۲-۱-۱۹-۵ تقسیم‏بندی تکنولوژی از دیدگاه نوآوری

۱-تکنولوژی مربوط به انجام یک وظیفه کاملاً جدید؛

۲-تکنولوژی مربوط به انجام یک وظیفه قدیمی ولی با شیوه جدید؛

۲-۱-۱۹-۶ تقسیم‏بندی تکنولوژی از دیدگاه استراتژیک

۱-تکنولوژی پایه: تکنولوژی‏هایی هستند که برای انجام کسب و آن ها را می‏توان خیلی سریع از منابع خارجی تأمین کرد. آن ها مزیت رقابتی قابل توجهی ایجاد نمی‏کنند، ولی نبود آن ها می‏تواند مانعی برای ورود به بازار باشد.

۲-‌تکنولوژی کلیدی: تکنولوژی‏هایی هستند که باعث ایجاد مزیت مهمی می ‏شوند. آن ها معمولاً در اختیار تعداد محدودی از تولیدکنندگان قرار دارند. در اختیار داشتن آن ها امکان تسلط بر بازار را برای شرکت فراهم می ‏کند.

۳-تکنولوژی پیشگام: تکنولوژی‏هایی هستند که می ‏توانند به عنوان تکنولوژی فردا باشند. آن ها در حال ظهور از آزمایشگاه‏های تحقیق و توسعه بوده و به بازارهای ویژه وارد می ‏شوند تا در صورت موفقیت به عنوان مبنایی برای ایجاد دامنه‏ای از محصولات محوری تلقی شوند.

۴- تکنولوژی در حال ظهور: تکنولوژی‏های هستند که هنوز در مرحله پژوهش بوده و به عنوان یک احتمال موفقیت تلقی می ‏شوند. به عبارت دیگر، اثر رقابتی آن شناخته شده نیست، ولی محتمل است.

تحقیقات دانشگاه آستن تکنولوژی را به سه دسته تقسیم می ‏کند:

۱-تکنولوژی عملیات: که تکنیک مورد استفاده در فعالیت‏های جریان کار را شامل می‏ شود.

۲-تکنولوژی مواد: که ماهیت مواد مورد استفاده در فعالیت‏های جریان کار را نشان می‏ دهد.

۳-تکنولوژی دانش: که به خصوصیات دانش مورد استفاده در سازمان اشاره دارد (زنجانی، ۱۳۷۹).

۲-۱-۲۰طبقه‏بندی تکنولوژی

تکنولوژی را می‏توان به چندین روش طبقه‏ بندی کرد. طبقه‏ بندی ذیل در جهت ایجاد درک مشترک از مفاهیم تکنولوژی، مهم و قابل توجه است.

۲-۱-۲۰-۱ تکنولوژی جدید

تکنولوژی جدید به آن دسته از تکنولوژی‏هایی که جدیداً عرضه یا پیاده‏سازی شده‏اند، اطلاق می‏ شود و بایستی تأثیر روشن و شفافی بر عملکرد سازمان (در تولید محصولات یا ارائه خدمات) داشته باشند.مثالی در این مورد طراحی صفحات وب برای بازاریابی محصولات شرکت است. لازم به ذکر است که تکنولوژی مورد نظر، لزوماًً نباید در سطح جهانی نوظهور باشد، بلکه کافی است که در سطح سازمان جدید باشد.

۲-۱-۲۰-۲ تکنولوژی نوظهور

تکنولوژی نوظهور به تکنولوژی خاصی اطلاق می‏ شود که تا کنون به طور کامل تجاری نشده باشد، ولی در طی ۵ سال آینده تجاری می‏ شود. ممکن است در حال حاضر استفاده محدودی داشته باشد، ولی پیش ‏بینی می‏ شود که به طور فزاینده‏ای توسعه یابد. مهندسی ژنتیک، نانوتکنولوژی، اینترنت مثال‏هایی از تکنولوژی نوظهور می‏ باشد.

۲-۱-۲۰-۳ تکنولوژی پیشرفته

واژه تکنولوژی پیشرفته به تمامی تکنولوژی‏های پیچیده یا پیشرفته اطلاق می‏ شود که:

• • افراد و نیروهای با تحصیلات بالا را استخدام کند که بافت اصلی آن را دانشمندان و مهندسین تشکیل می ‏دهند.

• • نرخ تغییر تکنولوژی آن نسبت به دیگر صنایع بیشتر باشد.

• • سلاح رقابتش، نوآوری تکنولوژی باشد.

• می‏توان از تکنولوژی برای رشد سریع خود استفاده کند. ظهور تکنولوژی‏های جدید بقاء آن را به مخاطره می‏اندازد.

۲-۱-۲۰-۴ تکنولوژی پست

واژه تکنولوژی سنتی به تکنولوژی‏هایی اطلاق می‏ شود که در سطح گسترده‏ای از جامعه مورد استفاده قرار می‏ گیرند و تکنولوژی‏های پست در بسیاری از صنایع که از خصوصیات زیر برخوردارند، استفاده می ‏شوند:

• • از نیروهای کاری با سطح آموزشی یا مهارت نسبتاً پایین استفاده می‏ کنند.

• • از روش‏های دستی یا نیمه اتوماتیک استفاده می‏ کنند.

• • اعتبارات تحقیقاتی آن ها محدود (یا کمتر از متوسط صنعت) است.

• • زیربنای تکنولوژی آن ها نسبتاً پایدار بوده و از تغییرات کمی برخوردار است.

• محصولات تولیدشده توسط آنان نیازهای اساسی انسان را تأمین می‏ کنند.

۲-۱-۲۰-۵ تکنولوژی متوسط^[۱۹]

واژه تکنولوژی متوسط به تکنولوژی‏هایی اطلاق می‏ شود که بین تکنولوژی پیشرفته و تکنولوژی سنتی قرار می‏ گیرند. معمولاً این تکنولوژی‏ها جزء تکنولوژی‏های بلوغ یافته است که برای انتقال تکنولوژی بیشتر از سایر تکنولوژی‏ها مورد توجه‏اند.

۲-۱-۲۰-۶ تکنولوژی مناسب^[۲۰]

واژه تکنولوژی مناسب شاخص تطبیق و سازگاری مناسب تکنولوژی مورد استفاده و منابع مورد نیاز جهت استفاده بهینه از آن است.

۲-۱-۲۰-۷ تکنولوژی مستندشده در مقابل تکنولوژی نهفته^[۲۱]

تکنولوژی می‏تواند ثبت و نگهداری شود و به استفاده‏کنندگان انتقال یابد، به شرط این که بتوان آن را قالب نشانه ‏ها و علائم استانداردشده‏ای (به صورت کد شده) مستند کرد. هر نقشه مهندسی، نمونه‏ مستندشده‏ای است که ابعاد و تلرانس محصول را بیان می ‏کند.

۲-۱-۲۰-۸ تکنولوژی پنهان

همان دانش غیر قابل لمس و غیر قابل بیان است. هیچ روش واحد و مشخصی جهت عرضه و ارائه آن به گروهی از مردم وجود ندارد. انتقال تکنولوژی نهفته از طریق ارتباط مستقیم و تعامل توسعه‏دهنده آن و کسی که می‏ خواهد ‌به این تکنولوژی دست یابد، امکان‏پذیر است (رابطه استاد و شاگردی) (خلیل، ۱۳۸۳).

۲-۱-۲۱ انواع سازمان‏ها از نظر نیاز به مدیران تکنولوژی

۲-۱-۲۱-۱ سازمان تولید

این سازمان‏ها در ابتدا به مدیریت تکنولوژی تولید نیاز دارند. به نظر تعدادی از مؤلفان، این موضوع در مدیریت تکنولوژی بسیار اساسی و اصلی است. اگر شرکتی محصول پیچیده تولید کند، آن گاه توسعه محصول نیز به عنوان وظیفه مدیریت تکنولوژی قلمداد می‏ شود… در بسیاری از موارد تولید محصول جدید نیاز به تکنولوژی نو دارد و از آن مهم‏تر طراحی محصول جدید باید سهولت تولید آن را در ذهن تداعی کند . سهولت در تولید که آن را قابلیت تولید شدن می‏نامند، کلید مهمی در کاهش هزینه‏ ها است.

۲-۱-۲۱-۲ ارائه‏کنندگان خدمات

امروزه بسیاری از ارائه‏کنندگان خدمات از قبیل شرکت‏های بیمه، حمل و نقل، بیمارستان‏ها و حتی خرده‏فروشی‏ها نیز از تکنولوژی پیچیده استفاده می‏ کنند.

۲-۱-۲۱-۳ سازندگان ساختمان، صنایع مرتبط با معدن، خدمات عمومی

تمام این شرکت‏ها از تکنولوژی‏های ترکیبی استفاده می‏ کنند. مدیریت این تکنولوژی‏ها مهم بوده و نیازمند توجه مدیران متخصص است (جعفرنژاد، ۱۳۷۸).

۲-۱-۲۲ تأثیر تکنولوژی جدید بر ساختار سازمانی

ساختار سازمانی به دلایل مختلف می‏تواند تغییر نماید، بر حسب آن که نوعاً مکانیکی یا ارگانیکی باشد. اساساً ساختارهای مکانیکی یا بروکراسی آنهایی هستند که در وضعیت استاندارد و به شکل از قبل تعیین‏شده عمل می‏ کنند، در حالی که ساختارهای ارگانیکی توسط روابط غیررسمی و عدم استاندارد توصیف می‏ شود. به طور کلی انتظار می ‏رود که تکنولوژی جدید تأثیر عمده‏ای بر ساختار سازمان داشته باشد. برای مثال، تغییر در طراحی شغل بیشتر اوقات به تعدیل زیاد ساختارها سوق داده می‏ شود. طرح سازمان سنتی که بر اساس خصوصیات علمی بنا نهاده شده است، ممکن است به علت لزوم ترکیب به وسیله تکنولوژی جدید مناسب نباشد (دیرمینا، ۱۳۸۲).