مبحث اول : روش تحقیق
۱) بیان موضوع
وابستگی به مواد در اکثر جوامع یک مشکل سلامت عمومی محسوب می شود. این مشکل یک اختلال چند عاملی سلامت است که اغلب سیری عود کننده و فروکش کننده دارد در کشور ما بار اختلالات سوء مصرف مواد پس از سوانح و حوادث‌، بیماری های قلبی عروقی و افسردگی در رده چهارم طبقه بندی بیماریها قرار دارد. بار وابستگی به مواد ناشی از مرگ و میر، انتقال اچ ای وی و هپاتیت سی، هزینه های مراقبت، سلامت، هزینه های قضایی، انتظامی و هزینه های کمتر آشکار مثل از هم گسیختگی خانواده و از دست رفتن توانایی مولد بودن است. وابستگی به مواد و سوء مصرف مواد غیر قانونی با مشکلات تندرستی، فقر، خشونت ،رفتار مجرمانه و طرد اجتماعی همراه است. علاوه بر هزینه های مراقبت بهداشتی و سایر هزینه های ناشی از پیامد های سوء مصرف مواد وابستگی به مواد هزینه های اجتماعی متعددی دارد که شامل کاهش توانایی تولید و درآمد خانواده، خشونت، مشکلات امنیتی‌،حوادث ترافیکی و کار بوده و با فساد مالی ارتباط دارد. این هزینه ها منجر به هزینه های سرسام آور اقتصادی و هدر رفتن غیر قابل قبول منابع انسانی می شود. در طول سالیان اخیر مدل زیستی روانی اجتماعی وابستگی به مواد را مشکل چند وجهی دانسته است که نیاز به تخصص در رشته های مختلف دارد و رویکردی چند وجهی می تواند در علوم بهداشتی برای پژوهش پیشگیری و درمان به کار گرفته شود. تلاش برای درمان و پیشگیری سوء مصرف مواد از طریق اعمال مجازاتهای سخت گیرانه مصرف کنندگان مواد موفق نخواهد بود زیرا این رویکردها تغییرات عصب شناختی را که سوء مصرف مواد روی مسیرهای عصبی انگیزش مغز ایجاد می کنند در نظر نمی گیرند اعتیاد قابل پیشگیری و قابل درمان است.اما درمان آن ساده نیست. زیرا اعتیاد ابعاد گوناگون دارد و جنبه های مختلف زندگی فرد را مختل می کند. هدف از درمان اعتیاد این است که فرد بتواند مصرف مواد خود را قطع نموده به سبک زندگی عاری از مواد بازگشته و کارکرد خود را در خانواده محل کار و اجتماع بدست آورد. برنامه های موثر در درمان اعتیاد نوعا"از اجزای مختلفی تشکیل یافته که هر کدام به یکی از جنبه های بیماری اعتیاد و عوارض آن می پردازد. بهترین نتایج درمانی زمانی به دست می آید که رویکردی چندرشته ای و جامع شامل مداخلات متنوع دارویی و روانشناختی برای پاسخ به نیازهای گوناگون به کار رفته است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲) اهداف تحقیق
الف) هدف اصلی :
تبیین نحوه فعالیت کمپ های ماده ۱۶ ق مبارزه با مواد مخدر در درمان معتادین.
ب) اهداف فرعی :
۱- تعیین نواقص و معایب موجود در برنامه های درمانی کمپ ماده ۱۶ ق مبارزه.
۲- ارائه پیشنهادها و راه های مناسب جهت بهبود روش های درمانی در کمپ ماده ۱۶ ق مبارزه به مواد مخدر
۳) ضرورت تحقیق
سوء مصرف و اعتیاد به مواد تغییر دهنده خلق و خو رفتار یکی از بارزترین آسیب های روانی – اجتماعی است که به راحتی می تواند بنیان زندگی فردی خانوادگی اجتماعی و فرهنگی یک کشور را سست کند و پویایی های انسانی آن را به مخاطره اندازد و امکانات مادی و معنوی آن را تباه سازد. سوء مصرف مواد و وابستگی و اعتیاد به آن اختلالی پیچیده است که با ملل و آثار زیستی اجتماعی و روانی و معنوی همراه است. در هم پیچیدگی عوامل زیستی روانی اجتماعی اقتصادی سیاسی و فرهنگی این گرفتاری و معضل را به یکی از پیچیده ترین مشکلات فردی خانوادگی و اجتماعی تبدیل کرده است. امروز اعتیاد یک مشکل سلامتی و بهداشت عمومی در سرتاسر جهان و در تمام کشور ها محسوب می شود. به ندرت کشوری را در روی زمین می توان پیدا کرد که با مشکل سوء مصرف مواد تغییر دهنده خلق و خو و رفتار درگیر نباشد.طبق آمارهای غیر رسمی دولتی بین ۵/۱ تا۵/۲ میلیون نفر از مردم ایران مبتلا به سوء مصرف مواد یا اعتیاد به ان هستند. سوء مصرف و اعتیاد به مواد تغییر دهنده خلق و خوآثار مخرب جسمانی (مثل بیماریهای گوارشی، قلبی،تنفسی، عصبی، ایدز، مجروح شدن و در برخی مواقع مرگ ) روانی ( مثل استرس، اضطراب، دلهره ،افسردگی ،بی قراری، پریشانی و فراموشی) خانوادگی مانند (اختلاف و کشمکش با اعضای خانواده، ارتباط نا سالم با اعضای خانواده، سوء استفاده و تجاوز جنسی، خیانت، دعوا و کتک کاری طلاق و جدایی ) شغلی (تاخیر و غیبت در محل کار، اخراج و بیکاری ) مالی ( مثل بدهکاری، ورشکستگی ،فقر و تنگدستی )اجتماعی ( مانند طرد، انزوا و گوشه گیری، از دست دادن دوستان،بی ارزشی، نداشتن احترام، تنهایی و بی کسی ) اخلاقی (دروغگویی و تهمت و زنا) دارد و باعث ارتکاب خلاف، جرم و جنایت ( مثل تجاوز و سوء استفاده جنسی ،تقلب، دزدی، رشوه خواری ،کلاهبرداری و قتل ) می شود. سوء مصرف و اعتیاد به مواد تغییر دهنده خلق و خو ورفتار نه تنها افراد را از فعالیت و تولید بهینه کارایی و اقدامات مثبت و سازنده باز می دارد، بلکه باعث از بین بردن نیرو انرژی وقت و منابع و امکانات جامعه در جهت برنامه ریزیها و اقدامات و فعالیتهای مثبت و ثمر بخش می شود. علاوه بر این هزینه های سنگین و سر سام آور بر فرد ،خانواده، موسسات درمانی و بهداشتی برای پیشگیری و درمان و سازمانها و دستگاه های انتظامی و قضایی (برای کشف ،دستگیری، بازیرسی، زندانی کردن و اعمال سایر مجازاتها در مورد تولید کنندگان، توزیع کنندگان و مصرف کنندگان )تحمیل می کند.آثار و نتایج منفی زیانبار و مخرب فردی خانوادگی اجتماعی اخلاقی معنوی و فرهنگی و سوء مصرف و اعتیاد به مواد سبب شده تا افراد و خانواده های آنها و مسولان جامعه برای پیشگیری ترک و جلوگیری از بازگشت اقدام کنند واز افراد متخصص مثل روانپزشکان، مشاوران، روانشناسان بالینی و مددکاران اجتماعی یاری بخواهند.در سالهای اخیر در کشورهای پیشرفته متخصصان بهداشت روانی و موسسات آموزشی و درمانی نظریه ها ،مدلها ،روشها ،راهکارها و فنون مختلفی را در پیشگیری و درمان اعتیاد وجلوگیری از بازگشت پس از ترک اعتیاد ابداع، آزمایش و تجربه کرده اند.
۴) پرسشهای تحقیق
الف) سوال اصلی :
برنامه ها و اقدامات کمپ های موضوع ماده ۱۶ ق مبارزه با مواد مخدر در درمان معتادین تا چه حد در درمان معتادین موثر می باشد.
ب) سوالات فرعی :
۱- اقدامات مراقبتی پس از درمان و ترخیص مددجویان
۲- تمهیدات و روش های اداره و درمان مددجویان در زمان دوره درمان در کمپ های اجباری
۵) فرضیه های تحقیق
الف) فرضیه اصلی :
برنامه های درمانی کمپ های موضوع ماده ۱۶ ق مبارزه با مواد مخدر در درمان مددجویان کافی نمی باشد.
ب) فرضیه های فرعی :
۱- اقدام های مراقبتی پس از درمان و ترخیص مددجویان با عنایت به امکانات ناکافیست .
۲- تمهیدات و روش های درمانی کاری نو ولی ناقص می باشد که در راستای ارتقاء آن باید اقدام گردد.
۶) روش تحقیق
روش تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی است و در شیوه جمع آوری داده ها از روش مشاهده ای و کتابخانه ای استفاده می شود.
۷) پیشینه تحقیق
ملاحظه می شود که در خصوص اعتیاد، پیشگیری و درمان اعتیاد در بسیاری از مراکز دانشگاهی و مراکز مرتبط با مبارزه مواد مخدر تحقیقات بسیاری صورت گرفته است اما مبحث کمپ اجباری ماده ۱۶ با عنایت به سابقه تصویب آن که مبحثی نوپا و جدیدالتأسیس می باشد لذا در این خصوص تحقیقی جامع و کامل صورت نگرفته است و فقط در حد آیین نامه های مصوب می باشد.
با توجه به جدید بودن کمپ موضوع ماده ۱۶ مواد مخدر مبحثی کاملاً نو و انجام چنین تحقیقی می تواند مفید و موثر در رفع مشکلات و کاستی هایی که در این زمینه وجود دارد باشد. لذا موضوع تحقیق امری نو و مبحثی جدید می باشد.
مبحث دوم: مفاهیم و مبانی تحقیق
گفتار اول: مفاهیم
بند اول: اعتیاد
الف) تعریف اعتیاد
اعتیاد از نظر لغوی، به عادت کردن، خو کردن با هر چیزی معنی کرده اند. اما در سال های ۱۹۶۴ تا ۱۹۶۸، سازمان بهداشت جهانی واژه «وابستگی دارویی» را جایگزین اعتیاد نمودند.^[۱] پس اعتیاد، طبق نظریه ی محافل علمی یک «وابستگی» است. از اعتیاد به عنوان یکی از بزرگترین معضلات دنیای معاصر نام می برند. اعتیاد به موادمخدر از چنان ابعاد وسیع آسیبی برخوردار است که بی اغراق می توان از آن به عنوان هیولای بزرگ زندگی بشری نام برد.^[۲]
متلاشی شدن شخصیت فردی، نابودی نهاد خانواده، افزایش انواع دیگر آسیب ها و جرائم اجتماعی، کاهش بازدهی کاری و شغلی، افزودن بر افراد بیکار و سربار جامعه، اشغال تخت های بیمارستانی، کاهش نرخ بهداشت عمومی و ده ها عارضه دیگر همگی وابستگی تام به میزان معتادان یک جامعه دارد.
در تعریف اعتیاد می توان گفت: «تمایل شدید جسمانی و روانی فرد به ادامه ی مصرف یک ماده که باعث تغییر در شرایط عادی وضعیت جسمانی، روانی و اجتماعی او می شود. اعتیاد نام دارد».^[۳]
با این تعریف، به کسی که وابستگی جسمی و روانی به موادمخدر دارد و ناگزیر است مصرف مشخصی از آن را به طور مستمر ادامه دهد، «معتاد» گویند.^[۴]
ب) انواع اعتیاد
اعتیاد از وابستگی به عوامل یا موادی که تکرار مصرف آنها با کم و کیف مشخص و در زمان معین از دیدگاه معتاد ضروری می نماید، یعنی تداوم بخشیدن به مصرف مواد و عوامل مخدر درمانی عامیانه، غیرمعمول، دور از موازین علمی.^[۵]
معتاد کسی است که نیازمند و وابسته روانی– جسمانی به مواد و عوامل مخدر و عادت زا می باشد که به منظور برآوردن آن بایستی از این مواد به طور مداوم و در فواصل مشخص استفاده کند.^[۶]
اعتیاد یک مساله بزرگ بهداشتی و بلایی اجتماعی و دارای جنبه های متعدد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، روانی، اخلاقی و حقوقی است. از این رو آگاهی خانواده ها درباره سرانجام نکبت بار اعتیاد در پیشگیری و مهار آن کمکی مؤثر به شمار می آید.
اعتیاد یک «بیماری اجتماعی» است که عوارض جسمی و روانی دارد و تا زمانی که به علل گرایش «بیمار» توجه نشود. درمان جسمی و روانی فقط برای مدتی نتیجه بخش خواهد بود و فرد معتاد دوباره گرفتار «مواد اعتیادآور» می گردد. ^[۷]
اعتیاد به مواد مخدر یکی از مهمترین مشکلات اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی است که عوارض ناشی از آن تهدیدی جدی برای جامعه بشری محسوب شده و موجب رکود اجتماعی در زمینه های مختلف می گردد.
ویرانگری های حاصل از آن زمینه ساز سقوط بسیاری از ارزش ها و هنجارهای فرهنگی و اخلاقی شده و بدین ترتیب سلامت جامعه را به طور جدی به مخاطره می اندازد.
اعتیاد مجاز
وابستگی و تداوم در مصرف موادی که به عنوان دارو شناخته شده به طور طبیعی یا صناعی به دست می آید و شامل بسیاری از مواد دارویی به ویژه آرام بخش ها و خواب آورها می شوند که این مواد با تجویز پزشک و یا اغلب خود سرانه مصرف می شوند.
اعتیاد مجاز خود به دو دسته تقسیم می شوند. اعتیاد به مواد مخدر طبیعی و صناعی به عنوان دارو شناخته می شوند.
اعتیاد به موادی که تنها از دیدگاه روانی عادت زا هستند و تداوم مصرف را ایجاب می کنند همانند تنباکو و مشابهین آنها.
اعتیاد به این مواد از ساده ترین تا خطرناک ترین عوارض را در معتاد و به طور غیرمستقیم در خانواده و جامعه موجب می گردد. مثل عوارض قلب و عروق، سرطان در دستگاه تنفس.
اعتیاد غیرمجاز
وابستگی افراد به مصرف همیشگی مواد و بهره گیری از عواملی که بنابر قوانین کشوری یا بین المللی غیرمجاز شناخته می شوند این امر در نتیجه ی ناپسند بودن مظاهر اعتیاد از دیدگاه پزشکی، بهداشتی، روانی و اجتماعی می باشد. علل مختلف اعتیاد عبارتند از:
ارضاء هوس ها، زیاده طلبی، گرفتن انگیزه های احساسی، احساس یکنواختی، بیکاری و وقت گذرانی، فقر، عدم عدالت اجتماعی، ناهنجاری های مالی و اقتصادی، بعضاً رفاه بسیار و عوامل درونی مثل نوسانات فیزیولوژیکی و پاتوفیزیولوژیکی یعنی بیماری های جسمی و روانی به ویژه در اشکال مزمن و رنجور کننده و نارسایی اصول پزشکی در مورد تأمین بهداشت جامعه و عدم توان درمان کلیه بیماری های موجود، یکی از دلایل اصلی اعتیاد می باشد. ^[۸]
ج) نشانه های اعتیاد
فردمعتاد شاید در وهله اول نپذیرد که معتاد شده اما وابستگی اجتناب ناپذیر وی به مواد مخدر سرانجام واقعیت را بر او آشکار خواهد کرد.

نمونه برداری از خروجی هوای راکتور با بهره گرفتن از دو نوع فیلتر فایبرگلاس^[۳۵] و چارکل^[۳۶] توسط پمپ دستگاه مانیتورینگ دودکش^[۳۷] صورت پذیرفت. دستگاه مانیتورینگ دودکش وظیفه مکش و آنالیز هوای درون استک را در ارتفاع ۴۰ متری (بعد از فیلتراسیون راکتور) دارد؛ در این پمپ محفظه ای برای قرار دادن فیلتر جهت جذب ذرات معلق تعبیه شده است که در درون آن فیلتر ۴۷ میلیمتری قرار می گیرد. فیلتر فایبرگلاس ذرات معلق به قطر بیش از ۱ میکرون را به دام می اندازد و فیلتر چارکل وظیفۀ گیراندازی بخارات رادیواکتیو با نیمه عمر کوتاه (مانند ید) را دارد. در این پژوهش که طی ۱۱ ماه نخست سال ۱۳۹۱ صورت پذیرفته است، فیلتر ها به مدت ۱۲ ساعت در پمپ نمونه برداری قرار داده شدند و بلافاصله به آزمایشگاه اسپکترومتری گاما ارسال گردیدند (Cooper et al., 2003). تعداد ۲۳ فیلتر با بهره گرفتن از آشکار ساز (P-type)HPGe^[38] با راندمان ۴۰% شمارش شده اند که نتایج آن در جدول ۴-۱ آمده است؛ ۴ فیلتر دیگر توسط آشکارساز مشابهی، اما با راندمان نامعلوم شمارش شدند که نتایج آن در جدول ۴-۲ موجود است. برای حصول اطمینان، تعداد ۶ فیلتر به آزماش سنتیلاسیون مایع فرستاده و با آشکارساز سوسوزن^[۳۹] آنالیز شدند که میزان پرتوزایی آلفا و بتای این نمونه ها در جدول ۴-۳ آمده است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

تصویر ۳-۲- نمونه فیلتر فایبرگلاس (www.dsctest.com , 2012)

تصویر ۳-۳- نمونه فیلتر چارکل (www.clickabrew.com , 2012)
۳-۳- شبیه سازی آلودگی هوای رهاسازی شده در اتمسفر:
شبیه سازی بدین معنا است که با بهره گرفتن از نرم افزارهای مدلسازی (که از مدل های محاسباتی استاندارد و رایج در بحث آلودگی هوا بهره جسته اند) میتوان فردی را در جهات و فواصل مختلف در نظر گرفت که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم تحت تأثیر آلودگی منتشر شده از تأسیسات هسته ای است. مدل های طراحی شده (در بحث آلودگی رادیو اکتیو منتشر شده در هوا) توانایی محاسبه دز مؤثر^[۴۰] جذب شده فردی بر اساس میزان خروجی تأسیسات، وضعیت هواشناسی منطقه و ضرایب جذب آلودگی در بدن (از راه استنشاق، مصرف مواد غذایی بومی، جذب سطحی بدن) را دارند.
در این پژوهش جهت شبیه سازی خروجی دودکش راکتور تحقیقاتی تهران از نرم افزار PC-CREAM و مدل پخش گوسی^[۴۱] استفاده شده است. با وارد شدن به بخش ارزیابی پخش اتمسفری نرم افزار، صفحه ای با پارامترهای مختلف باز می شود که مکان وارد کردن داده های ورودی است (تصویر الف-۱). در ذیل مراحل جزء به جزء ورودی ها با بهره گرفتن از راهنمای نرم افزار بررسی خواهد شد.
۳-۳-۱- اطلاعات نقطه تخلیه اتمسفری:
این نرم افزار توانایی محاسبه ۵ دودکش خروجی را به طور همزمان دارد که در این صورت باید فواصل و جهت دودکش ها نسبت به هم مشخص باشد. به دلیل اینکه در این تحقیق فقط دودکش راکتور مورد بررسی قرار گرفته است تنها ورودی این بخش ارتفاع دودکش می باشد. ارتفاع دودکش راکتور تحقیقاتی تهران ۵۷ متر است که بر اساس پیش فرض های نرم افزار ۶۰ متر وارد گردیده (پیش فرض های نرم افزار ۰، ۱۵، ۳۰، ۶۰ و ۱۰۰ متر) (تصویر الف-۲).
۳-۳-۲- مدت زمان تأثیرپذیری فرد:
محاسبات برای سه بازه زمانی ۱ سال، ۵ سال و ۵۰ سال صورت پذیرفته و این بدان معناست که فرد مفروض به مدت زمان های ۱ ، ۵ و ۵۰ سال در معرض خروجی دودکش قرار گرفته است (تصویر الف-۳).
۳-۳-۳- میزان تخلیه اتمسفری:
در تنظیمات نرم افزار ۳۶ رادیونوکلوئید (که طی فعالیت تأسیسات هسته ای ساخته می شوند و از مهمترین رادیونوکلوئیدهای تاثیر گذار بر محیط زیست هستند) به صورت پیش فرض آمده است. از میان عناصر یافت شده در فیلترهای آنالیز شده تنها عنصر ^۱۳۷Cs در پیش فرض نرم افزار وجود دارد و دیگر عناصر به دلیل نیمه عمر کوتاه و یا تأثیر گذاری اندک، در آنالیز دز مؤثر فردی محاسبه نمی شوند.
بیشترین میزان اکتیویته ^۱۳۷Cs در نمونه ها، مربوط به نمونه فیلتر فایبرگلاس شماره ۷ بوده است که جهت تعیین بیشترین میزان تأثیر، برای ورودی نرم افزار انتخاب گردید. میزان اکتیویته در نظر گرفته شدۀ این عنصر ^۱۳-۱۰×۴۱/۱ میکرو کوری در واحد نمونه است که باید جهت ورود به نرم افزار به بکرل در سال تبدیل گردد. در این راستا با توجه به اینکه مدت زمان نمونه برداری ۱۲ ساعت، جریان هوای عبوری از پمپ نمونه برداری ۳/۴ متر مکعب در ساعت، جریان هوای عبوری از دودکش راکتور ۵۷۵ متر مکعب در ساعت و مدت زمان کارکرد راکتور به طور میانگین ۸ روز در ماه بوده، میزان اکتیویته عنصر ^۱۳۷Cs ، ^۴-۱۰×۳۳۹۴/۱ بکرل در سال محاسبه و وارد نرم افزار گردیده است (تصویر الف-۴).

(۳-۱) تبدیل واحد خروجی دودکش (^۱۳۷Cs) از میکرو کوری در نمونه به میکرو بکرل در سال
(۳-۲) تبدیل واحد میکرو بکرل در سال به بکرل در سال
۳-۳-۴- انتخاب مسیرهای در معرض قرار گرفتن فرد توسط پخش اتمسفری (برای دز فردی):
گروه های سنی هدف و مسیرهایی که منجر به پرتوگیری فرد می شوند را می توان در این بخش انتخاب کرد. گروه سنی دارای سه بخش نوزادان ۱ ساله، کودکان ۱۰ ساله و بالغان است که در این پژوهش هر سه گروه سنی انتخاب گردیده و از مسیرهای در معرض قرارگیری افراد (مسیرهای مصرف مواد غذایی، استنشاق و جذب خارجی) تمامی آنها انتخاب گردید تا با در نظر گیری تمام احتمالات، حداکثر میزان جذب محاسبه گردد (تصویر الف-۵).
۳-۳-۵- موقعیت مکانی فرد گیرنده:
می توان در هر بار اجرای^[۴۲] نرم افزار ۵ نقطه با فاصله و جهت مشخص را انتخاب کرد. در این تحقیق ۱۲ جهت ۳۰ درجه ای (جهت های ۳۰، ۶۰، ۹۰، ۱۲۰، ۱۵۰، ۱۸۰، ۲۱۰، ۲۴۰، ۲۷۰، ۳۰۰، ۳۳۰ و ۳۶۰ درجه) و ۵ فاصله (فاصلۀ ۳۰۰، ۵۰۰، ۷۵۰، ۱۰۰۰ و ۲۰۰۰ متری) مختلف انتخاب گردید و در هر کدام از جهت ها و فواصل، ۳ گروه سنی مخاطب با کمک نرم افزار مورد ارزیابی قرار گرفت (تصویر الف-۶).
۳-۳-۶- اطلاعات هواشناسی منطقه:
فایل هواشناسی ای که توسط نرم افزار اجرا می شود، فایلی است با پسوند .MET که باید ۳ پارامتر سرعت باد، جهت باد و طبقه پایداری هوا در آن لحاظ گردد. فایل هواشناسی این تحقیق از اطلاعات دکل هواشناسی داخل سایت (سازمان انرژی اتمی ایران، ۲۰۰۷ الی ۲۰۱۱) و اطلاعات هواشناسی ایستگاه ژئوفیزیک سازمان هواشناسی در بازه زمانی ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ استخراج گردیده (سازمان هواشناسی کشور، ۲۰۰۷ الی ۲۰۱۱) که روش تهیه آن به شرح ذیل می باشد:
برای تعیین میزان پایداری هوای منطقه از روش پاسکال- اسمیت- هوسکر^[۴۳] استفاده گردیده که در آن ۸ طبقه پایداری A، B، C، D، E، F، C بارانی و D بارانی در نظر گرفته شده است. طبقات پایداری هوا بر اساس جدول گرادیان حرارتی و نرخ آدیاباتیک جوی تهیه شده به نحوی که با در نظر گرفتن سرعت باد منطقه در ارتفاع ۱۰ متری از سطح زمین، اختلاف دما در ارتفاعات ۲ و ۱۰۰ متری زمین و با قرار دادن آن در جدول ۳-۲، ۶ طبقه اصلی پایداری هوا به دست آمده است. طبقات C و D بارانی نیز بر اساس حاصلضربی از درصد میانگین بارش (در بازه زمانی ذکر شده) و طبقات C و D اصلی محاسبه گردیده است (تصویر الف-۷).
جدول ۳-۱- طبقات پایداری هوا (عرفان منش و افیونی، ۱۳۸۱)

هدف مبتنی برساختارها ی همکاری یارقابت
بعضی از نظریهپردازان گروههایی برای رقابت با یکدیگر ترتیب میدهند در حالی که بعضی دیگر با تاکید بر هدفهای مبتنی بر همکاری رقابت گروهی را به حداقل میرسانند. جانسونوجانسون(۱۹۹۰) با تحلیل تحقیقات مربوط بیان میدارند که شواهد به نفع ساختارهای هدف مبتنی بر همکاری است، درحالی که اسلاوین(۱۹۸۳) رقابت بین گروه ها برای یادگیری را مفید میداند. سوال اساسی این است که آیا دانش آموزان به سوی رقابت با یکدیگر سوق داده می شوند یا در جهت رقابت با هدفها .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

انگیزش :از برون به درون
مسئله مقدار تاکید بر هدف مبتنی بر ساختارهای همکاری یا فردگرایی به مفاهیم انگیزش مربوط میشود. شاران (۱۹۹۰) بخشی از دلیل افزایش یادگیری مبتنی بر همکاری را ناشی از انتقال جهتگیری انگیزشی آن از بیرون به درون میداند. به عبارت دیگر؛ وقتی دانشآموزان با هم در تکالیف یادگیری همکاری دارند؛ به یادگیری به خاطر خود یادگیری علاقمندتر میشوند تا به خاطر پاداشهای خارجی. بنابراین، دانشآموزان در یادگیری مبتنی بر همکاری بیشتر به منظور رضایت درونی فعال میشوند و به مشوقات معلمان و یا سایر مراجع وابستگی کمتری نشان میدهند. اثر انگیزش درونی قویتر از انگیزش بیرونی است و منجر به افزایش میزان یادگیری و به یادسپاری اطلاعات و مهارتها می شوند .
چارچوب نظری گروه یادگیری مبتنی بر همکاری نقداصولی است که بسیاری از مدارس به طور مستقیم برای راهنمایی استفاده از آزمونها و پاداشها در پیشرفت تحصیلی دانشآموزان به کار میبرند. روشن است، که یکی از مقاصد اساسی آموزش و پرورش عمومی افزایش انگیزش درونی برای یادگیری و تشویق دانشآموزان به ایجاد رضایت از یادگیری حاصل از نشو و نمو خود است. اگر بخشی از موفقیت روش های یادگیری مبتنی بر همکاری(از میان سایرروشها) به خاطر کمک آنها به این هدف است، بنابراین، دادن آزمون و ساختارهای پاداش که در اکثر محیطهای آموزشی غالب میباشند ممکن است در واقع، یادگیری را کند نمایند. هنگامی که به موضوع تفحص گروهی که الگوی خوبی برای تغییر شگفت انگیز محیط یادگیری است میرسیم آنگاه ملاحظه خواهید کرد که تکالیف، ساختارهای مبتنی بر همکاری، و اصول انگیزشی چقدر با آنچه که امروز در بسیاری از مدارس مشاهده می کنیم متفاوت است.
نظرجان دیویی به ایجاد الگوی تدریسی خوب و گسترده به نام تفحص گروهی امکان داده است. دانش آموزان در این الگو، به گروه های خودسالار در حل مسایل تحصیلی سازمان مییابند و شیوه های مردم سالاری و روش های علمی کاوشگری را میآموزند .
۲-۳-۱۵- الگوهای تدریس تفحص گروهی
مراحل این الگو با روبرو ساختن دانش آموزان با مسالهای برانگیزنده شروع میشود. ممکن است این روبرو ساختن در صحبت، در تجربهای واقعی ، به طور طبیعی یا ضمن ارائه مطالب توسط معلم صورت گیرد. اگر دانش آموزان عکسالعمل نشان دهند؛ معلم توجه آنها را به اساس تفاوتهای موجود در عکس العمل هایشان، یعنی موضع، درک؛ نحوه سازماندهی به موارد، احساسشان جلب میکند.معلم با علاقمندشدن دانشآموزان به تفاوت در عکسالعملهای خود؛ آنها را به سوی قانونمند کردن و سازماندادن به مساله برای خود میکشاند. دانشآموزان، سپس، نقشها را تحلیل میکنند؛ به خود سازمان میدهند، سپس اقدام و نتایج را گزارش میکند .این دو با روبرو شدن با مسالهای دیگر یا با مساله جدیدتری که از خود تفحص بر می آید تکرار میشود.

جدول ۳-۲- مراحل الگوی تفحص گروهی
سیستم اجتماعی
سیستم اجتماعی مردم سالاراست و با تصمیمات ناشی از تجربه و یا تاکید گروه در حدود و در ارتباط با پدیده ای مبهم که معلم آن را به عنوان هدف بررسی شناسایی کرده است؛ داره میشود.فعالیت گروه با حداقل ساخت دهی بیرونی معلم ظاهر میشود. معلم و دانشآموزان بجز در تفاوت نقش، دارای وضع برابری هستند.جو کلاس جو استدلال و مذاکره است.
۲-۴- ارزشیابی^[۱۹]
۲-۴-۱- تعریف ارزشیابی
ارزشیابی (ارزیابی ) همچون بسیاری از مفاهیم موجود در علوم تربیتی، به علت ماهیت و عملکرد خاص خود دارای معانی گسترده ای می باشد، و هر صاحب نظری با توجه به نگاه خاص خویش تعریفی از آن ارائه داده است.(نقل ازآقابابائی،۱۳۸۷ص۱۳)
۲-۴-۲- تاریخچه ارزشیابی
از گذشته های دور تاکنون معلمان و سایر افراد که با تدریس و آموزش سرو کار داشته اند برای پی بردن به میزان موفقیت یادگیرندگان خود نسبت به فراگیری مطالب آموزش داده شده به صورتهای مختلف از امتحان استفاده میکرده اند. از نظر قدمت تاریخی، به استناد منابع موجود مقامات چینی قریب به ۴۰۰۰ سال پیش برای انتخاب کارکنان اداری خود از امتحان استفاده کرده اند.(دوبویس،۱۹۷۰ به نقل ازپاپهام ،۱۹۷۵،بهنقل ازسیف،۱۳۸۶)
مدارک زیادی وجود دارد که نشان میدهد در ایران باستان نیز از امتحان استفاده شده است. برپایه منابع تاریخی در زمان شاپور پادشاه ساسانی در جندی شاپور دانشجویان پزشکی مجالس امتحان آزمایش برگزار می شد وبه شرکت کنندگان در امتحان به شرط موفقیت اجازهنامه پزشکی اعطاء میگردید محمدی ،۱۳۵۶). در اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجار، برای اینکه مسلم گردد که اطفال شرعیات و تعلمیات دینی، را در مدرسه فراگرفته اند، امتحاناتآخر سال در حضور علما و اعاظم و رجال شهر و اولیای آنان به صورت فردی و شفاهی برگزار میگردید.(راوندی،۱۳۶۴) در مدارس دوره قاجار، معلم هر روز هر هفته از شاگرد خود درس میپرسیده است و توانایی وی را از طریق امتحان ارزیابی کرده است. در این مدارس مسئله شب امتحان یا ایام امتحان مفهومی نداشته است. (اقبال قاسمی،۱۳۶۹)مینویسد که در مدارس دوره قاجار ارزشیابی به دو نوع مرحلهای و نهایی بوده است. ارزشیابی مرحله ای که هر روز یا هر چند روز یک بار صورت می گرفته و ارزشیابی نهایی که در پایان یک کتاب و یا یک مطلب انجام میشده است و با آیین خاصی همراه بوده است در این دوران نیز همچون گذشته امتحان و آموزش جنبه فردی داشته و امتحان در بیشتر موارد شفاهی و در حضور شاگردان دیگر صورت گرفته است.
با گسترش مدارس جدید و به سبک غربی کار تعلیم و تربیت در ایران از مساجد، مکتب خانهها به مدارس منتقل گردید. در نتیجه آموزش و تدریس از حالت انفرادی و یا گروه های کوچک و امتحان از حالت شفاهی و فردی و در حضور دیگران خارج گردید، و با رونق هرچه بیشتر مدارس به سبک جدید آموزش گروهی و امتحان کتبی و جمعی هر چه بیشتر رواج پیدا کرد. در حال حاضر امتحانات بیشتر به صورت کتبی و از طریق آزمونهای معلم ساخته انجام میگیرد. و فعالیتهای ارزشیابی از عملکرد تحصیلی و رفتاری دانشآموزان، ارزشیابی ازمدرسه ارزشیابی از برنامههای درسی و…..به شکل بسیار ابتدایی، غیر مستمر و موردی انجام می گیرد .(کیامنش،۱۳۷۰)
۲-۴-۳- تاریخچه ارزشیابی درایران
مساله در ارزشیابی در ایران باستان به این صورت بوده که در دوره هخامنشیان آموزش در خانواده، آتشکده، آموزشگاه درباری انجام میشد که در زمان سامانیان دبستان و دانشگاه، هم به آن اضافه شده روش امتحان به صورت شفاهی و عملی بوده است. آموزگار به شاگردان دستور میداد که درس روز قبل را بیان کنند تا سخنوری در انجمنها و کشورها به ایشان عادت شود. نشانیدن درخت آماده کردن سلاح تیراندازی؛ نگهبانی و علوم سیاسی و جنگی، علوم دینی، صنایع و سوارکاری و چوگان بازی برای پسران و دروس نظری هنری خانه داری، برای دختران اساس مواد آموزشی را تشکیل میداد. اشکانیان نیز در روش تدریس به جنبه های عملی آموزش توجه داشتند و ابتدا درس و مطالب را به نوآموزان به صورت سازمانی می آموختند و بیشتر متکی برحافظه ایشان بودند پس از شاگردان خواسته میشد که دروس و مطالب را بیان کنند. و محفوظات خود را بنویسند و بخوانند. در مرحله سوم آنچه به صورت نظری فراگرفته اند در صورت امکان عملا نشان دهند و در مورد آموختن مطالب دینی آنها را با آهنگ و صدای بلند بازگو کنند (محمدی ،۱۳۸۴).
در قرن هفتم هجری از میان داوطلبان ورود به مدرسه مستنصریه بغداد به نسبت ظرفیت مورد نیاز امتحاناتی به عمل میآمد(آزمونهای ورودی ) در زمان قاجار، این آزمونها به صورت روزانه و یا هفتگی برای سنجش توانایی های، شاگردان برگزار می شد. البته گاهی اهداف از برگزاری این آزمونها که غالبا بصورت شفاهی بود تعیین پایه ارائه درس جدید بود(جایابی) و جنبه امتحاناتی نداشت در پایان دوره آموزشی فیزیک آزمون پایانی(تراکمی) با آیین خاص امتحانات در بصورت شفاهی دیگر شاگردان برگزار میشد. و در دروس املاء و خط، آزمون کتبی به عمل میآمد. اولین قدم رسمی در زمینه ارزشیابی، به قانون اداری و وزارت معارف و مصوب ۱۲۸۹ شمسی بر میگردد. که دایره تفتیشین در ساختار سازمانی وزارت معارف پیشبینی شد .این قانون در شکلگیری نظام آموزش و پرورش نقش اساسی داشت. و برای دولت، حق تفتیش مدارس را قائل شده و به موجب این قانون مفتشین دولتی حق ورود به کل مدارس دولتی و مکاتب رسمیو غیررسمی را جهت بازرسی داشته و هیچ مدیری حق مخالفت نداشت بعدها بازرسان به جای مفتشین از طرف اداره بازرسی وزارت فرهنگ وظایف آنان را عهدهدار شدند. این اداره بعدها به نام اداره کل بازرسی درآمد که در دی ماه ۱۳۷۴به دلیل نواقص و کاستیهای زیاد منحل و هیات نظارت و پیگری، جانشین آن شده این هیات نیز زیر نظر وزیر و مشاوران انجام وظیفه مینمود و به دلیل عدم وجود معیار ضابطه در انتخاب اعضاء و استفاده ناصحیح از تخصصها و شیوه رسیدگی و پیگیری متاسفانه به همان وضع اداره بازرسی دچار شده در اواخر سال ۱۳۵۲ تبدیل به دفتر بازرسی شده که زیر نظر مدیرکل و دو معاون، وظیفه نظارت و پیگیری را در مجموعه پارلمانی، اداری، مالی عهده دار شد. البته در سال ۱۳۴۵طبق ماده ۲۱ قانون استخدام کشوری، موسسات دولتی مکلف به تعیین شایستگیهای مستخدمان و ارزیابی آنان جهت مندرج در پرونده بودند. از این تاریخ ارزشیابی و اجرای آن ضرورت قانونی یافته بود. وزارت آموزش و پرورش هم متعاقب همان ماده در تیر ماه سال ۱۳۷۳ معیارهای ارزشیابی را در دو محور عوامل عملکردی(وظایفوفعالیتها) وعوامل فرایندی(میزانوکیفیتتلاشوکارایی) تحت دو عنوان معیارهای اخلاقی و شخصی ارائه نمود که کماکان جاری است(خورشیدی ۱۳۸۳، ص ۲۲-۲۵)

محاسبه سه فاکتور بالا در جدول زیر نشان داده شده است ، ضمنا در سطر آخر میانگین همه آنها قرار گرفته است.نرخ TP بالاتر و Precision بالاتر و FP پایین تر نشان دهنده مدل پیش بینی بهتری است[۱۸].
جدول ۳- محاسبه نرخ مثبت صحیح،نرخ مثبت غلط و دقت
۴-۴- شروع مراحل انجام پروژه
۴-۴-۱-انتخاب کارخانه ها و تجهیزات مورد نظر برای پروژه

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

حال با توجه به نکات عنوان شده راجع به انتخاب واحد مورد نظر و تجهیزات و پارامترهای موثر به چگونگی انتخاب دو کارخانه در شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران پرداخته می شود.برای این منظور یک بازه زمانی ۵ ماهه از ابتدای اردیبهشت سال ۱۳۹۲ تا انتهای شهریور همان سال در نظر گرفته شد.
در انتخاب کارخانه ها و واحدهای مورد نظر علاوه بر بررسی اطلاعات موجود و مرتبط راجع به رخداد خرابی در نرم افزار CMMS با افراد خبره و متخصص در این زمینه مشورت شد.از بین حدود ۳۰ کارخانه مختلف و همچنین بازدید از حدود ۱۰ کارخانه مختلف از نظر نوع کارکرد و همچنین با توجه به دوری مسافت دو کارخانه انتخاب شد.اطلاعات موجود در نرم افزار CMMS شامل موارد دقیق و کاملی از جمله تعداد خرابی در مدت زمان مورد نظر،علل و چگونگی رخداد خرابی ، مدت زمان توقف و کارکرد ردیف ها و خطوط کارخانه و چگونگی برطرف کردن ایراد و راه اندازی دوباره تجهیزات می باشد.با بررسی این اطلاعات و کمک گرفتن از افراد متخصص در زمینه های مکانیک ، برق و ابزار دقیق و با توجه به فصل گرما و فشار وارده به تجهیزات در کارخانه ها در نهایت دو کارخانه انتخاب شد.البته معیار قدیمی بودن این دو کارخانه و تجهیزات آنها نیز فاکتوری بود که باعث می شد احتمال وقوع خرابی در آنها را بیشترنماید.
بعد از انتخاب کارخانه های مورد نظر نوبت به انتخاب تجهیزات بحرانی و اساسی در آنها رسیده است.در هر کارخانه هزاران تجهیز ریز و درشت و ساده و مرکب وجود دارد که هر کدام به نوبه خود تاثیر خاصی روی روند کار کارخانه بجا می گذارند.این تجهیزات از خط ورودی کارخانه شروع می شوند و تا آخرین مکان خط خروجی ادامه دارند.در هر دو کارخانه تجهیزاتی مانند پمپ،کمپرسور هوا،الکتروموتور،فن های خنک کننده،موتور کمپرسور ، دیزل برق ، تلمبه های متفاوت ، کلید های مختلف الکتروکمپرسور،توربین و تجهیزات متفاوت دیگری وجود دارد.که باید از بین این همه تجهیز مهم یکی را برای ادامه پروژه انتخاب نمود.با بررسی های انجام شده و کمک از متخصصین امر توربین که شاید بتوان گفت اساسی ترین و مهم ترین تجهیز هر کارخانه بود انتخاب شد.در هر کارخانه ۳ یا ۴ ردیف قرار دارد که روی هر ردیف یک توربین عظیم تعبیه شده است.یک ردیف توربین خود تجهیز مرکبی است که شامل چهار تجهیز بزرگ توربین ، پاور توربین ، گیربکس و کمپرسور می باشد.توربین های انتخاب شده از دو نوع متفاوت به نام های رولزرویز و سولار می باشند.برای هر توربین حدود ۸۰ پارامتر مختلف در هر ساعت اندازه گیری و ثبت می شود.
اندازه گیری و ثبت برخی از این پارامترها با بهره گرفتن از داشبوردها و نشان دهنده های دیجیتالی و مکانیکی موجود در اتاق کنترل است و برخی دیگر توسط اپراتورها و با حضور در محیط فیزیکی کارخانه و مشاهده لحظه ای نشانگرهای مختلف تجهیزات انجام می شود.این پارامترها شامل دور، فشار ، حرارت ، لرزش ، سطح روغن ، جریان ، ولتاژ و آمپر می باشند.
۴-۴-۲-شناخت داده
این بخش به درک بیشتر و نزدیکی بهتر به داده کمک می کند و شامل توصیف و اکتشاف داده می باشد.همانطور که قبلا ذکر شد دو نوع داده مورد استفاده قرار گرفته است، یکی داده مربوط به شرایط تجهیزات که شامل وضعیت و سلامت آنها می باشد و دیگری داده مربوط به خرابی و نوع عملیات انجام شده در هنگام وقوع خرابی می باشد.
داده وضعیت
تا زمانی که تجیزات مشغول به کار وفعالیت هستند داده های مربوط به پارامترهای وضعیت که بطور مستقیم و غیر مستقیم روی کارکرد تجهیز اثر دارند ثبت می شوند.داده ها درون پایگاه داده ثبت می شوند تا برای استفاده در آینده مورد بررسی قرار گیرند.
برای این پروژه دو نوع توربین متفاوت در دو کارخانه نفتی با شرایط و منطقه جغرافیای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.
در نتیجه دو مجموعه داده برای این دو توربین استخراج شده است. مجموعه داده های متعلق به این دو نوع توربین مختلف در دو کارخانه نفتی متفاوت هستند که داده های آنها مربوط به مدت زمان بهار و تابستان سال ۱۳۹۲ می باشد.
برای هر نوع توربین در هر یک ساعت از شبانه روز حدود ۶۰ تا ۸۰ پارامتر مختلف ثبت و نگهداری می شود.که هر مجموعه داده در ۵ ماه از بهار و تابستان حدود ۳۵۰۰ رکورد خواهد داشت.برای هر توربین داده های مربوط به منطقه ، بخش ، کارخانه و ردیف مورد نظر نیز ثبت شده است.
داده رخداد خرابی
داده های خرابی زمان ، نوع عملیات و علت خرابی مربوط به هر توربین و یا تجهیز را مشخص می کند.همچنین نوع و مقدار کالای مصرفی برای رفع خرابی در صورت نیاز و مدت زمان توقف به علت خرابی نیز مشخص خواهد بود.این مجموعه داده از ۶ ماه اول سال ۱۳۹۲ در اختیار قرار گرفت و با بررسی دقیق همه رخدادهای خرابی از بین همه ماه ها خرابی های اساسی و بحرانی استخراج شد تا در ادامه پروژه مورد استفاده قرار بگیرد.
در بخش شناخت داده مجموعه داده ها با حدود ۷۰۰۰ رکورد و همچنین رکوردهای خرابی در طول ۵ ماه بررسی این پروژه شناسایی و برای آنالیز و تحلیل آماده شدند.
۴-۴-۳-آماده سازی و آنالیز داده
بدست آوردن داده با کیفیت و مناسب اولین گام اساسی در طراحی یک مدل پشتیبان تصمیم قوی است.مهم نسیت داده ها چگونه بدست آمده اند بلکه مهم این است که داده صحیح،با دقت و با کیفیت باشد.داده های بدست آمده به دو دسته تقسیم می شوند تا بتوان از یک دسته به عنوان مجموعه داده آموزشی و از دسته دیگر به عنوان مجموعه داده آزمایشی استفاده نمود.
انتخاب پارامترها
همان طور که در بخشهای قبل ذکر شد برای هر توربین حدود ۷۰ تا ۸۰ پارامتر مختلف ثبت می شود که با مشورت با افراد متخصص در این زمینه و بررسی علل توقف و خرابی توربین ها ، برای توربین موجود در کارخانه فشارقوی ۳۵ پارامتر اساسی و برای توربین موجود در کارخانه بی بی حکیمه ۲ تعداد ۳۴ پارامتر اساسی انتخاب و برای ادامه کار مورد بررسی قرار گرفتند.جدول پارامترهای انتخاب شده در ادامه قابل مشاهده می باشد.
جدول ۴- نام پارامترهای کارخانه فشارقوی

در صورتی که برای حمل به مقصد از حمل کننده‌های بعدی هم استفاده می‌شود مسئولیت هنگام تحویل کالا به اولین حمل کننده به خریدار منتقل می‌شود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اصطلاح CPT فروشنده کالا را ملزم به ترخیص کالا برای صدور می کند. این اصطلاح بدون توجه به نوع حمل از جمله حمل مرکب قابل استفاده است.
۲-۴-۹)کرایه حمل وحق بیمه پرداخت شده (تا مقصد تعیین شده) CIP(…named place  of destination)
«کرایه حمل وحق بیمه پرداخت شده تا…» یعنی فروشنده کالا را به حمل کننده منتخب خود تحویل می دهد ولی فروشنده باید علاوه بر آن هزینه حمل لازم برای بردن کالا به مقصد تعیین شده رابپردازد. بنابراین خریدار باید کلیه مسیو لیت ها و هزینه های اضافی بعد ازتحویل کالا را به ترتیب مذکور، متقبل شود البته درCIP فروشنده باید برای خریدار در قبال خطرناشی از فقدان یا خسارت وارد به کالا حین حمل بیمه نامه تهیه نماید. درنتیجه، فروشنده قرارداد بیمه را منعقد می کند و حق بیمه آن را می پردازد.
خریدار باید توجه داشته باشد که طبق اصطلاح CIP فروشنده ملزم به تحصیل بیمه با حداقل پوشش می باشد. اگر خریدار خواستار پوشش بیشتری باشد باید صراحتاً چنین توافقی را با فروشنده بعمل آورد یا اینکه به هزینه خود بیمه مازاد را فراهم کند.
« حمل کننده » یعنی هر شخصی که اجرا یا تدارک حمل از طریق راه آهن، حمل زمینی، دریایی، آبراه داخلی یا ترکیبی از این چند نوع حمل رادر یک قرارداد حمل تعهد می کند
درصورتی که برای حمل به مقصد از حمل کننده های بعدی هم استفاده شود مسئولیت(ریسک) هنگام تحویل کالا به اولین حمل کننده منتقل می شود
اصطلاح CIP فروشنده کالا را ملزم به ترخیص کالا برای صدور می نماید. این اصطلاح بدون توجه به نوع حمل از جمله مرکب قابل استفاده است.
۲-۴-۱۰) تحویل درمرز (محل تعیین شده) DAF(…named plase)
تحویل در مرز یعنی زمانی وظیفه فروشنده به اتمام می رسد که کالارا پس از ترخیص برای صدور، روی وسیله نقلیه بدون اینکه تخلیه شود، در اختیار خریدار قرار دهد. ولی بدون انجام ترخیص برای ورود به نقطه و محل تعیین شده در مرز البته قبل از مرز کشور صادره کننده بکار برد. بنابراین تعیین دقیق مرز مورد نظر با ذکر نقطه و محل آن دراین اصطلاح اهمیت حیاتی دارد.
البته اگر طرفین قصد داشته باشند که فروشنده مسئولیت تخلیه کالا از وسیله حمل، و هزینه آن رامتقبل شود، باید این موضوع صراحتاً درقرارداد فروش نوشته شود.
این اصطلاح را می توان بدون توجه به نوع حمل، موقعی که قرار است کالا در مرز زمینی تحویل شود بکاربرد. اگر تحویل دربندر مقصد روی عرشه کشتی یا در لنگرگاه انجام می شود باید از اصطلاحات DESیاDEQ استفاده کرد.
۲-۴-۱۱) تحویل از کشتی (بندر مقصد تعیین شده) DES(named port of destination)
تحویل از کشتی یعنی اینکه فروشنده کالا راقبل از ترخیص برای ورود درروی کشتی دربندر مقصد تعیین شده در اختیار خریدار قرار دهد. فروشنده باید کلیه هزینه ها و مسئولیت های مربوط به آوردن کالا به بندر مقصد قبل از تخلیه را متقبل شود اگر طرفین قصد داشته باشند که فروشنده هزینه ها و مسئولیت تخلیه کالا را بعهده بگیرد، باید از اصطلاح DEQاستفاده کنند.
این اصطلاح فقط موقعی که کالا از طریق دریا یا آبراه داخلی یا حمل مرکب روی کشتی دربندر مقصد تحویل می شود باید بکار برده شود.
۲-۴-۱۲) تحویل در اسکله (بندر مقصد تعیین شده) DEQ(…named port of destination)
تحویل در اسکله یعنی اینکه فروشنده کالا را قبل از ترخیص برای ورود در اسکه (بارانداز) در بندر مقصد تعیین شده دراختیار خریدار قرار دهد. فروشنده باید هزینه ها و مسئولیت مربوط به آوردن کالا به بندر مقصد تعیین شده و تخلیه را تقبل کند. این روش فروشنده را ملزم میسازد که کالا را برای ورود و ترخیص آماده نموده و کلیه تشریفات گمرکی را انجام دهد و عوارض مالیات ها و سایر مخارج مربرط به ورود را بپردازد.
این مورد بر خلاف نسخه قبلی اینکوترمز می باشد که فروشنده ملزم به انجام ترخیص برای ورود کالا بوده و اگر طرفین قصد داشته باشند که وظایف فروشنده پرداخت تمام یا قسمتی از هزینه های ورود کالا را شامل شود باید این موضوع را صراحتاً در قرارداد فروش بنویسند.
این اصطلاح فقط درصورتی که کالا از طریق دریا یا آبراه داخلی یا حمل مرکب ارسال و از کشتی روی اسکله (بارانداز) در بندر مقصد تخلیه می شود کاربرد دارد. البته اگر طرفین قصد داشته باشند که وظایف فروشنده شامل مسئولیت و هزینه ها ی جابجایی کالا از اسکله به محل دیگر (انبار، پایانه، ایستگاه حمل و غیره) در داخل یا بیرون از بندر شود باید از اصطلاحات DDU, DDP استفاده کنند.
۲-۴-۱۳) تحویل بدون پرداخت عوارض و حقوق گمرکی (مقصد تعیین شده) DDU(… named plave of destination)
«تحویل بدون پرداخت عوارض و حقوق گمرکی» یعنی فروشنده، کالا را بدون ترخیص برای واردات و بدون تخلیه از وسیله نقلیه در مقصد تعیین شده تحویل دهد. فروشنده باید کلیه هزینه‌ها و مسئولیت بردن کالا به مقصد مذکور را بپذیرد. بجز، هرگونه «عوارضی» (این واژه شامل وظیفه و مسئولیت انجام تشریفات گمرکی و پرداخت هزینه تشریفات، عوارض گمرکی، مالیات و سایر مخارج) که مربوط به واردات کشور مقصد باشد (حسب مورد) چنین «عوارضی» و همچنین هرگونه هزینه و مسئولیتی که ناشی از قصور خریدار در ترخیص به موقع کالا برای واردات باشد، بعهده خریدار می باشد.
الیته اگر طرفین مایل باشند که فروشنده تشریفات گمرکی را انجام دهد و هزینه ها و مسئولیتهای ناشی از آن و همچنین برخی از هزینه‌های قابل پرداخت بابت ورود کالا را نیز بعهده بگیرد، باید این موضوع صراحتا در قرارداد فروش ذکر گردد.
این اصطلاح بدون توجه به نوع حمل قابل استفاده است. ولی موقعی که تحویل در بندر مقصد روی کشتی یا در اسکله (بارانداز) انجام می شود باید اصطلاحات DESو DEQ بکار برده شود.
۲-۴-۱۴) تحویل با پرداخت عوارض و حقوق گمرکی(مقصد تعیین شده) DDP(… named place of destinatio)
«تحویل با پرداخت عوارض و حقوق گمرکی» یعنی فروشنده کالا را پس از ترخیص برای واردات و بدون تخلیه از وسیله حمل در مقصد تعیین شده تحویل دهد. فروشنده باید کلیه هزینه‌ها و مسئولیتهای مربوط به بردن کالا به آن مقصد را تقبل کند. از جمله حسب مورد هر گونه «عوارض» (این واژه شامل وظیفه و مسئولیت انجام تشریفات گمرکی و پرداخت هزینه تشریفات، عوارض گمرکی، مالیات و سایر مخارج می شود) که مربوط به واردات به کشور مقصد می‌باشد.
در حالی که اصطلاح EXW بیانگر حداقل وظیفه فروشنده می‌باشد، اصطلاح DDP حداکثر وظیفه را نشان می‌دهد.
این اصطلاح را در صورتی که فروشنده بطور مستقیم یا غیر مستقیم قادر به تحصیل پروانه واردات نیست، نباید بکار برد.
اگر طرفین مایل باشند پرداخت برخی از هزینه‌ها (مانند مالیات ارزش افزوده) را از وظایف فروشنده مستثنی کنند، باید این موضوع را صراحتا در قرارداد فروش بنویسند.
اگر طرفین قصد دارند خریدار کلیه مسئولیت و هزینه‌های واردات را بعهده داشته باشد باید از اصطلاح DDU استفاده کنند.
این اصطلاح را بدون توجه به نوع حمل می‌‌توان بکار برد ولی در مواردی که تحویل در بندر مقصد روی کشتی یا روی اسکله (بارانداز) انجام می گیرد باید از اصطلاحات DES  یا DEQ استفاده شود.
۲-۵) حمل و نقل ( TRANSPORT )
حمل و نقل رابطه ای اساسی بین فرستنده کالا و گیرنده آن برقرار می کند. بهترین کالا اگر در زمان لازم در مکان لازم و در شرایط مطلوب دریافت نشود مطلوبیت نخواهد داشت. لذا باید بین خریدار و حمل کننده همکاری نزدیک وجود داشته باشد.
حمل چه از طریق دریا و چه از طریق زمین و چه از راه هوا عامل مهمی است و هزینه های مربوط به آن در رقابتی کردن فروش کالا تاثیر مستقیم دارد. ارزان خریدن همیشه دلیل ارزان بودن قیمت کالا نیست. مسئله حمل و نقل یکی از مسایل مهم مبتلا به مدیران مؤسسات و کارخانجات مختلف است و تردیدی نیست که در صورت حل این مساله مدیران می توانند با دریافت به موقع مواد اولیه و کالاهای مورد نیاز یا هزینه حمل و نقل مناسب قیمت تمام شده تولیدات خود را کاهش داده و از این طریق سود مؤسسه خود را افزایش دهند.
داشتن اطلاعات کافی از جنبه های گوناگون حمل و نقل و این که چه کالایی را باید با چه نوع وسیله حمل به واحد تولیدی یا خدماتی خود انتقال داد امری است که می تواند تا حدود زیادی به مدیران بازرگانی در تصمیم گیری کمک کند.
کاهش هزینه حمل و افزایش سرعت انتقال و حمل کالا از جمله اهداف اساسی مدیران اقتصادی هر جامعه است. در این بخش ابتدا بارنامه و بعد حمل دریایی و سپس حمل زمینی و هوایی تشریح می گردد.
۲-۵-۱) متصدی حمل و نقل / حمل کننده CARRIER
متصدی حمل و نقل شخصی است ( اعم از حقیقی یا حقوقی ) که در مقابل کارمزد یا اجرت، حمل مسافر یا کالا را از محلی به محل دیگر با وسیله حمل شخصی برعهده می گیرد.
متصدیان حمل و نقل غالبا به صورت مؤسسات بنگاه ها یا شرکت های حمل و نقل به فعالیت اشتغال دارند.
متصدیان حمل و نقل ضمن انعقاد قرارداد نسبت به حمل اشخاص یا کالا از طریق دریا، هوا یا زمین در داخل یک کشور یا بین کشورها مبادرت می نمایند. این قرارداد که به شیوه حمل و نقل معین ارتباط پیدا می کند در مورد بار معمولا عنوان بارنامه به معنای عام کلمه داشته و در مورد مسافر بلیط مسافرت خوانده می شود.
۲-۵-۲) کارگزار حمل و نقل / نماینده حمل و نقل FORWARDER
شخصی است حقیقی یا حقوقی که در مقابل اجرت یا کارمزد ترتیبات حمل و نقل کالا را از یک کشور به کشور دیگر فراهم می آورد. واسطه های حمل و نقل یا فورواردها که اغلب به صورت مؤسسه بنگاه یا شرکت به فعالیت اشتغال دارند براساس دستور فرستنده یا ارسال کننده کالا یا گیرنده آن ترتیبات حمل و نقل کالا را به مقصد از طریق دریا، هوا و زمین و در صورت لزوم مجموعه ای از این روش ها می دهند.
فورواردها در واقع کالا را از فرستنده تحویل گرفته و نهایتا تحویل خریدار می دهند. در این مسیر وظایف از قبیل : ۱- مشاوره با فرستنده یا گیرنده ؛ ۲ – جمع آوری کالا؛ ۳- ترخیص کالا در مبدا؛ ۴- انعقاد قرارداد حمل با متصدی یا متصدیان حمل و نقل و گرفتن جا؛ ۵- اعلام وضیعت کالا؛ ۶- اخذ مدارک لازم از متصدیان حمل و نقل و گرفتن تحویل کالا به گمرک مقصد ؛ ۷ – دریافت قبوض انبار یا رسید کالا از گمرک و تحویل آن به گیرنده ؛ ۸ – ترخیص در مقصد در صورت توافق بر آن ؛ ۹ – تهیه و تنظیم مدارک لازم برای استفاده از پوشش بیمه در صورت بروز خسارت و . . . را برعهده دارند.
۲-۵-۳)ترانس شیپمنت TRANSSHIPMENT
انتقال کالا از یک وسیله حمل به وسیله حمل دیگر ترانسشیپمنت نامیده می شود. این امر بیش تر در حمل و نقل مرکب رایج است. جریان انتقال معمولا با تخلیه و بارگیری مجدد همراه است.
۲-۵-۴) انواع روش های حمل و نقل
۱) حمل دریایی
حمل و نقل دریایی، به عنوان مهم ترین شکل و روش مبادلات بین المللی، اساس حمل و نقل جهان را تشکیل می دهد. بجز کشورهایی که با مرز زمینی از هم جدا شده اند تجارت بین اکثر کشورها از آبراه های دریایی صورت می گیرد. تجارت از طریق دریا به لحاظ حجم بسیار بالای جابجایی کالا و همچنین بدلیل صرفه اقتصادی، از دیرباز به عنوان موثرترین عامل حمل کالا مورد توجه تجاوز و بازرگانان و دولت ها بوده است .
۲) حمل و نقل زمینی
بعد از حمل و نقل دریایی که عمده ترین و مهمترین شیوه جابجایی کالا در سطح بین المللی است حمل و نقل زمینی در درجه بعدی قرار گرفته است. به ویژه برای کشورهایی که به دریا دسترسی ندارند، تنها طریقه حمل و نقل بشمار می آید. اصولا حمل و نقل زمینی به سه دسته حمل و نقل جاده ای، حمل و نقل مرکب و حمل و نقل بار راه آهن تقسیم می گردد.
الف) حمل و نقل جاده ای