مشکلات روان پزشکی، زناشویی یا قانونی در خانواده با سوء مصرف مواد و نبود حمایت عاطفی از جانب پدر یا مادر با مصرف سیگار، ماری جوانا و الکل رابطه دارد. سرانجام مطالعات طولی نشان داده‌اند که نبود نظارت و کنترل پدر و مادر، به همنشینی و معاشرت بیشتر با همسالان سوء مصرف کننده دارو و مصرف بیشتر داروها در آینده می انجامد (توماس[۸۵] و همکاران، ۲۰۰۰). پژوهش ها همچنین بر نقش محافظتی خانواده ها و والدین کارآمد در مسیر رشد تحولی خانواده در کاهش آلودگی به مواد دلالت دارند (هاوکینز و همکاران[۸۶]، ۲۰۰۵). برودی و همکارانش[۸۷] (۲۰۰۹) در پژوهشی نشان دادند که سطوح بالای حمایت والدین حتی آسیب پذیری ژنتیکی برای افزایش مصرف مواد را در هر زمانی کاهش میدهد. تداوم عوامل خانوادگی بعد از گسترش مشکلات سوء مصرف مواد اهمیت دارند، برای مثال، همراهی بین ارتباطات نامناسب اعضای خانواده و مصرف مواد ارتباط وجود دارد (ویلز و آینته[۸۸]، ۲۰۰۷) و استرس در روابط خانوادگی می تواند در مصرف مواد در بین بزرگسالان نقش داشته باشد (فالس-استوارت [۸۹]و همکاران، ۲۰۰۹). در حقیقت تعارض خانوادگی (آکیولینو و سوپل[۹۰]،۲۰۰۱؛ والکر[۹۱] و دیگران، ۲۰۰۷)، حمایت پایین خانوادگی، مصرف مواد در اعضای دیگر خانواده و استرس های والدینی نشان داده که در برگشت[۹۲]، بعد از درمان مواد، سهیم هستند. دشواری ها یا سختی های خانواده می‌تواند موانعی در درمان ایجاد کند (اپل[۹۳] و دیگران، ۲۰۰۴). یحیی زاده (۱۳۸۸) در پژوهشی تحت عنوان تأثیر عوامل خانوادگی بر گرایش افراد وابسته به مواد مخدر در خانواده آنها، پی برد که در این خانواده ها، بین اعضای خانواده رابطه گرم و صمیمانه وجود ندارد، الگوهای ارتباطی مختل، غفلت و سوء استفاده جسمانی و روانی، خشونت، الگوهای انضباطی نامناسب والدین، عدم اقتدار والدین و انتظارات نامناسب والدین از فرزندان مشاهده شد.
بنابرین بین تعاملات خانوادگی و مصرف مواد ارتباط تنگاتنگی وجود دارد و نشان دهنده این موضوع هستند که موضوعات خانوادگی می‌تواند معیاری برای موفقیت درمانی کوتاه مدت یا بلند مدت باشند (هاندلسمن، استین و گرلا[۹۴]، ۲۰۰۵).
عوامل اجتماعی- فرهنگی
عوامل اجتماعی- فرهنگی نقش بسیار متغیری در سوء مصرف مواد و وابستگی به دارو دارند. دنیای اجتماعی از تأثیرات همسالان و پدر و مادر تا تأثیر رسانه ها و آنچه در یک فرهنگ خاص، رفتار قابل قبول به شمار می‌آید می‌تواند بر علاقه و دسترسی مردم به داروها تاثیر بگذارد (اسمارت[۹۵] و آگبورن[۹۶]، ۲۰۰۰). راحتی دسترسی به مواد نیز عاملی مؤثر است. در سال ۲۰۰۳ برآرود شد بود که مصرف دارو در میان جوانانی که به داروفروشان برخورد کرده‌اند ۳۵ درصد، اما در میان جوانانی که به آنها برنخورده بودند کمتر از ۷ درصد بود (سام اچ سا[۹۷]، ۲۰۰۴). محیط اجتماعی که شخص در آن عمل می‌کند نیز می‌تواند بر سوء مصرف مواد تأثیر بگذارد. برای مثال مطالعه سیگاری ها در زندگی روزمره نشان میدهد که آنها در کنار سیگاری های دیگر بیشتر احتمال دارد سیگار بکشند تا در کنار اشخاص غیر سیگاری (شیفمن[۹۸] و همکاران، ۲۰۰۲و ۲۰۰۴). در برخی مناطق شهری که تعداد قابل ملاحظه ای از مصرف کنندگان مواد مخدر زندگی می‌کنند، نوعی خرده فرهنگ[۹۹] به وجود آمده است که تجربه و تداوم مصرف مواد را حمایت می‌کند (تولایی، ۱۳۸۸).
فین و فیلیپ[۱۰۰] (۱۹۷۸) برای بررسی الگوهای سوء مصرف مواد در چین و ژاپنی ها مطالعه ای انجام دادند. آنها متوجه شدند افرادی که مواد مصرف می‌کردند، مصرف مواد را به عنوان یک روشی در جهت سازگار شدن با استرس های مهاجرت شان[۱۰۱] به کار می گرفتند. چگونگی سطح فرهنگ پذیری افراد، عوامل فرهنگی دیگر همچون ارزشهای فرهنگی ممکن است بر سوء مصرف مواد تأثیر داشته باشند. چانگ[۱۰۲] (۱۹۹۳) گزارش کرد که فرهنگ، قطعاً یک عامل اثرگذار است. برای مثال در مکتب کنفسیوس[۱۰۳] و تائو[۱۰۴] که بر اهمیت اعتدلال و هماهنگی با محیط تأکید می‌کنند، ممکن است روی سوء مصرف مواد آمریکایی های آسیایی تبار اثر بگذارد. اما دیدگاه هایی در مورد مصرف مواد وجود دارند که بر آمده از نظریه کنترل اجتماعی هستند. بر اساس این رویکرد، هنگامیکه پیوند ها بین افراد و نهاد های اجتماعی سست می شود، خطر درگیر شدن در رفتار انحرافی نظیر مصرف مواد افزایش پیدا می کند. فرضیه کلیدی این نظریه این است که پیوند های مستحکم با والدین، سازگاری نوجوان را در ارزشها و هنجارهای اجتماعی افزایش میدهد (هیرسچی[۱۰۵]، ۱۹۶۹).
همسالان
رفتار گروه همسالان از عوامل مهم پیدایش رفتار در گروه سنی نوجوان و جوان محسوب می شود. لذا چنانچه مصرف مواد در برخی اعضای این گروه سنی دیده شود احتمال مصرف در دیگر اعضا بیشتر می شود (تولایی، ۱۳۸۸). تأثیرات گروه همسالان نیز می‌تواند عامل مهمی در شروع مصرف مواد باشد. این تأثیرات لزوماًً فشار مستقیم برای مصرف مواد نیستند، بلکه شکل تطابق با هنجارهای گروه را به خود می گیرند. بنابرین نوجوانان استفاده از مواد را به منظور اینکه خودشان را به عنوان عضوی از یک گروه خاص در نظر بگیرند شروع می‌کنند. این نشان میدهد که شبکه های اجتماعی می توانند تأثیر بسیاری در آغاز مصرف مواد داشته باشند (اندرسون[۱۰۶]، ۱۹۹۵).
اکثر والدین و نوجوانان، فشار همسالان را دلیل عمده روی آوردن نوجوان به مواد مخدر میدانند. ولی اکثر قریب به اتفاق نوجوانان می‌گویند برای سر حال آمدن و فراموش کردن مشکلات، مشروب میخورند یا مواد مصرف می‌کنند (بوک و لاین[۱۰۷]، ۱۹۹۵). مطالعه ای دیگر نشان داد که داشتن دوستان سیگاری، سیگار کشیدن در آینده را پیش‌بینی می‌کند (کیلن[۱۰۸]۷ و همکاران، ۱۹۹۷). در مطالعات طولی، همانندسازی با گروه همسالان در کلاس هفتم، مصرف مواد را در کلاس هشتم پیش‌بینی می کرد(سوسمن[۱۰۹] و همکاران، ۱۹۹۴). تأثیرات همسالان در افزایش مصرف الکل و ماری جوانا هم مؤثر است (هوسانگ[۱۱۰] و همکاران،۲۰۰۱). نفوذ همسالان به کیفیت رابطه نوجوانان با والدین بستگی دارد (چاسین[۱۱۱] و همکاران، ۱۹۹۳). هر چه رابطه نوجوان با والدین خود بیشتر باشد، نفوذ همسالان در زمینه مصرف مواد کمتر می شود (کاپلان، ۲۰۰۰؛ ترجمه مهرداد فیروز بخت، ۱۳۸۶).
مواد
مصرف آسیب شناختی مواد به دو مقوله تقسیم می شود: سوء مصرف مواد[۱۱۲] و وابستگی به مواد[۱۱۳]
آخرین نظرات