ازدواج با محرم منع شده(در تورات)اما نه به طور کامل و محارم معرفی شده عبارتند از دختر، مادر، زن پدر، خواهر، نوه، خواهر ناتنی، عمه، برادرزاده، عمو نسبت به برادر زاده، عروس نسبت به برادر شوهر چنانچه ملاحضه می‌فرمایید موضوع حرمت با مادر و خواهر رضاعی و نیز حرمت دائی با خواهرزاده ی خود و یا عمو با برادرزاده ی خود در متن صریح تورات وجود ندارد و یهودیان به همین مناسبت به خود اجازه می‌دهند ازدواج با محارم خود را (شاید به همین دلیل است که بیماریهای ارثی در میان یهودیان شایع تر است). ^[۷۶]
بند سوم: ازدواج در دین زرتشت:
هر فرد زرتشتی موظف است چون به سن بلوغ برسد برای خود همسری برگزیند و زندگی خوش خانوادگی را تحت لوای مهرو محبت و یگانگی و یکرنگی با او آغاز نماید و در طول زندگانی خود بکوشدکه با تولید و پرورش فرزندانی نامور و لایق موجبات خوشبختی ومردم کشور خویش را فراهم و در عین حال افرادی به طرفداران دین راستی و قوای سپنتامید بیفزاید تا به وسیله گسترش فروزه‌های اشوئی و پاکی و راستی و درستی لشکریان انگره مینو را منکوب و هدف آخرین مزدیسنا را که ریشه کن کردن و از بین بردن ناپاکی و پلیدی و بدی از دنیاست را عملی سازد.

-در ایران باستان مرد زن دار بر مرد بی‌زن و آن که دارای اولاد بود بر مرد بدون فرزند برتری داشت. ^[۷۷]
-یک دختر جوان اگر پس از رسیدن به سن بلوغ بدون شوهر و فرزند می‌ماند روحاً پژمرده و ناشاد بود. ^[۷۸]
و از در گاه اهورا در خواست داشت که شوهری جوان و زیبا، تندرست خوش اخلاق و سخن دان نصیب او گرداند. ^[۷۹]
واین خوشبختی زمانی کامل بود که او قادر بود فرزندانی سالم از ان شوهر به دنیاآورد. ^[۸۰]
الف: تعدد زوجات در دین زرتشت
تعدد زوجات در دین زرتشت جایز نیست و به گرفتن یک زن فرمان داده شده است همان گونه که یک زن نمی تواند در ان واحد چند شوهر داشته باشد، برای مرد هم گرفتن چند زن روا نیست مگر این که مرگ یا علتی دیگر از علل بیان شده در آیین زرتشتیان زن اول را از او جدا کرده و عملاً و شرعاً بدون زن باشد.
ب: سن بلوغ و رشد عقلی در دین زرتشت
سن عادی بلوغ در هر دو جنس زن و مرد پانزده سالگی است. ^[۸۱]
در این سن است که سدره کمرین مقدس ارزانی داشته می‌شود و پسر و دختر پای در اجتماع می‌گذارند و بالغ و رشید می‌شوند و به موجب اوستا ازدواج تا پایان پانزده سالگی ممنوع است.
اما حدود قانونی ازدواج در آیین زرتشت برای دختر و پسر ۲۱ سالگی است.برابر یک روش کهن وپذیرفته شده ی باستانی، همه جوانان دختر و پسر باید آیین سدره پوشی را انجام دهند تا زرتشتی شناخته شوند.در باره سنی که آیین باید انجام شود، دیدگاه‌های چندی وجود دارد برخی انجام ان را هنگامی که جوان به سن بلوغ رسیده و توانایی شناخت خوب از بد را دارد، سفارش می‌کنند.و برخی دیگر انجام آن را پیش از رسیدن به سن بلوغ لازم می‌دانند.امروز در ایران کودکان را بین سنین هفت و یازده سدره پوشی می‌کنند. ^[۸۲]
سدره پیراهنی است گشاد، با آستین کوتاه و بدون یقه که از پارچه سفید درست شده و زرتشتیان آن را در زیر لباس دیگر می‌پوشند. ^[۸۳]
سدره پوشی به منزله ی زایش نوین است در دین.این آیین را«نوزاد»و یا«نوزات» می‌خوانند. نوزاد یعنی دوباره متولد شدن و نوزات یعنی افزوده شدن یک پرستنده دین.
آیین سدره پوشی تجسمی از بنیادهای اندیشه ای دین و پیمانی است که جوانان می‌بندند که نسبت به بنیادها و ارزش‌های اخلاقی دین پابرجا و وفادار بمانند.
ج: اجازه ی پدر یا ولی برای ازدواج
برای این که ازدواج کاملاً قانونی باشد، لازم است که پدر، برادر، عمو یا قیم دختر قباله ی عقد را امضاء کند.اما آنچه دختر از ایشان خواستار است، بیشتر از آن که میل و اراده ی ایشان باشد، رضای ایشان است.
بر طبق آداب و رسوم دیده می‌شود که وظیفه خواستگاری به عهده ی پدر یا سرپرست می‌باشد.
اجرای مراسم نامزدی یا زناشویی مادامی که پسر و دختر به بیست ویک سالگی نرسیده باشد باید علاوه بر رضایت طرفین، رضایت والدین پسر و دختر نیز باشد و در صورتی که یکی از والدین در حیات نباشد رضایت پدر یا مادر شرط خواهد بود. چنان چه از والدین هیچ یک زنده نباشند و اجازه جد با نبودن جد اجازه ی جده تا بیست یک سالگی لازم است. ^[۸۴]
در دین زرتشت نیز مراسم خواستگاری و نامزدی وجود دارد.و طبق آیین خاصی برگزار می‌شود.
د: مراسم خطبهعقد (آیین گواه گیران)
دراین مجلس بزرگان و موبدان حاضر می‌شوند، مبد پس از شنیدن اقرار رضایت از عروس و داماد اندرزهای سودمنداخلاقی و دینی داده برایشان دعا می‌کند.^[۸۵]
ح: مهریه و نفقه در دین زرتشت
مهریه و نفقه در دین زرتشت وجود دارد .
در واقع اقتضای رسم ایرانی این است که در در هر گونه معامله ای همیشه به واسطه هدیه (پیشکش) بتوان از لطف و مرحمت یکی برخوردار شد.پس موضوع در اینجا موضوع هدیه ایست که به پدر زن داده می‌شود. ^[۸۶]
در ایران مخصوصاً در دوره ساسانی بر اساس مذهب زرتشت زن و شوهر سیستم اشتراک اموال را می‌پذیرفتند و در نتیجه منافع مالی زوجین یکی می‌شده است. ^[۸۷]
چنانچه در آیین زرتشت مقرر شده است که شوهر باید هستی خود را از هستی زن جدا نداند و او را از هر گونه رنج و آسیب سرما و گرما نگه داشته، و خوراک و پوشاک را در حد توان از وی دریغ مدارد.
زر تشتیان پس از انحلال نکاح، طبق شرایطی زن را مستحق نفقه می‌دانند، چنانچه آیین نامه زرتشتیان^[۸۸]مقرر می‌دارد که اگر علت طلاق امر خلاف عفت و به تقصیر زن نباشد، دادگاه با ملاحظه دارائی زن و شوهر امر خواهد کرد که شوهر برای مخارج زن تا مدتی که زن شوهر دیگری اختیار ننموده، مبلغی به صورت دفعی یا اقساطی بپردازد.
گفتار دوم: ازدواج در ایران
بند اول: ازدواج در قوم پارت
ازدواج به صورت تعدد زوجات در نزد پارتی‌ها متداول بوده؛اما بیش از یک زن عقدی نمی توانستند داشته باشند.تعدد زنان غیر عقدی در میان آنان و به خصوص در خانواده- ی سلطنتی از زمانی متداول شده بود که به ثروت رسیده بودند؛ زیرا زندگانی صحرا گردی، مانع از داشتن زنان متعدد بود.زن قبل از فوت شوهرش نمی توانست شوهر دیگری اختیار کند ، یعنی طلاق جایز نبوده، اما زن محترمه در صورت عدم رضایت ازشوهر خود، به آسانی طلاق می‌گرفته است.مرد فقط در چهارمورد می‌توانسته است زن خود را طلاق دهد: ۱- وقتی که زن عقیمه بوده ۲- به جادوگری می‌پرداخته ۳- اخلاقش فاسد بوده ۴- ایام قاعده را از شوهرش پنهان می‌کرده است. ^[۸۹]
بند دوم: ازدواج وخانواده در دوران ساسانی:
اصل تعدد زوجات، اساس تشکیل خانواده به شمار می‌رفت.در عمل، عده ی زنانی که مرد می‌توانست داشته باشد، نسبت به استطاعت او بود.ظاهراً مردمان کم بضاعت، بیش از یک زن نداشتند.رییس خانه، از حق ریاست دودمان بهره مند بود.یکی از زنان، سوگلی و صاحب حقوق کامله محسوب می‌شد و او را زن ممتاز می‌خواندند.از او پست تر زنی بود که به عنوان خدمتکار داشت.
شوهر مکلف بودکه مادام العمر، زن ممتاز خود را نان داده و نگهداری نماید.هر پسری، تا سن بلوغ و هر دختری تا زمان ازدواج دارای همین حقوق بوده است.
تربیت طفل به عهده ی مادر بوده و در صورت احتیاج، پدر، خواهر یا دختر بزرگ خود را به تربیت کودک می‌گماشت.اگر پسری پدر را چنان که سزاوار شاٌن اوست حرمت نمی گذاشت، ارث پدری او به مادر تعلق می‌گرفت، مشروط بر اینکه مادر بیش از فرزند، شایستگی و اهلیت داشته باشد. تعلیم مذهبی دختر را، مادر به عهده داشت، اما حق شوهر دادن او، به پدر اختصاص داشت.اگر پدر در قید حیات نبود ، شخص دیگری اجازه ی شوهر دادن دختر را نداشت.این حق نخست به مادر تعلق می‌گرفت و اگر مادر مرده بود، این امر متوجه یکی از اعمام یا اخوال می‌شد^[۹۰].
بند سوم: ازدواج در ایران کنونی:
در ایران مقررات ازدواج عمدتاً بر اساس فقه امامیه تدوین شده و ازدواج به دو نحو دائم و موقت صورت می‌پذیرد. در مذهب جعفری آیین اسلام این دو ازدواج درپاره ای موارد مشترک و در برخی دیگر اختلاف دارند.
اختلاف اصلی ازدواج دائم و موقت، در مدت زمان آن است به این صورت که در ازدواج موقت پس از پایان مدت رابطه زوجیت تمام می‌شود. همچنین در ازدواج موقت طلاق وجود نداردهمین که زمان مقررمیان آن دو به پایان رسید، زن و شوهرمطلقه محسوب می‌شوندو زن حق نفقه ندارد، ونیز زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی‌برند. مهریه در هر دو نوع ازدواج وجود دارد در حالی که در ازدواج موقت، اگر مهریه تعیین نشود عقد باطل می‌شود. ولی در ازدواج دائم عقد باطل نمی‌شود و می‌توان آن را بعداً تعیین کرد یا در صورت عدم توافق مهرالمثل تعیین کرد.(یعنی مهریه ای که برای دختران هم شان اودرعرف تعیین می‌شود.)
الف: مشخصه ازدواج
مهمترین ویژگی ازدواج قانونمند بودن آن است. ازدواج به هر صورتی که باشد قانونمند است تمامی مراحل ازدواج از پیوند تا طلاق و نیز پس از فوت یکی از طرفین، قانونمند است. بنابراین هر ازدواجی بر پایه یک سری قوانین شکل گرفته است و ادامه می‌یابد. این قوانین به سه شکل است: ۱-قوانین عرفی، ۲-قوانین شرعی، ۳-قوانین مدنی وجود دارد.^[۹۱]
ب: ازدواج و ارزش ها
امر ازدواج وتشکیل خانواده بر خلاف آنچه که در نزد برخی از مکاتب وشبه مذاهب می‌بینیم در اسلام امری محکوم و مطرود نیست، قداست و پاکی است.
رسول خدا(ص)فرمودند هیچ چیز نزد خدا محبوبتر از خانه ای نیست که بوسیله ازدواج آباد گردد.
و نیز ایشان فرمودند: من احب فطرنی فلیستن بسنتی و من سنتی النکاح.
آن کس که مذهب و روش مرا دوست دارد می‌بایست به سنت من پایبند شود و از سنت من ازدواج است. از نظر قرآن ازدواج وتشکیل خانواده یک ضرورت اجتماعی ، روانی، غریزی، تنظیمی، اقتصادی و اخلاقی ، عاطفی و تربیتی است.
از نظر اسلام تن دادن به ازدواج موجب پیدایش ارزشها، فواید و غنایم بسیار است که برخی از آنها را بصورت مختصر بررسی می‌کنیم.
بنداول: ارزش یافتن زوجین
«اسلام با همه ی ارزش و اعتباری که برای زن یا مرد قائل است اعتقاد دارد که هیچ یک از آنان به تنهایی کامل نیست.در سایه ی ازدواج زن و شوهر از حالت فرد بیرون آمده و به مقصد زوجیت که نوعی کمال است می‌رسند.و این خود موجب ارزش یافتن زن و مرد است.
ازدواج از دید اسلام موجب تکمیل و تکامل است و در سایه ی چنین امری است که هر کدام به
مقام واقعی خود دست می‌یابند و به احساس بهتری نسبت به خود می‌رسند.» ^[۹۲]
بند دوم: دست یابی به وحدت
«در سایه ازدواج زن و مر به وحدتی دست می‌یابند که جلوه آن را در جای دیگری نمی توان سراغ گرفت.زوجین چون یک روح در دو بدن می‌شوند، محرم اسرار هم و سبب آرامش و سکون هم خواهند شد.
پس در سایه ی ازدواج، اتحاد روح و روان پدید خواهد آمد و زن و مرد آن چنان به صفا و صمیمیت می‌رسند که همه ی توان و امکان خود را در راه خیر و سعادت هم صرف می‌کنند.و چه بسیار دیده شده که زن و شوهر خود را برای یکدیگر فدا کرده‌اند.» ^[۹۳]
۱- ارزش یافتن زندگی
ازدواج سبب می‌شود که زندگی انسان ارزش و معنی پیدا کند، چه بسا باعث شود بسیاری از اختلاف سلیقه‌ها را بخاطر یکدیگر پوچ و بی‌ارزش انگاشته به اهدافی بالاتر اندیشه کنند.

عاطفی، رفتاری آنهاست (کدیور و جوادی، ۱۳۸۷).
تعریف عملیاتی شخصیت: منظور از شخصیت رشد عاطفی (مهر و عطوفت نسبت به دوستان، محبت کردن نسبت به آنها، صمیمی بودن با دوستان، عدم پرخاشگری نسبت به آنها، کمک به دوستان درمواقع ضروری، احترام به مربی و سایر دوستان) می‌باشد. منظور از رشد عقلانی (کاربرد صحیح اسامی و صفات در جمله بدون آموزش مستقیم از طریق ارتباط با اطرافیان به صورت تدریجی، تسلط بر نمادها به جای اشیاء، گسترش تکلم کودک، درک مفاهیم زمانی و مکانی، قضاوت بر مبنای خصوصیات ظاهری‌ اشیاء) می‌باشد و منظور از رشد معنوی (آشنایی با زندگی ائمه اطهار و معصومین، کتاب قرآن، تقویت فطرت ذاتی، ایجاد نگاهی تازه و نشاط انگیز به محیط اطراف، پی بردن به ارزش و اهمیت نماز و اقامه صحیح آن) می‌باشد و منظور از رشد اخلاقی (آموزش عملی دستورات اخلاقی پسندیده به کودک و بازداشتن مناسب او از ارتکاب به کارهای ناپسند، تشویق به انجام کارهای صحیح و مطابق اصول اسلام، راستگو بودن و پرهیز از دروغگویی) می‌باشد و منظور از رشد اجتماعی (شرکت در بازی‌ها و سرودهای دسته جمعی، توانایی گوش دادن به دیگران و تبادل نظر با آنها، توانایی شرکت و همکاری با دیگران و ایفای نقش) می باشد که هر یک از این ابعاد شخصیت بر اساس نظرات مربیان و والدین از طریق آزمون محقق ساخته اندازه‌گیری شد.
فصل دوم
پیشینه تحقیق
مقدمه
آموزش و پرورش پیش دبستان یکی از ارکان اصلی آموزش دانش، مهارتهای شناختی، عاطفی، اجتماعی به کودکان می باشد و مراکز پیش دبستانی و عوامل اجرایی آن از قبیل مربی و مدیر و … بستر مناسبی را برای آموزش و پرورش کودکان فراهم می کنند. جوهره فعالیت هر مؤسسه اجتماعی برنامه درسی آن است برنامه درسی درواقع به عنوان طرح و نقشه ای برای یاددهی و یادگیری رسمی و آموزشی مدرسه ای است که در این میان توجه به محتوای آن امری ضروری به نظر می رسد از آنجایی که مسأله آموزش و پرورش پیش دبستان به عنوان یکی از پایه های اساسی تعلیم و تربیت پذیرفته شده و تقریباً در عمده تقسیم بندی های رشد، سن آموزش قبل از دبستان به عنوان یکی از مراحل تکوین شخصیت مورد تأکید قرار گرفت لذا در این پژوهش به میزان توجه برنامه های درسی به رشد شخصیت خصوصاً شخصیت اجتماعی و عاطفی کودکان پرداخته شده است.

مفهوم برنامه درسی:
از آنجایی که تعلیم و تربیت کوششی منظم و حساب شده است برخی طرحها برای هدایت چنین کوششی ضروری به نظر می رسد. لغت برنامه درسی معمولاً به چنین طرحی اطلاق می شود (سیلور و همکاران، ۱۳۷۸). در تعریف برنامه درسی نظرات متفاوتی بیان شده است که از یک دیدگاه می توان آن را به دو دسته کلی تقسیم کرد.
الف) برنامه درسی به عنوان طرح و نقشه ای برای یاددهی و یادگیری رسمی و آموزش مدرسه ای. با این تعریف برنامه درسی را می توان به عنوان نقشه ای برای عمل یا سندی کتبی دانست که شامل راهبردهایی جهت رسیدن به هدفها و مقاصد مورد نظر می باشد» (اورنستین و هانکینز، ۱۹۹۳ به نقل از میرزابیگی، ۱۳۸۴).
ب) در اصطلاح برنامه درسی به منظورهای گوناگونی به کار برده شده است. از جمله به عنوان برنامه ای برای یک موضوع درسی خاص در یک پایه تحصیلی مشخص، در طول یک دوره تحصیلی یا به عنوان موضوع های مختلف درسی در طول یک دوره تحصیلی. با این وجود در بسیاری از موارد، برنامه درسی از فهرستی از هدف های آموزشی و مطالبی که باید در مدرسه تدریس شود تجاوز نمی کرد. در سالهای اخیر مفهوم «برنامه درسی» گسترش یافته است تا آنجا که برنامه تفصیلی کلیه فعالیتهای یادگیری فراگیرنده، انواع وسایل آموزشی، پیشنهاداتی در مورد راهبردهای یادگیری و شرایط اجرای برنامه و … را شامل شده است (لوی/ مشایخ، ۱۳۸۶).
برنامه درسی عبارتست از پیش بینی کلیه فعالیت هایی است که فراگیر تحت رهبری و هدایت معلم در مدرسه و گاهی خارج از آن برای رسیدن به هدفهای معین باید انجام دهد به عبارت دیگر برنامه ریزی درسی عبارت از پیش بینی و تهیه مجموعه فرصت های یادگیری برای جمعیتی مشخص به منظور نیل به آرمانها و هدفهای آموزشی و پرورشی است که معمولاً در مدرسه انجام می گیرد (تقی پور ظهیر، ۱۳۸۴).
برنامه درسی طراحی برای تدارک مجموعه ای از فرصتهای یادگیری برای تحت تعلیم قلمداد می نماید درواقع برنامه درسی متضمن پیش بینی اهداف، غایات یا تدارک مجموعه ای تجربیات و فرصت های یادگیری و مسائلی نظیر ارزشیابی از برنامه می باشد (فتحی واجارگاه، ۱۳۸۷)
برناممه درسی به محتوای رسمی و غیر رسمی، فرایند، محتوا،‌ آموزشهای آشکار و پنهانی اطلاق می گردد که به وسیله آنها فراگیر تحت هدایت مدرسه دانش لازم را به دست می آورد، مهارتها را کسب می کند و گرایشها و قدرشناسیها و ارزشها را در خود تغییر می دهد (ملکی، ۱۳۸۶).
سطوح برنامه درسی:
مفهوم سطوح برنامه درسی که در هفت سطح مبادرت به شناسایی برنامه درسی می نماید به عنوان یکی از دستاوردهای مهم و قابل توجه مفهومی در قلمرو برنامه ها شناخته شده است (پوس‌نر ۱۹۹۴، به نقل از مهر محمدی، ۱۳۸۱). از میان سطوح هفتگانه توجه به سه سطح آخر یعنی برنامه درسی آموزشی، برنامه درسی اجرایی و برنامه درسی تجربه شده حائز اهمیت است. «برنامه درسی آموزشی» معرف دیدگاه ها و نظرهای معلمان در خصوص ابعاد مختلف یک برنامه درسی است که به طور رسمی برای اجرا ابلاغ شده است. «برنامه درسی اجرایی» یا «برنامه درسی عملیاتی» به پدیده ای اطلاق می شود که تنها از طریق ثبت و ضبط آنچه عملاً در کلاس درس اتفاق می افتد قابل شناخت است. «برنامه درسی تجربه شده» نیز پدیده ای است که از طریق دریافت ادراکها و برداشتهای دانش آموزان پس از اینکه در معرض برنامه درسی قرار گرفتند شکل می گیرد. برنامه درسی تجربه شده هم شامل نگرشهای دانش آموزان نسبت به برنامه درسی است و هم آموخته های آنان از برنامه درسی را در بر می گیرد (مهر محمدی، ۱۳۸۱).
برنامه درسی تجربه شده (کسب شده) متأثر از سه نوع برنامه درسی است:
۱- برنامه درسی رسمی^[۱] که قابل مشاهده است. ۲- برنامه درسی پنهان^[۲] یعنی مجموعه آموخته هایی است که در محیط آموزشی اتفاق می افتد اما پیش بینی شده و تعمدی نیست و برای متولیان امر غیر آشکار است. این برنامه درسی چون بارها و بارها اتفاق می افتد و با بعد عاطفی شخصیت سر و کار دارد بنابراین از قدرت ماندگاری بیشتری برخوردار است و می تواند برنامه درسی رسمی را تضعیف یا تقویت کند. ۳- برنامه درسی پوچ و خنثی یا عقیم^[۳] که از طریق نیاموخته شدن و بیرون ماندن از تجربیات فراگیران بر میزان تجربیات او اثر می‌گذارد (همان منبع). صرفنظر از نحوه عبارت پردازی در تعریف برنامه درسی، بسیاری از مفاهیم برنامه درسی شامل عناصر مشابهی می باشد. تعداد عناصر تشکیل دهنده برنامه درسی را متفاوت دانسته اند. تا‌آنجا که گودلدوکلاین برنامه درسی را متشکل از ۹ عنصر می دانند: اهداف و مقاصد، محتوا مواد و منابع، فعالیتها، راهبردهای تدریس، ارزشیابی، گروهبندی ، زمان و فضا (قورچیان و تن ساز، ۱۳۷۷، به نقل از میرزابیگی، ۱۳۸۴).
ولی در اغلب موارد معمولاً چهار عنصر اصلی مورد توجه قرار می گیرد که عبارتند از هدف، محتوا، روش و ارزشیابی. این عناصر در هر برنامه درسی به یکدیگر وابسته بوده و از تعامل و تأثیر متقابل برخوردارند. چنانچه تغییر هر یک می تواند عناصر دیگر را تحت تأثیر قرار دهد. (میرزابیگی، ۱۳۸۴).
اهداف برنامه درسی:
غرض از آموزش یادگیری است آموزش موفق آن است که به یادگیری مطلوب بینجامد به عبارت دیگر به تغییرات مورد نظر در رفتار یادگیرنده منجر شود از طرف دیگر برنامه ریزی درسی عبارت است از: برنامه ریزی فرصتهای یادگیری به منظور ایجاد تغییرات مطلوب در رفتار یادگیرنده و ارزشیابی میزان تغییرات انجام شده (نیکلس و نیکلس، به نقل از میرزابیگی، ۱۳۸۴).
حال در این خصوص نقش هدف آن است که نوع تغییرات مورد انتظار را مشخص می سازد. بدین ترتیب هدفهای آموزشی به تعیین جهت حرکت پرداخته و به هماهنگی و هدایت کلیه اقدامات، فعالیتها و تمهیدات می پردازد. از سویی هدف به عنوان یکی از عناصر اصلی برنامه درسی به شمار می رود که با دیگر عناصر در تعامل است.
هدف از مهمترین ملاک ها و معیارها در انتخاب و سازماندهی دیگر عناصر محسوب می شود (میرزابیگی، ۱۳۸۴).
منابع تعیین هدفها:
برای تعیین هدفهای برنامه درسی چند منبع اطلاعاتی مطالعه می شوند: این مطالعه هر قدر عمیق تر صورت گیرد، شناخت برنامه ریزان درسی از منابع اطلاعاتی تقویت می گردد و هدفهای مناسبتر تعیین می شوند.
- نظام اعتقادی و ارزشی (فلسفه): برنامه ریزان درسی با توجه به اهمیت نسبی جامعه، فرد، یادگیری، دانش و شناخت در مورد هدفهای کلی و جزئی تصمیم گیری می کنند. فلسفه در تمام تصمیم گیریهای برنامه درسی تعیین کننده است.فلسفه روی جنبه های اساسی برنامه درسی تأثیر می گذارد (ملکی، ۱۳۸۶). فلسفه تربیتی در عمل نقش تعیین کننده ای دارد: زیرا نوع فلسفه ای که توسط یک مدرسه و مسئولین آن مورد حمایت قرار می گیرد ونمودی آشکار می یابد، هدفهای کلی، هدفهای نهایی، محتوا و سازماندهی برنامه درسی را تحت تأثیر قرار می دهد (اورنستین و هانکینز ۱۹۹۳، به نقل از میرزابیگی، ۱۳۸۴).
در ارتباط با جایگاه نظام اعتقادی و ارزش (دیدگاه فلسفی) در مجموعه برنامه درسی برخی نظام ارزشی را در موقعیتی بالاتر از سایر منابع می دانند (ملکی، ۱۳۸۶).
یادگیرنده
برنامه درسی هنگامی پویا تلقی می شود که متضمن فعالیتهای یادگیرنده برای کسب موفقیت آمیز تجربیات یادگیری باشد و اصولاً یادگیرنده وقتی در جریان آموزشی مشارکت می کند و از تجربه های یادگیری مفید بهره مند می شود که این تجربه ها با آمادگی، علایق، امکانات، نیازها و تکالیف رشد آنان متناسب باشد در یک طبقه بندی کلی دو جنبه اساسی یادگیرنده مورد مطالعه قرار می گیرند.
الف) توانایی های ذهنی: در هر مرحله رشد توانایی های ذهنی و عقلانی خاصی بوجود می آید. برنامه درسی با این توانایی ها باید تناسب لازم را داشته باشد اگر محتوای انتخاب شده مشکل تر از سطح توانایی یادگیرنده باشد آنان مفاهیم و مهارتهای ارائه شده را درک نمی کنند و اگر محتوا از سطح توانایی یادگیرندگان پایین تر و آسان تر باشد رغبت لازم برای مطالعه محتوا بوجود نمی آید برای مثال ویژگی تفکر پیش عملیاتی در دوره پیش دبستانی اقتضا می کند که از ارائه مفاهیم عینی و ذهنی بصورت عمیق دوری کنیم لذا محتوای برنامه درسی بصورت انتزاعی مانع یادگیری است.
ب) علایق و نیازها: هماهنگی برنامه با توانایی ذهنی یادگیرنده در او «شناخت» بوجود می آورد و هماهنگی برنامه با علایق و نیازهای آنان «گرایش» ایجاد می کند (ملکی، ۱۳۸۶). ارضای مناسب نیازهای اساسی می تواند در سلامت روانی، رشد شخصیت، موفقیت در زندگی از جمله در پیشرفت تحصیلی کودکان و نوجوانان تأثیر بسزایی داشته باشد (میرزا بیگی، ۱۳۸۴). نکته اساسی دیگری که در مورد یادگیرندگان قابل توجه است ابعاد اساسی شخصیت است. رشد در جنبه های مختلف شخصیت فرد صورت می گیرد. به عبارت دیگر آثار رشد در جنبه های جسمانی، عقلانی، عاطفی، اجتماعی و معنوی ظاهر می گردند. بنابراین هدفهای برنامه درسی باید به صورت جامع تعیین شوند این نکته از آنروست که هدفهای برنامه درسی نقطه اتصال علایق به نیازها و توانایی ذهنی فراگیران با برنامه درسی است (ملکی، ۱۳۸۶).
جامعه:
یکی از وظایف برنامه های درسی رفع نیازهای جامعه است. در مطالعه و بررسی جامعه باید هم به نیازهای آنی و هم به تغییرات و تحولات مستمر، به ویژه تحولات ناشی از پیشرفت علم و تکنولوژی توجه داشت. هدفهای برنامه درسی را در ارتباط با تغییرات اساسی که در جامعه در حال وقوع است انتخاب نمود تا برنامه درسی همواره با نیازهای گوناگون زندگی اجتماعی انطباق یابد (همان منبع).
دانش:
منبع دیگر تعیین هدفهای‌آموزشی، مواد درسی و یا پیشنهادهای متخصصان موضوعات درسی است. براساس نظر جکوسین و همکاران (۱۹۸۵)، تدوین هدفهای درس براساس این منبع عبارت است از بررسی رشته های علمی مختلف و تعیین دانشی که در این رشته ها مهمترین بوده یا جهت درک این حوزه های محتوایی نقش محوری دارد (میرزابیگی، ۱۳۸۴).
ماهیت یادگیری:
غرض از آموزش و پرورش یادگیری است. موفقیت در امر یاددهی ـ یادگیری مستلزم شناخت مفاهیم اصول و روش های یادگیری و کاربرد مناسب آن است. از جمله در انتخاب هدفهای آموزشی و پرورشی توجه به اصول و نظریه های یادگیری نقش تعیین کننده دارد. تایلر در این مورد می گوید: «آگاهی از روانشناسی یادگیری به ما امکان می دهد تا میان تغییراتی که می توان در نتیجه فرایند یادگیری در رفتار انسان انتظار داشت و تغییراتی که نمی توان انتظار داشت تمییز دهیم (تقی پور ظهیر، ۱۳۸۴).
محتوا:
نخستین گام برای ایجاد امکان تحقق هدف، انتخاب محتوای آموزشی مناسب و مطلوب است. چون هدفها به وسیله محتوا تأمین می شوند، توجه به انتخاب محتوا همیشه به عنوان یک عنصر مهم برنامه درسی در نظر بوده است. محتوا عبارت است از مجموعه حقایق، مفاهیم، اصول تعمیم ها، فعالیت ها، فرآیندها، ارزشها و نگرشها که در ارتباط با یکدیگر و در جهت هدفهای یادگیری برای یادگیرنده، پیش بینی می شود (ملکی، ۱۳۸۶).
انتخاب محتوا:
محتوا در هر گونه آموزشی اعم از آموزش و پرورش رسمی و غیر رسمی حائز اهمیت است. محتوای مفید و اثربخش آن است که براساس مجموعه ای از معیارهای مناسب انتخاب شده باشد. هیلداتا با در بخشی از تألیف خود (۱۹۶۲) اعتبار و اهمیت سازگاری با واقعیت های اجتماعی، تعادل در وسعت و عمق تدارک دیدن برای رشته وسیعی از هدفها، قابل یادگیری بودن و قابلیت انعطاف با تجربیات دانش آموزان، تناسب با نیازها و علایق دانش آموزان را از معیارهای انتخاب محتوا معرفی می نماید (میرزابیگی، ۱۳۸۴).
در یک جمع بندی معیارهای انتخاب محتوا شامل سه ملاک می شوند.
ارتباط محتوا با یادگیرنده: به عنوان مثال معیارهایی چون: تناسب محتوا با توانایی‌های ذهنی، تجربیات یا پیشینه، نیازها، علایق (جذاب بودن) تناسب، ویژگی های سنی، ویژگی‌ها، نیازها و توانایی های جسمی.
ارتباط محتوا با جامعه: به عنوان مثال سازگاری با واقعیت های اجتماعی، ارتباط با مسائل روز و میراث فرهنگی
موضوع درسی: معیارهایی چون اعتبار و اهمیت، ساختار رشته علمی، تعادلی از وسعت و عمق را می توان تحت عنوان موضوع درسی قرار داد. (همان منبع).
راهبردهای یاددهی ـ یادگیری^[۴]
روش یا راهبرد تدریس از عناصر اصلی برنامه درسی است و در فرایند آموزش و یادگیری نقش بارزی را ایفا می کند صاحبنظران روش تدریس را به شکلهای گوناگون تعریف نموده اند. از بین تعاریف موجود به نظر می رسد که کار انجام یافته توسط گئیچ (۱۹۷۵ و ۱۹۶۹) کاملتر است از دیدگاه وی روش تدریس، الگوهای رفتاری معلم است که تکرار پذیر است. قابلیت استفاده در تمامی موضوعات درسی را دارد. به بیش از یک معلم اختصاص دارد و به امر یادگیری ارتباط می‌یابد (فتحی آذر، ۱۳۸۲).
طبقه بندی روش های تدریس:
روش های تدریس را می توان بر مبنای متغیرهای مختلف طبقه بندی و در الگوهای خاصی بررسی نمود ماهیت طبقه بندی روش های تدریس بر مبنای ویژگی های مشترک، ما را در درک مفهوم روش تدریس کمک می کند وفرآیند آن را روشنتر می سازد. در طبقه بندی بر مبنای کنترل و منطق، روشهایی را که در آن معلم فعال است و در فرایند آموزش را در کنترل خود دارد به روش های «معلم مدار»^[۵] معروفند. شیوه هایی چون سخنرانی، روش نمایشی، از روخوانی و در کل انتقال مطالب به حالت یکطرفه جزء این دسته از شیوه های آموزشی می باشند. شیوه هایی که در آن به فراگیران نقش بیشتری داده می شود و یا اینکه آنها راهنمایی می شوند تا خود به نتیجه گیری برسند. به روش های «فراگیرمدار^[۶]» مشهورند. از این روشها، می توان به روش های آزمایشگاهی، مکاشفه ای، حل مسأله ای، مباحثه، پروژه‌ای اشاره کرد.
در شیوه دیگری از طبقه بندی روش های تدریس، می توان به منطق آن توجه نمود. بدین معنی که اگر معلم در تدریس، تجربیات یادگیری را از جز به کل سازمان دهد و کل از اجزا استنتاج شود، آن را «روش اسقرایی»^[۷] می گویند که تدریس «غیرمستقیم»^[۸] نیز نامیده می شود در حالت عکس، اگر ابتدا نظریه یا سازه کلی مطرح شود و بعد از آن، جزئیات مختلف از آن استنتاج گردد در این صورت با «روش قیاسی»^[۹] یا «تدریس مستقیم»^[۱۰] سروکار خواهیم داشت (فتحی آذر، ۱۳۸۶). در روش مستقیم نکات، مطالب و پیام های آموزشی مستقیماً ارائه می شود. پرداختن به هدفها جنبه مشخص و بارز دارد ولی در روش غیرمستقیم ارائه پیام، انتقال دانش، تغییر نگرش به صورت غیرمستقیم انجام می شود. روش توضیحی، سخنرانی و یا موعظه و نصیحت از روش های مستقیم و روش های هنری از جمله ایفای نقش، بازیهای آموزشی و روش های فعال مبتنی بر علایق یادگیرنده از جمله روش های غیرمستقیم می باشند. روش های غیرمستقیم به علت برخورداری از جذابیت و تنوع می تواند در ‌آموزش کودکان و نوجوانان به خصوص کودکان پیش دبستانی مفید واقع شود.

یک واحد برق تولید شده در سه نیرو گاه فوق اقدام شد. نتایج حاصله گویای این مطلب است که طی سال های مورد بررسی، بهای تمام شده یک کیلو وات ساعت برق تولیدی در مولد سیکل ترکیبی، کمتر از سایر مولد ها بوده و بهای تمام شده یک کیلو وات ساعت برق تولیدی در مولد گازی با اختلاف کمی، نزدیک به بهای تمام شده سیکل ترکیبی است. در مولد بخار نیز با تطبیق هزینه های تولید بخار با سایر مولد های تولید، منتج به بالا بودن هزینه های تولید این مولد نسبت به سایر مولد های می باشد. و در نهایت بهای تمام شده مولد بادی بیشتر از سایر مولد ها است و دلیل آن نیز از وضعیت اقلیمی، جغرافیایی و آب و هوایی است که مولد باد به آن وابسته است. طبیعی است که این محدودیت تولید باعت عدم استفاده از ظرفیت کامل مولد های بادی شده و با توجه به ماهیت هزینه تولید برق که جزء هزینه های ثابت هستند، موجب افزایش بهای تمام شده تولید برق می گردد. برای محاسبه یافته های تحقیق و استنباط آماری اقدام به محاسبه میانگین و انحراف معیار نمونه آماری نموده و برای محاسبات آماری ازآنجائی که فقط یک عامل یعنی (شیوه تولید)را عامل تاثیر گذار بر متغیر وابسته (بهای تمام شده تولید برق) مورد بررسی قرار می دهد لذا از تحلیل واریانس یک عامله ANOVA استفاده شد.و تی ستودنت (student’s t-test) برای پیش بینی تغییرات و تطبیق یک متغیر براساس متغیر دیگر استفاده می شود.

کلمات کلیدی : بهای تمام شده، کیلو وات ساعت برق، مولد های برق سیکل ترکیبی، مولد های برق گاز، مولد های برق بخار، مولد های برق باد.

فصـل اول
کلیـات تحقیق

۱-۱مقدمه:

از اهمیت و ارزش ارزنده برق که یکی از زیر بنایی ترین صنعت در فرایند توسعه اقتصادی کشور است نمی توان ساده گذشت این صنعت که در ایجاد زیر ساخت های توسعه نقشی اساسی دارد. بستر لازم را برای پویایی و رشد کشور در زمینه های گوناگون اقتصادی، صنعتی، فرهنگی و اجتماعی فراهم می سازد. حرکت کشور در مسیر توسعه اقتصادی و ارتقاء سطح رفاه عمومی اجتماعی، تلاش مداومی در افزایش ظرفیت های تولید برق را طلب می کند. پیشرفت روز افزون و سریع فن آوری ها همراه با افزایش رقابت در عرصه اقتصادی جهانی، فعالان تولید را ناگزیر به تولید محصولات با کیفیت و در عین حال با قیمت تمام شده کمتر نموده است. که یکی از اساسی ترین اهداف مدیران آگاه و با تجربه امروزی که در راه رسیـدن به آن قدم بر می دارند، تعیین قیمت تمام شده تولید و همچنین تعیین بهای فروش کالا و نتیجتا تعیین سود ناخالص آن است. حسابداری یکی از ابزار های کارآمدی است که در رسیدن به این هدف با ایجاد سیستم های کنترلی مناسب هزینه یابی بر مبنای مراکز هزینه و مسئولیت که منجر به تهیه گزارشات بمـوقع و قابل اتکا کـه متناسب با نوع تولید پیش بینی شده و تولیدات آتی می باشد تسهیل می نماید. در صنعت برق، با توجه به عدم امکان ذخیره سازی انرژی الکتریکی و همچنین وجود روش های متنوع تولید، وظیفه تعیین بهای تمام شده تولید برق در هر یک از روش ها، یکی از مهمترین نیاز های اطلاعاتی جهت برنامه ریزی تولید است. در ایران با توجه به سیاست وزارت نیرو مبنی بر ایجاد بازار برق جهت خریدن برق با کمترین قیمت ممکن، ضرورت تعیین بهای تمام شده برق را توجیه می نماید. از آنجایی که برق تولید شده برای اینکه به مرحله مصرف برسد می بایست دومرحله دیگر از جمله انتقال و توزیع را طی نماید و هر مرحله خود دارای هزینه هایی است که باعث افزایش بهای تمام شده برق می شود. با توجه به اینکه دراین پژوهش در پی مشخص نمودن شیوه تولید با کمترین بهای تمام شده برق در مرحله تولید هستیم، لذا قدم نخست محاسبه بهای تمام شده تولید برق در نیرو گاه هاست. به همین دلیل بکار گیری تکنیک های حسابداری و سیستم مدیریت هزینه ها برای شرکت های مدیریت تولید برق ضروری است(سیف الهی، ۱۳۸۲).
در این پژوهش سعی گردیده که با شناسایی مراکز هزینه درشرکتهای مـدیریت تولید، قیمت تمام شده هر کـیلو وات ساعت برق تولیدی در چهار روش سیکل ترکـیبی، گازی، بخاری وبادی برای سه سال متوالی ۱۳۸۹لغایت۱۳۹۱محاسبه، مقایسه و در پایان روش بهینه با بهای تمام شده کمتر شناسایی و پیشنهادات لازم ارائه گــردد. با این امــید که حاصل این تحقیق بتواند کمکی در مشخص نمودن روش های بهینه تولید از نظر بهای تمام شده در صنعت برق کشور نماید.

۱-۲ بیان مسئله پژوهش:

در جهان امروز، صنعت برق بعنوان یکی از صنایع مادر و پایه ای محسوب می گردد. افزایش نیاز روزافزون این صنعت که بدلیل افزایش جمعیت جهان و پیشرفت تکنولوژی حاکم بر آن می باشد موجب افزایش مصرف برق خواهد شد. کشور ما ایران نیز با این مشکل مواجه است و می بایست بطور مداوم منابع و تاسیسات تولید برق خود را گسترش دهد. لذا لازم است در زمان تصمیم گیری نسبت به گسترش تاسیسات برق آنهم با وجود تولید برق به روش های متفاوت که نیازمند تاسیسات خاص خود بوده بررسی های اقتصادی بعمل آورد. در این بررسی محاسبه قیمت تمام شده کالای تولید شده از جمله موارد اساسی و تعیین کننده می باشد که می تواند سایر عوامل موثر در تصمیم گیری را تحت الشعاع خود قرار دهد. ضمنا از آنجایی که توانایی رقابت در بازارهای داخلی و جهانی یکی از اهداف عالیه صنعت برق ایران می باشد، این صنعت ضمن نزدیک نمودن خود به استانداردها و بازارهای اقتصادی در پی تولید برق به حداقل بهای ممکن با بهره گرفتن از تکنولوژی پیشرفته در شرایط اقتصادی فعلی می باشد. از طرفی چون در بازارهای اقتصادی بخش عمده ای از بهای تمام شده یک واحد کالا شامل انرژی تخصیص یافته به آن می باشد هر چه قیمت این انرژی پایین تر و واقعی تر باشد شرایط رقابت و فعالیت های اقتصادی برای سایر صنوف نیز فراهم می گردد(سیف الهی،۱۳۸۲). عمده مشکل صنعت برق در کشور ایران ریشه در ساختار مالکیت و مدیریت این صنعت دارد. تمرکز مالکیت بر مبنای بخش عمومی و دولتی و همچنین افرایش سطوح سازمانی این صنعت را با کمبود منابع مالی برای سرمایه گذاری متناسب با توسعه نموده است (وزارت نیرومطالعات در امور انرژی). این پژوهش به دنبال مقایسه بهای تمام شده چهار روش تولیدی (سیکل ترکیبی، گازی، بخاری و بادی) درسطح شرکت های تولید کننده می باشد. مسئله اساسی مورد بررسی این تحقیق اینست که در کدام یک از این چهار روش، قیمت تمام شده تولید پایین تر است؟

۱-۳ ضرورت و انگیزه پژوهش:

از جمله ابزارهای مدیریت در برنامه ریزی و کنترل و حرکت در مسیر اهداف عالیه سازمان و دسترسی به اطلاعات جهت پیش بینی های آتی، بودجه بندی ودر نهایت تصمیم گیری می باشد. بررسی نحوه عملکرد و سطح کارایی شرکت های مدیریت تولید برق از بعد قیمت تمام شده برق، آنهم با وجود شیوه های مختلف تولید یعنی سیکل ترکیبی، گازی، بخاری و بادی با یک روش به صرفه تولیدی، لازم به نظر می رسد. چه بسا که با تشخیص و استقرار یک روش مناسب تولیدی، زمینه رسیدن به ابزارهای مناسب مدیریتی جهت تصمیم گیری و برنامه ریزی تا رفع بحران از این صنعت را فراهم می سازد. همچنین صنعت برق ایران که یک صنعت کلان محسوب شده و از زیر ساخت های توسعه اقتصادی می باشد اتخاذ یک روش مناسب و با صرفه اقتصادی جهت تولید برق از بین روش های موجود می تواند منجر به حفظ منابع ملی شود. اولین گام در تصمیم گیری نسبت به این مساله، تعیین روش تولیدی است که شامل قیمت تمام شده بهینه از نظر مالی باشد(سیف الهی، ۱۳۸۲).از دیدگاه مالی روش بهینه تولید در صنعت حفظ راندمان است، برای کسب راندمان تولید می بایست هزینه های تولید را کاهش داد و از طرفی مقدار تولید را نیز افزایش داد، با توجه به اینکه تجهیزات تولید برق توان تولیدی ثابت دارند امکان افزایش تولید وجود ندارد و با توجه به ماهیت ثابت هزینه ها در نیروگاه های تولید برق، امکان کاهش هزینه ها وجود ندارد زیرا در صنعت برق با توجه به قوانین تدوین شده و ساختار منظم این صنعت انعطاف پذیری هزینه ها در این صنعت را غیر ممکن نموده است. این محدودیت باعث گردیده که حفظ راندمان در فرایند تولید ممکن نشود اما می توان با انتخاب شیوه های تولید با تجهیزات با راندمان، متنوع نمودن و تغییر منابع تولید از سوخت های فسیلی به منابع تجدید پذیر به این هدف دست یافت.
۱-۴ اهداف پژوهش:
هدف این پژوهش بررسی و معرفی روش تولید برق بهینه از دیدگــاه مـالی می باشد. جهت رسیدن به این اهداف می بایست سیستم در حال اجرای بهای تمام شده تولید برق بررسی و با شناسایی مشکلات موجود در هزینه یابی و محدودیت های حاکم بر کل سیستم که از دیگر اهداف ضمنی این تحقیق بوده بهای تمام شده تولید برق به چهار روش سیکل ترکیبی، گازی، بخاری و بادی در قالب روش های گزارشگری مناسب مالی ارائه و پس از بررسی و تطبیق آنها با یکدیگر در نهایت روش تولید برق بهینه از دیدگاه مالی معرفی می گردد(سیف الهی،۱۳۸۲). هدف اصلی این تحقیق در پی بررسی وتعیین بهای تمام شده یک کیلووات ساعت برق تولید شده بوسیله چهار روش تولید: سیکل ترکیبی، گازی، بخاری و بادی است.
از دیدگاه فنی مهندسی با توجه به محدودیت های موجود برای روش های بادی، از روش تولید سیکل ترکیبی جهت صرفه جویی و افزایش راندمان استفاده می شود. اما اینکه آیا این مطلب از دیدگاه مالی نیز مورد تایید است نیاز به تجزیه و تحلیل دارد(سیف الهی،۱۳۸۲). در این تحقیق تولید برق طی روش های مختلف تولید سیکل ترکیبی، گازی، بخاری و بادی در استان گیلان فقط منحصر به سه نیروگاه های سیکل ترکیبی شرکت مدیریت تولید برق گیلان، شرکت مدیریت تولید برق گازی و بخاری شهید بهشتی لوشان و شرکت مدیریت تولید برق بادی سبز منجیل می باشد. این سه نیروگاه به عنوان نمونه جهت مطالعه موردی انتخاب شده و اطلاعات حسابداری مربوط به بهای تمام شده چهار روش تولید برق بررسی و سپس میانگین بهای تمام شده هر یک از چهار روش در طول محدوده زمانی تحقیق محاسبه و مقایسه خواهند شد. البته شرکت های دیگری نیز در استان گیلان به تولید برق مشغول می باشند از جمله شرکت مدیریت تولید برق پره سر که طی قراردادBOT مورد بهره برداری قرار می گیرد و ساختار مالکیت آن با شرکت های تحت پوشش وزارت نیرو تفاوت دارد و همچنین تا زمان اجرای این پژوهش تمامی واحد های تولیدی آن راه اندازی نگردیده و شرکت تولید برق آبی سد منجیل، نیز با ابراز اینکه بدلیل کاهش حجم آب های ذخیره شده در پشت سد بنا به شرایط نا مساعد جوی، چند دهه اخیر از سد منجیل فقط در فصول کشاورزی جهت آبیاری سطوح مزارع زیرکشت استان استفاده می گردد لذا از دو شرکت فوق در جامعه آماری این پژوهش استفاده نگردید.

۱-۵ بیان موضوع تحقیق :

۱-۶ فرضیه اصلی:

میانگین بهای تمام شده تولید یک کیلو وات ساعت برق در نیروگاه ها با مولد های تولید سیکل ترکــیبی، گـــازی، بخـــاری و بادی با یکدیگر متفاوت می باشد.

۱-۸ روش جمع آوری اطلاعات

-مطالعه اسناد مدارک شامل :
۱- مطالعه اسناد و مدارک موجود
۲- صورتهای مالی شرکتهای مدیریت تولید برق
پس از جمع آوری اطلاعات، قیمت تمام شده یک کیلو وات ساعت برق تولیدی هر یک ازروش های تولید در طول دوره مورد بررسی، محاسبه می شود سپس برای استنباط آماری اقدام به محاسبه میانگین و انحراف معیار نمونه آماری نموده و برای آزمون تحقیق ازآنجائی که فقط یک عامل یعنی (شیوه تولید)را عامل تاثیر گذار بر متغیر وابسته (بهای تمام شده تولید برق) مورد بررسی قرار می دهد به شیوه پارامتری از تحلیل واریانس یک عامله ANOVA استفاده و برای آزمون پیش فرض های تحلیل واریانس از آزمون Kolmogorov-Smirnov و جهت آزمودن برابری واریانس از آماره levene استفاده شده و درصورت عدم احراز پیش شرط های آنالیز واریانس با شیوه ناپارامتری Man – Whitney U به محاسبه داده ها ادامه داده می شود. تمامی محاسبات توسط نرم افزار های Excel و Spss انجام گرفت. مدل های مورد استفاده به شرح زیر است:
مدل نظری تحقیق
متغیر مستقل متغیر وابسته
بهای تمام شده یک کیلو وات ساعت برق
شیوه های تولید برق با مولد های سیکل ترکیبی، گاز، بخار و باد

۱-۹ مدلهای آماری تحلیل واریانس یک عامله

Y_ij=µ+ɑ_i +Ɛ_ij i=1,2,3,….k j=1,2,3,….k
که در آن Y_ij متغیر وابسته گروه i- ام ومشاهده j- ام، ɑ_i اثر سطح i- ام متغیر مستقل و Ɛ_ijخطا می باشد.
میانگین (Mean)
واریانس   =
انحراف معیار
آزمون t با دو نمونه مستقل برای واریانس های برابر
که در آن s² برابر است با:

۱-۱۰تحلیل واریانس

تحلیل واریانس روشی است که می توان میزان انحرافات کل در مجموعه داده ها را به مولفه هایی افراز کرد. هر مولفه به دلیلی قابل تشخیص بوده، می توان آن را به یک منبع انحراف نسبت داد. علاوه بر این، یک مولفه، انحراف حاصل از عامل های کنترل نشده و خطاهای تصادفی مربوط به اندازه های پاسخ ها را نشان می دهد. نکته کلیدی در تحلیل واریانس این است که هر چقدر عاملی تاثیر بیشتری داشته باشد، واریانسی که ایجاد می کند بیشتر خواهد بود(آذر و مومنی، ۱۳۹۰، ص۱۵۰).
به زبان ساده، هدف از تحلیل واریانس یک عامله، بررسی و مقایسه میانگین یک متغیر مستقل طبقه ای دارای بیش از دو سطح و در تحلیل واریانس دو عامله هدف بررسی و مقایسه میانگین یک متغیر وابسته بر حسب دو متغیر مستقل طبقه ای است. فلسفه زیر بنایی تحلیل واریانس، بررسی و مقایسه تغییرات بین موردی و درون موردی است. در واقع هدف تحلیل واریانس این است که کل تغییرات مربوط به متغییر وابسته را به یک سری تغییرات بین موردی و درون موردی افراز کند و ببیند که تغییرات درون موردی دارای اثر قابل ملاحظه با اثرات بین موردی است (آذر و مومنی، ۱۳۹۰،ص۱۵۲).
در این پژوهش چون تاثیر یک عامل، شیوه تولید را بر بهای تمام شده تولید برق مورد بررسی قرار می دهد لذا از تحلیل واریانس یک عامله استفاده می شود.
۱-۱۱ قلمرو زمانی تحقیق:
از آنجایی که داده های این پژوهش در مدت دو ماه گرد آوری شده و همچنین پیش از این پژوهش دیگری توسط گروه ما در این شرکت ها انجام نگرفته و این پژوهش در پی تکمیل پژوهش پیشین نیست لذا این پژوهش سرشت مقطعی دارد و میانگین بهای تمام شده سه شرکت را در سال های ۱۳۸۹ لغایت ۱۳۹۱ مورد بررسی قرار می دهد.
۱-۱۲ قلمرو مکانی تحقیق:
این پژوهش از نظر قلمرو مکانی در استان گیلان که شامل سه نیروگاه تولید برق با نام های شرکت مدیریت تولید برق گیلان با مولد سیکل ترکیبی، شرکت مدیریت تولید برق شهید بهشتی لوشان با مولد گاز و بخار و شرکت مدیریت تولید برق سبز منجیل با مولد باد می باشد .
۱-۱۳ تعاریف مفهومی و عملیاتی
به جهت مفهومی نمودن اهداف تحقیق با توضیحاتی در باره اهمیت موضوع و میزان حساسیت بحران موجود در صنعت برق اقدام نموده تا با تدایی ماهیت و ملموس نمودن پدیده تحقیق بتوان کمکی به فرایند منطقی تدوین فرضیه ها نمود. گرچه تعاریف مفهومی و عملیاتی بیشتر در علوم تحقیقات رفتاری که به بررسی رفتار هایی مانند رضایتمندی و یا سبک مدیریت می پردازد دارای اهمیت است زیرا این تعاریف ممکن است در نهله فکری مختلف، دارای معانی مختلف باشد بدین ترتیب پژوهشگر باید مفاهیم به کار برده شده در پژوهش خود را، به خوبی تشخیص و تعریف نماید(سرمد، بازرگان،حجازی،۱۳۸۳). در توصیف بحران موجود در صنعت برق خصوصا در بهای تمام شده این محصول که از قوانین اقتصادی عرضه و تقاضا تبعیت نمی کند و متعادل با بهای تمام شده این محصول نیست و همچنین به دلیل عدم تامین منابع مالی دولت جهت تداوم حمایت این محصول، به ناچار می بایست تولید این محصول را به بخش خصوصی واگذار نمود بنا به شرایط ویژه موجود بخش خصوصی نیاز به متعادل ساختن بهای تمام شده دارد تا حاشیه سود سرمایه گذاری آن تامین گردد. این امر نیاز به تجزیه و تحلیل هر چه بیشتر بهای تمام شده هر بخش از این صنعت را می طلبد زیرا محصول برق پر مخاطب ترین محصول است و تبعات آن به همه اقشار جامعه انتقال می یابد.
فصـل دوم
مرور منابع
وادبیات تحقیق
و پیشینه تحقیق
۲-۱ فصل دوم: مرورمنابع و ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق
۲-۱-۱ بخش اول مرور منابع:
هدف اولیه حسابداری فراهم آوردن اطلاعات مالی مرتبط با یک واحد اقتصادی است. بنابراین، حسابداری با ثبت و گزارش اطلاعات مالی به گروه های مختلف استفاده کنندگان از این اطلاعات،سرو کار دارد. مدیران با بهره گرفتن از اطلاعات مالی است که می توانند به امر برنامه ریزی و کنترل فعالیت های حوزه مدیریت خود بپردازند. افرادو گروه های خارج از این قلمرو های مدیریتی نیز به اطلاعات مالی نیاز دارند، به ویژه آنها که در تامین مالی موسسات و شرکت ها نقش دارند. هرچه نیاز گروه های مختلف استفاده کننده از اطلاعات مالی بیشتر می شود، مفهوم حسابداری نیز برای تطابق با این نیاز ها متحول تر میشود به نحوی که تمامی حوزه های اطلاعاتی مالی را به نحوی با منافع استفاده کنندگان از این اطلاعات مرتبط است، در برگیرد. حسابداری، هرروزه نقشی اساسی تر در تمامی بخش های اقتصادی یافته و به ویژه با ظهور کامپیوتر ها و گسترش استفاده از آنها در شرکت ها و موسسات مختلف، بر اهمیت و نقش واقعی آن افزوده می گردد. افراد و موسسات گوناگون نظیر بیمارستانها، مدارس، موسسات دینی و خیریه دوایر دولتی از یکسو و شرکت ها و واحدهای مختلف تولیدی-تجاری از سوی دیگرباید اطلاعات لازم در مورد درآمد ها و مخارج خود را براساس اصول حسابداری تهیه کنند.در سالهای اخیر توجه مدیران به حسابداری بهای تمام شده روز به روز بیشتر شده است و مدیران بیشتری به دانستن اطلاعات مربوط به بهای تمام شده فعالیت های موسسات خودعلاقه مند شده اند. بارشد تکنولوژی پردازش اطلاعات و گسترش استفاده از کامپیوتر ها، سیستم های حسابداری صنعتی نیز در گیر با تحولات جدی بوده اند. حسابداری بهای تمام شده به ویژه در سازمان هایی که با رقابت بیشتری مواجه اند، مورد توجه و کاربرد قرار می گیرد. روند رو به تزاید رقابت در این قبیل صنایع و موسسات سبب شده است تا اهمیت و ارزش اطلاعات مربوط به بهای تمام شده و برآوردهای ناشی از دسترسی به این اطلاعات هرچه بیشتر آشکار شود. امروزه مدیران بیش از هر زمان دیگری نیاز دارند بدانند کدامیک ازمحصولاتشان سود آورترند و کدامیک از اقلام بهای تمام شده بیشتر باید مورد کنترل و تحت مراقبت قرار گیرند (عرب مازار ،۱۳۸۶،ص۱۳).
حسابداری عبارت از مجموعه قواعد و روشهایی است که با بکار گیری آنها، اطلاعات مالی و اقتصادی یک موسسه گردآوری، طبقه بندی و به شکل گزارشهای حسابداری تلخیص می شود و برای تصمیم گیری در اختیار اشخاص ذیعلاقه و ذینفع قرار می گیرد . این اشخاص می خواهند از وضعیت مالی، نتایج عملیات و همچنین دورنمای آینده موسسه مطلع شوند. پیش بینی آینده همیشه با ابهامات فراوانی همراه است، اما جمع
آوری و تفسیر اطلاعات حسابداری نقش اساسی در پیش بینی و برنامه ریزی مالی دارد. بنابر این حسابداری یک فعالیت حرفه ای خدماتی است که مراحل آن شامل : ثبت، طبقه بندی و تلخیص اطلاعات طبقه بندی شده به شکل گزارش های مالی برای واحد های انتفاعی یا غیر انتفاعی است و با رساندن اطلاعات حسابداری به اشخاص ذیعلاقه و ذینفع و تجزیه و تحلیل و تفسیر این اطلاعات به تصمیم گیریهای آگاهانه مالی و تجاری کمک می کند.توجه به ضرورتهای حسابداری به درک مفاهیم حسابداری کمک می کند.

P-Value

مدیریت ارتباط با مشتری تصویر برند

۲۴۹/۰

۰۵۵/۶

۰۰۰/۰

در آزمون فرضیه سوم تحقیق، با بهره گرفتن از نتایجی که از آزمون همبستگی (جدول ۴-۸) و روش معادلات ساختاری به دست آمد (جدول ۴-۲۴ و نمودار ۴-۲۰) معنی‌داری تاثیر متغیر «مدیریت ارتباط با مشتری » بر «تصویر برند» مورد تایید قرار گرفت. این نتیجه را اینگونه می‌توان استنباط کرد که مطابق نتایج ارائه شده در جدول فوق، مقدار آماره t محاسبه شده برای این فرضیه، ۰۵۵/۶ می‌باشد که مقداری بالاتر از ۹۶/۱ است. همچنین سطح معنی‌داری برابر ۰۰۰/۰ می‌باشد که کمتر از مقدار ۰۵/۰ است. مقدار ضریب مسیر در این رابطه، ۲۴۹/۰ است که باتوجه به استدلال‌های بیان شده این ضریب مسیر معنادار است و باتوجه به علامت آن این رابطه از نوع مستقیم است .بنابراین نتیجه می‌شود که «مدیریت ارتباط با مشتری» تاثیر معناداری بر «تصویر برند» دارد و فرضیه پژوهشی تایید می‌گردد.

۴-۴-۴ آزمون فرضیه چهارم
ویژگی‌های کارکردی بانک بر تصویر برند بانک مسکن شهر کرمانشاه تاثیر مستقیم دارد.
جدول ۴-۲۸ : آزمون فرضیه چهارم

مسیر

ضریب مسیر

آماره t

P-Value

ویژگی‌های کارکردی تصویر برند

۲۶۵/۰

۲۰۷/۵

۰۰۰/۰

در آزمون فرضیه چهارم تحقیق، با استفاده نتایجی که از آزمون همبستگی (جدول ۴-۸) و روش معادلات ساختاری مدل تحقیق به دست آمد (جدول ۴-۲۴ و نمودار ۴-۲۰) معنی‌داری تاثیر متغیر «ویژگی‌های کارکردی» بر «تصویر برند» مورد تایید قرار گرفت. این نتیجه را اینگونه می‌توان استنباط کرد که مطابق نتایج ارائه شده در جدول فوق، مقدار آماره t محاسبه شده برای این فرضیه، ۲۰۷/۵ می‌باشد که مقداری بالاتر از ۹۶/۱ است. همچنین سطح معنی‌داری برابر ۰۰۰/۰ می‌باشد که کمتر از مقدار ۰۵/۰ است. مقدار ضریب مسیر در این رابطه، ۲۶۵/۰ است که باتوجه به استدلال‌های بیان شده این ضریب مسیر معنادار است و باتوجه به علامت آن این رابطه از نوع مستقیم است .بنابراین نتیجه می‌شود که «ویژگی‌های کارکردی» تاثیر معناداری بر «تصویر برند» دارد و فرضیه پژوهشی تایید می‌گردد.
فصل پنجم
نتیجه‌گیری و پیشنهادها
۵-۱ مقدمه
در چند سال اخیر صنعت بانکداری ایران با رقابت فزاینده‌ای روبرو شده است؛ با توجه به ظهور بانک‌های خصوصی در کنار بانک های دولتی و افزایش شدت رقابت میان آن‌ ها، یافتن راهکارهایی برای خلق رابطه بلندمدت با مشتری و شناسایی و تقویت فعالیت‌های مهم و ارزش زا از نظر مشتری افزایش یافته است. از طرفی این رقابت موجب برجسته شدن اهمیت جذب و حفظ مشتریان موجود شده است.
توجه به فعالیت‌های بازاریابی به عنوان ابزاری برای حضور در ذهن مشتریان و ایجاد دارایی معنوی به نام برند، دیدگاه جدیدی در علم بازار یابی محسوب می شود. تحقیقات مختلف مشخص کرد که ارزش واقعی، در درون محصول یا خدمات نیست، بلکه این ارزش در ذهن مشتریان واقعی و بالقوه وجود دارد و این برند است که ارزش واقعی را در ذهن مشتریان ایجاد می کند منبع اصلی ارزش آفرینید هم برای سازمان و هم برای مشتری در ذهن مشتریان بالقوه و بالفعل نهفته است. بنابراین، برای بهبود تصویر برند، تمرکز بر جایی غیر از ذهن مشتریان، امری نادرست خواهد بود. البته آشکار است که کنترل مستقیم ذهنیت مشتریان امری غیر ممکن است (کلر، ۲۰۰۸).
در تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر تصویر برند بانک مسکن در شهر کرمانشاه با بهره گرفتن از مبانی نطری و پیشینه تحقیق به استخراج چهار عامل تاثیرگذار بر تصویر دهنی برند بانک در بین مشتریان پرداختیم. سپس با بهره گرفتن از بیان متغیرها در قالب یک الگوی مفهومی، فرضیات تحقیق تدوین شد. در فصل دوم با بیان ادبیات تحقیق به پیشینه تحقیقات انجام شده در دوبخش داخلی و خارجی پرداختیم و در فصل سوم با طراحی پرسشنامه و مشخص‌کردن روش‌نمونه‌گیری به توزیع پرسشنامه و تعیین روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها پرداختیم و در فصل چهارم نیز با بهره گرفتن از روش‌های آماری از جمله روش معادلات ساختاری SEM ، فرضیات مطرح شده در فصل اول را بررسی و آزمون نمودیم. در این تحقیق بر اساس هدف چهار فرضیه تدوین شد که پس از تجزیه و تحلیل‌های صورت گرفته با بهره گرفتن از روش مدل یابی معادلات ساختاری از جمله تحلیل عاملی تاییدی (CFA) و روش تحلیل مسیر (Path Analysis) هر چهار فرضیه مورد تایید قرار گرفتند و رابطه چهار متغیر مستقل و تاثیر آنها بر متغیر وابسته (تصویر برند) مورد تایید قرار گرفت.
در فصل حاضر به جمع‌بندی چهار فصل گذشته می‌پردازیم و نتایج حاصل از روش‌های کمی در فصل چها را در قالب راهکارهایی برای بهبود تصویر برند بانک مسکن ارائه خواهیم داد. ابتدا به یافته‌های تحقیق براساس آزمون فرضیات می‌پردازیم، سپس با بهره گرفتن از نتایج آزمون فرضیات برای هر فرضیه پیشنهادهایی را مطرح خواهیم کرد، در بخش دوم پیشنهادها نیز برای تحقیقات آتی موارد و روش‌هایی را ذکر خواهیم کرد که می‌تواند راهگشای محققین در زمینه شناسایی عوامل موثر بر تصویر برند باشد. در بخش‌پایانی نیز پس از بیان محدودیت‌های تحقیق، یک جمع‌بندی کلی از پایان‌نامه ارائه می‌گردد.
۵-۲ یافته‌های تحقیق
در این قسمت با بهره گرفتن از نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها در فصل چهارم ، نتایج و یافته‌های آزمون فرضیات تحقیق را مورد بررسی قرار می‌دهیم. ابتدا در جدول زیر خلاصه نتایج تجزیه و تحلیل داده ها برای آزمون فرضیات تحقیق (آزمون هنبستگی و معادلات ساختاری) ارائه می گردد.
جدول ۵-۱ : یافته‌های تحقیق

فرضیه تحقیق

ضریب همبستگی

ضریب مسیر

آماره t

P-Value

اول

۰/۷۰۹

/۰۱۵۹

این دو معادله به همراه معادله­ (۳-۱۶) در رابطه­ (۳-۱۵) جایگزین می­شوند که یک معادله­ دیفرانسیلی جزئی به دست می ­آید. بعد از بدون بعد کردن معادله با بهره گرفتن از R=r/r_n و Z=z/r_n معادله­ زیر حاصل شده که با شرایط مرزی که در معادلات (۳-۲۰) و (۳-۲۱) آورده شده است، حل می­ شود. در این معادلات، Bo عدد باند نامیده شده و به صورت نسبت Bo=∆ρr_n²/σ تعریف می­گردد.

(۳-۱۹)

(۳-۲۰)

(۳-۲۱)

حجم قطره­ی معلق از رابطه­ (۳-۲۲) قابل محاسبه است، که در آن، Z_d ارتفاع قطره­ی معلق و V_m حجم قطره است.

(۳-۲۲)

برای بدست آوردن ضریب نفوذ، ابتدا یک مقدار برای Bo حدس و در معادله­ (۳-۱۹) قرار داده می­ شود. پس از بدست آوردن Z®، حجم قطره از روی رابطه­ (۳-۲۲) تعیین و با حجم اندازه ­گیری شده به صورت آزمایشگاهی مقایسه می­گردد. در صورتی که اختلاف این دو کم باشد، Bo حدس زده شده، درست بوده و به این ترتیب پروفایل قطره بدست می ­آید. سپس معادلات انتقال جرم حاکم بر سیستم که مشابه معادلات (۳-۸) تا (۳-۱۱) می­باشد مورد بررسی قرار می­گیرند و یک مقدار اولیه برای ضریب نفوذ سیستم در نظر گرفته می­ شود. با وارد کردن این مقدار حدسی در معادلات انتقال جرم پروفایل غلظت قطره تعیین می­گردد. در مرحله­ بعد، با بهره گرفتن از منحنی­های کالیبراسیون که عبارتند از نمودارهای دانسیته­ی مخلوط بر حسب غلظت (یا فشار)، میزان دانسیته­ی قطره در هر زمان محاسبه می­گردد. پس از آن، با به کار بردن منحنی کالیبراسیون کشش سطحی بر اساس دانسیته­ی مخلوط کشش سطحی سیستم مشخص می­گردد. نهایتا با داشتن این پارامترها عدد باند سیستم مشخص و حجم قطره محاسبه می­گردد.این مقدار با حجمی که به صورت آزمایشگاهی به دست آمده مقایسه می­گردد و در صورت داشتن اختلاف ناچیز، ضریب نفوذ حدسی به عنوان ضریب نفوذ واقعی سیستم معرفی می­گردد؛ در غیر این صورت حدس اولیه تغییر یافته و همه مراحل قبل تکرار می­گردد ]۲۳[.

۳-۲-۵- اندازه گیری ضریب نفوذ بر اساس حجم قطره­ی معلق
در این حالت نیز مانند دو حالت قبل، یک معادله­ انتقال جرمی در مختصات استوانه­ای مشابه معادله­ (۳-۸) تعریف می­ شود. شرایط اولیه و مرزی نیز به صورت معادلات (۳-۹) تا (۳-۱۱) در نظر گرفته می­ شود. لازم به توضیح است که در این حالت نیز می­توان دو سیال را با وجود مقاومت یا بدون وجود آن در نظر گرفت.
تعداد مول­های گازی که در قطره­ی مایع و مایع موجود در سوزن حل شده است را می­توان از رابطه­ زیر محاسبه کرد:

(۳-۲۳)

حجم قطره­ی معلق در هر زمان برابر است با مجموع حجم اولیه­ قطره و تغییر حجم ایجاد شده به خاطر حل شدن گاز در نفت. بنابراین می­­توان گفت: