۲-۳-۸ شاخص های شکست تحصیلی

1. 1. مردودی در یک پایه تحصیلی

1. 1. عقب ماندگی تحصیلی در سطح دانش از قبل تعیین شده

   

1. عقب ماندگی تحصیلی در سطح سنی از قبل تعیین شده

۴-ترک تحصیل قبل از اتمام پایان دوره تحصیل اجباری

با توجه به تعاریف عنوان شده و شاخص‌های مطرح شده می توان شکست تحصیلی را مردودی و ترک تحصیل قلمداد کرد .

افت تحصیلی را به افت کمک و افت کیفی تقسیم می‌کنند افت کمی عبارت است از درصد دانش آموزان یک دوره آموزشی که به سبب مردود شدن با ترک تحصیل توانسته اند از آن دوره را با موفقتی بگذارنند و منظور از افت تحصیل کیفی ، نارسایی در رسیدن به ‌هدف‌های‌ تعیین شده و یا عدم تحقیق بخشی از این ‌هدف‌هاست . ‌بنابرین‏ تفاوت بین دانش و مهارت فارغ التحصیلان یک دوره آموزشی و ‌هدف‌های‌ تعیین شده برای این دوره افت کیفی را نشان می‌دهد. معمولا مشاهده می شود که میزان ترک تحصیل کرده ها و افرادی که مردود می‌شوند در مقاطع تحصیلی و راهنمایی و متوسطه در پسران بیشتر / دختران است و یکی از دلایل مهم آن می توان این باشد که دختران اوقات فراغت خود را بیشتر در خانه می گذرانند و فرصت و امکان سرگرمی در بیرو ناز منزل را کمتر از پسران دارند و بیشتر مطالعه می‌کنند ( سیف،۱۳۷۹)

عملکرد تحصیلی از این جهت اهمیت دارد که پیشرفت اموزشگاهی در یادگیر یاثر گذاشته و یادگیری آموزشگاهی عملکرد تحصیلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و معلم برای افزایش سطح انگیزش دانش اموزان نسبت به یادگیری موضوع های مختلف درسی سعی کند تا شرایط یادیگری را بهبود بخشد و کیفیت روش آموزش را افزایش دهد تا از طریق دانش آموزان به موفقیت دست یابند و نسبت به توانایی خود در یادگیری ، اعتماد به نفس کسب کنند( سیف ۱۳۷۹).

بازده یادگیری و پیشرفت تحصیلی به خود دانش آموز ، میزان انگیزش او برای یادگیری ، تناسب روش های خانواده به شرایط و ویژگی های دانش اموز و ارزش های موجود در جامعه بستگی دارد. افراد پیشرفت گرا برای ان که پیشرفت به سوی اهداف همچنان ادامه دهند، دوست دارند درباره چگونگی پیشرفت خود بازخورد منظم و وقاعی دریافت کنند ( حسین طباطبایی و قدیمی مقدم ۱۳۸۶) این بازخوردها وعوامل زمینه ساز انگیزه ای پیشرفت و پیشرفت تحصیلی است که یکی از ‌نخستین انگیزه های مسئله ی افت تحصیلی که در نتیجه ی عدم به یادگیر یمهارت های مطالعه می ‌باشد از شایع ترین مسائلی است که فرد ونظام آموزشی را در رسیدن به اهدافش با شکست مواجه می‌کند افت تحصیلی عبارت است از کاهش عملکرد تحصیلی و درس فرد از سطح رضایت بخش به سطح نامطلوب ، با توجه ‌به این تعریف ، مقایسه و سنجش عملکرد تحصیلی قبل و فعلی شاخص افت تحصیلی است ( بیابانگرد، ۱۳۷۸).

۲-۳-۹ تبیین های افت و پیشرفت تحصیلی

۲-۳-۹-۱ پیشرفت تحصیلی و منبع کنترل ( درونی و بیرونی )

وجود رابطه بین منبع کنترل و پیشرفت تحصیلی از چند جهت قابل تعیین و بررسی است .

تعیین اول به داشتن انتظار توفیق بر می‌گردد درک ودکانی که انتظار دارند موفق شوند و معتقدند از عهده انجام کاری بر آیند . این توقعات بالا به نوبه خود می‌تواند باعث ایجاد احساس کارآمدی در آنان شده ، آنان را بر انگیزد که در آینده تلاش بیشتری بکنند و همین امر به موفقیت آنان خواهد انجامید ( شوبری، ۱۳۸۴).

تبیین دوم به ویژگی عزت نفس و خردپنداره بر می‌گردد پژوهش نشان داده است دانش آموزانی که مسئولیت بیش تری برای اتفاقات خود بر عهده می گیرند احساس بهتری درمورد خودشان دارند بر عکس ، آن هایی که باور دارند حوادث زندگی انان ناشی از شمس است ، احساس بهتری درمورد خودشان دارند بر عکس ، آن ‌هایی که باور دارند حوادث زندگی آنان ناشی از شمس است احساس پذیرش درمورد خودشان پیدا می‌کنند البته با وجود خصیصه پیش تعمیمی، شکست را به فقدان توانایی نسبت می ‌دهند که آنان را از ادامه تلاش باز می‌دارد از طرفلی عزت نفس افراد با منبع کنترل درونی ، این اعتقاد را برای آنان به ارمغان می آورد که بعد از واجهه با شکست ، با کوشش بیشتر می توان به موفقیت دست یافت ( شوبری، ۱۳۸۴)

مسئله ی افت تحصیلی که در نتیجه ی عدم به کارگیری هارت های مطالعه می‌باشد، از شایع ترین مسائلی است که فرد و نظام آموزشی را در رسیدن به اهدافش با شکست مواجه می‌کند افت تحصیلی عبارت است از کاهش عملکرد تحصیلی و درسی فرد از سطح رضایت بخش به سطح نامطلوب با توجه ‌به این تعریف مقایسه و سنجش عملکرد تحصیلی قبل و فعلی فرد بهترین شاخص افت تحصیلی است ( بیابانگرد، ۱۳۷۸).

۲-۳-۹-۲ افت و شکست تحصیلی

افت تحصیلی پدیده ای چند عاملی است و دارای ابعاد متعدد زیستی، اجتماعی، فرهنگی و روانی است .

روابط و نظام ارزشی خانواده مهم ترین عامل مؤثر در شکل گیری نگرش دانش آموزان نسبت به تحصیل است . فقر مالی خانواده محروم ماندن از عذای سالم و کافی، نداشتن استراحت لازم به علت فعالیت ها و کارهای غیر درسی برای کسب در آمد . شیوه های محبوب تربیتی، فقدان نظارت و نظارت ناهماهنگ و معیوب والدین، جو خانوادگی نامطلوب، اختلافات و ناهماهنگی میان والدین ، بیماری جسمی و روانی والدین، فقر فرهنگ، بی وسادی و کم سوادی والدین ، فقدان والد یا والدین و عدم ارتباط صحیح با خواهر و برادر و .. ازجمله عوامل مهمی است که می توان به آن اشاره کرد (( جدلی، ۱۳۸۳).

بنابرانی مهم ترین نقش والدین در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ایجاد محیطی آرام و مساعد برای مطالعه و انجام تکالیف است .

بررسی هایی که در زمینه روان شناسی تربیتی صورت گرفته حاکی از آن است که دانش آموزان ناموفق افرادی با بهره هوشی پایین نیستند بلکه عده زیادی از دانش آموزان با بهره هوشی متوسط یا بالبا نیز در تحصیل شکست می خورند مطالعات نشان داده است که ۱۰ درصد از موارد افت تحصیلی ، ناتوانی ذهنی است (جدلی ۱۳۸۳).

کودکانی که دارای انگیزه پایینی هستند و به سوی تکالیف نیمه دشوار روی می آورند و در تمایل به ندزکی شدن به آن ها چندان مصمم نیستند با افت تحصیلی رو به رو می‌شوند.

دانش آموزان به علت عدم توجه به معلم و همچنین به علت عدم تمرکز حواس هنگام مطالعه و انجام تکالیف درسی، دچار افت تحصیلی می‌شوند یکی از مهم ترین عوامل شکست تحصیلی خویشتن پنداری منفی است و به عبارت دیگر این که دانش اموز با شکستن که در اطرافیان خود می بیند ‌به این نتیجه می ‌رسد که در موقعیت ناتوان است و این برداشت منحصر به عدم تلاش وی می شود( جدلی، ۱۳۸۳).

۲-۳-۹-۳ عمده ترین دلایل افت تحصیلی

1. 1. عوامل فردی : شامل هوش، توجه و دقت، انگیزه هیجانات و آشفتگی های عاطفی، نارسایی های جسمانی .

1. 1. عوامل خانوادگی : شامل روابط خانوادگی ، فقر مالی و اقتصادی، فقر فرهنگی والدین، فقدان والدین یا والد.