۳-استریک‌کردن ‌به ‌روش‌ شعاعی است [۳۷].

۱-۶-۳- حساسیت آنتی‌بیوتیکی

۱-۶-۳-۱- روش دیسک دیفیوژن^[۵۳]

یک راه ساده برای تعیین حساسیت یک ارگانیسم به یک آنتی‌بیوتیک تلقیح آن به محیط کشت آگار است و اینکه به آنتی‌بیوتیک اجازه دهند تا در آگار محیط انتشار یابد. یک صفحه فیلتر که با یک آنتی‌بیوتیک آغشته شده است، به کار می‌رود و روی سطح پلیت آگار حاوی ارگانیسم مورد آزمایش قرار می‌گیرد. همین‌طور که ماده از کاغذ صافی به آگار انتشار می‌یابد؛ غلظت به نسبت مجذور فاصله انتشار یافته کاهش می‌یابد. در فواصل خاصی از هر دیسک آنتی‌بیوتیک تا حدی رقیق شده که دیگر مانع رشد میکروب‌ها نمی‌شود. تأثیر یک آنتی‌بیوتیک خاص با وجود مناطق ممانعت از رشد نشان داده می‌شود. این هاله‌های ممانعت به صورت مناطق شفاف در اطراف دیسکی که ماده ضدمیکروبی از آن انتشار یافته، دیده می‌شوند. قطر هاله‌ها را می‌توان با یک خط‌کش اندازه گرفت و نتایج چنین آزمایشی یک آنتی‌بیوگرام را ایجاد می‌کند.

روش انتشار در آگار استفاده گسترده‌ای دارد و راه ساده‌ای برای بررسی یک ماده است تا تعیین شود که آیا فعالیت ضدمیکروبی مهمی دارد یا خیر. البته اندازه هاله ممکن است با چگالی یا ویسکوزیته محیط کشت، سرعت انتشار آنتی‌بیوتیک، غلظت آنتی‌بیوتیک موجود در دیسک کاغذی، حساسیت ارگانیسم به آنتی‌بیوتیک و واکنش بین آنتی‌بیوتیک و محیط کشت تغییر کند.

۱-۶-۳-۲- روش حداقل غلظت ممانعت کننده رشد ^[۵۴] (MIC)

حداقل غلظت ممانعت کننده (MIC) که کمترین غلظتی از یک آنتی‌بیوتیک است که هنوز می‌تواند از رشد یک ارگانیسم خاص جلوگیری کند، با بهره گرفتن از روش‌های رقیق‌سازی قابل تعیین است. این روش غلظتی از یک آنتی‌بیوتیک را که در جلوگیری از رشد پاتوژن مؤثر است، مشخص می‌کند و مقداری از آنتی‌بیوتیک را که می‌تواند در کنترل عفونت در بیمار مؤثر باشد، نشان دهد.
یک تلقیح میکروبی استاندارد به لوله‌های حاوی رقت‌های متوالی از آنتی‌بیوتیک انجام می‌شود و رشد میکروارگانیسم‌ها با تغییر کدورت نشان داده می‌شود. در این روش نقطه شکست یا حداقل غلظت ممانعت کننده از آنتی‌بیوتیک که جلوی رشد میکروارگانیسم‌ها به بروتنی را می‌گیرد، تعیین می‌شود. MIC را با بهره گرفتن از یک غلظت آنتی‌بیوتیک با مقایسه نرخ رشد میکروارگانیسم‌ها در لوله‌های کنترل و تیمار شده با آنتی‌بیوتیک می‌توان تعیین کرد. افزایش در کدورت می‌تواند رشد میکروارگانیسم‌ها و این حقیقت را که آنتی‌بیوتیک درآن غلظت در رشد میکروارگانیسم تأثیر منفی ندارد، نشان دهد. درحالی‌که نقص در رشد نشانگر این است که به آنتی‌بیوتیک در غلظت مشخص حساس بوده‌اند [۳۷].

۱-۷- گیاه‌شناسی

۱-۷-۱- خصوصیات گیاه شناسی راسته چتریان (Apiales):

اغلب گیاهان متعلق به راسته چتریان، به صورت گیاهان علفی، بوته­ای و درختچه­ای می­باشند. گل­ها دارای کاسبرگ­های کوچک و یا تحلیل رفته هستند. گلبرگ­ها آزاد به تعداد ۵ عدد و تعداد پرچم­ها نیز ۵ عدد می­باشند. مادگی گل دو برچه­ای و هر یک دارای یک تخمک هستند [۴۰ ،۴۵].

۱-۷-۲- خصوصیات گیاه شناسی خانواده چتریان (Apiaceae):

گیاهان متعلق به این خانواده اغلب علفی، بوته­ای پایا، دو ساله و یا یک­ساله هستند. ساقه­ها افراشته، دارای خطوط طولی برجسته و دارای لوله و یا مجرای ترشحی سرتاسری هستند. برگ­ها متناوب، دارای نیام بسیار رشد یافته و گاهی بزرگتر از پهنک است. پهنک برگ دارای بریدگی­های کم تا بریدگی­های شانه­ای عمیق و حتی بصورت رشته­ های نازک نخی شکل دیده می­شوند. کاسبرگ­ها تحلیل رفته و یا فاقد کاسبرگ، ۵ عدد گلبرگ با پهنک وسیع و ناخنک کوتاه، ۵ عدد پرچم زودرس که نسبت به سایر اندام گل بزرگ­تر است. مادگی گل دو برچه­ای که هریک واجد یک تخمک هستند. میوه به صورت فندقه که از دو مریکارپ به هم پیوسته تشکیل شده ­اند. گل­ها به صورت گل­آذین چتری ساده و یا مرکب آرایش یافته­اند. گیاهان متعلق به خانواده چتریان بیش از ۱۵۰ جنس و بالغ بر ۳۰۰۰ گونه می­باشند که عموما در مناطق معتدله دو نیمکره می­رویند. بیش از ۱۰۰ جنس از این خانواده در ایران گزارش شده است. اندام­های رویشی و زایشی گیاهان این خانواده دارای مجاری و یا کیسه­های ترشحی اسانس می­باشند [۴۰ ، ۴۵ ، ۴۶].

۱-۷-۳- ویژگی های گیاه شناسی طایفه Smyrneae:

اغلب گیاهان متعلق به این طایفه گیاهی، دارای برگ­های با تقسیمات متعدد، خطی بسیار باریک و نخی شکل، گل­آذین چتری مرکب، گل­ها دارای گلبر­های سفید رنگ، در حاشیه دارای دو لبه، با تقسیمات برگشته در پائین و تقریبا” دور از هم می­باشند. کاسبرگ­های گل متورم، کامل و تا حدی در برخی از جنس­ها دندانه­ای است [۴۰].
۱-۷-۴- ویژگی های گیاه شناسی شوکران‌ باغی: جنس شوکران‌باغی (Physospermum Cusson ex Juss.) متعلق به طایفه Smyrneae، خانواده چتریان (Apiaceae)، راسته Apiales و رده Magnoliopsida می­باشد [۴۰ ، ۴۷]. این جنس در ایران تنها دارای یک گونه Physospermum cornubiense (L.) DC. می‌باشد. نام مترداف این گونه در برخی منابع گیاه­شناسی P. kopetdaghensis آمده است. انتشار جغرافیائی شوکران‌باغی، در استان­های چهارمحال و بختیاری، آذربایجان، اصفهان و مرکزی می­باشد [۴۳ ، ۴۷]. همچنین علاوه بر ایران در آناتولی، قبرس، قفقاز، ماورای قفقاز و جنوب شرقی بخش اروپائی روسیه پراکنش یافته است [۴۳]. نام محلی این گیاه در منطقه مراو‌ه‌تپه استان گلستان “غازایاقی” ذکر شده است. ساقه تازه این گیاه، خوراکی بوده و دارای ارزش داروئی می‌باشد ]۳۹[.
شوکران باغی (Physospermum cornubiense)، گیاهی علفی پایا، دارای برگ­های قاعده­ای منقسم و سه بار شانه­ای عمیق هستند. حاشیه هر تقسیم به نوبه خود دارای دندانه­های اره­ای است. برگ­های بالائی ساقه تقریبا” بدون پهنک و به غلافی پولک مانند کاهش یافته است. گل­آذین چتر مرکب، شامل گریبان و گریبانکی با براکته فراوان می­باشند. گل­ها سفید رنگ و نر ماده هستند. کاسه گل شامل پنج دندانه کوتاه و یا تقریبا” فاقد آن است. گلبرگ­ها پهن دراز یا واژ­تخم مرغی، با لبه­ای شکافته و شامل دو بخش نسبتا” بلند و برگشته­اند. میوه تخم مرغی یا قلبی شکل و در طرفین فشرده یا دو بخشی و در سطح الصاق فشرده است. میوه مریکارپ در مقطع عرضی مدور و دارای پنج پره اولیه نازک و غیر برجسته است. شیار بین آنها دارای یک مجرای ترشح کننده نسبتا” وسیع است. سطح داخلی دانه مقعر و مقطع عرضی آن هلالی است. این گیاه اغلب در نواحی جنوب شرق کشور رویش دارد [۴۰]. شوکران باغی یکی از گیاهان نسبتا” رطوبت‌پسندی به‌شمار می‌آید که اغلب در حاشیه اراضی کشاورزی، باغ‌ها و مزارع کوهستانی که از میزان رطوبت بیشتری برخوردار است، پراکنش دارد [۴۱]. این گیاه معمولا” در مناطق کوهستانی قمصر، قهرود، جوینان، کامو و آزران کاشان می‌روید [۴۲].

شکل ۱-۶: گیاه Physospermum Cusson ex Juss.

۱-۷-۵- ویژگی های گیاه شناسی خار عروس:

جنس خار عروس یا گل چرخه­ای (Morina L.) یکی از جنس­های خانواده Morinaceae می­باشد. نام این جنس به افتخار Louis-Pierre Morin، پزشک و گیاه­شناس فرانسوی در سال­های ۱۶۴۳ تا ۱۷۱۵ نامگذاری شده است [۴۸]. نام خارعروس یا گل چرخه­ای در منابع انگلیسی Whorl-flower آمده است. این جنس در ایران دارای یک گونه انحصاری و بومی می­باشد [۴۳]. انتشار این گونه علاوه بر ایران، در آسیای مرکزی، شرق اروپا، از جنوب شرقی اروپا تا شبه قاره هند (آلبانی، بلغارستان، یوگسلاوی سابق، یونان، ترکیه، ایران، لبنان، سوریه، کشمیر، افغانستان، هیمالیا، تاجیکستان، پاکستان، هند) نیز می روید[۴۸].
 گیاه بوته­ای چندساله، ارتفاع آن بین ۵۰ تا ۱۵۰ سانتی­متر، ریشه اصلی ضخیم و بلند است. ساقه گل­دهنده بین ۵۰ تا ۶۰ سانتی­متر و حتی تا ۱۰۰ سانتی­متر می­رسد. برگ­های طوقه­ای به طول ۱۵ تا ۲۰ و عرض یک تا ۳ سانتی­متر، مستطیلی- نیزه­ای، توام با لوب­های شکافت خورده می­باشند. برگ­های طوقه­ای زمستانه گیاه تا اواسط بهار و یا تابستان رشد می­ کنند. برگ­های روی ساقه بصورت چرخه­ای، کوچکتر از برگ­های طوقه­ای و بدون دمبرگ است. گل­ها به رنگ سفید، بنفش کم­رنگ و صورتی، به طول ۵/۳ تا ۴ سانتی­متر، در گل­آذین چرخه­ای متراکم که توسط براکته­ها محافظت می­شوند. گل­ها دارای عطر بسیار دلپذیری است. لوب­های کاسه گل تخم مرغی، کامل و یا دارای تورفتگی است. گل­های بسیار زیبا، جام گل سفید و یا سفید متمایل به صورتی کم رنگ و پرچم­ها کم و بیش برابر با جام گل و یا بلندتر از آن است. دوره گل­دهی این گیاه اردیبهشت و خرداد است. اغلب در دامنه­های صخره­ای روبه جنوب و مناطق کوهستانی (در محدوه ارتفاعی ۲۵۰۰ تا ۳۲۰۰ متر از سطح دریا) رویش می­یابد [۴۹].

شکل ۱-۷: گیاه .Morina persica L

فصل دوم
دستگاه ها،مواد و روش ها

۲-۱- دستگاه­ ها، مواد و وسایل مورد استفاده

۲-۱-۱- دستگاه­‌ها و وسایل مورد استفاده

در این پژوهش علاوه بر لوازم عمومی آزمایشگاهی مانند بالن­های ۱ لیتری و ۲ لیتری، بالن ژوژه رنگی و روشن در حجم­های مختلف، بشر در حجم­های مختلف، پتری دیش، پی‌پت­های مدرج، لوله‌های آزمایش در اندازه‌های متفاوت، پوآر، ویال برای نگه‌داری اسانس ­ها و عصاره­ها، پلیت ۹۶خانه، سوآپ، دیسک میکروبی و غیره. انواعی از دستگاه‌ها نیز استفاده شده است که نام و مشخصات این دستگاه ها در جدول ذیل آمده است.
جدول۲-۱: دستگاه­های مورد استفاده