۳-۳ تشریح روش کار

پس از اینکه در رابطه با بیان مسئله به وجود آمده توضیحاتی ارائه گردید و چرایی بررسی این مشکل در بخش اول این فصل به صورت خلاصه بیان شد قصد داریم توضیحات مفصل تری نسبت به فصل اول تحقیق درباره چگونگی انجام کار و تشریح آن بیان گردد.

در این مطالعه ما در سه مرحله تحقیق را انجام می‌دهیم:

1. 1. محاسبه مزیت نسبی صادراتی در طول سال‌های ۱۹۷۶-۲۰۰۹

1. 1. شناسایی عوامل مؤثر بر مزیت نسبی صادراتی

1. میزان تاثیر‌گذاری عوامل شناسایی شده به وسیله بررسی مدل

هر یک از مراحل ذکر شده در سه گام مورد بررسی قرار می‌گیرد که عبارتند از:

1. 1. جامعه آماری مورد بررسی

1. 1. روش جمع‌ آوری داده ها

1. تجزیه‌و تحلیل داده ها

۳-۳-۱ مرحله اول محاسبه مزیت نسبی صادراتی

گام اول جامعه آماری مورد بررسی

جامعه آماری به کل گروه افراد، وقایع، یا چیزهائی اشاره دارد که محقق می‌خواهد درباره آن ها به تحقیق بپردازد.[۲]

از آنجا که داده های مرحله اول بر اساس اطلاعات موجود صورت می‌پذیرد ‌بنابرین‏ جامعه آماری استفاده شده عبارت است از کلیه داده هایی که بین سال های ۱۹۷۶ تا ۲۰۰۹ مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

گام دوم روش جمع‌ آوری داده ها

در اینجا قصد نداریم به بررسی روش‌های جمع‌ آوری داده ها بپردازیم لیکن فقط به ذکر این موضوع بسنده می‌کنیم که در برخی تحقیقات اطلاعاتی که باید به عنوان داده مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرند از پیش آماده هستند. بدین صورت که محقق به دنبال اطلاعات جدید نیست بلکه می‌تواند نسبت به گردآوری اطلاعاتی که از قبل تهیه شده‌اند اقدام کند.[۳]

‌بنابرین‏ برای اینکه تشخیص دهیم این صنعت دارای چه وضعیتی از نظر مزیت نسبی در مقایسه با دیگر رقبای خود در جهان دارد، می‌بایست اطلاعات مربوط به ۱- میزان ارزش صادرات میگوی ایران در هر سال ۲- میزان ارزش کل صادرات ایران در هرسال ۳- میزان ارزش کل صادرات میگو در جهان در هر سال ۴- میزان کل صادرات جهان برای هر سال جمع‌ آوری گردد.

داده های مورد نیاز در گام اول از طریق منابع زیر جمع‌ آوری شده است.

منبع جمع‌ آوری

متغیر

پایگاه اطلاعاتی فائو/ سازمان شیلات ایران

میزان ارزش صادرات میگوی ایران

www.tradingeconomics.com

میزان ارزش کل صادرات ایران در هرسال

پایگاه اطلاعاتی فائو

میزان ارزش کل صادرات میگو در جهان در هر سال

www.tradingeconomics.com

میزان کل صادرات جهان برای هر سال

جدول ۳-۱ منابع جمع‌ آوری داده های متغیرهای شاخص بالاسا

هر‌یک از داده های بالا به طور مستقیم از منابع اطلاعاتی اشاره شده جمع‌ آوری خواهند شد اما به دلیل اینکه میزان ارزش صادراتی میگوی ایران در هر کیلوگرم که از تقسیم کل ارزش دلاری به میزان حجم ارسال شده به دست می‌آید، در برخی از سال‌ها اختلاف زیادی با میانگین قیمت جهانی دارد و این فاصله قیمتی به هیچ عنوان توجیه منطقی نداشته و به دلایلی به طور عمدی پایین گزارش شده است، به ناچار ارزش صادرات میگو از حاصل ضرب میانگین قیمت جهانی و میزان حجم صادر شده در هر سال به دست آمده تا بتواند نتایج مناسب‌تری در مدل حاصل گردد.

گام سوم تجزیه‌و تحلیل داده ها

همان‌ طور که در فصل اول اشاره شد ما قصد داریم در مرحله اول به بررسی مزیت نسبی میگوی ایران نسبت به دیگر تولید‌کنندگان و صادر کنندگان می‌پردازیم.

‌بنابرین ابتدا با بهره گرفتن از چهار متغیر ۱- میزان صادرات میگوی ایران در هر سال ۲ – میزان کل صادرات ایران در هرسال ۳- میزان کل صادرات میگو در جهان در هر سال ۴- میزان کل صادرات جهان مزیت نسبی آشکار بالاسا برای هر سال محاسبه می‌گردد تا مشخص شود مقدار آن در هر سال چه میزان بوده و نسبت به سال های قبل چه تغییری داشته است.

شاخص مزیت نسبی آشکار بالاسا^[۳۲] به صورت زیر تعریف می‌گردد:

RCA =

: ارزش صادرات کالای مورد نظر i از کشور j

: ارزش کل صادرات کشور مورد مطالعه

: ارزش صادرات کالای مورد نظر i در سطح جهانی

: ارزش کل صادرات جهانی

شاخص مزیت نسبی آشکار شده، مقادیری بین صفر و بی نهایت را می‌تواند اختیار کند. مقادیر بیشتر از یک بیانگر وجود مزیت نسبی است و تغییرات این شاخص طی زمان می‌تواند بیانگر تغییر جایگاه مزیت نسبی تلقی گردد.

۳-۳-۲ مرحله دوم شناسایی عوامل مؤثر بر مزیت نسبی صادراتی

گام اول جامعه آماری مورد بررسی

در مرحله دوم جهت شناسایی عوامل مؤثر بر مدل از دو الگو کمک گرفته شده است.۱- عواملی که در مقالات مورد مطالعه مورد بررسی قرار گرفته است. ۲- عواملی که از طریق مصاحبه با کارشناسان این صنعت تاثیرگذار گذار تشخیص داده شده‌اند.

‌بنابرین‏ جامعه آماری مورد بررسی در این مرحله مقالاتی است که در این تحقیقات مورد بررسی قرار گرفته است و جهت انجام مصاحبه نیز افرادی که در این صنعت فعالیت دارند و به حوزه صادرات میگو در بازارهای جهانی مشرف هستند در نظر گرفته می‌شوند.

گام دوم روش جمع‌ آوری داده ها

همان‌ طور که در گام اول به آن اشاره شد جمع‌ آوری داده های وابسته از طریق مقالات مشابه که عمدتاً مزیت نسبی کالای مورد مطالعه خود را با متغیرهای تولید و ارزش پولی وابسته می‌دانند مورد بررسی قرار گرفته است.

اما جهت بررسی دقیق تر این موضوع مصاحبه هایی با کارشناسانی که در این صنعت فعالیت می‌کنند و به حوزه صادرات میگو اشراف دارند با مضمون این پرسش که چه عواملی در مزیت صادراتی ایران و افزایش آن مؤثر است انجام شد که در مجموع نکات زیر جمع‌ آوری گردید:

1. 1. تقریبا تمامی کارشناسانی که با آن ها مصاحبه صورت پذیرفت افزایش امکانات، زیر ساخت‌ها، سرمایه‌گذاری، نقدینگی، بهداشت و استانداردهای جهانی را لازمه افزایش تولید دانستند که این عوامل علاوه بر افزایش تولید، باعث کاهش بهای تمام شده و در نتیجه افزایش صادرات میگو خواهد گشت.

1. 1. برخی از کارشناسان، افزایش تولید دیگر کشورها را باعث کاهش قیمت جهانی این محصول و در نتیجه تمایل خریداران به خرید میگو با قیمت پایین‌تر دانستند که به علت کاهش قیمت جذابیت‌های سرمایه گذاری و تولید بیشتر را تحت تاثیر شدید خود قرار داد .

1. 1. پس از این موارد عامل اصلی که به آن اشاره شده نقش تکنولوژی در فرآوری این کالا بسیار تاثیر گذار بوده که متاسفانه صنایع داخلی در بخش ارزش افزوده بر روی میگو چندان موفق عمل نکرده و حتی در بسته‌بندی آن هم دچار ضعف بسیاری هستیم.

1. نرخ ارز عامل دیگری بود که در صحبت‌های برخی از کارشناسان به چشم می‌خورد، آن ها این نکته را بیان می‌کردند که اگرچه افزایش نرخ دلار باعث کسب درآمد بیشتر در فروش خواهد شد اما به علت اینکه غذای میگو سهم زیادی از هزینه تولید این کالا را تشکیل داده و از منابع خارجی تامین می‌گردد باعث ناتوانی در خرید غذای میگو و در نتیجه کاهش تولید خواهد شد.

گام سوم تجزیه‌و تحلیل داده ها

با توجه به بررسی‌های انجام شده متغیرهای تاثیر گذاری که بیشترین نقش را در صادرات محصول خواهند داشت به دست آمد:

متغیر

متغیر

میزان تولید میگوی پرورشی در جهان

میزان صید میگوی دریایی در ایران