*متفاوت بودن حروف لاتین بر روی ستون­ها نمایانگر اختلاف معنی دار در سطح ۵% احتمال می­باشد ( ۰۵/۰ >р).
شکل ۴- ۳: نمودار درصد کشیدگی فیلم­های نشاسته تاپیوکا با غلظت­های مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم.
^*متفاوت بودن حروف لاتین بر روی ستون­ها نمایانگر اختلاف معنی دار در سطح ۵% احتمال می­باشد ( ۰۵/۰ >р).
شکل ۴- ۴: نمودار مدول یانگ فیلم­های نشاسته تاپیوکا با غلظت­های مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم.
^*متفاوت بودن حروف لاتین بر روی ستون­ها نمایانگر اختلاف معنی دار در سطح ۵% احتمال می­باشد ( ۰۵/۰ >р).
۴-۳- بررسی اثر نانو دی اکسید تیتانیوم بر خواص فیزیکوشیمیایی فیلم­های تاپیوکا
۴-۳-۱- قابلیت میزان جذب آب
شکل­ ۴-۵ ، قابلیت میزان جذب آب را برای فیلم­های نشاسته تاپیوکا حاوی نانو دی اکسید تیتانیوم را نشان می دهد. با توجه به نتایج شکل­ ۴-۵، با اضافه کردن نانو ذرات در فیلم­های نشاسته تاپیوکا میزان جذب آب از ۶۴/۴ تا ۱۸/۲ (گرم آب به ازای هر گرم ماده خشک)، به طور معنی داری (۰۵/۰p<) کاهش می­یابد. در این تحقیق نانو ذرات به دلیل اندازه خیلی کوچک­شان به آسانی می­توانند فضاهای خالی ماتریکس فیلم خلل و فرج دار را پر کنند لذا پخش آسان آب یا رطوبت مشکل می­ شود، در نتیجه سبب کاهش خاصیت آبدوستی فیلم­های نشاسته تاپیوکا، می­ شود. بر اساس مطالعات گزارش شده، که افزایش محتوی نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم در فیلم سبب افزایش باندهای هیدروژن بین دی اکسید تیتانیوم و اجزای ماتریکس است بنابراین، مولکول­های آب آزاد، در تعامل شدید با اجزای فیلم­های نانو بایو کامپوزیت نیستند ]۲۹[. محمدی نافچی و همکاران در سال ۲۰۱۲، نیز برای فیلم ژلاتین یا نشاسته با افزودن نانو دی اکسید روی کاهش جذب آب را نتیجه گرفتند، زیرا نتایج تجربی بیانگر آنست، زمانی که نانو ذرات (اکسید روی) به محتوای فیلم افزوده شد، پیوند هیدروژنی بین ZnO و اجزای ماتریس تشکیل گردید ]۷۲[.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

شکل ۴- ۵: میزان جذب آب فیلم­های نشاسته تاپیوکا، با غلظت­های مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم.
*متفاوت بودن حروف لاتین بر روی ستون­ها نمایانگر اختلاف معنی دار در سطح ۵% احتمال می­باشد ( ۰۵/۰ >р).
۴-۳-۲- حلالیت در آب
حلالیت در آب یک فاکتور مهم در تعریف کاربردهای ممکن برای فیلم های بایو پلیمر کامپوزیت است. بیشتر بایو پلیمرها در حالت طبیعی خود به رطوبت حساس و محلول در آب هستند که می­توان با روش­های مختلف مانند گنجانده شدن اجزای چربی از منشاء خوراکی در فیلم، کامپوزیت پروتئین– چربی، استفاده از نانو ذرات با ایجاد پیوند های عرضی حلالیت را کاهش داد ]۷۶[.
همان گونه که از نتایج شکل ۴- ۶، مشخص است با اضافه کردن ذرات نانو دی اکسید تیتانیوم در فیلم­های نشاسته تاپیوکا، حلالیت فیلم­ها از ۷۵/۲۴ تا ۱۲/۱۱ درصد به طور معنی داری (۰۵/۰p<) کاهش می­یابد. جذب رطوبت به دلیل گروه ­های هیدروکسیل موجود در نشاسته است که با آب پیوند برقرار می­ کند. در این تحقیق با افزودن نانو ذرات در ماتریکس بایوپلیمر گروه ­های هیدروکسیل قابل دسترس برای مولکول های آب کاهش پیدا می­ کنند. در نتبجه سبب کاهش خاصیت آبدوستی فیلم­های نشاسته تاپیوکا می­شوند.
تانگ^[۳۰] و همکارانش (۲۰۰۷) پیشرفت­های اساسی در مقاومت آب نشاسته / فیلم­های قابل تجزیه زیستی نانو Sio2 / PVOH گزارش داده­اند که نتایج حاصل از این پژوهش نیز با نتایج آن­ها کاملا مشابه است. انحلال­پذیری پایین آب ویژگی مطلوبی برای بسته­بندی مواد غذایی است. چون فیلم­های بسته­بندی با چنین ویژگی می­توانند در برابر شرایط با رطوبت بالا مقاوم باشند. در این تحقیق با افزودن نانو دی اکسید تیتانیوم در ماتریکس پلیمر گروه های هیدروکسیل قابل دسترس برای مولکول­های آب کاهش پیدا می­ کنند در نتیجه سبب کاهش خاصیت آبدوستی فیلم­های نشاسته تاپیوکا می­ شود ] ۹۹[.
شکل ۴- ۶: میزان حلالیت در آب فیلم­های نشاسته تاپیوکا، با غلظت­های مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم.
*متفاوت بودن حروف لاتین بر روی ستون­ها نمایانگر اختلاف معنی دار در سطح ۵% احتمال می­باشد ( ۰۵/۰ >р).
۴-۴- بررسی اثر نانو دی اکسید تیتانیوم بر خواص ممانعتی فیلم­های تاپیوکا
۴-۳-۱- تعیین میزان نفوذ پذیری به بخار آب
یکی از مهمترین عملکرد­های بسته بندی غذا، جلوگیری و یا به حداقل رساندن انتقال رطوبت بین غذا و محیط اطراف است. سپس نفوذ پذیری بخارآب باید به کمترین حد ممکن برسد، تا محیط بسته بندی غذا بهینه سازی شده و عمر بالقوه محصول غذایی بر روی قفسه­ی مغازه­ها افزایش یابد ]۴۲[. شکل­ ۴-۷، نشان دهنده نفوذپذیری نسبت به بخار آب فیلم­های تاپیوکا، با درصدهای مختلف از نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم می­باشد. بعد از اضافه کردن نانو ذرات کاهش قابل توجه­ای در میزان نفوذ پذیری به بخار آب ایجاد شد که می­توان به مقاومت بیشتر از نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم در مقایسه با ماتریکس بایوکامپوزیت نسبت داد. بنابراین تلفیقی از نانو ذرات به ماتریکس یک مسیر غیر مستقیم برای عبور از میان مولکول­های آب را ایجاد می­ کند ]۱۰۳[. این کاهش نفوذ در فیلم های نشاسته تاپیوکا ساپورت شده با نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم را می­توان بر اساس مدل نیلسن^[۳۱] (۱۹۶۷)، مسیرهای پیچشی و غیر مستقیم توضیح داد. بازدارندگی ضعیف نسبت به بخار آب از عیب­های اساسی فیلم­های پلی ساکاریدی به حساب می ­آید به علت ماهیت آبدوست پلی­ساکارید­ها، فیلم­های حاصل از آن نفوذ پذیری بالایی نسبت به بخار آب دارد این حساسیت نسبت به رطوبت باعث ایجاد تغییر در خواص کاربردی فیلم پلی ساکاریدی در شرایط محیطی مختلف شده و در نتیجه کاربرد فیلم­های پلی ساکاریدی در شرایط مختلف (به ویژه در رطوبت­های نسبی بالاتر) را محدود می­سازد ] ۶ و ۷۸[. هنگامی که نانو ذره در ماتریکس پلیمری وجود دارد ، یک ملکول آب باید مسیر پیچیده تری را نسبت به ترکیب خالص پلیمر طی کند تئوری که توسط ﺛلن بیان شد ]۱۰۱[.
همان طور که در شکل­ ۴-۷، مشاهده می­کنیم خاصیت نفوذپذیری با افزایش غلظت نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم از ۳۷/۶ تا ۹۵/۲ ، کاهش یافت. نانو ذرات به دلیل اندازه خیلی کوچکشان به آسانی می­توانند فضاهای خالی ماتریکس فیلم خلل وفرج دار را پر کنند لذا پخش آسان آب یا رطوبت مشکل می­ شود ]۳۱ و ۱۰۰[. ضمن این که مسیر پیچ در پیچ اطراف لایه های نانو، مولکول های نفوذ کننده را وادار می­ کند که از یک مسیر طولانی از میان فیلم عبور کنند ]۹۳[.
شکل ۴- ۷: میزان نفوذ پذیری به بخار آب فیلم­های تاپیوکا با غلظت­های مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم
*متفاوت بودن حروف لاتین بر روی ستون­ها نمایانگر اختلاف معنی دار در سطح ۵% احتمال می­باشد ( ۰۵/۰ >р).
۴-۴-۲- نفوذ پذیری نسبت به بخار اکسیژن
نفوذپذیری نسبت به گاز و ترکیبات فرار آروما در فیلم های پلی ساکاریدی تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد: نسبت نواحی­کریستالی به نواحی­آمورف، میزان تحریک زنجیره­های پلیمری و میزان برهم­کنش­ها بین­گروه ­های­ عملگرای ­پلیمر ­و ­مولکول­های ­گاز­ و ­ترکیبات ­فرار­ در ­نواحی ­آمورف ]۴۹[. فیلم­های بایوپلیمری به دلیل وجود تراکم و فشردگی بالا بین زنجیره ها، وجود مقدار زیاد پیوندهای هیدروژنی، وجود حالت نیمه کریستالی، بازدارندگی عالی در مقابل اکسیژن دارند و همین امر استفاده از آن را در بسته بندی میوه ها و سبزی ها جهب کاهش سرعت تنفس و افزایش ماندگاری میسرمی­سازد
در این تحقیق همانطور که در شکل ۴-۸، نشان داده شده است در فیلم های نشاسته تاپیوکا ساپورت شده با نانوذرات، با افزایش غلظت نانو دی اکسید تیتانیوم، میزان نفوذپذیری به اکسیژن(OP) از ۴۵/۴ تا ۳۸/۱، [cm³μm/(m² -day)]، کاهش معنی دار پیدا می­ کند. این نتیجه با نتیجه به دست آمده از کار زپا^[۳۲] و همکاران در سال ۲۰۰۹، مطابقت داشت. آن ها اثر پلاستیسایزر را را بر ویژگی ممانعتی گاز اکسیژن در فیلم زیست تخریب پذیر نشاسته به همراه نانو ذرات رس بررسی کردند و نشان دادند که نفوذپذیری اکسیژن در رطوبت نسبی ۵۰% درفیلم ها با پلاستیسایرز بالاتر است نسبت به فیلم خالص. که این روند را به افزایش در تحرک زنجیره­ای پلیمری درحضور پلاستیسایزر نسبت دادند. از طرفی مشاهده کردند با افزایش نانو رس در ماتریکس نفوذپذیری به اکسیژن کاهش پیدا می­ کند. پرکننده ها می توانند به عنوان موانع نفوذ ناپذیر در حرکت مولکول­های اکسیژن مطرح شوند. همچنین لایه های سیلیکات می­توانند به عنوان یک مانع نفوذ ناپذیر به حرکت­ مولکول­های- اکسیژن ­و­ همچنین ­اثر ­زیادی­ به ­ویژگی­های انتقال داشته باشد ]۱۰۴[.
شکل ۴- ۸: میزان نفوذ پذیری به اکسیژن فیلم­های تاپیوکا با غلظت­های مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم
*متفاوت بودن حروف لاتین بر روی ستون­ها نمایانگر اختلاف معنی دار در سطح ۵% احتمال می­باشد ( ۰۵/۰ >р).
۴-۵- مشخصه­های رنگی
مشخصه­های رنگی مربوط به فیلم­های نشاسته تاپیوکا بدون نانو و حاوی نانو دی اکسید تیتانیوم در جدول ۴-۲، آمده است. همانگونه که از ظاهر فیلم ها نیز مشخص بود با اضافه شدن ذرات نانو به بافت فیلم­ها روشنایی(L*) آن­ها به صورت معنی داری (۰۵/۰ > р) کاهش می­یابد. همچنین اضافه شدن این نانو ذرات شاخص زردی(b*) را به میزان قابل توجهی افزوده ولی تاثیر زیادی بر شاخص قرمزی-سبزی (a*) ندارد. با افزایش غلظت نانو ذرات، رنگ فیلم­های نشاسته تاپیوکا حاوی نانو ذرات به صورت معنی داری (۰۵/۰ > р) رو به قرمزی ( فاکتور a* ) و زردی ( فاکتور b* ) افزایش داشتند.
جدول ۴- ۲: پارامترهای رنگ سنجی از فیلم نشاسته تاپیوکا با غلظت­های مختلف نانو دی اکسید تیتانیوم.

همکاری میان سازمان ها و تأمین کنندگان توأم با مذاکراتی به شکل برنده- برنده

توجه اندک به تسهیم منافع و مخاطرات

اهمیت یافتن تسهیم منافع و مخاطرات

تمرکز کوتاه مدت، توجه اندک به موفقیت متقابل بلندمدت

تمرکز بلندمدت، در جستجوی موفقیت متقابل بلندمدت

تأکید بر هزینه و تحویل محصول، توجه اندک به ارزش افزوده

توجه جدی به خلق ارزش افزوده

ارتباطات محدود

ارتباطات گسترده

برقراری اندکی تعامل بین تولیدکنندگان تجهیزات اصلی و تأمین کنندگان فعال در لایه های سوم به بعد

برقراری تعاملات مناسب بین تولیدکنندگان تجهیزات اصلی و تأمین کنندگان لایه های مختلف

۲-۲-۳) پیش نیازهای استقرار سیستم یکپارچگی
استقرار نظام یکپارچگی، مستلزم برآورده شدن پیش نیازهای مختلفی است. در این بخش سه پیش نیاز محوری که زمینه ساز ایجاد نظام همکاری پایدار است، ذکر می گردد. اولین نکته ای که باید بدان توجه نمود این است که برقراری روابط همکاری، ماهیتا مستلزم تخصیص منابع قابل توجهی توسط شرکت ها است. این امر سبب می شود که همه روابط بین شرکت ها را نتوان یر پایه ی یکپارچگی بنا نمود. بنابراین، مدیران باید پیش از استقرار زنجیره تامین یکپارچه، تصمیمات مقتضی را در ارتباط با انتخاب روابطی که می تواند با بهره گرفتن از استراتژی یکپارچگی بیشترین بازدهی را برای شرکت ها فراهم نماید، اتخاذ کنند. در ارزیابی فرصت های یکپارچگی، سازمان باید در برقراری یک ارتباط نزدیک و عمیق تمرکز کند نه اینکه به دنبال یکپارچگی با همه باشد. بنابراین، مدیران بایستی براساس انتظارات خود از منافع و همچنین ریسک روابط با شرکای مختلف، سازمان هایی را که بیشترین تناسب را با کسب و کارشان دارند به عنوان شریک برگزینند. وجود ارتباط و آشنایی دیرین با سازمان، امکان به اشتراک گذاری دارایی های مالی، قابلیت های فنی، نیروی انسانی و ماشین آلات مورد نیاز، امکان استفاده از شایستگی ها و توانمندی های منحصر به فرد و دسترسی به بازار از جمله معیارهای انتخاب شریک به شمار می روند (Matopoulos et al.., 2007,). دومین پیش نیاز استقرار نظام یکپارچگی، انتخاب فعالیت هایی است که شرکت ها در خصوص آنها به هماهنگی می پردازند. از آنجایی که همه فعالیت ها به یک میزان نیازمند برقراری روابط نزدیک و درگیر شدن در شرکت های یکپارچه نیستند، ضروری است فعالیت های خاصی که نیازمند یکپارچگی میان شرکت هاست انتخاب گردند. تدارکات، مدیریت موجودی، طراحی محصول و توسعه محصول جدید، برنامه ریزی تولید، امور سفارش، حمل و نقل/ توزیع، فروش، مدیریت تقاضا و خدمت رسانی به مشتریان برخی از فعالیت های زنجیره تامین هستند که شرکاء در انجام آنها با به صورت یکپارچه عمل می نمایند (Simatupang and Sridharan, 2002). جدول شماره ۲-۵ منافع ایجاد یکپارچگی در زمینه فعالیت های مختلف زنجیره تامین را نشان می دهد. سازمان ها باید فعالیت هایی را جهت یکپارچگی برگزینند که بیشترین منفعت را برایشان دربر داشته باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

جدول۲-۵) منافع یکپارچگی زنجیره تامین ( منبع: Matopoulos et al.., 2007)

فعالیت های زنجیره تامین

منافع یکپارچگی

تدارکات

صرف زمان کمتر جهت جستجوی تامین کنندگان و برگزاری مناقصات جدید
تسهیل در مدیریت تامین کنندگان به علت تعداد کمتر آنها
ثبات بیشتر قیمت ها

مدیریت موجودی

نگهداری موجودی کمتر
استفاده بیشتر از دارایی ها

طراحی محصول و توسعه محصول

بسیاری از تبلیغات کشور را می‌توان نام برد که عملا به دلیل روش غلط تبلیغ، خود شرکت تبلیغ‌کننده از تبلیغ خود سود نمی‌برد بلکه، شرکت‌های رقیب از این موضوع سود می‌برند و شرکت تبلیغ‌کننده هیچ‌گاه به این موضوع پی نبرده است چرا که هرگز تبلیغات خود را از نظر اثربخشی مورد مطالعه قرار نداده است. اندازه‌گیری و ارزیابی اثربخشی تبلیغات همانند یک بازخورد عمل می‌کند که به ما گوشزد می‌کند تبلیغات ما دارای چه ضعف‌ها و چه قوت‌هایی است و ما با بهره گرفتن از این روش بازخورد، به نارسایی‌های تبلیغ خود پی می‌بریم(حیدر زاده و دیگران، ۱۳۹۲).
یک راه برای ارزیابی اثر تبلیغ بر فروش این است که فروش گذشته را با هزینه‌های تبلیغ گذشته مقایسه کرد. راه دیگر این است که موارد خاص را مورد آزمایش قرار داد. برای مثال یک پیتزافروشی، برای آزمودن اثر هزینه‌های متفاوت تبلیغاتی می‌تواند مقداری هزینه را در بازارهای مختلف صرف تبلیغات کند و تفاوت حاصل از فروش آن‌ها را با هم مقایسه کند. این پیتزافروشی می‌تواند در یک بازار هزینهء متعادلی صرف تبلیغ کند، در بازار دیگری نصف آن هزینه کند و در بازار سوم هزینهء تبلیغات خود را به دو برابر برساند. اگر این سه بازار مشابه باشند و سایر تلاش‌هایی که در این بازارها صورت می‌گیرد همانند باشد، آن‌گاه می‌توان تفاوت فروش را در این سه بازار از نظر تفاوت هزینهء تبلیغاتی مقایسه کرد. اگر متغیرهای دیگری مانند تفاوت در نوع آگهی‌ها یا رسانه‌های مورد استفاده وجود داشته باشد، این کار مشکل‌تر و پیچیده‌تر خواهد شد. یکی از مهم‌ترین گام‌ها در هر برنامهء تبلیغاتی، ارزیابی آثار تبلیغات است که متاسفانه در ایران کم‌تر به آن توجه می‌شود. اندازه‌گیری آثار گوناگون تبلیغات اگرچه دشوار است، اما نتایج آن برای برنامه‌ریزی، اصلاح و تعدیل فعالیت‌های تبلیغاتی سازمان‌ها بسیار مفید خواهد بود. با بررسی آثار تبلیغات و ارتباط آن با هدف‌های سازمان‌ها می‌توان تغییراتی در بودجهء تبلیغاتی، شکل و محتوای پیام‌ها و نوع رسانه‌ها و کانال‌های ارتباطی و حتی زمان و شرایط اجرای تبلیغ به عمل آورد تا تبلیغات مفیدتر و موثرتر از گذشته صورت گیرد. آثار هر تبلیغ بسیار متنوع و متفاوت است و به همین دلیل جداسازی هر یک از آن‌ها و حتی آثار تبلیغ در یک دورهء زمانی، نیازمند روش‌ها و تکنیک‌های علمی و مناسب است. تبلیغ باعث تغییراتی در نگرش دانش و رفتار مخاطبان می‌شود و آگاه‌سازی، ترغیب و تشویق، یادآوری تحکیم روابط و ترویج مبادلات، از جمله وظایف گوناگون تبلیغات است و ارزیابی آثار تبلیغ در هر یک از این موارد برای سازمان‌هایی که تبلیغ را لازمهء تداوم حیات و رشد و توسعه می‌دانند یک ضرورت است(وانگ و دیگران، ۲۰۱۴).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

یکی از شاخصهای سنجش موفقیت در هر سازمانی، میزانی است که آن سازمان اهداف خود را محقق می‌سازد. در اینجا موفقیت هر سازمان با توجه به خود آن سازمان تعیین می‌شود. این رویکرد در ادبیات مدیریت تحت عنوان اثربخشی معرفی شده است. در واقع اثر بخشی عبارت است از درجه یا میزانی که سازمان به هدف‌های موردنظر خود دست می‌یابد. برای سنجش اثربخشی در هر سازمانی در ابتدا می‌بایست اهدافی تعریف شوند. سپس جهت تحقق این اهداف برنامه‌هایی تدوین شده و در ادامه این برنامه‌ها به اجرا گذاشته شوند. در پایان نتایج به دست آمده با اهداف از پیش تعیین شده مقایسه شوند. میزان تحقق اهداف هر سازمانی نشان دهنده میزان اثربخشی آن سازمان می‌باشد. نکته مهم در تعیین میزان اثربخشی هر سازمانی این است که اهدافی که در ابتدا تعریف شده‌اند قابلیت مقایسه با نتایج بدست آمده را داشته باشند. و یکی از پیش نیازهای این مسئله، این است که اهدافی که در ابتدا تعیین می‌شوند، قابلیت اندازه‌گیری داشته باشند(رامیا، ۲۰۱۴).
به منظور سنجش اثربخشی تبلیغات نیز همانند سایر فعالیتها می‌بایست در برنامه‌ریزی تبلیغات و در گام اول آن اهدافی برای تبلیغات تعریف شود. برای برنامه‌ریزی تبلیغات الگوهای متفاوتی وجود دارد که از معروفترین آنها می توان به الگوی ۵ام اشاره نمود. در این الگو که در زیر نشان داده شده است، در گام اول هدف تعیین می‌شود، سپس بودجه لازم برای تبلیغات تخصیص یافته و در گام های بعدی نسبت به تصمیم گیری راجع به پیام و رسانه اقدام می‌شود و نهایتاً به منظور تعیین اثر بخشی برنامه تبلیغات نتایج به دست آمده با اهداف از پیش تعیین شده مقایسه می‌شوند(سانگ و دیگران، ۲۰۱۴).
اکثر فعالیتهای تبلیغاتی هدفی را دنبال می‌کنند اما آنچه که یک طرح تبلیغاتی خوب را از یک طرح تبلیغاتی ضعیف متمایز می‌سازد، کیفیت هدف تعیین شده در آنها می‌باشد. تعریف درست و دقیق هدف به تبلیغ دهنده کمک می کند که شاخصهای مناسبی برای انتخاب رسانه و پیام در اختیار داشته باشد و در نتیجه انتخاب صحیح‌تری نیز خواهد داشت. اما پرسش بعدی که در اینجا مطرح می شود این است که چگونه می توان اهداف بهتری را برای تبلیغات تعریف نمود. به منظور تعریف چنین اهدافی می‌بایست طی یک فرایند تحقیقاتی، اطلاعات مورد نیاز جمع‌ آوری گردد. این اطلاعات می‌تواند به عنوان منبع اصلی تعیین هدف مورد استفاده قرار گیرد. این فرایند تحقیقاتی شامل بخشهای زیر است(فابیل، ۲۰۱۳):
- در بخش اول باید بررسی شود که دلیل اصلی تبلیغ‌دهنده از تصمیم برای تبلیغات چیست. آیا فرصتی را احساس کرده، قرار است محصول جدیدی معرفی شود و یا برای جلوگیری از افول یک محصول یا خدمت، تصمیم به تبلیغات گرفته است. موارد بالا نمونه‌ای از دلایل تصمیم برای شروع یک برنامه تبلیغاتی هستند. ولی به هر ترتیب تبلیغ دهنده می بایست دقیقاً دلیل خود را از انجام تبلیغ مشخص سازد.
- در گام بعدی تبلیغ‌دهنده می‌بایست به طور روشن ویژگیهای متمایز محصولی را که قرار است برای آن تبلیغات صورت پذیرد، لیست کند. این ویژگیها به دو بخش کلی تقسیم می‌شوند.
۱- بخش اول به ویژگیهای فیزیکی اختصاص دارد. در این بخش تفاوتهای این محصول با سایر رقبای آن به لحاظ شکل، اجزا، اندازه، بسته بندی، کانال توزیع، خدمات، قیمت و … آورده می‌شود.
۲- در بخش دوم، ویژگیهای احساسی مرتبط با نام تجاری آورده می‌شود. در این قسمت طرز فکر و دیدگاه مصرف‌کنندگان راجع به آن نام تجاری لیست می‌شود.
- در بخش بعدی باید به این پرسش مهم پاسخ داده شود که محصول یا خدمت مورد نظر چگونه و با چه تفاوتی نسبت به سایر رقبا به نیازهای مصرف کنندگان پاسخ می‌دهد. در این پاسخ مزیت اصلی که مشتریان با بهره گرفتن از این محصول به دست می‌آورند، بیان می شود. پاسخ این پرسش کمک بسیار زیادی به تبلیغ دهنده در انتخاب پیام در مراحل بعدی خواهد کرد.
- در گام بعدی تبلیغ دهنده می‌بایست مخاطبان تبلیغ را تعریف کند. در تعریف از مخاطبان هدف می‌بایست به سه ویژگی مهم آنها اشاره شود. این سه ویژگی عبارتند از:
الف - موقعیت جغرافیایی و مکانی مخاطبان؛
ب - ویژگی‌ها و خصوصیات روحی و روانی مخاطبان؛
ج - عادتهای مخاطبان هدف در خواندن، شنیدن و دیدن.
اطلاعات پیش گفته را می‌توان از تحقیقات بازار انجام شده در شرکت به دست آورد. در صورت عدم انجام تحقیقات بازار، کسـب ایـن اطلاعات نیاز به بررسی و صرف وقت و هزینه بیشتری خواهـد داشــت. با وجود این، صـرف این هزینه‌ها، شرکت را از هزینه‌های بسیار بیشتری که ممکن است هیچ بازدهی را برای شرکت نداشته باشد، مصون می سازد. اطلاعات به دست آمده از بررسیهای بالا به تبلیغ دهنده در انتخاب رسانه مناسب برای تبلیغ کمک خواهد کرد(فابیل، ۲۰۱۳).
- در بخش آخر تبلیغ دهنده باید به طور مشخص بیان کند که تاثیرات مورد انتظارش از تبلیغ چه مواردی است. به طور کلی تاثیرات مورد انتظار بر مخاطبان به واسطه تبلیغ را می توان به گروه‌های زیر تقسیم کرد:
۱- افزایش آگاهی: در اینجا هدف از تبلیغ، ارائه اطلاعات جدید در مورد نام تجاری، محصول یا ارائه پاسخهای جدید برای رفع نیاز مشتریان است؛
۲- ایجاد باور: در این قسمت، هدف از تبلیغ این است که مخاطبان تبلیغ به این باور رسانیده شوند که کالای مورد تبلیغ بهتر از سایر کالاهای مشابه است. و یا اینکه روشی که تاکنون مورد استفاده قرار ‌گرفته، بهترین روش انجام کار نیست؛
۳- برانگیختن احساس: هدف تبلیغ در این مورد ایجاد احساساتی از قبیل، هیجان نسبت به پیشنهاد جدید، تعجب راجع به بخشهایی از خبر و یا همدلی با دیدگاه مخاطبان است(فابیل، ۲۰۱۳).
در کلیه موارد بالا می‌بایست مشخص شود مخاطبان چه کسانی هستند و کدامیک از تاثیرات بالا از آنها انتظار می‌رود و این تاثیرات به چه میزانی خواهد بود. نتایج حاصله تا این مرحله اهداف مورد انتظار تبلیغ دهنده را مشخص خواهد کرد. چنانچه تمام مراحل ذکر شده به درستی طی شود میزان اثربخشی تبلیغات تا حد قابل ملاحظه‌ای افزایش خواهد یافت. در پایان به منظور سنجش اثربخشی تبلیغ اجرا شده، می بایست با انجام تحقیقاتی میزان تاثیر تبلیغ بر مخاطبان آن اندازه‌گیری شود. مقایسه نتایج تحقیق اخیر با اهداف پیش بینی شده، میزان اثربخشی تبلیغ انجام شده را نشان خواهد داد(فابیل، ۲۰۱۳).
۲-۵-۵-۱ مزایای هدفگذاری تبلیغات
۱- کاهش زمان: هدفگذاری تبلیغات اطلاعات دقیق‌تری را برای انتخاب رسانه، پیام و بودجه فراهم می‌آورد و در نتیجه آزمون و خطا در آن مراحل کمتر شده و دراین صورت زمان کمتری برای تهیه تبلیغ صرف خواهد شد؛
۲- کاهش هزینه: به دلیل انتخاب دقیق اهداف، از صرف هزینه‌های غیر ضروری جلوگیری خواهد شد؛
۳- سنجش اثربخشی تبلیغ: ازهدفهای تبلیغ می‌توان به عنوان شاخصهای سنجش میزان اثربخشی تبلیغ استفاده کرد؛
۴- کمک به ارزیابی راه‌حلهای موجود: از آنجائی که در گام اول فرایند هدفگذاری دلایل انجام تبلیغ مورد بررسی قرار می‌گیرد، لذا ضرورت انجام تبلیغات نیز مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. چه بسا راه حل مسئله موجود، تبلیغات نباشد؛
۵- تعیین شاخصهای مناسب برای انتخاب رسانه و پیام: همان طور که در الگوی ۵ ام به آن اشاره شد پس از انتخاب هدف، رسانه و پیام تبلیغ انتخاب خواهد شد. بدیهی است که هدفگذاری شاخصهای مناسبی را برای انتخاب رسانه و پیام فراهم می‌سازد(فابیل، ۲۰۱۳).
۲-۶ مدل مفهومی پژوهش:
لذت ادراک شده
عوامل مؤثر بر عادت رسانه­ای
وابستگی روانی به رسانه
اثربخشی تبلیغات
عادت رسانه ای
سودمندی ادراک شده
(منبع مدل اکتشافی: وانگ و دیگران، ۲۰۱۴: سانگ و دیگران، ۲۰۱۴: رامیا، ۲۰۱۴)
۲-۷ تحلیل مدل:
مدل مورد پژوهش در این مطالعه بر عوامل اثرگذار بر عادت رسانه­ای مشتریان شعب بانک رفاه و تأثیر آن بر اثربخشی فعالیت­های تبلیغاتی بانک می ­پردازد. عوامل تأثیرگذار بر عادت رسانه­ای در پژوهش عبارتند از تعاملات اجتماعی، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری ادراک شده مشتریان که با توجه به مطالعه وانگ و دیگران (۲۰۱۴) برای در مدل قرار داده شد. بنابر مطالعه سانگ و دیگران (۲۰۱۴) عادت رسانه­ای شکل گرفته می ­تواند بر لذت ادراک شده و سودمندی ادراک شده و همچنین با توجه به مطالعه رامیا (۲۰۱۴) حتی می ­تواند بر وابستگی روانی به استفاده از رسانه منجر شود و نهایتاً باعث شود که تبلیغات یک بانک یا یک شرکت از طرف مشتریان شنیده شده یا دیده شود و این میتواند فرضیه اثربخشی فعالیت­های تبلیغاتی را اثبات کند.
۲-۸ نتیجه گیری کلی:
تبلیغات نوعی روش ارتباط جمعی است، که از طریق آن اطلاعاتی درباره کالا یا خدمات، به صورت غیر حضوری به مشتریان ارائه می‌شود و عموماً در آن از رسانه‌هایی مانند: تلویزیون، رادیو، اینترنت و مطبوعات نوشتاری استفاده می­گردد. کاتلر (۲۰۰۲) تبلیغات را هرگونه ارائه و عرضه ایده­ ها، کالاها یا خدمات از یک واحد تبلیغاتی، ‌فرد یا مؤسسه که مستلزم پرداخت هزینه باشد، ‌تعریف می­ کند. اما در این میان تبلیغی اثر بخش است، که بتواند توجه مخاطب را جلب کرده، ‌تأثیری خاطره انگیز داشته باشد و کنش خرید مخاطبان را تحریک نموده و دریافت حسی مخاطبان را بیدار نماید. اثربخشی تبلیغات، یکی از مهمترین مفاهیمی است که کمک می کند به درک شناخت مشتری و اهدافی که برای آن در نظر گرفته می­ شود، تا در ذهن مصرف کننده تأثیر مطلوبی داشته باشد. همچنین نشان میدهد بودجه­ای که برای تبلیغات صرف شده است، تا چه حد برای نیل به اهداف مورد نظر مفید واقع شده است. توجه به رقابت بیش از پیش در بازارهای امروزی، اهمیت تبلیغات اثربخش را فزونی داده است. در بسیاری از سازمانها با صرف هزینه­ های زیاد ولی بدون تحقیقات کافی در جامعه و میان مشتریان و بدون افراد دارای تخصص، به انجام تبلیغ می­پردازند، که نمیتواند بین محصول و پیام ارائه شده رابطه­ای ایجاد کند. اثربخشی تبلیغات تجاری در یک الگوی علمی مشخص با توجه به اهداف تبلیغاتی تبیین می­گردد و درجه یا میزانی که دهنده سفارش به هدف­های مورد نظر خود دست می­یابد را تعیین می­ کند و دارای فرایند برنامه­ ریزی مشخص و مرحله­ ای تحقیقاتی شامل: تعیین اهداف، تخصیص بودجه، ‌تصمیم گیری راجع به پیام و رسانه و مقایسه با اهداف از پیش تعیین شده، می­باشد. چنانچه تمام مراحل به درستی طی شود، میزان اثر بخشی تبلیغات تا حد قابل ملاحظه­ای افزایش خواهد یافت. دست اندرکاران صنعت تبلیغات، بر این باورند که تبلیغ باعث تغییر در دانش، نگرش، و رفتار مخاطبان می­ شود. اما بدیهی است که تأیید این باور تنها بر اساس سنجش اثربخشی (آگهی سنجی) تبلیغات میسر می­ شود. از طرفی بر اساس دستاوردهای پ‍ژوهشی است، که میتوان به رفع کاستیها و معایب و همچنین برنامه­ ریزی برای تبلیغات در آینده پرداخت. در طراحی تبلیغات باید از عوامل و شاخص­ هایی استفاده شود که به بهترین شکل ممکن بتوانند پیام دلخواه سازمان را به مخاطبی که هر لحظه در معرض هجوم تبلیغاتی مستقیم و غیر مستقیم رسانه های گوناگون قرار گرفته است منتقل نماید. در گام نهایی تبلیغات باید از طریق مفاهیم گفتاری و نوشتاری، ساختار و محتوا، جذابیت­های بصری، علایم تجاری، عوامل هیجانی و احساسی، کشش های غریزی، خلاقیت، ارزش و کیفیت محصولات، زمان ارائه، نیازهای مخاطبین، مزیت­های رقابتی و عوامل اجتماعی و فرهنگی محرکی قوی برای جلب نظر مشتریان به منظور خرید بیشتر را فراهم آورد. طراحی تبلیغات در کشور ما معمولا متأثر از تبلیغات شرکت­های معروف و پرفروش دنیا الگوبرداری می­ شود که با توجه به مسائل فرهنگی و اجتماعی ایران اغلب به کارکرد واقعی خود که همان کسب فروش بیشتر است دست نمی­یابند. این به آن علت است که این سازمان­ها بدون انجام تحقیقات کافی و بدون شناخت عوامل تاثیرگذار در جامعه و مخاطبان خود، تنها اقدام به صرف هزینه­ های گزاف تبلیغاتی می­نمایند. تبلیغاتی که بدون تحقیقات جامع انجام شود نمی­تواند رابطه مناسبی بین محصول، پیام تبلیغاتی و اهداف شرکت برقرار نماید و حتی می ­تواند کارکرد عکس داشته تصویر ذهنی منفی ایجاد کرده و فروش محصولات را کاهش دهد. بدیهی است آگاهی از دیدگاه مردم نسبت به عوامل مؤثر در اثربخشی تبلیغات تجاری و غیر تجاری دارای اهمیت بسیاری می باشد. این امر جایگاه انجام تحقیقات جامعه شناختی با بهره گرفتن از روش های جمع آوری اطلاعات مشخص می نماید. «اثربخشی تبلیغات» از جمله مواردی است که با وجود گذشت سالیانی از عمر تبلیغات مهجور مانده و به آن پرداخته نمی‌شود. در حالی‌که همان‌گونه که تبلیغ باعث تغییر در نگرش، دانش و رفتار مخاطب می‌شود و آگاه‌سازی، ترغیب، تشویق و یادآوری، از وظایف تبلیغات است؛ توجه به اثربخشی تبلیغات، برای سازمان‌هایی که تبلیغ را در رشد و توسعه‌ی خود مؤثر می‌دادند، یک امر ضروری است.
فصل سوم:
روش شناسی پژوهش
۳-۱ مقدمه
پایه­ هر علمی، روش شناخت آن است و اعتبار و ارزش هر علمی به روش شناختی مبتنی است که در آن علم به کار می رود. روش تحقیق فرایند نظام­مند برای یافتن پاسخ یک پرسش یا راه­حل یک مسأله است. دست­یابی به هدف­های تحقیق میسر نخواهد بود، مگر زمانیکه جستجوی شناخت، با روش شناختی درست صورت گیرد. در این فصل ابتدا روش تحقیق در این پژوهش تعریف شده و در ادامه متغیرهای تحقیق، جامعه­ آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری گرد­آوری اطلاعات، چگونگی تنظیم پرسشنامه، نحوه­ امتیازبندی پرسشنامه، شیوه­ سنجش روایی و پایایی تعریف می­گردد و سپس در مورد روش تجزیه تحلیل آماری داده ­ها مطالبی بیان می­گردد.
۳-۲ روش تحقیق
این پژوهش از نظر هدف در زمره­ی پژوهش­های کاربردی قرار دارد چون به بررسی عوامل مؤثر بر عادت رسانه­ای مشتریان جهت اثربخشی فعالیت های تبلیغاتی شعب بانک رفاه کرمانشاه می پردازد، برای تبلیعات بانک رفاه شهر کرمانشاه کاربرد دارد. از نظر فرایند اجرا از نوع پ‍ژوهش­های کمی و از نظر منطق اجرا استقرائی می باشد(چون استدلال از جزء به کل است، در این نوع پژوهش فرضیه­ای مطرح بوده و ما در صدد آزمون آن برمی آییم، چون فرضیه وجود دارد). ماهیت تحقیق توصیفی(چون این پژوهش حاصل توصیف عینی، واقعی و منظم خصوصیات یک پدیده یا یک موضوع می باشد) از نوع پیمایشی(چون برای بررسی ماهیت ویژگی ها و ادراک های شخصی(نگرش ها، باورها، عقاید و امور مورد علاقه) مردم از طریق تحلیل پاسخ ها به پرسش هایی که به هنگام تدوین، مطرح شده ­اند، انجام شده است) و به صورت مقطعی می باشد(چون برای توصیف ویژگی ها، نگرش ها، عقاید، اندیشه و رفتار افراد در یک جامعه در مقطع معینی از زمان به کار رفته است. به علاوه به منظور گردآوری داده ها درباره ی یک یا چند صفت در یک مقطع خاص از زمان از طریق نمونه گیری از جامعه انجام شده است)(دکتر طبیبی و همکاران، ۱۳۹۱).
۳-۳ جدول تعیین متغیرهای پژوهش
جدول۳-۱ تعیین متغیرهای پژوهش

با توجه به نتایج تحقیقات انجام شده در رابطه با خشونت و مطالبی که در قرآن در مورد خشونت ذکر شده است در این فصل خشونت را می توان این گونه تعریف کرد: وقتی شخصی در درون خانواده مقتدر است و از این اقتدار ـ از هر نوعی که می خواهد باشد ـ بدنی، اجتماعی یا اقتصادی در جهت پیشبرد امیال خود، بدون توجه به تمایل دیگری استفاده می کند، این کارخشونت است. فکر می کنم که این تعریف بسیار گسترده است و انواع خشونت را دربرمی گیرد.
با توجه به تحقیقات ذکر شده خارجی استفاده شده در ادبیات تحقیق این نتیجه را نیز می توان از اعمال خشونت در جمع بندی یکی از دلایل خشونت دانست استفاده از زور و اجبار عاملی بود که افراد در جامعه را مجبور به قبول حقوق و حد و مرز زندگی دیگران می کرد. این تعریف از متدین بودن را می توان تا حد قابل قبولی به مفهوم«تقوا » منطبق دانست که در ادیان الهی نسبت به آن تأکید بسیار شده است. نتیجه اینکه متدین بودن و تقوا داشتن عامل مهمی در رعایت حقوق، مدارا و پرهیز از رفتار خشونت آمیز با دیگران است. واقعیت نیز چنین است که شخص هنگامی از روش های خشونت گرایانه استفاده می کند که نتوانسته باشد دیگران را تحمل کند و در مواجه شدن با دیگران برای رعایت و تحمل دیگری، ترمزهای درونش عمل نکنند.( نوربرت الیاس،۱۹۳۹)

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

فصل سوم

روش اجرای تحقیق

مقدمه

در این فصل روش پژوهش، جامعه آماری، نمونه و روش نمونه‌گیری، ابزار اندازه‌گیری و روایی و پایایی آنها، روش های تجزیه و تحلیل داده‌ها و شیوه اجرا و مراحل انجام پژوهش توضیح داده می‌شود.
۳-۱- نوع و روش تحقیق :
در این پژوهش از روش توصیفی استفاده شده است .

۳-۲- جامعه آماری

جامعه (آماری) ، عبارت است از مجموعه کامل اندازه‌های ممکن یا اطلاعات ثبت شده از یک صفت کیفی ، در مورد گرد آورده کامل واحدها ، که می‌خواهیم استنباطهایی راجع به آن انجام دهیم. جامعه آماج تحقیق است، و منظور از عمل گردآوردن داده‌ها ، استخراج نتایج درباره جامعه می‌باشد. یا به بیان ساده‌تر ، در هر بررسی آماری ، مجموعه عناصر مورد نظر را جامعه می‌نامند. یعنی جامعه ، مجموعه تمام مشاهدات ممکن است که می توانند با تکرار یک آزمایش حاصل شوند. (حبیبی، آرش(۱۳۸۵)
در این تحقیق جامعه آماری کلیه دانش آموزان راهنمایی شهرستان خرم آباد بوده که تعداد کل آنها برابر است با ۵۶۶۰ که از این تعداد ۲۶۴۸ نفر دختر و ۳۰۱۲ نفر پسر در سال تحصیلی ۹۲-۹۱ که این تحقیق بر اسا کارنامه پایانی این دانش آموزان مورد سنجش قرار گرفت .
۳-۴- تعریف تحقیق پیمایشی:
توصیفی از نگرش و رفتارجمعیتی بر اساس انتخاب نمونه ای تصادفی و معرف از افراد آن جمعیت و پاسخ آنها به یک رشته سوالات.(نظری ،۱۳۸۵)
۳-۵-۲- تعریف روش نمونه گیری مرگان
محققان برای محاسبه حجم نمونه به روش های مختلفی روی می آورند. یکی از این فنون، استفاده از روش جدول مورگان است. در مواردی که واریانس جامعه یا درصد مورد نیاز را در اختیار نداشته باشید، می توانید از این جدول برای برآورد حجم نمونه استفاده نمائید. این جدول حداکثر تعداد نمونه را برای فواصل اطمینان ۹۵ و ۹۹ درصد نشان می دهد.
۳-۶- ابزار جمع آوری داده ها: پرسشنامه و کتابخانه ای.
۳-۸- تعریف اعتبار و پا یا یی:
تعریف اعتبار:بطو خلاصه اعتبار یعنی:آیا واقعاٌ همان چیزی را می سنجیم که قصد سنجش آن را داریم؟
تعریف پایابی:ساده ترین تعریف پا یابی عبات است از میزان همسانی نتایج سنجش مکرر.
پایایی پرسشنامه
Reliability
R E L I A B I L I T Y A N A L Y S I S - S C A L E (A L P H A)
Mean Std Dev Cases

1. 1. V21 2.9333 1.1427 30.0

1. 1. V22 2.5667 1.0400 30.0

1. 1. V23 3.0333 .9994 30.0

1. 1. V24 2.4333 1.1651 30.0

1. 1. V25 3.0333 1.1290 30.0

1. 1. V26 2.8667 1.2521 30.0

1. 1. V27 3.4333 1.2229 30.0

1. 1. V28 2.9333 1.1427 30.0

1. 1. V29 2.6000 1.3287 30.0

1. 1. V30 3.2000 1.2429 30.0

1. 1. V31 3.0000 1.2594 30.0

1. 1. V32 3.5000 .9377 30.0

1. 1. V33 3.3000 1.0554 30.0

1. 1. V34 3.0667 1.2299 30.0

1. 1. V35 1.9000 .9948 30.0

1. 1. V36 3.9000 1.0939 30.0

1. 1. V37 3.9333 1.0483 30.0

1. 1. V38 3.0667 1.3113 30.0

1. 1. V39 2.9000 1.4227 30.0

1. 1. V40 2.4000 1.3025 30.0

1. 1. V41 2.0667 1.0807 30.0

1. 1. V42 2.5000 1.3582 30.0

1. 1. V43 2.2333 1.1943 30.0

1. 1. V44 2.0000 1.2034 30.0

1. 1. V45 2.0333 1.0981 30.0

1. 1. V46 3.9000 1.1250 30.0

1. V47 3.7667 1.2229 30.0

الف) تنوّع و گستردگی دامنه: الگوها و چهرههای مطرح شده در قرآن، از نظر جنسیت، نژاد، سن، موقعیت فرهنگی و اجتماعی و سیاسی و اقتصادی بسیار متنوع و گوناگون هستند. با توجه به اینکه الگوهای معرفی شده، هر کدام در شرایط اجتماعی خاصی میزیسته و با نوعی مشکل اختصاصی درگیر بوده اند، میتوان با توجه به شرایط خاص متربی، از یکی از این الگوهای متنوع استفاده کرد.^[۲۳۹]
دکتر یوسف القرضاوی از نویسندگان تبلیغ در زمینه اسوههای قرآن، بیان نیکویی دارد که چکیده آن چنین است: «بر دعوتگر است که به تمام اسوه های قرآن در زمینه های گوناگون توجه کند، اسوههایی چون نمونه انسان غنی و سپاسگزار در شخصیت سلیمان، نمونه حاکم دادگر در ذوالقرنین، نمونه انسان گرفتار بلا امّا شکیبا و خشنود به قضای الهی در شخصیت ایّوب، نمونه جوان مطیع فرمان الهی و جان نثار در چهره اسماعیل ذبیح الله، نمونه مؤمنی که ایمانش را به خاطر مصلحتی تا مدتی کتمان و سپس آشکار مینماید در مؤمن آل فرعون. نمونه رسول زندانی که در کنار زندانیان به دعوت الهی میپردازد در چهره یوسف، نمونه پدر مؤمن و فرزند کافر در نوح و پسرش، نمونه زن مؤمن در برابر مرد کافر در آسیه همسر فرعون، نمونه زن کافر در کنار مرد مؤمن در زنان نوح و لوط، نمونه انسان خیرخواه و صلحجو که ستم را با تقوا پاسخ میدهد، در هابیل فرزند آدم، نمونه انسان شرور در قابیل، نمونه ملت بزدل در بنی اسرائیل و نمونه امتی که نعمت خدا را شکر نمیگذارد در قوم سبأ».^[۲۴۰]
ب) جنبه بشری و امکان دسترسی همگان به اسوهها:
مهمترین ویژگی اسوههای قرآن، بشر بودن آنهاست و این مسأله، بوجود آورنده پیوستگی عمیقی میان اسوه و پیروانش است که خداوند در قرآن کریم بر این امر تأکید ورزیده است:
*(قَالَتْ لَهُمْ رُسُلُهُمْ إِن نَّحْنُ إِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُکُمْ وَ لَاکِنَّ اللَّهَ یَمُنُّ عَلىَ‏ مَن یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَ مَا کَانَ لَنَا أَن نَّأْتِیَکُمْ بِسُلْطَانٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَ عَلَى اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُون؛ پیامبرانشان به آنها گفتند: «درست است که ما بشرى همانند شما هستیم، ولى خداوند بر هر کس از بندگانش بخواهد (و شایسته بداند)، نعمت مى‏بخشد (و مقام رسالت عطا مى‏کند)! و ما هرگز نمى‏توانیم معجزه‏اى جز بفرمان خدا بیاوریم! (و از تهدیدهاى شما نمى‏هراسیم) افراد باایمان باید تنها بر خدا توکّل کنند!)* ابراهیم / ۱۱ ^[۲۴۱]
ج) حقیقی بودن اسوهها: اسوههای قرآنی، شخصیتهای واقعی هستند که نقشهایی حقیقی در صحنه زندگی ایفا نمودهاند. اگر نیک بنگریم میتوانیم نمونه های متعددی از این شخصیتها را خواه از ابرار باشند یا اشرار، در زندگی خود سراغ بگیریم.^[۲۴۲]
د) داستانپردازی و معرفی اسوهها در نقش قهرمان داستان: با توجه به جاذبه زیادی که در داستان وجود دارد، بیشتر شخصیتهای قرآنی - خواه چهرههای سفید و خواه چهرههای سیاه- در قالب داستان معرفی شدهاند. برخی داستانها صحنه به صحنه در جاهای مختلف قرآن و برخی یک جا و در یک سوره آمده اند.^[۲۴۳]
۲-۱-۶-۲-۱-۱-۱-۲- اسوهپذیری و حرکت به سوی اسوهها (توصیه به مؤمنان به تلاش برای اسوه شدن)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در منطق قرآن، انسان مؤمن همواره در حال رشد و تعالی است و هرگز از روند تکاملی خود باز نمیایستد. شاید ذکر مقامات معنوی مؤمنان مثل فلاح(مفلحون)، تقوا(متقین)، یقین(موقنون)، خلوصکامل (مخلصین) و مقامات متعدد دیگر، به منظور رساندن این پیام باشد که نباید در یک منزل توقف کرد؛ بلکه بایستی همواره در حال سیر از مرحله ای به مرحله بالاتر بود.^[۲۴۴]

• • سفارش به شتاب در کسب مغفرت: *(وَ سَارِعُواْ إِلَى مَغْفِرَهٍ مِّن رَّبِّکُم…؛ و شتاب کنید براى رسیدن به آمرزش پروردگارتان…)* آل عمران/ ۱۳۳.

• • سفارش به سبقت جویی در نیکیها: *(…فَاسْتَبِقُواْ الْخَیْراتِ…؛ …پس در نیکی‌ها بر یکدیگر سبقت جویید…)* مائده / ۴۸ .

• • تحریک به دانشاندوزی: *(… قُلْ هَلْ یَسْتَوِى الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذِینَ لَا یَعْلَمُون…؛ بگو: «آیا کسانى که مى‏دانند با کسانى که نمى‏دانند یکسانند؟… )* زمر / ۹.

نکته پایانی، اینکه در بحث الگو در قرآن مجید، نه تنها ما به دنبال تغییر و تعدیل رفتار، بلکه به دنبال اصلاح نگرشها و انگیزهها نیز هستیم. از سوی دیگر، تبعیت از الگوها به طور صحیح و آگاهانه، مطلوب است؛ چرا که اسلام تنها دینی است که برای حرّیت و استقلال فکر و عمل انسانها، بیشترین بها را قائل شده و توصیه به رعایت و حفظ آزادیهای شایسته بشر در سراسر تعلیمات آن، به عنوان یکی از برجستهترین آرمانها، مورد تأکید واقع شده است و خداوند در قرآن، تقلید کورکورانه و بدون پشتوانه عقلی را مورد نکوهش قرار داده است. چنانچه قرآن کریم در ذکر یکی از ویژگیهای « عبادالرحمن» چنین میفرماید: *(وَ الَّذِینَ إِذَا ذُکِّرُواْ بِایَاتِ رَبِّهِمْ لَمْ یَخِرُّواْ عَلَیْهَا صُمًّا وَ عُمْیَانًا؛ و کسانىکه هر گاه آیات پروردگارشان به آنان گوشزد شود، کر و کور روى آن نمى افتند.)* فرقان/ ۷۳
بندگان خدای رحمن، وقتی حکمت و موعظهای از قرآن را میشنوند، کورکورانه نمیپذیرند و بدون اینکه تفکر و تعقل کنند، بیهوده و بیجهت، دل به آن نمیبازند؛ بلکه آن را با بصیرت میپذیرند.^[۲۴۵]
البته اگر متعلّم قادر به درک رابطه جزئیات عمل و یا مطلوبیت نتیجه آن نباشد (مثلاً وقتی به خردسالی، حرکات نماز آموزش داده میشود) این وظیفه، بر عهده معلمش است که اعمال تقلیدی او را کنترل کرده و با صلاحدید خود، آن را به سمت دلخواه، هدایت کند. حتی در چنین مواردی نیز، اغلب میتوان با توضیح برخی جوانب مثبت نتیجه عمل که برای فراگیر قابل درک است، هم‌چنان او را از انجام عملی بیهدف و تقلیدی کورکورانه، دور نگه داشت. چنانچه خداوند متعال در بسیاری از موارد، علّت صدور حکم و فوایدی که لزوماً بر انجام آن، مترتّب است را تا حدّ فهم مخاطبین، بیان فرموده است.^[۲۴۶] مثلاً در قرآن کریم به حکمت حکم قصاص اشاره شده است: *(…وَ لَکُمْ فِى الْقِصَاصِ حَیَاهٌ یَأُوْلِى الْأَلْبَابِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُون؛… و براى شما در قصاص، حیات و زندگى است، اى صاحبان خِرد! شاید شما تقوا پیشه کنید.)* بقره / ۱۷۹.
۲-۱-۶-۲-۲- نحوه کارآمدی مشاهده عمل(روش الگویی) در تعلیم آموزه‌های قرآنی
یکی از اهداف اساسی و مهم در آموزش قرآن، تربیت و انسان سازی، شناخت خوبی‌ها و بدی‌ها و ارائه الگوی مناسب رفتاری است. در جوامع و فرهنگ‌های مختلف، روش‌های تربیتی تأثیرگذار متفاوت است. اصولاً در هر جامعه‌ای، شاخصه‌هایی برای اِعمال روش‌های تربیتی وجود دارد. از مهم‌ترین و شناخته ‌شده‌ ترین روش‌های تربیتی که در اکثر جوامع کاربرد دارد، روش الگوگیری است. تربیت الگویی، در قرآن کریم نیز مورد تأکید قرار گرفته است, به گونه‌ای که خداوند عزّوجلّ، پیامبراکرم۹را بهترین نمونه و سرمشق برای بشر معرفی کرده است: *(لَّقَدْ کَانَ لَکُمْ فِى رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ…؛ مسلّماً براى شما در زندگى رسول خدا سرمشق نیکویى بود…)* احزاب/٢١
در فرایند شکل‌گیری شخصیت کودکان، بیش‌ترین نقش، متوجه الگوهای رفتاری است؛ چرا که یادگیری، اساس رفتار آدمی را تشکیل می‌دهد. یادگیری‌های غیر مستقیم، ضمنی یا مشاهده‌ای، پایدارترین و مؤثرترین یادگیری محسوب می‌شوند و در این میان، مهم‌ترین نقش بر عهده الگوهای رفتاری است. به عبارت دیگر، از آن‌جایی که تقلید و همانندسازی، یکی از مهم‌ترین روش‌های یادگیری در کودکان است، بنابراین هر قدر الگوی رفتاری نزد کودکان از شخصیت محبوب‌تری برخوردار باشد، رفتارهای کلامی و غیر کلامی آن‌ها بیشتر مورد توجه واقع می‌شود.
الگوها و چهره‌های مطلوب در قرآن، صفات نیکو و الهی را بیان و ترسیم می‌کند. از آن‌جا که الگوها، در سنین مختلف کودکی فرق می‌کند، نقش مربی در معرفی الگوها و ایجاد شناخت و درک کودک بسیار مهم است و به همین دلیل، روش‌های ارائه شده، می‌تواند کودک را متوجه این الگوها کند و یا ایجاد ملالت و خستگی نماید. البته شاید بسیاری از الگوهای قرآنی، برای کودکان قابل درک و تعمیم نباشد، ولی در این میان، الگوهایی داریم که کودک با آن‌ها رابطه عاطفی بهتری برقرار می‌کند و بسیاری از بایدها و نبایدها را به عنوان «مثل»، از قول آن‌ها می‌توان بیان داشت؛ مانند حیوانات، که در قرآن کریم از این روش به نیکوترین وجه استفاده شده است. کلاغ در داستان هابیل و قابیل، نمونه‌ای از آن است.
با توجه به تأثیرپذیری بالای کودکان از الگوهای عملی و نیز بینش قرآن راجع به اهمیت انتخاب اسوههای نیکو، میتوان از این روش در جهت انتقال مفاهیم قرآنی به کودکان استفاده کرد. چنانچه سخن امام علی۷نیز، به این مطلب اشاره دارد: «لِیَتَأَسَّ صَغِیرُکُمْ‏ بِکَبِیرِکُمْ‏ وَ لْیَرْأَفْ کَبِیرُکُمْ بِصَغِیرِکُمْ وَ لَا تَکُونُوا کَجُفَاهِ الْجَاهِلِیَّهِ لَا فِی الدِّینِ یَتَفَقَّهُونَ وَ لَا عَنِ اللَّهِ یَعْقِلُون‏؛ باید خردسالان شما از بزرگان شما پیروی کنند و بزرگسالان شما نسبت به خردسالان مهربان باشند، چونان ستمپیشگان جاهلیت نباشید که نه از دین آگاهی داشتند و نه در خدا اندیشه میکردند».^[۲۴۷]
۲-۱-۶-۲-۳- آسیب روش الگویی: تعارض بین الگوها
هر یک از پدر و مادر و معلمان، برای کودک الگو هستند که کودک از رفتار آنها تأثیر میپذیرد اما چنانچه در بین رفتار و گفتار الگوها، تعارضی وجود داشته باشد، کودک مردّد و نگران میشود و نمیداند به اصول و ارزشهای کدامیک پایبند گردد. در چنین حالی، به همه آنان بدبین و بیاعتماد میشود و چون خودش نمیتواند الگوی صالح را تشخیص دهد، امکان دارد از الگوی ناشایسته پیروی نماید و به انحراف کشیده شود. لذا اولیاء و مربیان وظیفه دارند رفتار و گفتارشان را با یکدیگر هماهنگ سازند.^[۲۴۸] برای جلوگیری از به وجود آمدن هر گونه تعارضی بین الگوها، اتخاذ الگوهای یکسان توصیه میشود.
تاریخ نشان داده است که در میان مکاتب و ادیان قدیم و جدید، مکاتبی به پیشرفت نفوذ و احیاناً جاودانگی دست یافتهاند که در کنار مجموعه عقاید و اندیشه های خود (کتاب)، نمونه های مطلوب و یا کاملی را به جامعه و پیروان خود عرضه کنند و به همین لحاظ یکی از مهمترین عوامل ضعف و افول بسیاری از مکاتب، عجز آنها از ارائه نمونهای کامل از مکتب خویش بوده است؛ به عنوان نمونه، مارکسیسم هرگز نتوانست نمونه کاملی از فرد یا جامعه مطلوب خود را ارائه نماید.^[۲۴۹]
لذا از آنجا که جامعه ما، جامعهای اسلامی- قرآنی است برای گسترش هر چه بیش تر تعالیم آسمانی اسلام به ویژه اندیشه های روحبخش کتاب الهی یعنی قرآن، لازم است الگوهای ارائه شده در جامعه، سازگاری کاملی با دستورات قرآنی داشته باشند.
اسلام نیز به همین دلیل به تمسک بر قرآن و عترت تأکید میکند، آنجا که پیامبر۶در حدیثی متواتر میفرماید: «إِنِّی‏ تَارِکٌ‏ فِیکُمُ‏ الثَّقَلَیْنِ‏ کِتَابَ‏ اللَّهِ‏ وَ عِتْرَتِی‏ أَهْلَ بَیْتِی [مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِی أَبَداً] وَ لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْض».^[۲۵۰]
بدیهی است که پیامبر۶با این سخن گرانقدر بر همراهی، تلازم و تفکیکناپذیری کتاب و نمونه در مکتب نجات بخش اسلام، انگشت نهاده است.
بدینترتیب اتخاذ روش الگویی در تبلیغ و ارائه نمونه های انسانی، باعث کامل شدن دین و مکتب و اقناع آدمیان و پیشبرد اهداف دعوت الهی میگردد و این نیز از جمله کارکردهای روش ارائه اسوه‌هاست.
۲-۱-۶-۲-۲- روش عملگرایی (هماهنگی قول و عمل)
یکی از مهم‌ترین عواملی که باعث محبوبیّت شخص الگو در ذهن تقلید کننده میشود، التزام عملی وی به گفته های خویش است. این حساسیّت، به خصوص درباره کودکان، بیشتر احساس میشود؛ چرا که تمایل کودکان به پذیرفتن تأثیر از اعمال دیگران، به مراتب بیشتر از تأثیرپذیری آنها از سخنان و گفتههاست. بنابراین اگر کودکان تضادی بین گفته ها و اعمال معلم مشاهده کنند، آنها آنچه را که معلم میگوید، نادیده خواهند گرفت و هر چه بیشتر تحت تأثیر آن چه که او انجام میدهد، قرار خواهند گرفت.^[۲۵۱]
در قرآن کریم نیز به موضوع ضرورت و هماهنگی بین گفتار و رفتار مربی، اشاره شده است. قرآن، سخن بدون عمل عموم مکلّفین اینگونه توبیخ میکند^[۲۵۲]: *(یَأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ(۲)کَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ أَن تَقُولُواْ مَا لَا تَفْعَلُون؛ اى کسانى که ایمان آورده‏اید! چرا سخنى مى‏گویید که عمل نمى‏کنید؟! نزد خدا بسیار موجب خشم است که سخنى بگویید که عمل نمى‏کنید!)* صف / ۲-۳
لذا مربّی باید خودش اهل عمل باشد تا زمینهای مناسب برای تأثیرپذیری متربّی فراهم باشد. امام علی۷در این زمینه میفرماید: «مَنْ‏ نَصَبَ‏ نَفْسَهُ‏ لِلنَّاسِ إِمَاماً- [فَعَلَیْهِ أَنْ یَبْدَأَ] فَلْیَبْدَأْ بِتَعْلِیمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلِیمِ غَیْرِهِ… وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُهَا أَحَقُّ بِالْإِجْلَالِ مِنْ مُعَلِّمِ النَّاسِ وَ مُؤَدِّبِهِم‏؛ آنکه خود را پیشوای مردم سازد، پیش از تعلیم دیگری، باید به ادب کردن خویش پردازد … ، و آنکه خود را تعلیم دهد و ادب نیندوزد، شایستهتر به تعظیم است از آنکه، دیگری را تعلیم و ادب آموزد.»^[۲۵۳]
مقصود از «امام» در اینجا، راهنما و معلم است.^[۲۵۴] لذا بر کسی‌که مسئولیت تربیت و ارشاد دیگران به خصوص تربیت کودکان بر اساس قرآن را بر عهده دارد، واجب است ابتدا خودش به آنچه از تعالیم قرآنی- که یکی از آنها لزوم هماهنگی قول و فعل مربی است- عمل کند؛ چرا که طبع انسان به گونهای است که با مشاهده اعمال و افعال، سریعتر تأثیر میپذیرد تا با گفتار،^[۲۵۵] و فعل انسان، بیش‌تر از قول او، دالّ بر احوال درونی‌اش است.^[۲۵۶] به همین جهت امام صادق۷میفرماید: «کُونُوا دُعَاهَ النَّاسِ‏ بِأَعْمَالِکُمْ‏، وَ لَا تَکُونُوا دُعَاهً بِأَلْسِنَتِکُم‏؛ به وسیله عمل و رفتار پسندیده خود، مردم را (به سوی خوبی ها) دعوت کنید نه با زبان (دعوت گر زبانی صرف نباشید)».^[۲۵۷]
اگر به روش خضر۷نیز توجه شود، این‌گونه بوده است که وی، به جای این‌که در آموزش رشدی خویش، به بیان مجموعه‌ای از دانش‌های مفهومی اکتفا کند، حضرت موسی۷را با خود به میان جامعه می‌برد و در عمل خویش، هم کارها و رفتارهای خاص آموزشی را در پیش می‌گیرد و هم شاگرد را به کار عملی وادار می‌سازد.
۲-۱-۶-۲-۲-۱- نحوه کارآمدی روش عمل‌گرایی در آموزش تعالیم قرآنی
یکی از دلایل اصرار بر عمل به آموزه ها، میتواند این باشد که عمل به آموزه ها، نقش مؤثری در یادگیری و به خاطر سپاری آنها دارد. کاربرد آموزه ها در عمل، افزون بر اینکه مرور دوباره آنهاست، نوعی یادگیری یا آموزش عملی نیز محسوب میشود؛ از اینرو در تکمیل یادگیری و یادسپاری و عمق بخشیدن به آموزش، بسیار مؤثر است.
بر این اساس، باید به کودکان کمک کنیم تا طریقی را جست‌و‌جو کنند که در آن، باورها بر اعمالشان تأثیر گذارد. متأسفانه گاه تعلیم و تربیت دینی در جامعه ما تنها محدود به القای برخی مفاهیم نظری مانند (حفظ آیات) گردیده است؛ بدون آنکه کودکان و نوجوانان، آنها را باور داشته و در عمل تجربه کرده باشند.
در حالی‌که مقصود اصلی از دین، مجموعهای از رفتارها و آثار درونی و بیرونی است که باید به آن‌ها متعهد شد.^[۲۵۸] بدیهی است در شکلگیری چنین بینشی و ایجاد زمینه برای تغییر رفتار کودکان، عملگرایی والدین و معلمان نقشی سازنده دارد. یعنی مربیان قرآن خصوصاً والدین باید توجه داشته باشند که در تمامی لحظاتی که با کودکان سروکار دارند، گفتار و رفتارشان تحت نظر کودکان است و کوچک‌ترین ناهماهنگی بین سخنان و اعمال مربی، بر نهادینه سازی مفاهیم قرآنی، تأثیر سوء خواهد گذاشت.
لذا اگر والدین یا مربیان از انجام عمل خاصی معذور هستند باید کودک را توجیه نمایند؛ مثلاً اگر در اثر بیماری، ناچارند روزه نگیرند، باید کودک را کاملاً آگاه نمایند که بیمارند و بر طبق دستور پزشک باید روزه را بخورند و اگر بگیرند، باطل است.^[۲۵۹] حتی میتوانند به آیاتی از قرآن اشاره نمایند که به بیماران، اجازه روزه نگرفتن داده شده است.
آسان‌گویی؛ بهترین راه اجرای تناسب سطح آموزش قرآن با توان فراگیر
برخلاف عده‌ای که تصوّر می‌کنند، سخن گفتن زیبا به معنای تشکیل و ارائه مجموعه‌ای از لغات و عبارات نامأنوس و به هم پیچیده است، مربّی قرآن باید در سخنان خود، ضمن حفظ زیبایی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های کلام، در ساده‌ترین کلمات و عبارات، مقصود خود را بیان کند. بهترین و جامع‌ترین الگویی که در این زمینه، شایسته معرّفی است، قرآن کریم است. قرآن به بشر می‌آموزد که در سطوح بشری نیز، می‌توان مفاهیم عمیق را در قالب الفاظ ساده و همه فهم گنجاند. چنان‌چه قرآن کریم در سوره قمر، چندین مرتبه، این جمله را ذکر کرده است که: *(وَ لَقَدْ یَسَّرْنَا الْقُرْءَانَ لِلذِّکْرِ …؛ ما قرآن را براى تذکّر آسان ساختیم آیا کسى هست که متذکّر شود.)* قمر/ ۱۷،۲۲و ۴۰
“آسان کردن قرآن براى ذکر"، به این است که آن را طورى به شنونده القاء کنیم و از عباراتى استفاده ‌نماییم که فهم مقاصدش، براى همه افراد اعم از عامّه و خاصّه (یعنی براى فهم‏هاى ساده و عمیق) آسان باشد و هر یک به قدر فهم خود، چیزى از آن بفهمند.^[۲۶۰]
کلام خدا بهترین مصداق برای این فرمایش حضرت علی۷است که می‌فرماید: «احسن‏ الکلام‏ ما لا تمجه‏ الاذان‏ و لا یَتْعَبُ فهمه الأفهام‏؛ بهترین سخن، آن است که گوش‌ها، آن را به بیرون نیندازند و ذهن‌ها برای فهم آن، به رنج نیفتند».^[۲۶۱]
متأسّفانه برخی از مربّیان، عادت کرده‌اند که کلام خویش را با معنای خاصی از تقواـ بدون در نظر گرفتن سطح فکری کودکان ـ آغاز کنند و انذار و ترساندن و صحبت از جهنم و عذاب‌های آن، را در کلام خویش، اصل قرار دهند. در حالی‌که اگر به شیوه‌های آموزشی و پرورشی آیات قرآن توجه شود، دیده می‌شود که قرآن، کلام خویش را با بشارت و سخنان نرم و تشویق و ترغیب شروع می‌کند و با آن‌که مخاطبان قرآن در آغاز، مشرکان معاند و مخالفان کینه‌توزی بودند، کلام خود را با بسم الله الرحمن الرحیم آغاز می‌کند.
۲-۲- اصل سهولت
منظور از اصل سهولت این است که در آموزش مفاهیم دینی به کودکان، باید توان شناختی، عاطفی و انگیزشی کودکان را در نظر گرفت و از زیاده روی، خشونت و سخت‌گیری در روند آموزشی پرهیز نمود؛ زیرا هدف از آموزش مفاهیم دینی، برانگیختن شوق و رغبت کودکان به یادگیری آموزه‌های دینی است، نه صرف انتقال آگاهی‌های دینی. از این‌رو، پیامبر اکرم ۶همواره این سخن را تکرار نموده‌اند که: «آموزش دهید و آسان بگیرید و سخت گیری نکنی^[۲۶۲]؛ چرا که خداوند مرا سخت گیر و سرسخت مبعوث نفرمود، بلکه مرا آموزگاری آسان‌گیر مبعوث نموده است».^[۲۶۳]
شهید مطهری نیز بیان می‌کند: «پیامبر۶هنگامی‌که معاذ بن جبل را برای تبلیغ دین به یمن فرستاد، به او چنین فرمود: «یا مَعاذُ بَشّروَ لاتُنَفِّرْ وَ یَسّرْوَ لاتُعَسِّرْ؛ می روی برای تبلیغ اسلام، اساس کارت تبشیر و مژده و ترغیب باشد، کاری بکن که مردم مزایای اسلام را درک بکنند و از روی میل و رغبت به اسلام گرایش پیدا کنند. نکته‌ای که پیغمبر اشاره کرد، این بود که «بَشَّر وَ لا تُنَفِّرْ»؛ کاری نکن که مردم را از اسلام فرار بدهی و متنفّر بکنی. مطالب را طوری تقریر نکن که عکس‌العمل روحی مردم، فرار از اسلام باشد».^[۲۶۴]
رعایت این اصل در آموزش مفاهیم دینی کودک چنان مهم است که ائمه معصومین:در سخنان نورانی خویش والدین را بدان سفارش نموده‌اند. بنا بر مضمون روایتی از امام صادق۷، به نقل از رسول مکرّم اسلام۶: «والدین، کاری را که انجام آن برای کودک آسان و ساده است بپذیرند و آنچه را که انجامش بر وی سنگین و غیر قابل تحمّل است از او انتظار نداشته باشند».^[۲۶۵]
۲-۲-۱- روش مدارا و گذشت
تربیت کودک، از امور ظریفی است که صبر و حوصله و بردباری میطلبد. به همین خاطر، یکی از صفات مهم پیامبران الهی در تربیت و تعلیم افراد، صفت حلم و بردباری آن‌هاست.
هیچ چیز مانند مدارا و نرمی، در تربیت راهگشا نیست و زمینه ارتباط صحیح تربیتی را فراهم نمیسازد.^[۲۶۶] خداوند متعال در قرآن کریم بارها از حلم و بردباری افراد یاد کرده و بیش از ده بار، خودش را با صفت حلم و حلیم، توصیف نموده است. حلم و بردباری والدین و معلمان در ارتباط با کودکان، اهمیت خاصی دارد. لذا آنان باید به ویژگی‌های نونهالان توجه نموده و در مقابل جنب‌و‌جوش و بازیگوشی او، گرچه مشکلاتی هم به همراه داشته باشد، صبر و حوصله به خرج دهند.^[۲۶۷] علت این مطلب، در کلام زیبای حضرت کاظم۷نمودار است. ایشان میفرماید: «تُسْتَحَب‏ عَرَامَهُ الْغُلَامِ فِی صِغَرِهِ لِیَکُونَ حَلِیماً فِی کِبَرِه؛ شیطنت و بازیگوشی فرزند، در دوران کودکی، امری پسندیده و مطلوب است و موجب میشود در بزرگسالی، دارای شخصیتی آرام و خویشتن‌دار گردد».^[۲۶۸]