1. 1. . executive skills ↑

1. 1. . Pamela J. Thompson and John S. Duncan ↑

1. 1. . functional reserve capacity ↑

1. 1. . cognitive aging process ↑

1. 1. . Cryptogenic: بیماری با منشاء مبهم یا شناخته نشده ↑

1. 1. . lobectomies ↑

1. 1. . Berg ↑

1. 1. . memory ↑

1. 1. . exacerbated ↑

1. 1. . epileptogenic ↑

1. 1. . medial and anterolateral temporal cortex ↑

1. 1. . Integrity ↑

1. 1. . Barnett AJ ↑

1. 1. . Short-term memory ↑

1. 1. . Long-term memory ↑

1. 1. . systems ↑

1. 1. . dichotomy ↑

1. 1. . hippocampal ↑

1. 1. . connectivity ↑

1. 1. . functional ↑

1. 1. . prefrontal ↑

1. 1. . pulvinar ↑

1. 1. . Voets ↑

1. 1. . Encoding ↑

1. 1. . semantic ↑

1. 1. . acquisition ↑

1. 1. . maintenance ↑

1. 1. . retrieval ↑

1. 1. . laterality ↑

1. 1. . reorganization ↑

1. 1. . Gregory AM ↑

1. 1. . strategies ↑

1. 1. . multifactorial memory questionnaire (MMQ; Troyer and Rich, 2002) ↑

1. 1. . Illman NA ↑

1. 1. . attention ↑

1. 1. . Attention problem ↑

1. 1. . Developmental ↑

1. 1. . Bechtel ↑

1. 1. . Weber P ↑

1. 1. . da Costa CR ↑

1. 1. . Comorbidities ↑

1. 1. . unknown etiology ↑

1. 1. . retrospectively ↑

1. 1. . Wechsler Intelligence Scale for Children ↑

1. 1. . Comprehensive Attention Test ↑

1. 1. . flanker test: Response inhibition test ↑

1. 1. . sustained attention ↑

1. 1. . Centro-temporal spikes ↑

1. 1. . Kang SH ↑

1. 1. . Berl MM ↑

1. 1. . rapid response ↑

1. 1. . higher-order attention difficulties ↑

1. 1. . .Executive function ↑

1. 1. . control cognitive ↑

1. 1. . goal-directed behavior ↑

1. 1. . planning ↑

1. 1. . Cognitive flexibility/set shifting ↑

1. 1. . Working memory ↑

1. 1. . Verbal fluency ↑

1. 1. . children’s growing regulatory abilities ↑

1. 1. . Academic competence ↑

1. 1. . dorsolateral ↑

1. 1. . orbitofrontal ↑

1. 1. . motor/premotor basal ganglia-thalamocortical (BGT) circuits ↑

1. 1. . context-appropriate ↑

1. 1. . goal-directed behavior ↑

1. 1. . Elisa D’Agati ↑

1. 1. . white-matter ↑

1. 1. . integrity ↑

1. 1. . Elixhauser ↑

1. 1. . B Hّie ↑

1. 1. . Dodrill ↑

1. 1. . Rodin ↑

1. 1. . uncomplicated ↑

1. 1. . NATALIE M WALKER ↑

1. 1. . Elisabeth M. S. Sherman ↑

1. 1. . Cognitive rehabilitation ↑

1. 1. . by-pass ↑

1. 1. . precipitated ↑

1. 1. . reinforcing ↑

1. 1. . strengthening ↑

1. 1. . reestablishing ↑

1. 1. . compensatory ↑

1. 1. .Chung YT ↑

1. 1. . Scribonius Largo ↑

1. 1. . Claudius ↑

1. 1. . stiffened ↑

1. 1. . paralyzed ↑

1. 1. . numb ↑

1. 1. . Giovanni Aldini ↑

1. 1. . Luigi Galvani ↑

1. 1. . University of Bologna ↑

1. 1. . Vittorio A. Sironi ↑

1. 1. . Galen of Pergamum ↑

1. 1. . Ibn-Sidah ↑

1. 1. . Walsh ↑

1. 1. . Volta ↑

1. 1. . Aristotle ↑

1. 1. . Erasmus Darwin ↑

1. 1. . S. Weir Mitchell ↑

1. 1. . Wilfred Harris ↑

1. 1. . Faradic current:فرکانس فارادیک جریانی با زمان تحریک کوتاه است یعنی با زمان تحریک ۰/۱ و ۰/۳ میلی ثانیه و در طول موج بالا ↑

   

1. 1. . Galvanicجریان گالوانیک , مستقیم , ثابت و با ولتاژ پایین است. این جریان در واحد میلی آمپر اندازه گیری می شود. ↑

1. 1. . Lippold and Redfearn ↑

1. 1. . respiratory and motor paralysis ↑

1. 1. . current reference ↑

1. 1. . Brunoni ↑

1. 1. . Duble blind ↑

1. 1. . Csaba Poreisz ↑

1. 1. . adjuvant ↑

1. 1. . moral judgment ↑

1. 1. . deception ↑

1. 1. . decision making ↑

1. 1. . utilitarian behavior ↑

1. 1. . maladaptive ↑

1. 1. . scope ↑

1. 1. . neuroethics ↑

1. 1. . amphetamine ↑

1. 1. . Transcranial magnetic stimulation ↑

1. 1. . stroke ↑

1. 1. . Temporoparietal ↑

1. 1. . tinnitus ↑

1. 1. . Felipe Fregni ↑

1. 1. . neglect ↑

1. 1. . aphasia ↑

1. 1. . fibromyalgia syndrome (FMS) ↑

1. 1. . Marlow ↑

1. 1. . Berlim ↑

1. 1. . Transcranial electrical stimulation ↑

1. 1. . depolarization ↑

1. 1. . suprathreshold ↑

1. 1. . Direct current ↑

1. 1. . responsiveness ↑

1. 1. چگالی جریان نسبت شدت جریان به سطح توزیع جریان است. در یک شدت جریات ثابت هر چقدر الکترود بزرگتر باشد چگالی جریان روی سطح آن کمتر می­ شود. ↑

1. 1. . microenviroment ↑

1. 1. . modifying synaptic strength ↑

1. 1. . GABAergic ↑

1. 1. . Long-term potentiation ↑

1. 1. . myoinositol ↑

1. 1. . n-acetyl-aspartate ↑

1. 1. . Ardolino ↑

1. 1. . motor-evoked potentials ↑

1. 1. . somatosensory ↑

1. 1. . segmental reflex pathways ↑

1. 1. . Connective tissue ↑

1. 1. . inflammation ↑

1. 1. . Vascular motility ↑

عاشوری ملازاده ، محمدی (۱۳۸۷) در تحقیقی به اثربخشی درمان گروهی شناختی – رفتاری در بهبود مهارت های مقابله ای و پیش گیری از عود در افراد معتاد پرداخته‌اند آن ها در این تحقیق ‌به این نتیجه رسیدند که بهره گیری از راهبردهای مقابله ای مسأله مدار در گروه آزمایش در پس آزمون و پیگیری نسبت به موقعیت پیش آزمون افزایش معنی دار یافته است. همچنین نتایج نشان دادند که بهبود سبک مقابله ای هیجان مدار نیز در گروه آزمایش معنی دار است. به بیان دیگر میزان بهره گیری از این سبک مقابله ای در گروه آزمایش در پس آزمون و پیگیری نسبت به موقعیت پیش آزمون افزایش داشته است.

در پژوهشی که توسط ابراهیمی ، صالح زاده ، نجفی (۱۳۹۰) تحت عنوان اثر بخشی درمان شناختی – رفتاری بر نگرش های ناکار آمد در بیماران مبتلا به صرع صورت گرفت. نتایج نشان داد که گروه درمانی شناختی رفتاری به طور معناداری میانگین نمرات بیماران در مقیاس نگرش های ناکارآمد را کاهش داده است. در پژوهش حاضر ، درمانگران تلاش نمودند تا با بهره گرفتن از فرض های بینابینی بیماران ، که بیشتر درمورد بیماری و نگرش های اطرافیان بود ، به مرور آن ها را با چک لیست نگرش های ناکارآمد بک آشنا نموده و از طریق تکنیک های اختصاصی شناخت درمانی به اصلاح فر ض های زیربنایی ناکارآمد در بیماران بپردازند.

حسینی المدنی و همکاران (۱۳۹۱) ، پژوهشی به منظور بررسی اثر درمان شناختی – رفتاری بر اضطراب معتـادین مبـتلا بـه اختلال اضطراب فراگیر انجام دادند. نتایج به دست آمده در پژوهش نشان داد که مدیریت استرس به شـیوه شـناختی – رفتاری سبب کاهش اضطراب و اضطراب فراگیر در معتـادین مبـتلا بـه اخـتلال اضـطراب فراگیر می شود.

عباسی (۱۳۷۹) طی پژوهشی به بررسی مقایسه اثر بخشی گروه درمانی شناختی – رفتاری و دارو درمانی اضطراب پرداخته و گزارش ‌کرده‌است گروه درمانی در کاهش سطح اضطراب ، کاهش افکار پارانویید و افزایش نگرش های سالم مؤثر بوده است و به بهبود روابط بین فردی و آموزشی (عملکرد تحصیلی) دانش آموزان پسر دوره راهنمایی کمک ‌کرده‌است (به نقل از شکوهی، ۱۳۸۵).

برزگر (۱۳۸۱) در تحقیق خود تاثیر آموزش گروهی به شیوه شناختی – رفتاری بر سلامت روانی دبیران مرد شهرستان رفسنجان را مورد بررسی قرار داده است و گزارش ‌کرده‌است افسردگی ، خود بیمار انگاری ، وسواس ، اضطراب ، حساسیت بین فردی ، خصومت ، روان پریشی ، فوبیا و پارانوئید افراد را کاهش داده است.

فخاری (۱۳۷۹) با انجام تحقیقی ، تاثیر درمان شناختی – رفتاری به شیوه مشاوره بر کاهش اضطراب دختران پیش دانشگاهی را مورد بررسی قرار داده و ‌به این نتیجه رسیده که با بهره گرفتن از شیوه در مان شناختی – رفتاری از طریق مشاوره گروهی می توان اضطراب دختران پیش دانشگاهی را کاهش داد.

ریاحی(۱۳۷۹) تاثیر گروه درمانی رفتاری – شناختی را بر کاهش افسردگی دانشجویان اصفهان بررسی ‌کرده‌است و وی گزارش نموده است افراد گروه آزمایش بعد از ۱۰ جلسه درمان گروهی ، بهبود یافته اند.

نجابتیان (۱۳۷۹) طی پژوهشی تاثیر درمان شناختی – رفتاری بر میزان اضطراب دانشجویان علوم پزشکی شهر کرد را مورد بررسی قرار داد ه و بیان می‌دارد که یافته های پژوهشی نشانگر اثر بخشی درمان شناختی – رفتاری بر کاهش اضطراب دانشجویان است و تاثیر درمان پس از گذشت سه ماه هم چنان پایدار بوده است.

لالائی (١٣٨۴) در تحقیقی به بررسی روش های درمان شناختی و رفتاری و مصون سازی در مقابل استرس در کاهش علل کمرویی و رفتار اجتماعی نوجوانان دختر در سطح تهران پرداخته است. وی در این تحقیق ‌به این نتیجه رسیده است که ارتباط معناداری بین کمرویی و شکل صحبت کردن در جمع ، کم بودن دوستان ، اجتناب از تماس با مردم ، گوشه گیر بودن ، پافشاری در اثبات عقاید ، هراس از رویارویی با بزرگسالان ، عرق کردن در هنگام تماس با دیگران به خصوص افراد غریبه ، عقب نشینی در مقابل مشکلات ، گریزان

1. 1. maosen ↑

1. 1. ratteer ↑

1. 1. Kaplan ↑

1. 1. sadock ↑

1. 1. alphena ↑

1. 1. kendal ↑

1. 1. repetti ↑

1. 1. Pargament ↑

1. 1. lazarus ↑

1. 1. folkman ↑

1. 1. Samer feild & Makgh khere ↑

1. 1. rozenberg ↑

1. 1. sharteah ↑

1. 1. Albert alese ↑

1. 1. neggi ↑

1. 1. woods ↑

1. 1. carson ↑

1. 1. Allen menaker ↑

1. 1. Karoline M ↑

1. 1. Beck ↑

1. 1. ellis ↑

1. 1. wright ↑

1. 1. Monica basco ↑

1. 1. Michael teez ↑

1. 1. penelly ↑

1. 1. tomaco ↑

1. 1. ogden ↑

1. 1. Handerson ↑

1. 1. Zimbardo ↑

1. 1. houten ↑

1. 1. cattell ↑

1. 1. field ↑

1. 1. wighting ↑

1. 1. hartop ↑

1. 1. waters ↑

1. 1. Wipeman ↑

1. 1. wosrof ↑

1. 1. Pierlin ↑

1. 1. scholer ↑

1. 1. vaillant ↑

1. 1. white ↑

1. 1. Atkinson ↑

1. 1. rio ↑

1. 1. Bevrly‌، Bolen، Larry ↑

1. 1. Billings & Moos ↑

1. 1. Patterson & Mc. Cubbin ↑

1. 1. Freud ↑

1. 1. Psychosocial ↑

1. 1. Billings & Moos ↑

1. 1. Carver ↑

1. 1. Transquillizer misue ↑

1. 1. sick roe ↑

1. 1. Phobic anxiety ↑

1. 1. Shulman ↑

1. 1. krenk ↑

1. 1. santhrock ↑

1. 1. oliver ↑

1. 1. Winthrop ↑

1. 1. golder ↑

1. 1. Pervin ↑

1. 1. Rogar & Jarious ↑

1. 1. rio ↑

1. 1. pierlin ↑

1. 1. skooler ↑

1. 1. endeler ↑

1. 1. parker ↑

1. 1. Moos & Schofer ↑

1. 1. behaviorists cognitive ↑

1. 1. Epigenetic principle ↑

1. 1. Eriksson ↑

1. 1. feraidenberg ↑

1. 1. Zeidner & Endler ↑

1. 1. Sarason ↑

1. 1. Kooper ↑

1. 1. Dill & Novam ↑

1. 1. Antonoveski ↑

1. 1. Vitkin ↑

1. 1. Miller ↑

1. 1. levinson ↑

1. 1. Howerton ↑

1. 1. Micken bam ↑

1. 1. pavlov ↑

1. 1. serendaik ↑

1. 1. tolman ↑

1. 1. Guthrie ↑

1. 1. skins ↑

1. 1. hall ↑

1. 1. maurer ↑

1. 1. martin ↑

1. 1. pear ↑

1. 1. Pavlovian conditioning ↑

1. 1. salter ↑

1. 1. volpi ↑

دانش آموز^[۳۳] : از لحاظ لغوی به معنی کسی است که دانش می‌آموزد و در اصطلاح، برای اطلاق به محصلان رسمی در سطح تحصیلات قبل از دانشگاه به کار می‌رود (ملکی،۱۳۸۲).

۱- ۶- تعاریف عملیاتی

مهارت های زندگی: در این پژوهش، میزان مهارت های زندگی دانش آموزان در قالب شش مؤلفه‌ حل مسئله، تصمیم گیری، ارتباط، مشارکت و همکاری، شهروند جهانی و مهارت استفاده از فناوری اطلاعات به وسیله پرسشنامه ۴۱ گویه ای سنجیده می شود.

مهارت حل مسئله: در این پژوهش، مؤلفه‌ حل مسئله توسط پرسشنامه مهارت های زندگی سنجیده می شود که شامل سوالات، ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶ و این گویه ها عبارتند از، مراحل حل مسئله در مواجهه با مشکلات زندگی، انتخاب موثرترین راه حل، توانایی مواجهه با مسائل مختلف، آگاهی از چگونگی تفکر واضح و حل مسائل در شرایط بحرانی و غیره است.

مهارت تصمیم گیری: در این پژوهش، مؤلفه‌ تصمیم گیری توسط پرسشنامه مهارت های زندگی سنجیده می شود که شامل سوالات ۷، ۸، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۳ و این گویه ها عبارتند از، تصمیم گیری بر مبنای آگاهی، تصمیم گیری بر مبنای ارزیابی دقیق موقعیت ها، تصمیم گیری منطقی ‌بر اساس اهداف واقع بینانه، مسئولیت اعمال خودم را می پذیرم، آمادگی برای تغییر تصمیم دارم، بر مبنای اطلاعات کامل تصمیم گیری می کنم و غیره است.

مهارت شهروند جهانی: در این پژوهش مؤلفه‌ شهروند جهانی توسط پرسشنامه مهارت های زندگی سنجیده می شود که شامل سوالات ۱۴، ۱۵، ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۱۹ و این گویه ها عبارتند از، شرکت مؤثر و فعال در تعاملات گروهی، تعامل فرهنگی بین جوامع، برای صلح تلاش می کنم، آشنایی با مسائل حقوق بشر، برقراری ارتباط با مردمان جوامع دیگر، احترام به قوانین بین الملل است.

مهارت برقراری ارتباط: در این پژوهش مؤلفه‌ ارتباط توسط پرسشنامه مهارت های زندگی سنجیده می شود که شامل سوالات ۲۰، ۲۱، ۲۲، ۲۳، ۲۴، ۲۵، ۲۶، ۲۷، ۲۸ و این گویه ها عبارتند از، ارتباط کلامی مؤثر با دیگران، ابراز وجود در اکثر مواقع، فرد کمرویی نیستم، درک احساسات دیگران، مقاومت در برابر خواسته های نامعقول دیگران، استفاده از روش های مناسب برقراری ارتباط، انعطاف پذیری در ارتباط و غیره است.

مهارت مشارکت و همکاری: در این پژوهش مؤلفه‌ مشارکت و همکاری توسط پرسشنامه مهارت های زندگی سنجیده می شود که شامل سوالات ۲۹، ۳۰، ۳۱، ۳۲، ۳۳، ۳۴، ۳۵، ۳۶ و این گویه ها عبارتند از، پذیرش انواع نقش ها، مشترکات بین علایق گوناگون را شناسایی می کنم، شرکت در مباحث گروهی، نقش های گروهی را از نقش فردی جدا می دانم، بین نیازهای گروهی و فردی تعادل ایجاد می کنم، تلاش برای رسیدن به هدف های گروه و غیره است.

مهارت فناوری و اطلاعات: در این پژوهش مؤلفه‌ فناوری و اطلاعات توسط پرسشنامه مهارت های زندگی سنجیده می شود که شامل سوالات ۳۷، ۳۸، ۳۹، ۴۰، ۴۱ و این گویه ها عبارتند از، استفاده از اینترنت و رایانه، استفاده از شیوه های جدید مطالعه با رایانه، آگاهی از سازماندهی اطلاعات، برنامه ریزی از طریق رایانه، نقش فناوری اطلاعات در افزایش و غنی سازی یادگیری است.

فصل دوم

ادبیات تحقیق

مقدمه

نیازهای زندگی امروز، تغییرات سریع اجتماعی و فرهنگی، تغییر ساختار خانواده، شبکه گسترده و پیچیده ارتباطات انسانی و تنوع، گستردگی و هجوم منابع اطلاعاتی انسان ها را با چالش ها، استرس ها و فشارهای متعددی روبرو نموده است که مقابله مؤثر با آن ها نیازمند توانمندی های روانی و اجتماعی می‌باشد. فقدان مهارت ها و توانایی‌های عاطفی، روانی و اجتماعی افراد را در مواجهه با مسائل و مشکلات آسیب پذیر نموده و آن ها را در معرض اختلالات روانی، اجتماعی و رفتاری قرار می‌دهد. ضرورت رفتار بهینه ی افراد در جامعه مهم تر از اخذ مدارک عالی دانشگاهی به نظر می‌آید و نهاد آموزش و پرورش باید تلاش خود را متمرکز سازد تا انسان هایی آگاه ، توانا، انسان هایی واجد اخلاق حسنه تحویل جامعه دهد. به طوری که نه تنها خود در زندگی در یاس، ناامیدی و بی ارزشی غوطه ور نشود بلکه توانایی کمک به حل معضلات دیگران را نیز داشته باشند. مهارت های زندگی مجموعه ای از توانایی ها می‌باشد، که زمینه سازگاری و رفتار مثبت و مفید را فراهم می آورند. این توانایی ها، افراد را قادر می‌سازند مسئولیت های نقش اجتماعی خود را بپذیرند و بدون لطمه زدن به خود و دیگران با درخواست ها، انتظارات و مشکلات روزانه به شکل مؤثری روبرو شوند. بر این اساس مهارت های زندگی بی شمارند و ماهیت و تعریف آن ها نسبت به فرهنگ ها و موقعیت ها تغییر می کند. یادگیری موفقیت آمیز مهارت های زندگی، یکی از عوامل عمدۀ گسترش بهداشت روان است. پژوهشگران تاثیر مثبت مهارت های زندگی را در کاهش سوء مصرف مواد، پیشگیری از رفتارهای خشونت آمیز، تقویت اعتماد به نفس و بسیاری از موارد دیگر مورد تأیید قرار داده‌اند. مطالب این فصل در سه بخش ارائه می‌گردد، بخش اول مبانی نظری مرتبط با مهارت های زندگی که شامل، جایگاه مهارت های زندگی، تاریخچه آن، توضیح و تببین مفهوم مهارت های زندگی، توضیح سطوح ، کاربرد و آموزش مهارت های زندگی، انواع مهارت های زندگی، مؤلفه‌ های مهارت های زندگی، در بخش دوم، مهارت های زندگی در چهارچوب نظریه های برنامه درسی، نظریه های یادگیری مرتبط با آموزش مهارت های زندگی، روش های تدریس مهارت های زندگی، دوره متوسطه و نوجوانی، مطرح و مورد بحث قرار می گیرند. در بخش سوم سوابق پژوهشی (داخلی – خارجی) مرتبط با موضوع پژوهش و در پایان جمع بندی از فصل ارائه شده است.

۲-۱ جایگاه آموزش مهارت های زندگی

امید و هدف والدین، معلمان و دست اندرکاران تعلیم و تربیت این است که کودکان به نوجوانان و سپس به جوانان و بزرگسالانی تبدیل شوند که توانایی دسترسی موفقیت آمیز به خواسته ­ها و آمال خویش و جامعه را دارا بوده و به عنوان شهروندان مؤثر و با کفایت در زندگی فردی و اجتماعی شایستگی هایی را بروز دهند. امید این بوده و هست که نسل آینده با تعارض و کشمکش های فزاینده زندگی روزانه سازگارانه برخورد نموده و از آسیب رساندن به خود و جامعه اجتناب کنند. همین طور وجود انسان های متعهد، نوع دوست، مستقل، با عزت، مبتکر و مشکل گشاء از امتیاز و ویژگی‌های جوامع بالنده ذکر شده است (نفیسی ۱۳۷۷، به نقل از ادیب ۱۳۸۲، ص ۱۱).

چنین خواسته ها و آرمان هایی در سطوح گوناگون اهداف آموزشی نظام های تربیتی قابل مشاهده است. برای مثال در اهداف غایی نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران که شورای عالی آموزش و پرورش در تاریخ۳۰/۷/۱۳۷۷ تصویب نموده است مهمترین اهداف به ترتیب زیر ذکر شده است:

• • پرورش متعادل عواطف انسانی و همزیستی مسالمت آمیز.

• • پرورش روحیه اعتماد به نفس و استقلال شخصیت.

• • پرورش روحیه مشارکت و همکاری در فعالیت های گروهی.

• • تقویت روحیه گذشت، فداکاری و ایثار در روابط اجتماعی.

• • پرورش روحیه مسئولیت پذیری و مشارکت در فعالیت های دینی، فرهنگی و اجتماعی.

• • پرورش سعه صدر و تحمل آرای دیگران در برخورد با اندیشه ها.

• • تامین سلامت جسمی و بهداشت روانی با فراهم کردن شرایط مناسب.

مبانی اعطای مصونیت به نمایندگان دولت ها

مصونیت مقام رئیس کشور، اصلی است که در کلیه کشورهای پارلمانی (سلطنتی یا جمهوری) درباره ی رئیس کشور (اگر قانونا مسئولیت حکومت نداشته باشد) جاری است و فلسفه آن مورد بحث نیست. اما تاریخ روابط دیپلماتیک نشان می‌دهد که دولت ها به طور کلی نسبت به قبول این مصونیت درباره ی نمایندگان دولت های خارجی هیچ وقت تمایلی نداشته اند، و با وجود این عملا آن را در تمام جنبه هایش پذیرفته و رعایت کرده‌اند، زیرا که خود هم متقابلا از این مصونیت ها در کشورهای خارجی مستفید بوده اند. در نتیجه این سوال پیش می‌آید که فلسفه مصونیت های نمایندگان دولت ها در کشورهای خارجی چیست؟

اهمیت موضوع و اختلاف نظرهای مختلف در این است که مصونیت به وسعتی که معمول شده است، مخالف اصول مسلم حقوقی به نظر می‌رسد. زیرا بنا بر قاعده کلی، حاکمیت دولت بر هر شخص و هر شیء که در سرزمین آن واقع است، اعمال می‌گردد و قوانین آن دولت نیز در داخل مرزها نسبت به همه کس و همه چیز لازم الاجرا است مگر مواردی که قانون استثناء کرده باشد. ‌بنابرین‏ از آنجا که از یک سو مصونیت، تعطیل قانون داخلی به نفع یک قاعده بین‌المللی و در نتیجه مخالف اصل حاکمیت ملی دولت به نظر می‌آید و از سوی دیگر مصونیت های کنونی به موجب عهدنامه های بین‌المللی است که مقام صلاحیت دار دولت های امضاء کننده تصویب کرده‌اند و مانند یک قانون داخلی لازم الاجرا شده است، ولی این عهدنامه ها قدیمی نیستند و قرن ها پیش از آن، مصونیت های مذبور طبق سنت و رسوم معمول بوده و اکنون هم با وجود عهدنامه های بین‌المللی اگر دولتی آن را امضاء نکند یا تصویب ننماید، مقررات آن را اجرا می‌کند و آنهایی هم که تصویب کرده‌اند در قوانین داخلی خود غالبا اشاره به آن ندارد، حقوق ‌دانان در صدد توجیه و تبیین آن برآمده و در پی یافتن یک مبنای حقوقی، نظریات مختلفی عرضه داشتند که فلسفه وجودی مصونیت های بین‌المللی را توجیه کنند. این مبانی مصونیت را نظریه برون مرزی^[۳۹]، نظریه نمایندگی^[۴۰]، مصلحت خدمت^[۴۱] و نظریه متقابل^[۴۲] تشکیل می‌دهند.

منابع موجود در بیان مبانی فلسفی مصونیت ها به طور عمده از دیدگاه روابط دو جانبه و نمایندگی فیمابین دولت ها مورد توجه قرار گرفته است. همان‌ طور که در بالا اشاره شد، علمای حقوق بین الملل در توجیه مبانی حقوقی مصونیت ها و مزایای سیاسی به چهار نظریه اشاره کرده‌اند که به ترتیب تقدم و تاخر عبارتند از نظریه نمایندگی، نظریه برون مرزی، نظریه مصلحت خدمت و نظریه عمل متقابل که پس از بررسی آن ها باید دید کدامیک با مواد کنوانسیون های دیپلماتیک، کنسولی و مأموریت‌ های ویژه و شرایط فعلی سازگار است.

گفتار اول: نظریه نمایندگی

اساس این نظریه به قرون وسطی باز می‌گردد. از قرون وسطی تا اوایل انقلاب کبیر فرانسه، که در آن روابط بین‌المللی، روابط شخصی بین پادشاهان و امرا بوده است، بر می‌گردد.

از قرن شانزدهم به بعد با اینکه ملیت و وجدان ملی و حاکمیت دولت به تدریج مفاهیم جدیدتری پیدا کردند، هنوز موجودیت هر طایفه و قوم و اصل مساوات و اصل حاکمیت و استقلال کشورها در شخص پادشاه یا امیر منعکس بود. او بود که هر چه را مصلحت می‌دانست نه به نام طایفه و جامعه خود، بلکه به نام شخص خود می کرد. از اینجا این قاعده به وجود آمد: «قانونی که از طرف حاکم یا پادشاه صادر گردد بر خودش منطبق نیست».^[۴۳] نتیجه این قاعده استقلال پادشاهان و روسای کشورهاست و رئیس یک کشور تابع رئیس کشور دیگر نخواهد بود. استقلال پادشاه به نماینده او تعمیم یافته و طبعا سفیر او در کشور دیگر، تابع قوانین محل مأموریت‌ نیست. قاصد یا نماینده او، فرستاده شخص او نزد شخص رئیس طایفه و قوم دیگر بود و هر گونه تعدی یا نادیده گرفتن حقوق نماینده، تعدی و تعرض به شخص پادشاه تلقی می گردید. زمانی هم که جوامع متشکل و تمدن های بزرگ باستانی به وجود آمد، تغییری در این اساس پیدا نشد و جز در آتن و دوره ای از تاریخ روم قدیم، ملت و دولت مفهوم مشخص نداشتند.^[۴۴]

نظریه نمایندگی اعم از آنکه مبتنی بر حاکمیت شخصی باشد یا حاکمیت دولت، در طول مراحل قبل از قرن بیستم مورد توجه بوده است.

این نظریه که بر مبنای رویه ی معمولی و عمومی زمان بنا شده بود به وسیله ی نمایندگان تا انقلاب فرانسه به طرق مختلف بیان شده است.

منتسکیو در کتاب روح القوانین خود می‌گوید: «از جمله حقوق ملت ها آن است که امیران آنان به مبادله سفیران اقدام نمایند، سفیران از کشور پذیرنده و حاکم آن اطاعت نخواهند کرد. آنان زبان مقام فرستنده اند، این زبان باید آزاد باشد، به نیابت از یک شخصیت مستقل سخن می‌گویند و هیچ چیزی نباید مانع آنان گردد …. چنانچه از صفت نمایندگی سوء استفاده نمایند، با روانه کردن به کشورشان می توان از آن جلوگیری نمود.». در همین جمله کوتاه منتسکیو هم فلسفه مصونیت دیپلماتیک و هم ضمانت اجرای آن را در صورت سوء استفاده بیان می‌کند.^[۴۵]

فوشی دیگر مدافع این نظریه می‌گوید: «دلیل وجود مصونیت ها همان وصف نمایندگی است و باید از استقلال لازم جهت انجام مأموریت‌ برخوردار گردند و از هر گونه تعدی بر کرامت ملت هایی که به مبادله سفیران اقدام نمودند، باید اجتناب شود.»^[۴۶]

هرست نیز معتقد است: «بخاطر وصف نمایندگی است که دولت ها مأموران سیاسی را به رسمیت شناخته و مصونیت می‌دهند.»^[۴۷]

تدریجا در اثر تغییر وضع پادشاهان و اینکه دیگر کشور ملک آن ها نبوده است و متعلق به تمامی مردم و ساکنین مملکت است، از اهمیت نمایندگان پادشاهان کاسته شد و به جای آن اهمیت شغل مد نظر قرار گرفت.

نظریه فوق اساسا با نظام های سلطنتی مطلقه سازگار است ولی با حاکمیت دولت های ملی و دیپلماسی نوین با اشکالات عدیده ای روبروست. این ایرادات عبارتند از: ^[۴۸]

1. 1. عدم وجود موازنه منطقی بین مصونیت رئیس کشور و حاکمیت او و مصونیت نماینده او. این مخالفین می‌گویند که در سازمان حقوقی دولت ها، رئیس کشور مالک کشور و جامعه ی تحت حکومت خود نیست تا سفیر فرستاده او در کشور خارجی به جای او باشد.^[۴۹] بلکه رئیس کشور، خود نماینده ملتی است که قدرت دولت را به او سپرده است و مجری سیاستی است که برای مصالح ملت طرح شده و رئیس کشور به نوبه خود سفیر را مامور اجرای آن می‌کند.

1. 1. در نظر گرفتن مرتبه بالاتر از قانون دولت میزبان برای نماینده سیاسی و حکومت فرستنده: به نظر منتقدین روشن ترین دلیل اینکه نماینده از طرف رئیس کشور است نه نماینده شخصی او، این است که در رویه و عرف حقوق بین الملل سنتی، نماینده مصونیت هایی بیش از رئیس کشور خود در سرزمین خارجی دارد.

1. 1. عدم توجه به رعایت مصونیت ها و مزایا توسط دولت های ثالث.

1. 1. ناسازگاری نظریه نمایندگی با مواردی که مأموران سیاسی تابع قوانین و اقدامات اجرائی کشور میزبانند، از جمله: ممنوعیت ورود و خروج برخی کالاها، ممنوعیت رفت و آمد در برخی مناطق، تابعیت املاک غیر منقول نسبت به قوانین محل وقوع مال.

1. عدم ارتباط بین سمت نمایندگی مامور با مصونیت و مزایای خانواده مأموران سیاسی: مخالفین بیان داشته اند که تنها نماینده سیاسی برخوردار از مصونیت ها است و نیازی به در نظر گرفتن مصونیت برای خانواده او نیست زیرا خانواده نماینده سمت نمایندگی ندارد.

گفتار دوم: نظریه برون مرزی یا خارج المملکتی

۲-۴-۳) کارایی عملیاتی:

کارایی عملیاتی اشاره به تسهیل و سرعت مبادلات در بازار دارد، که از طریق آن بازار های سرمایه امکان ملاقات خریداران و فروشندگان را ممکن می‌سازد، این نوع کارایی منجر به افزایش سرعت نقدشوندگی دارایی ها می‎شود، بازاری از نظر عملیاتی دارای کارایی است که هزینه انجام مبادلات در حداقل سطح ممکن باشد. (Frunkfurter, Georg M; Elton, Mc gun;, 1996)

۲-۵) سطوح کارایی اطلاعاتی

اولین تعریف از کارایی اطلاعاتی در بازار سرمایه از سوی یوجین فاما^[۲۲]ارائه شده است، کارایی اطلاعاتی ‌به این معنا است که اطلاعات ‌و اخبار درباره سهام شرکت‌های قابل معامله بتواند به سرعت و به دقت بر قیمت اوراق بهادار اثر گذاشته و قیمت‌ها را در جهت درست تصحیح نماید. (Fama, 1965)

فاما در ان تعریف بازار کارا را در سه سطح ضعیف، نیمه قوی و قوی تفکیک کرد؛

سطح ضعیف :اگر به دست آوردن سودهای غیرنرمال (بجز آنهایی که به طور شانسی به دست می‌آیند)با بهره گرفتن از قیمتهای گذشته برای تصمیم گیری در زمان خرید و فروش اوراق بهادار امکان پذیر نباشد، بازار دارای شکل ضعیف کارایی است.

سطح نیمه قوی : اگر به دست آوردن سودهای غیرنرمال (بجز آنهایی که به طور شانسی به دست می‌آیند)از طریق استفاده از اطلاعات در دسترس عموم برای تصمیم گیری ‌در مورد ‌خرید و فروش اوراق بهادار امکان پذیر نباشد، بازار دارای شکل نیمه قوی کارایی است.

سطح قوی : اگر به دست آوردن سودهای غیرنرمال (بجز آنهایی که به طور شانسی به دست می‌آیند)از طریق استفاده از هر گونه اطلاعات برای تصمیم گیری ‌در مورد خرید و فروش اوراق بهادار به هیچ وجه امکان پذیر نباشد، بازار داری شکل قوی کاریی است. (راعی, رضا; پویانفر, احمد, ۱۳۹۱)

علاوه بر فاما دیگر نظریه پردازان، نیز کارایی را در همین سه سطح طبقه بندی کرده‌اند، دیکسون (۱۹۹۲) معتقد است که هر یک از این سطوح سه گانه کارایی به مجموعه معینی از اطلاعات مربوط می‌شوند که نسبت به سطح قبلی آن جامع تر و کامل تر است. (تالانه, علیرضا; هجرانکش , حدیث, ۱۳۸۹)

در سطح نیمه قوی قیمت سهام منعکس کننده همه اطلاعات عام و منتشر شده است. در اینجا اطلاعات مربوط به اطلاعات گذشته نمی باشد بلکه فراتر از آن و در برگیرنده هر اطلاعی درباره عملکرد شرکت و مشخصات صنعتی است که آن شرکت در آن حوزه فعالیت می‌کند، به عبارت دیگر در این سطح ‌از کارایی بازاری را کارا می نامیم که قیمت سهام در آن وابستگی سریع به اطلاعات جدید منتشر شده داشته باشد. در چنین بازاری استفاده کنندگان از اطلاعات ممکن است نظرات متفاوتی درباره اهمیت اطلاعات انتشار یافته داشته باشند، اما قیمت‌ها همیشه نشان دهنده بهترین تفسیرها از اطلاعات موجود خواهد بود. به طور کلی می‎توان گفت که سرمایه گذاران نمی توانند از تجزیه و تحلیل اطلاعات انتشار یافته به موفقیتی فوق العاده دست یابند و در نتیجه سودهای غیر عادی نصیب آن ها نخواهد شد. اطلاعات همگانی به اطلاعاتی اطلاق می شود که به طور همزمان در دسترس عموم قرار گیرد مانند گزارش عملیات سالیانه شرکت، گزارش مطبوعات ‌در مورد شرکت‌ها وغیره، به عنوان مثال اگر قیمت سهم شرکتی x واحد است این رقم با توجه به تمامی اطلاعاتی است که درباره این شرکت منتشر گردیده است و اگر اطلاعات تازه ای درباره این شرکت و یا صنعت و کل اقتصاد به گوش سهام‌داران برسد در یک بازار کارا بلافاصله تعدیل قیمت صورت می‎گیرد. چنین کارایی ای کمک بزرگی به سرمایه گذاران است بویژه آنهایی که کاری با بورس ندارند و یا شناختی همه جانبه از امر مالی ندارند. اگر تعدیل قیمت‌ها بلافاصله بعد از رسیدن اخبار وقوع حوادث رخ ندهد، این نمود عدم کارایی بازار و عدم استقرار نیروهای بازار در آن موقعیت است. (Basu, S, 1977)

۲-۶) بازده سهام

منظور از بازده سهام، کل مجموعه مزایایی است که در طول یک دوره به سهم تعلق می‌گیرد. این دوره می‌تواند روزانه، هفتگی، ماهانه، سالانه و یا هر دوره زمانی دیگر متناسب با نوع مطالعه و تحقیق باشد. مجموعه این مزایا برای محاسبه بازده شامل موارد زیر است؛

• • افزایش قیمت سهام در پایان سال مالی نسبت به ابتدای سال مالی مورد محاسبه.

• • سود نقدی ناخالص هر سهم که بعد از کسر مالیات پرداخت می‌گردد.

• • مزایای ناشی از حق تقدم خرید سهام که قابل تقویم به ارزش ریالی است.

• مزایا ناشی از سود سهمی یا سهام جایزه.

سرمایه‌‌گذار باید هر دو عامل مهم ریسک و بازدهی را محاسبه و با سایر فرصت های سرمایه‌گذاری مقایسه کند. ریسک و بازدهی دارای رابطه‌ای مستقیم هستند و هر چه ریسک یک ورقه بهادار بیشتر باشد، باید بازدهی بیشتری داشته باشد تا سرمایه‌گذار برای سرمایه‌گذاری بر روی آن متقاعد شود. از آن جا که میزان ریسک و بازدهی سرمایه‌گذاری بر روی اوراق بهادار متأثر از عوامل متعددی است، سرمایه‌گذار به منظور محاسبه و پیش‌بینی ریسک و بازدهی ناگزیر از گردآوری اطلاعات عوامل تأثیرگذار و تجربه و تحلیل آن ها است (jones, charles p, 1943).

۲-۷) بازده سهام و معیارهای آن

با توجه به میل سرمایه‌گذاران، هدف مدیریت باید در راستای به حداکثر رسانیدن ارزش شرکت باشد. این مفهوم زمانی تحقق می‌یابد که تصمیمات مدیریت در زمینه‌های سرمایه‌گذاری، تأمین مالی و تقسیم سود به صورت بهینه اتخاذ شود. معیارهای مختلفی مانند حداکثر شدن سود دریافتی سهام‌داران، میزان خدمات اجتماعی شرکت، حداکثر شدن قیمت بازار سهم و حداکثر شدن درآمد بعلاوه قیمت بازار سهم به عنوان معیار حداکثر شدن ثروت سهامدار مورد توجه است.

حداکثر شدن سود به عنوان یک معیار

اکثر سهام‌داران عادی سود شرکت را هدف مطلوب و حداکثر شدن آن را به عنوان حداکثر شدن ثروت خود تلقی می‌کنند. حتی برخی افراد با تأکید بر سود گذشته شرکت، مبنای ارزیابی و قیمت‌گذاری سهم شرکت را بر این معیار قرار داده‌اند: میانگین سود ۳ سال گذشته شرکت = قیمت هر سهم

از تقسیم سود ویژه شرکت بر جمع تعداد سهام، درآمد سهم به دست می‌آید. درآمد هر سهم بخشی از سود یک دوره مالی است که به دارنده سهم تعلق می‌گیرد. باید توجه داشت که این مفهوم با مفهوم «سود سهام» اشتباه نشود. سود سهام مبلغی است که عملاً به صاحب سهم تعلق می‌گیرد، اما لزوماًً به دارنده سهم پرداخت نمی‌شود. برای محاسبه درآمد هر سهم، باید ابتدا بخشی از درآمد که متعلق به سهام ممتاز بوده و مرجح بر سهام عادی است کسر شود و سپس درآمد باقیمانده را به تعداد سهام عادی، تقسیم کرد. (عزیزان, افشین, ۱۳۸۵)

حداکثر شدن قیمت سهام :حداکثر شدن قیمت سهام، بیشتر هدف سرمایه‌گذارانی است که به دنبال انتفاع از خرید و فروش سهام هستند. ‌به این صورت که آن ها دارای هدف کوتاه‌مدت هستند؛ یعنی تنها می‌خواهند از افزایش قیمت سهام خریداری شده خود، انتفاع ببرند و هیچ توجهی به عایدات نقدی و غیرنقدی بلندمدت سهام ندارند. (مهرانی, ساسان; رساییان, امیر;, ۱۳۸۸)