از نظر دینو[۲۵] و کوپر[۲۶] (۱۹۹۸) افراد شاد ، افراد اجتماعی و خون گرم و در مورد خود ، آینده و متبحر شدن احساس مثبت دارند ( میچالوس[۲۷] ، ۲۰۰۷) .
سلیگمن[۲۸] و همکاران (۲۰۰۵) معتقدند که شادکامی بشر دارای سه عنصر عمده است . احساسات و هیجانات مثبت (تجربه ی لذت های مطبوع) ، مشغولیت (غوطه ور شدن در فعالیت) و معنی دار بودن (شرکت در فعالیت های معنی دار) . مسلماًً هر چه شادی در جامعه بیشتر رواج پیدا می کند روح امیدواری و تلاش نیز بیشتر می شود (سواری و برنا ، ۱۳۸۹) .
افراد بانشاط از یک سو به سبب رویکرد خوشبینانه به زندگی و امید به کامیابی ، تلاش بیشتری می نمایند و از سوی دیگر به سبب شادی و برخورداری از عاطفه ی مثبت ، کارکرد و بازدهی مغزی آنان بیشتر است و توانایی یادگیری ، یادسپاری و یادآوری بیشتری دارند که می تواند موجب پیشرفت تحصیلی و کاری آنان شود (فرهادی ، ۲۰۰۵) .
بعضی از اقشار جامعه از جمله دانشجویان با استرس های بیشتری مواجه میگردند زیرا ورود به دانشگاه برای اغلب دانشجویان با نوعی تغییر جدی در زندگی و پذیرش نقش های جدید همراه است . نشاط موجب نگرش مثبت به زندگی ، خوپنداری مثبت ، امیدواری به آینده ، روابط اجتماعی متعادل ، انتخاب آگاهانه اهداف زندگی ، تلاش برای تحقق اهداف ، عملکرد بهتر شغلی – تحصیلی و تصمیم گیری بهتری میگردد (همان منبع) .
بدین ترتیب در اولین گام برای بالا بردن میزان نشاط، امید به آینده بالا می رود . زیرا، مطالعات گذشته نشان میدهد که امید بالاترین همبستگی را با نشاط داشته و از این رو بالا رفتن میزان امید به آینده ، احساس نشاط را در زمان حال بالا میبرد . و از طرف دیگر بالا رفتن میزان نشاط خود امید به آینده را تولید می کند .
۲-۱-۴-۲-هدفمندی
هدف ، آن چیزی است که ما را همیشه در حرکت ، تلاش و جوشش نگه میدارد و زندگی را همراه با نشاط و پویایی در آینه ی اندیشه مان ترسیم می کند . انسان های هدفمند همواره با امید و اطمینان نسبت به آینده ، زندگی خویش را سپری میکنند و گاه در سخت ترین زمان ها و مکان ها ، لحظه ای از آرمان های خود دست برنداشته ، راست قامت و استوار با وجود تمامی سنگلاخ های پیش رو ، حرکت میکنند (لقمانی ، ۱۳۸۰ : ۸۷) .
موفقیت در دستیابی به اهداف هیجان های مثبت و شکست در آن ها هیجان های منفی ایجاد می کند . یعنی یک باور شخصی است که باعث می شود فرد احساس کند که می تواند برای نیل به اهداف خود مسیرهای مختلفی را امتحان کرده و تحمل نماید . همچنین وقتی با مانعی برخورد می کند هرگز نا امید نشده . یعنی فرد مسیرهای مختلفی را برای رسیدن به هدف امتحان می کند تا در نهایت موفق شود (حمید ، ۱۳۸۹) .
به اعتقاد اسنایدر (۱۹۹۱) ، زندگی هنگامی معنادار است که فرد امکان کنترل زندگیش را داشته باشد و برای رسیدن به اهدافش تلاش نماید ، برگزیدن هدف های مناسب و تلاش برای رسیدن به آن ها همان چیزی است که میتوان به آن تفکر هدف مدار یا امید گفت (نصیری و جوکار ، ۲۰۰۸) .
اسنایدر (۲۰۰۰) ، افراد امیدوار ، عامل و راهبردهای بیشتری برای دنبال کردن اهداف خود دارند و وقتی با مانع برخورد میکنند میتوانند انگیزه ی خود را حفظ کرده و از راهبردهای جانشین استفاده کنند . اما افراد ناامید به دلیل این که ، عامل و راهبردهای کمی دارند در برخورد با موانع به راحتی انگیزه خود را از دست داده و دچار هیجان های منفی میشوند . به عبارتی دیگر ، مؤلفه های عامل یا راهبرد یعنی تصمیم گیری هدفمند در زندگی (حمید ، ۱۳۸۹) .
هم چنین بنا بر نظر اسنایدر و فلدمن (۲۰۰۵) ، امید از دو مؤلفه ی مرتبط به هم یعنی مسیرهای تفکر و منابع تفکر ، تشکیل شده است . مسیرهای تفکر ، انعکاس دهنده ی ظرفیت فرد برای تولید کانال های شناختی برای رسیدن به اهدافش است و منابع تفکر ، عبارتند از افکاری که افراد درباره ی توانایی ها و قابلیت هایشان برای عبور از مسیر برگزیده تا به اهدافشان برسند . از طریق ترکیب منابع و مسیرها می توان به اهداف رسید . (نصیری و جوکار ، ۲۰۰۸) .
افرادی که خیلی امیدوار هستند محرک های قوی تر و انرژی بیشتری برای پیگیری اهداف داشته و این به انگیزش آن ها برای شرکت فعالانه در فرایند حل مسئله و رفتارهایی که موجب رشد و بالندگی می شود ، بر میگردد . در واقع امید، عاملی بر انگیزاننده است که افراد را قادر میسازد مسیری را انتخاب کنند که به نتیجه ای مثبت می انجامد ، بنابرین میتوان اذعان نمود که افراد امیدوار ، هدفمند عمل میکنند و امید منبع مهمی برای انعطاف پذیری افراد در زندگی میباشد (شیرمحمدی و همکاران ، ۱۳۸۹) .
۲-۱-۴-۳- رضایت از زندگی
هدفمند بودن در زندگی ، باعث عینیت بخشی به آینده ، سرگرمی و سرزندگی ، کوشش برای بهتر زیستن و توجه به ویژگی های مثبت فرد می شود و او را از نقص ها و ضعف ها دور میسازد. آینده نگری و امید داشتن ؛ جلوه ای از رضایت از زندگی را نیز در فرد ایجاد میکند ؛ چرا که با توجه به آینده ، فرد برای بهتر شدن آن ، نقشه های جدی و گام های قوی طراحی می کند که خود زمینه ساز موفقیت پیشرفت و رضایت از زندگی می شود (کرمی نوری و همکاران ، ۱۳۸۸) .
رضایت از زندگی ، یک ارزیابی کلی از زندگی بوده و فرایندی مبتنی بر قضاوت فردی است ، یعنی فرد بر اساس معیارهای شخصی خود ، کیفیت زندگی اش را می سنجد . رضایت از زندگی یک صفت پایدار و عینی نسبت بلکه به تغییرات موقعیتی ، حساس بوده و بر اساس برداشت و دیدگاه خود افراد در نظر گرفته می شود ( اینگلهارت[۲۹] ، ۱۹۹۸ ؛ ترجمه ی وتر) .
اینگلهارت ، مفهوم رضایت را این گونه تعریف می کند : احساس رضایت از بازتاب توازن میان آرزوهای شخصی و وضعیت عینی فردی به وجود می آید .
افراد سعی میکنند که برای آیندهی شخصی خود برنامه ریزی کرده و با توجه به بالا بردن میزان تحصیلات ، رسیدگی به وضعیت سلامتی ، میزان رضایت فردی خود را بالا ببرند . افراد امیدوار اگر در یک حوزه احساس نارضایتی یا محرومیت کنند ، سعی میکنند که با تلاش در حوزه ی دیگر به وضعیت بهتری برسند ، از این رو افرادی که انگیزه و امید بالایی پیشرفت داشته باشند ، سعی میکنند که به حوزه ی فردی خود توجه بیشتری داشته و میزان رضایت یا نقطه امید خود را در این حوزه بالا ببرند (سواری و برنا ، ۱۳۸۹) .
میانگین رضایت از زندگی در بین دانشجویان پسر با دانشجویان دختر بسیار نزدیک است ، مهمترین متغیرهایی که رضایت از زندگی دانشجویان پسر را تبیین میکند عبارت است از رضایت از خود ، مثبت نگری ، رضایت از دانشگاه و موفقیت تحصیلی . در حالی که مهم ترین متغیرهایی که رضایت از زندگی دانشجویان دختر را تبیین میکند ؛ به ترتیب عبارتند از رضایت از خود ، رضایت از دانشگاه ، مثبت نگری ، وضعیت سلامتی و امید شغلی (سید میرزایی و قهرمان ، ۱۳۸۸) .
آخرین نظرات