسی، ایدئولوژیک و لفظی با جهان، در داخل کشور به اجماع و وفاقی سیاسی بین جریان‌های مختلف فکری پرداخته شود.

۴) در پست‌های اجرایی و عملی از نخبگان ودانشگاهیان و افرادی استفاده شود که جهانی شدن را آن گونه که هست می‌شناسند و از نزدیک با جهان و مراکزی که در فرایندهای جهانی تاثیرگذار هستند آشنایی عمیق داشته باشند.

۵) باید باب هر نوع تعامل و ارتباط با جهان را از رسانه و ارتباطات ‌تکنولوژیک گرفته تا تعاملات اقتصادی، فرهنگی و سیاسی گشود و نگاه های عام جهانی را به ‌عنوان مبنای خرد جمعی جهانی بر نگاه های صرفاً محدود و محصور داخلی و ایدئولوژیک در این تعامل تفوق داد.«پیترایوانز» یکی از محققان برجسته در حوزه مسائل توسعه، در تعامل کشورهای جنوب با کشورهای شمال به مواردی اشاره می‌کند که می‌تواند راهکاری مناسب برای چالش‌های فراروی ایران در برخورد با جهانی شدن باشد. او معتقد است در تعامل و چانه زنی میان نهادهای شمال و جنوب، هرکدام قوی‌تر و کارآمدتر باشند می‌توانند بهره های اقتصادی زیادی را ازهم داشته باشند. ماتریس فوق بخوبی نشان می‌دهد که کشورهای جنوب برای افزایش قدرت چانه‌زنی خود چاره‌ای جز توانمند کردن بخش‌های مختلف داخلی خود ندارند که اگر این مهم تحقق یابد می‌توانند امتیازات زیادی را از کشورهای شمال به واسطه جهانی شدن و ابزارهایی که این پدیده در اختیار می‌گذارد عاید کشورشان نمایند، چیزی که در تجربه کشورهای در حال توسعه برتری چون چین، هند، برزیل، کره جنوبی، تایوان، مالزی و … مشاهده شد. جمهوری اسلامی ایران نیز باید ضمن تغییر بینش و تلقی معرفتی خود به جهانی شدن از تجربیات دیگر کشورهای در حال توسعه با توجه به فرهنگ و تاریخ پرفروغ خود بهره جوید .

مبحث پنجم : بررسی تاثیر الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی بر صنایع کشور.

گفتار اول :نقش صنعت در اقتصاد ایران

الف) یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی در هر کشور بخش صنعت آن کشور است که به نوعی موتور محرک اقتصاد بوده و نقش زیادی در رشد و توسعه کشورها ایفا می‌کند. از نظر تاریخی، مفهوم صنعتی شدن و صنعت بر مفهوم توسعه مقدم است؛ یعنی بنا بر تجربه تاریخی، ابتدا انقلاب صنعتی اتفاق افتاده و سپس مفهوم توسعه شکل گرفته است

با توجه به برنامه ریزیها و سیاست‌های در حال اجرای چند سال اخیر، متوجه خواهیم شد که اغلب سیاست‌ها در راستای ایجاد آمادگی برای پیوستن به بازارهای جهانی بوده‌اند. ازجمله سیاست‌های مربوط به تعدیل یکسان‌سازی نرخ ارز، تغییر ممنوعیت‌های وارداتی به نظام تعرفه‌ای، خصوصی‌سازی در بخش مالی و …، که خود موجب کاهش آسیب‌ها و تبعات منفی در پیوستن ‌به این سازمان خواهد بود و از ایجاد شوک‌های ناگهانی به اقتصاد کشور و بروز بحران جلوگیری می‌کند. می‌توان امیدوار بود با توافق ژنو بخشی از تحریم‌ها سست یا لغو ‌شود، ولی طبیعتاً عمده تحریم‌ها بعد از فرایند اعتمادسازی که یک دوره شش‌ماهه است، بررسی می‌شود. با دورنمایی که داریم باید برنامه‌ریزی کنیم که پس از رفع تحریم‌ها می‌خواهیم چه کاری را انجام دهیم. ‌بنابرین‏ باید به همه مسائل موشکافانه نگاه کرد و مزیت‌های خودمان را ارزیابی کنیم. اگر قرار است اقتصادمان را از نفت خام جدا کنیم می بایست صادرات محصولات فراوری شده نفتی‌مان افزایش پیدا کند. پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها، کالاهای متعدد دیگری که می‌تواند منابع مادی اولیه‌اش از نفت و گاز و هیدروکربن باشد یا کالاهای دیگری که پتانسیلش را در کشور داریم. قرار گرفتن در این جریان چند موضوع را در برمی‌گیرد. ما به دلیل تحریم و جنگی که داشتیم هیچ‌وقت نتوانستیم طی این سی و چند سال نشستی مفید وهمگرایانه داشته باشیم و ببینیم اگر بخواهیم به طرف صادرات کالا برویم از چه مزیت‌هایی برخورداریم تا درآمدمان را از آن محل تامین کنیم و صنایع‌مان را ارتقا دهیم. البته در برنامه های توسعه پیش‌بینی‌های خوبی شده بود ولی به نتیجه مورد دلخواه نرسید. در کشورمان گاز بسیار فراوانی داریم که می‌توانیم این را به محصولات پتروشیمی تبدیل کنیم و این محصول را ارزان‌تر از رقبایمان بفروشیم. رقبای اصلی صنعت پتروشیمی ما در منطقه عربستان، هندوستان و قطر هستند. در این خصوص کشورمان را با هندوستان مقایسه می نماییم که این کشور گاز ندارد که به پتروشیمی تبدیل کندو از سویی به دلیل هزینه انتقالش توانایی رقابت با ما را نداشته ولی عربستان و تا حدی قطر هستند که می‌توانند رقیب جدی ما در صنعت پتروشیمی باشند.

ما از فرصت رشد و رونق اقتصاد کشور درحوزه هایی که مزیت رقابتی داریم به دلیل عدم الحاق بهره مند نمی شویم. چون کشورهای رقیب در سازمان جهانی تجارت با سطوح پایین تری از تعرفه، همان کالاها را صادر می‌کنند. البته بعضی عکس این را می‌گویند، اینکه ما در حوزه هایی که خیلی مزیت اقتصادی نداریم یا مزیت را تقویت نکرده ایم با دیوار تعرفه ای صنایع را حفظ می‌کنیم اما بعد از الحاق ‌به این سازمان امکان آسیب وجود دارد. نکته قابل توجه این است که به هر حال این مسیر، مسیر اجتناب ناپذیری برای ما است. ما بزرگترین اقتصاد خارج از این سازمان هستیم. پس در این مسیر، باید استراتژی توسعه صنعتی را مبتنی بر استراتژی الحاق به سازمان تدوین کنیم. یعنی اگر کشور به قطعیت پیوستن به سازمان تجارت جهانی رسیده است، برخی از صنایع را که توان و قدرت رقابت ندارند را آماده کنیم. با این شیوه، سرمایه گذاری در کشور ما به ریل منطقی خودش بر می‌گردد. یعنی به جای اینکه صرفا به واسطه گرفتن یک موافقت اصولی، پروانه و جواز تأسيس کسی بخواهد سرمایه گذاری کند، بیشتر نگاهش به فرصت های بازار کشور، منطقه و جهان معطوف خواهد شد. کشورهای دیگر هم از الحاق ما به اندازه بزرگی اقتصاد ما بهره مند می‌شوند. البته در این مدت واقعا اگر ما بر اساس تعاریف و هدف گذاری هایی که در سند چشم انداز شده بتوانیم حرکت کنیم، جذابیت الحاق ما به سازمان جهانی تجارت برای جهان بیشتر خواهد بود. اما اگر با همین وضعیت افتان و خیزانی که در این چند سال داشتیم بخواهیم ادامه دهیم یک اقتصاد کوچک تر از وضعیت فعلی در مقایسه با سایر اقتصادهای بزرگ دنیا خواهیم داشت .

درخصوص نقش صنعت در اقتصاد کشور وزیر صنعت، معدن و تجارت^[۵۴] در پاسخ ‌به این سوال که موتورهای رشد اقتصادی یا نیروهای پیشران رشد در سال ۹۳ کدام صنایع بودند و بر اساس برآورد در سال ۹۴ نیروهای پیشران رشد اقتصادی کدام صنایع می‌توانند باشند، اظهار کرد: با توجه به اینکه سهم صنعت خودرو در بین مجموعه گروه‌های صنعتی‌ما حدود ۱۸ تا ۱۹ درصد و بالاترین سهم را دارد و از آن طرف یک محصول پیچیده و گسترده‌ای است انواع و اقسام صنایع پایین‌ دستی مرتبط با آن وجود دارد، ما فکر کردیم اگر ‌به این صنعت کمک کنیم هم باعث می‌شود که این سهم ۱۸، ۱۹درصد افزایش یابد و هم صدها واحد پایین ‌دستی‌اش که تقریباً به حالت رکود درآمده بود را بتوانیم راه‌اندازی کنیم.

آخرین مرحله رشد گفتار، گفتار درونی است. گفتار درونی با خود سخن گفتن به طور بی صدا است. با خود سخن گفتن یا گفتار درونی به اندیشه و رفتار انسان جهت می‌دهد و در همه کارکرد های عالی ذهن موجود است . گفتار درونی پس از ۷ سالگی پدیدار می شود. (همان، ص ۲۱۸)

یکی دیگر از مفاهیم اصلی نظریه ویگوتسکی مفهوم منطقه تقریبی رشد^[۲۷] است که فهم آن برای درک نظریه رشد شناختی او بسیار مهم است. ویگوتسکی می‌گوید یادگیری پیش از رشد می‌آید. او معتقد است که فرایند های رشد یا تحول به دنبال فرایند های یادگیری رخ می‌دهند. توانایی کودک در حل مسائل به طور مستقلانه معرف سطح فعلی رشد او و توانایی اش در حل مسائل به کمک دیگران نشان دهنده سطح رشد بالقوه اوست. منظور از منطقه تقریبی رشد تفاوت بین سطح فعلی رشد کودک و سطح رشد بالقوه اوست. بنا به تعریف، « منطقه تقریبی رشد به دامنه ای از تکالیفی که کودک به تنهایی از عهده انجام آن ها بر نمی آید اما به کمک بزرگسالان یا کودکان بالغ تر از خود قادر است آن ها را انجام دهد گفته می شود. »( همان، ص ۲۱۹ )

ویگوتسکی ( ۱۹۷۸ ) می‌گوید: آزمون های هوش یا آزمون های حل مسئله که عملکرد مستقلانه کودک را می سنجد سطح رشد فعلی او را اندازه می گیرند، یعنی همان کاری را که کودکان به تنهایی از عهده اش بر می‌آیند. اما با قدری پرسش و پاسخ و هدایت کودکان می توان آنان را واداشت تا توانایی‌های بیشتری از خود بروز دهند. به باور ویگوتسکی، آنچه کودکان به کمک دیگران می‌توانند انجام دهند بیشتر معرف توانایی واقعی آنان است تا آنچه به تنهایی از عهده اش بر می‌آیند. ‌بنابرین‏ برای شناسایی رشد کودکان باید هم سطح رشد فعلی و هم سطح رشد بالقوه آنان را شناخت. ویگوتسکی ( ۱۹۷۸) گفته است به کمک بازی، آموزش رسمی و حتی کار می توان کودکان را به سطح رشد بالقوه رساند. چنان که از اندیشه‌های کلی ویگوتسکی و به ویژه از مفهوم منطقه تقریبی رشد معلوم می‌گردد دیدگاه او نسبت به تاثیر آموزش بر رشد شناختی بسیار خوش بینانه تر از دیدگاه پیاژه است. به باور او انسان آماده رشد و تکامل است. او در این باره گفته است از آنجا که محیط اجتماعی تعیین کننده فرایند رشد شناختی است، پس باید محیط اجتماعی را بهبود بخشید تا رشد شناختی انسان هایی که در آن محیط پرورش می‌یابند بهبود یابد. به سخن دیگر، پیشرفت هر نسلی از جامعه سبب رشد شناختی بیشتر نسل بعدی خواهد شد. همچنین از نظر ویگوتسکی مستقیما می توان نتیجه گیری کرد که معلم در بالاترین سطح رشد شناختی یادگیرندگان نقش بسزایی دارد. به عوض اینکه معلمان منتظر بمانند تا دانش آموزان به سطح مناسب رشد شناختی برسند و آنگاه آموزش مورد نیاز را برای آنان پیاده کنند، بهتر است دست بالا بزنند و به کمک هدایت و راهنمایی آن ها را به سطح رشد بالقوه شان هدایت نمایند. ( همان، ص ۲۲۰ )

کاربرد های عملی نظریه ویگوتسکی در آموزش را می توان در چند نکته خلاصه کرد: نخست اینکه در این نظریه بر اهمیت زبان تأکید زیادی شده است. ویگوتسکی زبان را برای رشد کارکرد های عالی ذهن بسیار مهم می‌داند. ‌بنابرین‏، می توان این گونه نتیجه گرفت که مدارس باید زبان را یک موضوع محوری تلقی کنند و معلمان در آموزش زبان جدیت بیشتری به کار بندند.

نکته دوم تاکیدی است که در این نظریه بر مسائل فرهنگی و اجتماعی دارد. گفته شده که رشد شناختی قویا متاثر از این مسائل است. ‌بنابرین‏، لازم است مطالب درسی در یک بافت فرهنگی – اجتماعی آموزش داده شوند و در تمام مراحل تحصیل مسائل فرهنگی و اجتماعی از نظر دور نمانند. مطلب بعدی که مستقیما در آموزش دخالت دارد مفهوم منطقه تقریبی رشد است. بنا ‌به این مفهوم، معلم باید در آموزش موضوع های مختلف به دانش آموزان پیشاپیش رشد ذهنی آنان حرکت کند. یعنی معلمان باید همواره یادگیرندگان را با مسائلی رو به رو سازند که قدری فراتر از سطح توانایی‌های موجود آنان باشد و برای آن ها به صورت چالش انگیز جلوه کند. از این راه معلمان قادر خواهند بود سطح فعلی رشد ذهنی کودکان را به سطح بالقوه آنان نزدیک سازند. باز هم نکته دیگری را که با توجه به نظریه ویگوتسکی در رابطه با آموزش می توان به معلمان سفارش داد این است که کودکان را به صحبت کردن با خود تشویق کنند. از آنجا که با خود سخن گفتن کودکان را در هدایت و کنترل اندیشیدن یاری می‌دهد بهتر است معلمان کودکان را در مدرسه تشویق کنند تا با خود نجوا کنند یا افکارشان را به طور آهسته به زبان جاری سازند. اگر بخواهیم روش پیاژه و ویگوتسکی را با هم مقایسه کنیم می‌توانیم بگوییم که روش آموزشی پیاژه روش یادگیری اکتشاف فردی است، اما روش ویگوتسکی بیشتر بر روش اکتشافی هدایت شده تأکید می‌کند. ( همان، ص ۲۲۱ )

به عقیده ویگوتسکی مبنای تدریس خوب آگاهی از آمادگی کنونی کودک برای آموزش، شناسایی مناسب ترین گام های بعدی، و برخورد اسلوب مندانه با رشد بالقوه اوست. ویگوتسکی ثابت کرد که تفکر آگاهانه پیش شرط چیرگی بر فعالیت های فکری است ؛ نشان داد که از طریق زبان که ابزاری ساخت انسان است، رشد فکری را می توان فعالانه دامن زد و زیر نظارت گرفت ؛ و مهم تر از همه نقش آموزش را به عنوان نیروی محرکه تعیین کننده ای در رشد فکری تصدیق کرد. او بدین سان به همکاران خود در آموزش و پرورش و روان شناسی انگیزه داد. از آن پس نیز نفوذ او و نظرات او در تعیین خطوط تفکر و پژوهش روان شناختی در اتحاد شوروی از اهمیت فراوانی برخور دار بوده است. ( کانل، ترجمه: افشار، ۱۳۶۸، ص ۴۴۸ )

ماریا مونته سوری (۱۹۵۲-۱۸۷۰ )

ماریا مونته سوری در سال ۱۸۷۰ در شیاراوال^[۲۸] از نواحی ایتالیا در کنار دریای آدریاتیک به دنیا آمد و هنوز بچه سال بود که به رم رفت. دختر « زیبا و محصل با استعداد » سرانجام وارد دانشکده پزشکی رم شد و در سال ۱۸۹۶ نخستین پزشک زن فارغ التحصیل این دانشگاه شد. مونته سوری بلافاصله بعد از فارغ التحصیلی به عنوان دستیار در درمانگاه روانی بیمارستان رم به کار پرداخت و در آنجا برای نخستین بار با کودکان معلول تماس پیدا کرد. رفته رفته به تربیت کودکان ناقص العقل علاقه مند شد. مدتی را در پاریس و لندن به مطالعه نظرات و طرق رایج گذراند و از سال ۱۸۹۸ تا ۱۹۰۰ در مقام مدیریت یک « مدرسه اصلاح مغز » دولتی نو بنیاد کار کرد. تجربه ای که او در این دو سال به دست آورد و پاره ای از روش هایی که ابداع کرد، بعد ها شالوده کار تربیتی اورا تشکیل دادند. ( کانل، ترجمه: افشار، ۱۳۶۸، ص ۲۷۹ )

مونته سوری برتدریس به کمک حواس و خود آموزی^[۲۹] تأکید داشت. برنامه آموزشی او چنان موفقیتی کسب کردکه کودکان عقب مانده ذهنی تحت تعلیم وی به همراه کودکان عادی مدارس رم، امتحان ‌دادند که این امر برای مونته سوری موفقیت درخشانی بود. ‌بنابرین‏، چندین سال از عمر را صرف تغییروتبدیل روش خودبرای استفاده کودکان عادی کرد و با تشکیل« خانه کودکان»برای کودکان سنین۷-۳سال در۱۹۰۷ قدم دیگری درراه ایجاد و توسعه کودکستان برداشت. (مفیدی، ۱۳۸۱، ص۱۰۸ )

روش مونته سوری بر طرح ریزی برنامه های آموزش و پرورش دوره های اولیه کودکی تاثیر بسزایی داشته است. مونته سوری از نظامی آموزشی حمایت کرد که در روش وی نیز منعکس شده، و در زیر آمده است:

در قانون مدنی لفظ متعارف گاه در معنای لغوی آن که همان معمول و رایج است یک بار برده شده است و گاهی به جای عرف حقوقی استعمال شده است. در ماده ۲۲۵ق.م. منظور از کلمه­ «متعارف » امر شایع و جاری و رایج ‌می‌باشد که متعارف بودن امری در عرف و عادت را بدون تصریح در عقد به منزله­ ذکر در عقد دانسته است. و در مواد ۶۱۲،۶۴۱،۹۵۱،۵۵۵و۹۵۲ ق.م. کلمه متعارف در مفهومی به کار رفته که باید جانشین اراده گردد و این مفهوم جز عرف حقوقی نیست. ^[۱۹۲] که به طور اجمال موارد زیر را شامل می­ شود:

۱-در تعیین اموال غیر منقول ماده۱۳ق.م.

۲-سایر کیفیات انتفاع از مال دیگری.ماده۵۴ق.م.

۳-تشخیص توابع عین موقوفه. ماده۶۸ق.م.

۴-حدود تصرف صاحب حق ارتفاق .ماده۱۰۷ق.م.

۵-تصرف در سقف و کف مشترک.ماده۱۲۵ق.م.

۶-مفهوم احیای اراضی موات و مباح ماده ۱۴۱ق.م.

۷-تعریف برای اشیاء پیدا شده.ماده۱۶۴ق.م.

۸- الزام متعاملین به کلیه نتایج حاصل عرف و عادت.ماده۲۲۰ق.م.

۹- بار الفاظ عقود.ماده۲۲۴ق.م.

۱۰- متعرف بودن امری در عرف و عادت.ماده۲۲۵ق.م.

۱۱- تشخیص عیب در مصادیق تعیین شده موضوع تعهد کلی.ماده۲۷۹ق.م.

۱۲- ‌در مورد انجام تعهد. ماده ۲۸۰ق.م.

۱۳- اقوی بودن عمل مسبب نسبت به عمل مباشر در اتلاف مالغیر ماده ۳۳۲ق.م.

۱۴- استحقاق اجرتبرای کسی که بر جهت امر دیگری اقدام به عملی کند.ماده۳۳۶ق.م.

۱۵- تعیین مقدار مبیع . ماده۳۴۲ق.م.

۱۶- شرط موعد برای تسلیم مبیع یا تأدیه ثمن.ماده ۳۴۴ق.م.

۱۷- اشیائی که داخل مبیع می­باشند.ماده۳۵۶ق.م.

۱۸- اشیائی که داخل مبیع نمی­باشند.ماده۳۵۷ق.م.

۱۹- درمورد توابع مبیع. ماده ۳۵۸ق.م.

۲۰ اشیائی که دخول آن ها در مبیع عرفاً مشکوک است.ماده۳۵۹ق.م.

۲۱- چگونگی تسلیم مبیع.ماده ۳۶۹ ق.م.

۲۲-درمورد محل تسلیم مبیع. ماده ۳۷۵ق.م.

۲۳-اختیار طرفین بابت مخارج تسلیم مبیع.ماده ۳۸۲ق.م.

۲۴- جبران ضرر متعارف مشتری در منبع توسط بایع.ماده ۳۸۶ق.م.

۲۵- غبن فاحش.ماده ۴۱۷ق.م.

۲۶- درمورد تشخیص عیب در مبیع.ماده ۴۲۶ق.م.

۲۷- درمورد تعمیرات، مخارج آلات و ادوات برای امکان انتفاع از عین مستأجره.ماده ۴۸۶ق.م.

۲۸-تعیین مقدار حمل متعارف بر محمول مورد اجاره.ماده ۵۰۸ق.م.

۲۹- در تعیین نوع زرع در عقد مزارعه.ماده ۵۲۴ق.م.

۳۰ تعیین حصه بر مبنای عرف.ماده ۵۲۴ق.م.

۳۱- مخارج زمین در عقد مزارعه.ماده ۵۴۲ق.م.

۳۲- تعیین حصه در عقد مضاربه. ماده ۵۴۹٫ق.م.

۳۳- تعیین نوع تجارت در صورت عدم تصریح در عقد مضاربه.ماده ۵۵۳ق.م

۳۴- اعمال مضارب برای نوع تجارت و اجرت در مواردی که بایستی به اجیر رجوع کند.ماده۵۵۵ق.م

۳۵- تشخیص ضرر غیر مسامحه برای منع تقسیم مال الشرکه.ماده ۵۹۳ق.م.

۳۶- حفظ مال ودیعه ماده۵۶۱۲ق.م.

۳۷- مسئولیت مسئولین اماکن عمومی در عقد ودیعه.ماده ۶۳۲ق.م.

۳۸- نقص ناشی از استفاده غیر متعارف از مال عاریه ای.ماده ۶۴۱ق.م.

۳۹- مخارج نگه داری مال عاریه.ماده ۶۴۶ق.م.

۴۰- ‌در مورد تقصیر وکیل.ماده ۶۶۶ق.م.

۴۱- حدود اختیارات وکیل.ماده ۶۶۷ق.م.

۴۲- تعیین حق الوکاله وکیل.ماده ۶۷۶ق.م.

۴۳- تقسیم اموال غایب مفقود الاثر.ماده ۸۷۲ق.م.

۴۴- ‌در مورد تعیین اموال مثلی و قیمی.ماده .۹۵۰ق.م.

۴۵- تعدی و تجاوز نسبت به مال یا حق دیگری.ماده ۹۵۱- ق.م.

۴۶- ترک عمل برای حفظ مال.ماده ۹۵۲ق.م.

۴۷- گذشت مدت برای حکم موت فرضی.ماده ۱۰۱۹ق.م.

۴۸- موارد فرض عدم حیا غائب مفقودالاثر.ماده ۱۰۲۰ق.م.

۴۹- استیذان ولی قهری برای ازدواج دختر.ماده ۱۰۴۴ق.م.

۵۰- توالی عرض ایجاب و قبول شرط صحت عقد.ماده ۱۰۶۵ق.م.

۵۱- تعیین مهرالمثل . ماده ۱۰۹۱ق.م.

۵۲- تعیین نفقه زن و خادم برای او.ماده ۱۱۰۷ق.م.

۵۳- تشخیص مدت لازم برای خیار فسخ نکاح .ماده ۱۱۳۱ق.م.

۵۴- مدت زمان دعوی نفی ولد.ماده ۱۱۶۲ق.م.

۵۵- ضرب و جرح خارج از حد متعارف طفل توسط سرپرست.ماده ۱۱۷۳ق.م.(اصلاحی ۷۶)

۵۶- تعیین حدود تأدیب طفل توسط ابوین.ماده ۱۲۶۹ق.م.

۵۸- امکان اقرار به تحقق نسبت بر حسب عادت.ماده ۱۲۷۲ق.م.

۵۹- تشخیص اینکه تحصیل سند در موردی معمول نیست.ماده ۱۳۱۲ق.م.

اکنون پس از بیان اجمالی موارد رجوع صریح به عرف در قانون مدنی به شرح برخی از موارد مذکور پرداخته می­ شود..

۱-حدود تصرف صاحب حق در ملک غیر.

در ماده ۱۰۷ ق.م. آمده است:«تصرفات صاحب حق (ارتفاق) در ملک غیر که متعلق حق اوست باید به اندازه ای باشد که قرار داده‌اند و یا به مقدار متعارف و آنچه ضرورت انتفاع (از حق ارتفاق) اقتضاءمیکند.»

حکم ماده حدود تصرف صاحب حق ارتفاق است. کسی که صاحب حق ارتفاق در ملک غیر است بیشتر از آنچه بین او و مالک مقرر شده نمی­تواند منتفع شود و حق تجاوز و یا تغییر محل اجرای حق و یا طرز اعمال آن را ندارد و هم چنین نمی­تواند استفاده و انتفاع از حق خود را موجبات ضرر و مزاحمت مالک قرار دهد.

به عنوان مثال اگر طبق قرار داد به طور پیاده کسی حق عبور از ملکی را برای استفاده از حق خود داشته باشد، نمی­تواند با اتومبیل یا اسب از آن ملک عبور کند . در غیر موارد تصریح شده به وسیله مالک ملک دارنده حق از حدود متعارف و آنچه عرف محل اقتضاءمی­کند نمی­تواند خارج شود.^[۱۹۳]

۲- غیر قابل تحمل بودن عمل اکراه آمیز از نظر عرف

ماده ۲۰۲ق.م. می­گوید:«اکراه به اعمالی حاصل می­ شود که مؤثر در هر شخص با شعوری بوده و او را نسبت به جان و یا مال و یا آبروی خود تهدید کند به نحوی که عادتاً قابل تحمل نباشد ‌در مورد اعمال اکراه آمیز سن و شخصیت و اخلاق و مرد و یا زن بودن شخص باید در نظر گرفته شود.»

حکم ماده راجع به عقود و معاملات است و برای اینکه اکراه صورت پذیرد تا فرد مکره در اثر فشار و تهدید مجبور به معامله شود اولاً لازم است اکراه نسبت به فرد با شعوری صورت پذیرد.ثانیاًً تهدید به جان و مال یا آبروی فرد مکره شده باشد ثالثاً این تهدید از نظر عرف و با توجه به شخصیت فرد مکره قابل تحمل نباشد.از قید عبارت« عادتاً قابل تحمل نباشد» بر می‌آید برای تمیز و احراز اکراه انسانی متعارف معیار است. همچنین جنسیت فرد مکره از نظر مرد یا زن بودن برای تأثیر درجه اکراه و نتایج حاصله باید مد نظر قرار گیرد.^[۱۹۴]

۳- نقش عرف در تعیین محل انجام تعهد