– لقاح اسپرم و تخمک (Fertilization) : در لغت به معنای آبستن شدن و در واقع بارور شدن است. در اصطلاح واکنش متقابل بین اسپرم و تخمک با نقل و انتقالات و ترکیبات سلولی و هسته ای هر دو (نر و ماده) شروع شده که این تغییرات روند کلی لقاح را تشکیل می‌دهد. این عمل ممکن است در خارج از بدن زن نیز صورت پذیرد که به آن لقاح خارج رحمی نیز می‌گویند..

– مادر جانشین (Surrogate Mother) : به زنی مادر جانشین می‌گویند که ‌بر اساس توافق به عمل آمده قبلی حاضر به پذیرش نطفه ای در رحم خود برای رشد و نمو جنین (برای دیگران) باشد و دوران بارداری را مانند مادران عادی سپری کند. از مادر جانشین گاهی تحت عنوان مادر میانجی یا مادر جایگزین نیز نامبرده می شود.

– منجمد سازی (Gryopreseearvation) : به انجماد جنین و گامتها در درجه حرارت بسیار پایین اطلاق می‌گردد^[۱۰].

فصل دوم :تاریخچه باروری مصنوعی

تلقیح مصنوعی از ایام گذشته ابتدا برای تکثیر و اصلاح نژاد حیوانات اهلی به کار می‌رفت. اولین آزمایش در این مورد به وسیله دانشمندی آلمانی بنام لوریک جاکوبی بر روی ماهی ها صورت گرفت، چند سال بعد از آن، یک کشیش دانشمند بنام پروفسور اسپالازونی که اهل ایتالیا بود عمل تلقیح را برروی حیوانات خون گرم از جمله سگها آزمایش کرد و به نتایجی مثبت دست یافت.

در نیمه دوم قرن نوزدهم یکی از دانشمندان روسی بنام الیلوا تلقیح مصنوعی را بر روی حیوانات چهارپا عملی می‌سازد^[۱۱].

به دنبال این پژوهش و آزمایشات، تلقیح مصنوعی به انسان نیز راه پیدا نمود و این آزمایشها در کشورهای مختلف به اجرا درآمد و با پیشرفت علم و استفاده از تکنیک برتر، نخستین نوزاد آزمایشگاهی بنام (لوئیز براون) در سال ۱۹۸۷ میلادی، در لندن با تلاش دکتر استیو و همکارانش به دنیا آمد. در پی این موفقیت متقاضیان زیادی به استفاده از این روش روی آوردند به گونه ای که در سال ۱۹۸۸ میلادی در کشور انگلستان حدود ۹۵% کودکان از طریق باروری خارجی رحمی (I.V.F) متولد شد.

همچنین در کشور آمریکا بیش از چهار هزار دوره (A.R.T) انجام شد که منجر به ۸۷۴۱ وضع حمل شده است که ۵۱۰۳ مورد آن ها به روش (I.V.F) بوده است.

به طور کلی قراردادهای مربوط به تولید بچه در ایالات متحده آمریکا از سال ۱۹۷۶ رایج شد که عمدتاًً موارد انجام شده تاکنون از راه تلقیح مصنوعی به شیوه تجارتی به دنیا آمده و مورد دادوستد قرار گرفته است. چندین مرکز تجارتی پزشکی ‌به این امور اشتغال دارند و از آن به عنوان صنعتی رو به رشد می توان یاد کرد. البته در محافل مذهبی و علمی آمریکا این طرح مخالفینی هم دارد که می توان به طور خلاصه به آن ها اشاره کرد:

۱- کمیته ملی فرزند خواندگی آن را نوعی خرید و فروش بچه می‌داند؛

۲- کلیسای کاتولیک رم که با هر گونه تلقیح مصنوعی و خارج از روابط عادی زناشویی (حتی تلقیح نطفه شوهر به زن) مخالف است قراردادهای بچه سازی را تجاوز به اتحاد زیست شناختی و معنوی زن و شوهر می‌داند؛

۳- خانم تندلر استاد دانشگاه در رشته اخلاقیات پزشکی یهود می‌گوید: این پیمان نوعی اجاره زهدان برای ۹ ماه است.

۴- واتیکان در زمان جان پل دوم تصمیم گرفت که به درخواست پیروان خود و بویژه ‌آمریکایی‌ها پیرامون این مسائل سند جامعی تهیه کند. تدوین رساله بیش از بیست ماه طول کشید و در نگارش آن با شصت (۶۰) متخصص علوم الهی و بیست دانشمند از کشورهای مختلف مشورت شده و سرانجام این رساله در چهل صفحه به شیوه پرسش و پاسخ با عنوان (تعلیم درباره احترام به منشاء حیات انسان و به مقام توالد او) انتشار یافت و فتوی قاطع کلیسا را نسبت به حرمت سقط جنین و هر گونه تلقیح مصنوعی و پرورش تخمک در آزمایشگاه بیان کرد.^[۱۲]

یکی دیگر از روش های بارداری مصنوعی ترکیب تخمک و اسپرم در خارج از بدن زن و انتقال جنین تشکیل شده به رحم شخص ثالث بود که اولین گزارش های حاملگی این موارد در سال ۱۹۷۰ بود. از آن به بعد این روش به نام لقاح در آزمایشگاه (IVF)، انتقال جنین (ET)، انتقال گامت به لوله فالوپ (GIFT) شناخته شده است و افقهای جدیدی در ارتباطات بین گامت ها و رشد و نمو اولیه جنین و در نتیجه حاملگی های فراوان را به همراه داشته است.^[۱۳]

یکی از پزشکان فرانسوی در سال ۱۸۶۸ طی گزارشی به جامعه پزشکی خاطرنشان ساخت که در فرانسه ۵۰ مورد تلقیح مصنوعی روی زنان انجام گرفته و قدیمی ترین آن را مربوط به سال ۱۸۳۸ اعلام کرد. مدتی بعد یک دانشمند فرانسوی اعلام کرد که از ۷۲ زن تلقیح شده ۴۱ زن بارور شده اند. دراتازونی دکتر ماریون سنیز در سال ۱۸۶۶ اولین آزمایش خود را در بیمارستان نیویورک – سیتی انجام داد. در سال ۱۹۱۴ دکتر جامسیون طبیب انگلیسی مقیم مصر شنیده بود که در میان بدویان زنان جادوگر برای معالجه زنان عقیم به قطعه ای پشم افسون می خواندند و آن را به زن نازا می‌دادند تا به رحم خود بمالد و معتقد بودند که زن یا حامله می شود یا می میرد. این پزشک پس از بررسی های بسیار متوجه شد که پشم های مذبور آلوده به اسپرم مردان بوده که ‌میکروب‌های فراوانی در پشم نیز وجود داشتند به همین دلیل زنان غیر مقاوم بیمار و فوت می شدند^[۱۴].

فصل سوم : روش های تلقیح مصنوعی، درمان ‌نازایی و اشکال مختلف استفاده از رحم جایگزین

مبحث اول : تلقیح مصنوعی

تلقیح در لغت به معنی باردار کردن و لقاح به معنی باردار شدن است.^[۱۵] مفهوم اصطلاحی آن از معنای لغویش دور نگردیده بدین معنا که تلقیح مصنوعی عبارت است از این که زن را با وسایل مصنوعی و بدون آن که نزدیکی صورت گیرد، باردار کنند^[۱۶] و به طور کلی به دو نوع است :

۱- تلقیح مصنوعی هومولگ

هرگاه شوهر قادر به تولید اسپرم باشد ولی به علل جسمانی یا روانی، باروری زن از طریق عادی و به وسیله مقاربت ممکن نباشد، از این روش استفاده می شود . در این زمان با بهره گرفتن از تکنیک های کمکی تولید مثل، اسپرم شوهر به زن تلقیح می شود تا از این طریق باردار گردد.

۲- تلقیح مصنوعی هترولوگ

این نوع تلقیح زمانی ضرورت می‌یابد که زن استعداد باروری دارد، ولی شوهر فاقد چنین توانی است . در این هنگام به اندازه کافی اسپرم مرد بیگانه به طریق مجاز اخذ و پس از شستشو و دفع زوائد به رحم زن انتقال می‌یابد تا لقاح در لوله رحم صورت پذیرد. ^[۱۷]

مبحث دوم : روش های پیشرفته در درمان ‌نازایی

تحقیقات تجربی به صورت فزاینده در حال بررسی نقش کیفیت حسابداری به عنوان معیاری از تقارن اطلاعاتی می‌باشند. برخی از مطالعات یاد شده نشان داده‌اند که کیفیت اطلاعات حسابداری بر هزینه سرمایه، مدت سررسید بدهی، انتخاب نامطلوب در هنگام اعلام سود و سطح انباشت وجوه نقد اثرگذار ‌می‌باشد. تأکید بر اقلام تعهدی در این تحقیقات ناشی از آن دسته از شواهد تجربی (دیچاو، ۱۹۹۴، سوبرامائیان، ۱۹۹۶، امسی نیکلز، ۲۰۰۲، باتاچاریا، ۲۰۰۷، ظریف فرد و ناظمی، ۱۳۸۳، ثقفی و فدایی، ۱۳۸۶، و عرب مازار یزدی و صفرزاده، ۱۳۸۶) است که نشان می‌دهد اقلام تعهدی سبب افزایش جریان های نقدی آتی می­گردد. به عنوان مثال از نظر اعتبار­دهندگان، کیفیت پایین­تر اقلام تعهدی منجر به کاهش توانایی آنان در ارزیابی و برآورد جریان‌های نقدی می­ شود. در نتیجه کیفیت پایین اقلام تعهدی منجر به افزایش هزینه بدهی می­گردد. البته چون اقلام تعهدی مبتنی بر فرضیات و برآوردهای حسابداری می‌باشد، ممکن است در ارقام تعهدی خطاهایی وجود داشته باشد. این خطاها موجب اخلال در اقلام تعهدی و سبب کاهش سودمندی اقلام تعهدی می‌گردد. ‌بنابرین‏، هر چه اندازه مقادیر خطاها کمتر گردد، کیفیت اقلام تعهدی افزایش می‌یابد.

مبانی نظری ساختار مالکیت

ترکیب سهامداری یا ساختار مالکیت^[۲۶] از موضوعات مهم حاکمیت شرکتی به شمار می‌رود که انگیزه مدیران را تحت تأثیر قرار می‌دهد و بدین ترتیب می‌تواند در کارایی هر شرکتی تأثیر قابل توجهی داشته باشد. در گذشته، اقتصاددانان فرض می‌کردند که تمامی گروه‌های مربوط به یک شرکت سهامی برای یک هدف مشترک فعالیت می‌کنند اما در طول ۳ دهه اخیر، موارد بسیاری از تضاد منافع بین گروه‌ها و چگونگی مواجهه شرکت‌ها با این گونه تضادها توسط اقتصاددانان مطرح شده است. این موارد به طور کلی، تحت عنوان “تئوری نمایندگی” بیان می‌شود. سؤال اساسی که در این زمینه مطرح می‌شود این است که آیا اصولاً می‌توان ترکیب بهینه‌ای را برای مالکیت و سهامداری شرکت‌ها شناسایی و معرفی نمود؟ و در صورت مثبت بودن پاسخ، کدامیک از ترکیب‌های متفاوت مالکیت، در بهبود عملکرد و افزایش ارزش شرکت و ثروت سهام‌داران شرکت مؤثرتر است؟

تعریف

تعاریف متعددی با عبارات گوناگون از ترکیب مالکیت ارائه شده و واژه های مختلفی مانند ترکیب سهامداری و ساختار مالکیتی برای این مفهوم به کار رفته است. ساختار مالکیت یا ترکیب سهامداری به معنی نحوه توزیع سهام^[۲۷] و حقوق مالکیت به لحاظ حق رأی^[۲۸] و سرمایه^[۲۹] به‌علاوه ماهیت و موجودیت^[۳۰] مالکان سهام^[۳۱] است.

ساختار مالکیت یک شرکت از ابعاد گوناگون قابل توجه است و در وهله اول بر حسب دو متغیر شامل سهام‌داران درونی یا سهام در اختیار سهام‌داران داخلی^[۳۲] و سهام‌داران بیرونی تعریف می‌شود. بر این اساس، سهام در اختیار سهام‌داران نهادی^[۳۳] و دولت از بخش‌های اصلی مالکیت بیرونی شرکت‌ها تلقی می‌شود. سهام در اختیار سهام‌داران داخلی بیانگر درصدی از سهام در دست سهام‌داران^[۳۴] است که در تملک مدیران و کارکنان شرکت قرار دارد. سهام تحت مالکیت سهام‌داران نهادی به درصدی از سهام شرکت اشاره می‌کند که در تملک سرمایه‌گذاران نهادی و حقوقی است(Sarin et al., 2000) .

همچنین ترکیب مالکیت یک شرکت را علاوه بر درونی یا بیرونی بودن می‌توان از ابعاد مختلفی مانند تمرکز یا عدم تمرکز مالکیت، نهادی یا حقیقی بودن و مدیریتی یا غیر مدیریتی بودن سهام‌داران مورد توجه قرار داد.

تئوری ساختار مالکیت^[۳۵]

باید توجه داشت که تأثیر ساختار مالکیت بر عملکرد و بازده شرکت‌ها موضوعی پیچیده و چند بعدی است. به همین دلیل انواع تعارض و تضاد منافع بین اشخاص و گروه‌ها را می‌توان انتظار داشت که از جمله آن ها می‌توان به تضاد منافع بین مالکان و مدیران، سهام‌داران و طلبکاران، سهام‌داران حقیقی و حقوقی، سهام‌داران درونی و بیرونی و غیره اشاره نمود. با وجود این، یکی از مهم‌ترین ابعاد تئوری نمایندگی به ناهمگرایی منافع بین مدیران و سهام‌داران مربوط می‌شود که موضوع اصلی اکثر تحقیقات در این زمینه را تشکیل می‌دهد. به اعتقاد صاحب‌نظران، سهام‌داران همواره باید نظارت مؤثر و دقیقی را بر مدیریت اعمال نمایند و همواره تلاش کنند تا از ایجاد مغایرت در اهداف و بروز انحراف در تلاش‌های مدیران جلوگیری شود. البته در هر صورت سهام‌داران با انتخاب مدیران و تفویض قدرت تصمیم‌گیری به آنان تحت شرایطی ممکن است در موضع انفعال قرار داشته باشند که شدت و ضعف آن بستگی زیادی به عملکرد، صحت و دقت تصمیمات سهام‌داران دیگر خواهد داشت .(Pushner,1993)

نظریه نمایندگی^[۳۶]

یکی از موضوعات مطرح در خصوص ترکیب مالکیت تئوری نمایندگی در شرکت‌هاست. این تئوری در اصل به مبحث تضاد منافع بین مالکان و مدیران می‌پردازد، تضاد و تعارضی که از دوگانگی و اختلاف بین اهداف مدیران و اهداف سهام‌داران نشأت می‌گیرد. در حالی که هدف اصلی سهام‌داران به حداکثر رسیدن ثروت خود از طریق حداکثر شدن ارزش شرکت است معمولاً دنبال کردن چنین هدفی از سوی مدیران مورد غفلت واقع می‌شود و در نتیجه سهام‌داران نسبت به استفاده بهینه از سرمایه و ثروت خود توسط مدیران دچار تردید می‌شوند (Shelifer&Vishny,1997)

طبق تعریف جنسن و مک‌لینگ “رابطه نمایندگی قراردادی است که ‌بر اساس آن صاحب کار یا مالک، نماینده یا عامل را از جانب خود منصوب و اختیار تصمیم‌گیری را به او تفویض می‌کند”.

در روابط نمایندگی، هدف مالکان حداکثرسازی ثروت است و لذا به منظور دستیابی ‌به این هدف بر کار نماینده نظارت می‌کنند و عملکرد او را مورد ارزیابی قرار می‌دهند.

‌بر اساس تئوری نمایندگی، مالکان یا سهام‌داران که با هدف کسب حداکثر بازده در مقابل ریسک معقول در یک شرکت سرمایه‌گذاری کرده‌اند از طریق انتخاب فرد یا افرادی به عنوان مدیر یا مدیران شرکت اهداف خود را دنبال می‌کنند اما در موارد زیادی به دلیل جدا بودن مالکیت از مدیریت ممکن است اهداف دو گروه یاد شده در یک راستا قرار نداشته باشد. در نتیجه، تلاش‌های مدیران لزوماًً در راستای نیل به اهداف سهام‌داران به کار گرفته نمی‌شود و ‌به این ترتیب نوعی تضاد منافع بین آن ها به وجود می‌آید. این معضل که از سال‌ها پیش مورد توجه سهام‌داران و کارشناسان حوزه مالی و سرمایه‌گذاری قرار گرفته است منجر این امر گردیده که برای حل مشکل از عوامل و ابزارهای انگیزشی استفاده شود. در نتیجه، هزینه هایی از ناحیه مغایرت نتایج عملکرد مدیران و انتظارات سهام‌داران، به‌کارگیری عوامل انگیزشی و استفاده از فرآیندها و سیاست‌های نظارتی برای سهام‌داران ایجاد شده است که از آن ها به عنوان هزینه های نمایندگی یاد می‌شود.

از نظر زمین شناسی تپه های مرجانی ساختار کربنات کلسیمی داشته و طی میلیون‌ها سال بر اثر به روی هم انباشته شدن بقایای موجودات زنده و مرجان های مرده به صورت تپه های عظیم و جزایر مرجانی در آمده اند. به غیر از گونه های مرجانی و جوامع زیستی وابسته به صخره های مرجانی، این اکوسیستم ها تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم بر انواع آبزیان آبهای آزاد و سایر اقلیم های دریایی
می‌گذارند.

‌بنابرین‏ زیستگاه های مرجانی به دلیل داشتن گونه های متنوع و بی شمار بسیار حساس و آسیب پذیرند. با توجه به اینکه بسیاری از موجودات وابسته به زیستگاه های مرجانی در دوره های مختلفی از حیات خود منبع غذایی اصلی ماهیان، سخت پوستان و دیگر گونه های حائز اهمیت اقتصادی محسوب می‌شوند، اما مصون ماندن این موجودات مستلزم حفاظت از اکوسیستم حساس و شکننده مرجان ها است (نیباکن^[۶]، ۲۰۰۰: ۸۳۳-۸۷۹).

به علاوه این جوامع به دلایل مختلفی برای انسان‌ها حائز اهمیت می‌باشند. از جمله این دلایل
می توان به موارد زیر اشاره نمود :

1. 1. حفاظت نوار ساحلی در برابر ضربات مخرب امواج و اثرات منفی طوفانهای دریایی؛

1. 1. تولید موادغذایی و داروئی؛

1. 1. اهمیت داشتن از نظر تنوع زیستی جهانی؛

1. 1. سودرسانی اقتصادی به جوامع محلی؛

1. ارزش تفرجی و تحقیقاتی.

اهمیت ‌مرجان‌ها در حفظ و تداوم بقاء حیات زمین و نیاز بالای آن ها به توجه و حفاظت تا جائی است که سال ۱۹۹۷ میلادی را سال جهانی آبسنگ های مرجانی نامگذاری کردند، و در سال ۲۰۰۳ به دنبال نگرانی های ناشی از سرعت بالای تخریب ‌مرجان‌ها صندوق جهانی سازمان ملل به همراه شبکه جهانیICRAN ، صندوقی را برای حمایت و نگهداری ۲۵۸۰۰۰ کیلومترمربع آبسنگ مرجانی تخریب شده در سال ۲۰۰۰ ایجاد کردند.

آبسنگ های مرجانی جزیره کیش به عنوان با ارزش ترین زیستگاه های حساس محیط زیست دریایی خلیج فارس مستلزم توجه و مراقبت ویژه ای هستند زیرا با توجه به توسعه روز افزون جزیره کیش از جنبه‌های مختلف (اقتصادی ـ توریستی ـ اجتماعی ـ عمرانی ـ فرهنگی ـ افزایش جمعیت و …) و تحت فشار قرار گرفتن زیست بوم های گوناگون به خصوص زیست بوم های دریایی به ویژه اکوسیستم های حساس و آسیب پذیر مرجانی از یک سو و تغییرات اقلیمی گرم شدن کره زمین،
ال نینو، طوفان های مکرر، بلوم جلبکی مضر^[۷] ، سرمای زمستانی، از سوی دیگر و تشدید آلودگی های ناشی از توسعه های کلان منطقه ای مانند اکتشاف نفت، تردد کشتی های بزرگ، جنگ و مانورهای نظامی منطقه ای و ساخت جزایر مصنوعی در خلیج فارس، این اکوسیستم ها را به شدت شکننده ‌کرده‌است.

همچنین بنا بر گزارش شاخص عملکردی محیط زیست^[۸] در سال ۲۰۰۶، رتبه ایران از میان ۱۳۳ کشور جهان با عدد شاخص ۷۰ در مقام ۵۳ قرار گرفته است. در دوره ارزیابی بعدی در سال ۲۰۰۸، رتبه عملکرد محیط زیست ایران با کسب نمره ۹/۷۶ به ۶۷ می‌رسد و در دوره ارزیابی بعدی در سال ۲۰۱۰ نیز محیط زیست ایران با کسب امتیاز اندک ۶۰ به رتبه ۷۸ تنزل یافته است و در آخرین دوره ارزیابی در سال ۲۰۱۲ نیز با کسب امتیاز ۷۳/۴۲ به رتبه ۱۱۴ جهان تنزل یافته است. انتشار این آمارهای رسمی این نکته را به ذهن متبادر می‌کند که بازیگران عرصه محیط زیست ایران اعم از توده های مردم، جامعه دانشگاهی، بنگاه های اقتصادی و در رأس همه دولت در زمینه حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از گسترش تخریب و آلودگی آن ناموفق بوده اند.

رشد بی رویه جمعیت، توسعه شهرنشینی، ظهور فن آوری های نوین، توسعه انواع فعالیت های صنعتی، زیربنایی و تغییر در عادات و الگوهای مصرف از یک سو و محدودیت های استفاده از منابع طبیعی از سوی دیگر، علاوه بر به وجود آوردن انواع معضلات پیچیده در کیفیت زندگی انسان، موجبات بروز انواع ناسازگاری های زیست محیطی و اجتماعی شده است و به نظر می‌رسد نگرش صرف فنی و مهندسی نتوانسته است کارآمدی بهینه ای در حل مشکلات محیط زیستی به همراه داشته باشد. به عبارت دیگر باید گفت که بسیاری از مشکلات محیط زیستی برآیندی از مؤلفه‌ های اکوسیستمی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، فنی و قانونی می‌باشند که دستیابی به هدف غائی توسعه پایدار در گرو توجه و بررسی همه جانبه این پارامترها است. رویکرد سیستمی به محیط زیست نگرش پیشگیرانه را با نگاه درمانی جایگزین می‌کند که مطمئنا دارای بازده بهتری به لحاظ جمیع ابعاد خواهد داشت.

با توجه به مطالب فوق می توان دریافت که مدیریت محیط زیست با سه چالش مهم روبرو است.

1. 1. حوزه مدیریت بسیار وسیع و متغیر است.

1. 1. سازمان‌های دیگر در محدوده سازمان مدیریت محیط زیست وجود دارند که مستقلا مدیریت می‌شوند.

1. سازمان مدیریت محیط زیست به طور مستمر در معرض تهدیدهای برون سازمانی است و از فرصت‌های برون سازمانی کمی برخوردار است.

با توجه به خصوصیات فوق الذکر، چنین سازمانی را نمی توان با روش مدیریت اجرائی مدیریت نمود و راهی جز روش مدیریت راهبردی برای مدیریت محیط زیست وجود ندارد. به همین علت نوع برنامه ریزی محیط زیست نیز باید از نوع راهبردی باشد.

برنامه ریزی راهبردی، مدیریت راهبردی را در موارد زیر یاری می‌دهد :

1. 1. فائق آمدن مؤثر بر مقتضیات آتی؛

1. 1. ارائه فرصت به موقع برای تصحیح خطاهای اجتناب ناپذیر؛

1. کمک به اعمالی که برای رسیدن به آینده مطلوب باید انجام شود.

ضرورت داشتن برنامه ریزی راهبردی برای محیط زیست از آنجا ناشی می شود که بر طبق اصل پنجاه قانون اساسی کشورمان باید محیط زیست را برای حیات اجتماعی رو به رشد نسل آینده حفظ کنیم و لذا نیاز به برنامه ریزی بلندمدت اجتناب ناپذیر است. لذا ضرورى است با استفاده صحیح و مؤثر از برنامه ریزی و مدیریت راهبردی به عنوان مهمترین ارکان سیستم های مدیریتی و همچنین به لحاظ نقش پیش گیرنده آن، قبل از بروز زیان هاى جبران ناپذیر ناشى از بین رفتن این
اکوسیستم هاى زیبا نسبت به ارائه یک مدل برنامه ریزی راهبردی به منظور مدیریت و حفظ و نگهداری این منابع ارزشمند اقدام نمود.

۱ ـ ۴٫ فرضیات و سوالات پژوهش

جهت تدوین برنامه راهبردی مدیریت محیط زیست جزیره کیش (مورد مطالعه آبسنگ های مرجانی) بایستی بر چه نکاتی تأکید شود؟

۱ ـ ۵٫ اهداف اساسی از انجام تحقیق

• • ارتقا سطح آگاهی عمومی نسبت به ارزش های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی
    اکوسیستم های مرجانی.

• • ترویج برنامه های آموزشی در جهت تغییر رفتار عامه مردم به منظور ترویج شیوه هایی پایدار در جهت حفاظت از محیط زیست.

• • توسعه مداوم ابزارها و مهارت‌ها با مشارکت جوامع محلی و داوطلبان به منظور نظارت، حفاظت و مدیریت مناطق مرجانی.

• • توانمندسازی و مشارکت جامعه در جهت حفاظت از محیط زیست.

• • بهبود مدیریت منطقه ای.

• • توسعه و بهره برداری پایدار از اکوسیستم های مرجانی از طریق مشارکت با پژوهشگران، سازمان ها و ‌دولت‌های‌ منطقه ای و فرامنطقه ای.

۲-۱۵ جمع بندی

توانایی پردازش اطلاعات زمانی مرکز اصلی سازماندهی مؤثر رفتار است. زمان محصول پردازش‌های تجارب هشیار است که به انسان و سایر موجودات این اجازه را می‌دهد که به طور انطباقی خود را سازماندهی کند و رفتارش را به طور مدوام و در ارتباط با محیط تنظیم کند (میکن، ۱۹۸۵). عوامل روانشناختی و شناختی زیادی می‌تواند بر ادراک زمان تاثیر گذارد. از مهمترین این عوامل شناختی نقش حافظه‌کاری است. حافظه‌کاری سیستمی با ظرفیت محدود است که اغلب به عنوان مکانیسمی که مسئول ذخیره موقت اطلاعات در حافظه جهت استفاده برای عملیات ذهنی دیگر در نظر گرفته می‌شود. در این پژوهش از روش بازتولید زمانی برای سنجش زمان استفاده شد. این روش قابلیت بررسی رابطه حافظه‌کاری و ادراک زمان را دارا است زیرا آزمودنی باید طول بازه زمانی را در حافظه‌کاری حفظ کند تا بتواند آن را بازتولید نماید. با توجه به ادبیات پژوهش، نقش حافظه‌کاری در ادراک زمان محرز شده است. با این وجود، تحقیقات اندکی دررابطه با کودکان انجام گرفته است.

فصل سوم

روش پژوهش

۳-۱- مقدمه

بعد از مرور ادبیات پژوهش ‌در مورد متغیرهای مورد نظر، در این فصل با عنوان روش‌شناسی پژوهش، مواردی از قبیل طرح کلی پژوهش، آزمودنی‌ها، روش اجرا، ابزار اندازه‌گیری ادراک زمان و روش تجزیه و تحلیل داده ها ارائه می‌شود.

۳-۲- طرح کلی پژوهش

یافتن رابطه علت و معلولی یکی از هدف‌های مهم در علم به شمار می‌آید. پژوهش آزمایشی روشی است که به منظور بررسی روابط علت-معلولی طراحی شده است. این روش، پژوهش ما را قادر به شناسایی روابط علی می‌سازد؛ زیرا به ما این امکان را می‌دهد تحت شرایط کنترل شده، اثرات تغییر نظام دار یک یا چند متغیر را مشاهده کنیم. روش آزمایشی، به سبب توانایی در شناسایی علیت، روش علمی در حل مسئله به شمار می‌آید (دلاور، ۱۳۸۷). پژوهش حاضر جزو مطالعات آزمایشی است که در آن به بررسی تاثیر ظرفیت حافظه‌کاری کودکان پیش‌دبستانی بر پردازش زمان پرداخته شده است. طرح کلی پژوهش در جدول زیر نشان داده شده است.

جدول ۳-۱٫ طرح کلی پژوهش

گروه ها

تکلیف منفرد

تکالیف دوگانه

ظرفیت حافظه کاری بالا

۷۰۰

۳۰۰۰

۳۰۰۰

T₁
T₂
T₃

ظرفیت حافظه کاری بالا

T₁
T₂
T₃

۳-۳ جامعه آماری

جامعه مورد مطالعه در این پژوهش کلیه دانش‌آموزانی تشکیل می‌دهند که در سال تحصیلی ۹۲-۱۳۹۱ در مقطع پیش‌دبستانی منطقه ۱۶ تهران مشغول به تحصیل بودند.

۳-۴ روش نمونه گیری

روش نمونه گیری این پژوهش به صورت در دسترس– تصادفی بوده است. در مرحله اول، از منطقه ۱۶ تهران به صورت در دسترس دو مدرسه پسرانه و دو مدرسه دخترانه انتخاب شد. در مجموع، چهار مدرسه انتخاب شد. در مرحله بعدی، دانش‌آموزان به صورت تصادفی انتخاب شدند و وارد مرحله غربالگری شدند. در مرحله غربالگری از آزمون‌های شناختی CANTAB برای سنجش ظرفیت حافظه‌کاری استفاده شد و انتخاب آزمودنی‌ها تا تکمیل شدن گروه ها ادامه یافت و در‌ نهایت از ۱۰۸ دانش‌آموز، ۲۴ دانش‌آموز (۱۲ دختر) برای گروه ظرفیت حافظه‌کاری بالا و ۲۵ دانش‌آموز (۱۳ دختر) برای گروه ظرفیت حافظه‌کاری پایین انتخاب شدند.

۳-۵ ابزار های گردآوری اطلاعات

۳-۶-۱ آزمون‌های شناختی CANTAB

CANTAB دربر گیرنده مجموعه‌ای از آزمون‌های نوروسایکولوژی است. این آزمون‌ها مستقل از زبان و فرهنگ بوده و روش مؤثری برای ارزیابی شناختی فراهم می‌کنند. به طور کلی، این مجموعه شامل ۲۴ آزمون است که به صورت انفرادی و با بهره گرفتن از مانیتور لمسی اجرا می شود. این آزمون ها به ۷ گروه طبقه بندی می‌شوند:

۱- آزمون‌هایی برای آشنایی

۲- آزمون‌های حافظه بینایی

۳- آزمون‌های عملکردهای اجرایی، حافظه کاری و برنامه ریزی

۴- آزمون‌های توجه

۵- آزمون‌های حافظه کلامی- معنایی

۶- آزمون‌های کنترل پاسخ و تصمیم گیری

۷- سایر آزمون‌ها

در پژوهش حاضر از چهار آزمون CANTAB استفاده شد.

آزمون (MOT^[126]) و آزمون (B/LC^[127])، دو آزمون متعلق به گروه اول هستند که تنها به دلیل آشنایی آزمودنی‌ها با نحوه استفاده از رایانه و اجرای آزمون‌ها مورد استفاده قرار گرفتند.

تصویر۳-۱: شمایی از آزمون MOT

تصوبر۳-۲: شمایی از آزمون B/LC

برای ارزیابی و بررسی حافظه‌کاری از دو آزمون SSP و SWM که متعلق به سومین گروه از آزمون‌های CANTAB هستند، بهره گرفته شد.

۳-۵-۱-۱ آزمون SSP^[128]

آزمون SSP نسخه کامپیوتری آزمون کرسی بلوک^[۱۲۹] است که ظرفیت حافظه‌کاری را ارزیابی می‌کند. این آزمون برای سنجش و اندازه‌گیری عملکرد منطقه پیشانی سر است.

تصویر۳-۳: شمایی از آزمونSSP

در هر مرحله از آزمون تعدادی از مربع ها تغییر رنگ می‌دهند و پس از آن یک صدا ارائه می‌شود و پس از شنیده شدن صدا از آزمودنی خواسته می‌شود تا مربع‌های تغییر رنگ‌یافته را مشخص کند. شروع آزمون با تغییر رنگ دو مربع شروع می‌شود و تا ۹ مربع ادامه دارد. در هر مرحله ۳ توالی ممکن وجود دارد؛ اگر آزمودنی بلافاصله در همان ارائه اول پاسخ درست دهد وارد مرحله بعدی می‌شود و نیازی به اجرای دو توالی دیگر نیست؛ اما اگر آزمودنی نتواند هیچ یک از این سه توالی را به درستی انجام دهد، آزمون به پایان می‌رسد.

شکل۲- ۴: ساختار کلان مدل شاخص رضایت مشتری در کشور سوئد

ویژگی و شاخصه مهم این مدل جامعیت آن ، استفاده از آن جهت ارزیابی کیفیت در یک مقیاس وسیع و امکان مرتبط ساختن کیفیت با رفتار مشتری می‌باشد.پس از سوئد این مدل در آمریکا بسیار مورد توجه قرار گرفت ، سپس محققان اروپایی هم از این مدل تبعیت کرده و آن را مورد استفاده قرار دادند، در حال حاضر فقط در شاخص های رضایتمندی با هم تفاوت دارند. این مدل یک مدل مفهومی است م تأکید بر محاسبات همگن سازی شاخص های انتظاری مشتریان و ایجاد قضاوت بر اساس سیستم شهودی یا احساسی مصرف کنندگان و مشتریان دارد.عوامل زیادی مانند عوامل موجود در شکل ۳ بر رضایت مشتری تاثیرگذار است که در این مدل به صورت روابط علت و معلولی مورد توجه و بررسی قرار می گیرند.بعضی از این عوامل به عنوان عامل اصلی رضایت مشتری و برای بعضی دیگر مجموعه ای از خصوصیات اولیه یا خصوصیات ضروری در نظر گرفته می شود. .(همان منبع )

ویژگی‌های مدل فورنل:

۱-جامعیت آن

۲-امکان استفاده از آن جهت ارزیابی کیفیت در یک مقیاس وسیع

۳-امکان مرتبط ساختن کیفیت با رفتار مشتری

۲-۵-۳ مدل اسکمپر

مهمترین موضوع در مدل کانو ایجاد خلاقیت و نوآوری در ارائه خدمت به مشتری بود.دکتر اسبورن تحقیقات گسترده ای به منظور بررسی مبانی ابتکارات ، اختراعات و اکتشافات انجام داد و ‌به این نتیجه رسید که تمام نوآوری ها بر ۷ پایه به شرح جدول زیر استوار است که بر اساس سوال، ایده و انگیزه ایجاد می شود و کلید رمز موفقیت آن بر پایه ی سوالات شش گانه ۵W-1H قرار دارد. .(همان منبع )

۲-۵-۴ مدل سرکوال

این مدل در اوایل دهه ۸۰ میلادی توسط پاراسورامن و همکاران معرفی شد. در این مدل رضایت مشتریان از کیفیت خدمات ارائه شده سنجیده می شود.در این مدل پرسشنامه ای طراحی شده است که شامل ۲۲ معیاری بود که گیرندگان خدمات و مشتریان در ‌گروه‌های کانونی تشکیل شده توسط این گروه محقق ، جهت ارزیابی کیفیت خدمات به کار می بردند، این ۲۲ پرسش ، ۵ جنبه مختلف خدمات کیفیت را شامل می شد و در سال ۸۸ میلادی جنبه دیگری نیز به آن اضافه شد که برخی از جنبه ها و ابعاد مدل سرکوال عبارتند از:

محسوس ها: شامل وسایل فیزیکی، تجهیزات، ظاهر کارکنان و وسایل ارتباطی به لحاظ ظاهری

قابلیت اطمینان: توانایی انجام خدمات تعهد شده با دقت کامل و قابل اطمینان

پاسخ گوئی: شامل رغبت کمک به مشتری و فراهم کردن فوری خدمات

تضمین: شامل دانش و نزاکت کارکنان و توانایی آنان در القای اعتماد به درستی خدمات

همدلی: شامل توجه اختصاصی که شرکت برای مشتریان ویژه ی خود فراهم می‌کند.

بهبود: شامل توانایی سازمان در اصلاح مشکلات به وجود آمده احتمالی

مدل سرکوال از ۲ قسمت تشکیل شده:

قسمت اول اندازه گیری انتظارات مشتریان که از ۲۲ پرسش تشکیل شده و به منظور شناسایی انتظارات مشتری در ارتباط با یک خدمت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

قسمت دوم اندازه گیری دریافت مشتری، که این قسمت نیز دارای ۲۲ پرسش مانند پرسش های قسمت اول است و برای اندازه گیری ارزیابی مشتری توسط یک سازمان به کار گرفته می شود. (ضیائی،۱۳۹۱)

محدودیت های مدل سرکوال:

انتقادات زیادی نیز به مدل سرکوال وارد شده است و مهمترین آن اینکه این مدل صرفا جهت اندازه گیری رضایت مشتریان از خدمات ارائه شده توسط شرکت ها به کار می‌آید و روش مطلوبی برای رضایت سنجی از محصولات نمی باشد.این مدل وارد جزئیات نمی شود و به صورت کلی و کلان به رضایت سنجی می پردازد.(همان منبع)

۲-۶ شاخص رضایت مشتری

تمایل وسیعی در بین کشورهای توسعه یافته و رو به توسعه وجود دارد که شاخص رضایت مشتری (CSI) را برای سطح خرد (بنگاه) و ملی و بین‌المللی تعریف نمایند و صنایع و بنگاه های خود را با ان مبنا مورد ارزیابی قرار دهند.(کاوسی، ۱۳۸۴)

اهمیت این شاخص تا انجاست که این کشورها این معیار را نه تنها برای سازمان و صنایع مختلف بلکه به صورت ملی مورد برسی قرار داده و جایگاه شاخص ملی رضایت مشتریان را هم بهای تولید نا خالص ملی می دانند و از نتایج آن در برنامه ریزی های راهبردی خرد و کلان بهره می‌برند.(همان منبع )

جدول الگوهای مختلفی که توسط دانشمندان و مراکز مطالعاتی کشورها در این زمینه ارائه شده را تشریح می‌کند که در ادامه برخی از آن ها را تشریح می‌کنیم. .(همان منبع )

۲-۶-۱ شاخص ملی رضایت مشتری امریکا(ACSI)

یکی از مهمترین شاخص های رضایت مشتری از کیفیت کالاها و خدمات عرضه شده که با بهره گرفتن از مدل های علی معلولی و پیامدها توسعه یافته اند، شاخص رضایت مشتری آمریکا می‌باشد.این مدل علاوه بر ارائه مقادیر پارامترهای میانگین و پراکندگی برای متغیر رضایت مشتری و علل آن برای یک سازمان، به ارزیابی تاثیر متغیرها بر یکدیگر نیز می پردازد.این مدل شامل تعدادی متغیر پنهان می‌باشد که به وسیله چند شاخص قابل اندازه گیری و از طریق نظرسنجی مشتریان محاسبه می شود.اعتبار این شاخص به دلیل محاسبه درون سنجی از روابط علی و معلولی ارتقا می‌یابد.هم چنین رضایت مشتری از جمله متغیرهایی است که با بهره گرفتن از چند شاخص قابل اندازه گیری محاسبه می شود (همان منبع )

این رویکرد چند شاخصه است و شاخص های مورد نظر شامل رضایتمندی کل، تلقی مشتری از کیفیت محصول یا خدمت در قیاس با انتظارات او وکیفیت محصول یا خدمت دریافتی در قیاس با محصول یا خدمت ایده آل مشتری می‌باشند.(شکل ۵) (همان منبع)

شکل۲- ۵: مدل اصلی ASCI

متغیر های شش گانه پنهان مستقیما قابل اندازه گیری نیستند و هریک از آن ها به کمک معیارهای متعدد که در شکل بالا مشخص شده است ارزیابی می‌شوند. (همان منبع )

جدول ۳ شاخص های مدل ACSI را که برای اندازه گیری متغیرهای پنهان مورد استفاده قرار می گیرند نشان می‌دهد.با بهره گرفتن از نظریات مشتریان سازمان در خصوص هریک از معیارها، وضعیت ان مشخص می شود.با بهره گرفتن از داده های جمع‌ آوری شده مقدار شاخص رضایت مشتری محاسبه می شود.

۲-۶-۲ مدل شاخص ملی رضایت مشتری اروپا(ECSI)

فقدان اطلاعات معتبر که به صورت منظم در طی زمان نمایانگر استنباط مشتریان از عملکرد

کیفی سازمان ها در اغلب بخش های اقتصادی قاره اروپا می‌باشد.به عنوان انگیزه اصلی جهت تدوین شاخص رضایت مشتری در اروپا معرفی شده است.از سوی دیگر الزامات مدل تعالی EFQM عامل بعدی در تلاش سازمان های اروپایی جهت اندازه گیری رضایت مشتریان به شمارمی رود(همان منبع)

شکل۲- ۶: مدل شاخص رضایت مشتری در اروپا (Ecsi)

این مدل که در شکل نشان داده شده، یک مدل ساختاری است که شامل تعدادی متغیر پنهان می‌باشد و ساختار کلی آن با مدل ACSI یکسان است. در این مدل، با ۷ متغیر پنهان مواجه هستیم.(همان منبع )

این مؤلفه ها عبارتند از:

۱-تصویرسازمانی عرضه کننده

۲-انتظارات مشتری

۳-تلقی مشتری از کیفیت محصول