۲-۳-۶ نقش حسابرسی داخلی در حاکمیت شرکتی
پس از رسوایی‌های شرکت‌هایی مانند انرون[۲۵]، وردکام[۲۶]و پارمالات[۲۷] که اطمینان به استقلال و اعتبار مؤسسه‌‌های حسابرسی و نیز حرفه حسابداری و بازارهای مالی را کاهش داد، حاکمیت شرکتی توجه بیشتری را به خود جلب کرد.همچنین در دهه های اخیر به خصوص به دنبال سقوط اقتصادی و بحران‌های مالی در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، نیاز به تمرکز بر حاکمیت شرکتی افزایش یافته است بر اساس گزارش جامع ارائه شده به وسیله سازمان همکاری و توسعه اقتصادی[۲۸] در سال ۲۰۰۴، حاکمیت شرکتی به عنوان یک سیستم راهنمایی و نظارت مورد قبول شرکت، تعریف شده است. حاکمیت شرکتی عنصری کلیدی در کارایی و رشد اقتصادی و نیز تقویت اعتماد سرمایه‌گذاران است. برای دستیابی به حاکمیت شرکتی خوب، شرکت باید روی همه جنبه‌های حاکمیت شرکتی به خصوص وظیفه حسابرسی داخلی تمرکز کند. حسابرسی داخلی، تعهد به اصول اخلاقی، هدف‌ها، برنامه ها و فعالیت‌های سازمان را می‌سنجد و همچنین، منبع مهمی برای حسابرسی مستقل، کمیته حسابرسی، هیئت‌مدیره و مدیر ارشد است (یاسین و همکاران،۲۰۱۲).
در این بخش، ابتدا برخی از تحقیق‌های انجام‌شده در رابطه با حسابرسی داخلی و حاکمیت شرکتی و نتایج آن ها بررسی و سپس نقش حسابرسی داخلی در حاکمیت شرکتی تشریح شده است.
پاپ و همکارانش[۲۹] (۲۰۰۳) ارتباط بین حسابرسی داخلی و حاکمیت شرکتی را بررسی کردند. اطلاعات این تحقیق از بزرگ‌ترین شرکتهای ۱۵ کشور اتحادیه اروپا جمع آوری شد. برای انجام تحقیق ۳۳۲ پرسشنامه فرستاده و ۱۰۵ پاسخ دریافت شد (نرخ پاسخ ۳۲ درصد). نتیجه اصلی این تحقیق، تفاوت در کار حسابرسان داخلی و آگاهی از نقش حسابرسان داخلی در حاکمیت شرکتی در هر کشور بود. همچنین در ۵۰ شرکت حسابرسی داخلی و کمیته حسابرسی وجود نداشتند و مدیران واحد تجاری از نظریه ها و آیین‌نامه‌های حاکمیت شرکتی بی‌اطلاع بودند.
گراملینگ و مایرز[۳۰](۲۰۰۳) نیز ارتباط بین حسابرسی داخلی و حاکمیت شرکتی را بررسی کردند. مهم‌ترین یافته این مطالعه، اثر محرک و ترغیب‌کنندگی حسابرسی داخلی در اجرای حاکمیت شرکتی اثربخش بود.
لونگ و همکاران[۳۱](۲۰۰۴) نقش حسابرسی داخلی در حاکمیت شرکتی در استرالیا را بررسی کردند. پرسشنامه‌های این تحقیق برای حسابرسان داخلی و مدیران مؤسسه‌‌های مالی استرالیا ارسال شد. هدف‌های تحقیق، شناسایی هدف‌های حسابرسی داخلی، تعیین ماهیت کنترل داخلی و اهمیت حاکمیت شرکتی در داخل واحدهای اقتصادی بود. نتیجه مهم این تحقیق، این حقیقت بود که فرهنگ و حمایت هیئت‌مدیره، عوامل کلیدی هستند که به طور مستقیم بر اثربخشی حسابرسی داخلی تأثیر می‌گذارند.
کارگیرگس و همکاران[۳۲](۲۰۱۱)، تحقیقی با عنوان «حسابرسی به عنوان یک ابزار اثربخش برای حاکمیت شرکتی»، انجام دادند. این تحقیق از طریق بررسی گسترده در ادبیات موضوع انجام شد و نتایج آن نشان داد که حسابرسی داخلی، نقش اساسی در اجرای کارامد و اثربخش حاکمیت شرکتی دارد.
ابراهیم (۲۰۱۱)، ماهیت و ویژگی‌های حسابرسی داخلی و توانایی آن در اجرای حاکمیت شرکتی را در مؤسسه‌‌ای موجود در بورس مصر، بررسی نمود. این تحقیق از طریق ارسال پرسشنامه انجام شد. نتایج نشان داد که حسابرسی داخلی در مؤسسه‌‌های موجود در بورس مصر، در وضعیت کنونی با مشکلات زیادی روبه‌رو است که به طور منفی روی اثربخشی حاکمیت شرکتی تأثیر می‌گذارد؛ بنابرین باید تلاش بسیاری شود تا حرفه حسابرسی داخلی در مصر پیشرفت کند.
قانون‌گذاران و کمیته‌های نظارتی، هیئت‌مدیره را به عنوان عنصر کلیدی در حاکمیت شرکتی در جهان معرفی کرده‌اند. تعریف جدید از حسابرسی داخلی، بر حاکمیت شرکتی به خصوص هیئت‌مدیره، تمرکز دارد. این تعریف، بر نقش حسابرسی داخلی در کمک به مؤسسه برای دستیابی به هدف‌هایش تأکید می‌کند؛ زیرا هیئت‌مدیره سرانجام مسئول انجام هدف‌های مؤسسه است و نقش حسابرسی داخلی تهیه اطلاعات برای این گروه می‌باشد. صرف‌نظر از مورد بالا، سهم حسابرسی داخلی، کمک به هیئت‌مدیره برای خود ارزیابی نقش حاکمیتی آن ها است (میر آقایی،۱۳۹۱).
حسابرسی داخلی با سنجش و ارزیابی اثربخشی کنترل‌های سازمانی، ابزار مهمی برای کنترل مدیریت است که به طور مستقیم با ساختار سازمانی و قوانین کلی واحد تجاری، در ارتباط است. در محیط تجاری امروز، حسابرسان داخلی دامنه وسیعی از اطلاعات مربوط به فعالیت‌های مالی و عملیاتی سازمان را برای مدیریت تهیه می‌کنند که اثربخشی، کارایی و صرفه اقتصادی فعالیت‌ها و عملکرد مدیریت را بهبود می‌بخشد.
با توجه به چارچوب مفهومی حسابرسی داخلی و حاکمیت شرکتی و تحقیقاتی که در بخش قبل بررسی شد، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که حسابرسی داخلی از طریق موارد زیر در حاکمیت شرکتی مؤثر است:
-
- ارائه بهترین نظرهای کاربردی درباره کنترل‌های داخلی،
-
- تهیه اطلاعات درباره فعالیت‌های متقلبانه و ناهنجار،
-
- انجام حسابرسی سالانه و گزارش نتایج آن به کمیته حسابرسی و
-
- تشویق کمیته حسابرسی برای انجام بازبینی دوره‌ای فعالیت‌ها و عملیات سازمان و مقایسه آن با عملیات برنامه‌ریزی‌شده.
- از طرف دیگر، یک کمیته حسابرسی کارامد با ایجاد محیطی مستقل و پشتیبان، موقعیت حسابرسی داخلی را تقویت و اثربخشی کنترل داخلی را بررسی می‌کند.
از جمع‌بندی مطالب بالا مشخص است که حسابرسی داخلی، خدماتی به مدیریت ارائه می‌کند که به مدیر در انجام وظایف او کمک کرده و نقش تعیین‌کننده و مشوقی در انجام حاکمیت شرکتی کارامد دارد (همان منبع).
۲-۳-۷ همکاری بین حسابرس مستقل و داخلی
تئوری کارگزاری دیدگاهی نظری در مورد بنگاههای اقتصادی ارائه می کند که بر اساس آن تقاضا برای نظارت پیامد طبیعی عملیات کارا است. ادبیات موجود نشان می دهد که حسابرسی مکانیزمی کارا برای فراهم کردن بخشی از این نظارت است (حساس یگانه و طبری،۱۳۸۲).
برای تأمین نظارت بر قابل‌اتکا بودن این اطلاعات دو نوع خدمات حسابرسی شکل گرفته است:
آخرین نظرات