آرون (۲۰۰۷) در پژوهش خود انواع بازداری را در رشته­ های علوم اعصاب و روانشناسی را به تصویر (نمودار ۱) کشیده است. در نمودار او نشان داده شده است که بازداری در دو گروه روان­شناسی تجربی و روان­شناسی مردمی[۲۶۷] (روانکاوی) جایگاه ویژه­ای دارد. در روانکاوی، بازداری به معنای واپس رانی یا سرکوب روانی است. ولی در روان­شناسی تجربی، بازداری از سه دیدگاه فعالیت/اراده­ (کنترل شناختی)، اتوماتیک (بازداری جانبی) و دیگر دیدگاه ­ها مثل خاموش­سازی در رفتارگرایی مورد توجه قرار گرفته است. درنهایت خود کنترل شناختی به چهار دسته­ بازداری رفتاری، توجه انتخابی (بازداری شناختی)، بازداری هیجانی و حافظه (بازداری یا همان فراموشی) تقسیم ­بندی شده است.

نمودار ۱-۲٫ انواع بازداری از دیدگاه آرون

در بسیاری از پژوهش­ها برای سنجش و بررسی میزان بازداری از ابزارهای مختلفی استفاده کردند، در برخی از پژوهش­ها از تکلیف ایست-علامت برای سنجش میزان بازداری رفتاری یا پاسخ استفاده کردند به عنوان‌مثال وبراگن و لوگان[۲۶۸] (۲۰۰۹)، نیگ (۲۰۰۰)، باری، ایگل، مار، رابینسون و رابینز[۲۶۹] (۲۰۰۹)، ناندام و همکاران[۲۷۰] (۲۰۱۱)، آرون، داوسون، ساهاکیان و روبینز[۲۷۱] (۲۰۰۳)، لوگان، کووان و داویس (۱۹۸۴)، اسکاتووا و فرگوسن[۲۷۲] (۲۰۱۳) و… . البته با بررسی انواع پژوهش­ها مشخص شد که باوجوداینکه از این تکالیف برای بررسی و سنجش بازداری استفاده می­ شود ولی تعابیر شناختی یا رفتاری بودن تکالیف بیشتر به اهداف پژوهشگر بستگی دارد. برای مثال در بسیاری از پژوهش­ها از برخی از شاخص­ های تکلیف برو-نرو (مخصوصاً خطای ارتکاب) برای سنجش بازداری رفتاری یا بازداری پاسخ استفاده شده است؛ برای مثال روبیا و همکاران[۲۷۳] (۲۰۱۳)، روسنر و همکاران[۲۷۴] (۲۰۰۸)، آرون و همکاران (۲۰۰۳)، رز و همکاران (۲۰۱۵)، آرون (۲۰۰۷). در بسیاری از پژوهش­ها از آزمون برو-نرو برای سنجش بازداری شناختی استفاده شده است. برای مثال جرمن، یون، و زتچه[۲۷۵] (۲۰۰۷)، اُ-برین و گرملی[۲۷۶] (۲۰۱۳)، رئوف حدادای و… .

یکی از موقعیت­هایی که بازداری نقش مهمی را ایفا می­ کند، رانندگی است. خطا و لغزش در توجه و بازداری در حین رانندگی می ­تواند به نتایج خطرناکی منجر شود. رانندگی تکلیفی پیچیده­ شامل توانمندی­های شناختی_حرکتی_ادراکی ‌می‌باشد و علاوه بر کنترل کردن یک جهنده­یِ متحرکِ دو تنی که در فضا و زمان حرکت می­ کند، درعین‌حال لازم است که راننده به جاده، علائم، ترافیک، و گاهی اوقات مسافران و نیازهای فنی توجه کند (ککس، مادان و ککس[۲۷۷]، ۲۰۱۱).

همان طور که پیش­تر گفته شد، رانندگی یک تکلیف پیچیده است و راننده ایمن دارای سطوح بالای توانایی‌های رفتاری و شناختی ‌می‌باشد. در حین رانندگی، یک راننده­ی ایمن می­داند از بین جزئیات پیشرو باید به کدام‌یک توجه داشته باشد و با بی­توجهی از کنار جزئیات بی­اهمیت بگذرد (بازداری شناختی). همچنین انتظار می­رود یک راننده­ی ایمن بتواند علاوه بر تشخیص به‌موقع خطرات لازم است، از رفتارهای نامناسب مثل افزایش سرعت و… جلوگیری کرده و با سرعت هرچه‌تمام‌تر رفتار مناسب را مانند کاهش سرعت را جایگزین آن کند (بازداری رفتاری). در این پژوهش سعی شده وجود این توانایی­ ها در بین رانندگان بررسی شود.

بازداری رفتاری

‌بار کلی‌ (۱۹۹۷) بیان ‌کرده‌است که بازداری رفتاری شامل سه فرایند است: الف) توانایی بازداری از ارائه پاسخ­های قوی و غالب، ب) توانایی توقف یک پاسخ جاری که زمان تأخیری را برای تصمیم‌گیری برای پاسخ­ها ایجاد می­ کند. حفظ این تأخیر آغاز پاسخ رفتاری دیگر را ممکن می­سازد، و ج) کنترل تداخلات و پیشگیری از مزاحمت‌ها در زمان تأخیری و حفظ پاسخ­های خود- هدایت­شده در مقابل با پاسخ­های رقیب در طی این زمان تأخیری (کنترل تداخل[۲۷۸]). در این مرحله نه تنها زمان تأخیر و پاسخ­های خود- هدایت­شده در درون این زمان تأخیری حفظ و نگهداری می­ شود، بلکه همچنین اجرای نهایی پاسخ­های معطوف به هدف که از همان کنش­های خود- هدایت­شده تولید می­شوند. ‌بار کلی‌ (۱۹۹۷) پاسخ­های قوی را به عنوان ”آن پاسخی که تقویت (مثبت یا منفی) فوری دریافت می­ کند یا تداعی قدیمی­ای با آن پاسخ وجود داشته باشد” تعریف می­ کند. مفهوم­سازی ‌بار کلی‌ از بازداری رفتاری بر روی تأخیر و یا توقف پاسخ و یا مقاومت در برابر حواس­پرتی در زمان پاسخ­دهی تمرکز دارد. به عقیده وی توانایی بازداری رفتاری در اولین مراحل رشدی ظهور می­ کند قبل از اینکه کارکردهای اجرایی دیگر پدیدار شوند.

بازداری توسط اجرای تکالیف شناختی و رفتاری که نیازمند توقف، تأخیر و درنگ، توقف پاسخ در حال اجرا و مقاومت کردن از حواس­پرتی در پاسخ­گویی است، سنجیده می­ شود. همچنین بازداری امکان تأخیر و درنگی در تصمیم برای پاسخ­گویی را می­دهد، این تأخیر لازمه­ی خود- هدایت­شدگی بیشتر در کارکردهای اجرایی است. این بدان معنا نیست که بازداری رفتاری به طور مستقیم باعث می­ شود کارکردهای اجرایی یا رفتارهای خود-هدایت­شده رخ بدهند؛ اما تأخیر و درنگی که برای اجرای کارکردهای اجرایی ضروری است را فراهم می­ کند. به نظر می­رسد وجود تعارض بین نتایج فوری و عواقب بعدی (عواقب مربوط به تأخیر) رفتار برای شناسایی کردن آن موقعیت­هایی که در نیازمند بازداری و خود-تنظیمی است، ضروری ‌می‌باشد. مواردی وجود دارد که بازداری و کارکردهای اجرایی مربوط به آن واضح­تر و مشخص­تر است؛ به عنوان‌مثال، زمانی که در یک تکلیف نتایج با تأخیر اعمال می­ شود و یا هنگامی که تعارضی بین نتایج فوری و عواقب بعدی در یک پاسخ وجود داشته باشد و یا هنگامی که مشکلی ظاهر می­ شود که مستلزم ایجاد یک پاسخ جدید است. ناتوانی در بازداری رفتاری سبب شکست در کارکردهای اجرایی می­ شود (‌بار کلی‌، ۱۹۹۷).

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...