شرت و رنهارت ^[۱۱۴](۱۹۹۲) براساس مطالعات خود این نتیجه رسیدند که افزایش توانمند سازی معلمان در یک موسسه آموزشی که از طریق ۶ بعد تصمیم گیری مشارکتی توسعه، رشد حرفه ای، مقام و منزلت کاری، تاثیرگذاری، خود مختاریی و کار آمدی مشخص می کردند تعهد را افزایش می دهد (سنجری٬۱۳۷۵٬ ص ۳۴).
اویا و ونگ ^[۱۱۵] (۲۰۰۳) در مطالعات خود بنام سبک رهبری برای مدیریت مدرسه محوری در هنگ کنگ بیان نمودند که رهبری مدیریت مدرسه محوری تاکید به اصلاح نگرش جامعه و در جهت توسعه اقتصاد مبتنی بر دانش، یادگیری مادام العمر وتوجه به پرورش هوشهای چندگانه و همچنین ایجاد فرصت های برابر آموزشی، پرورش تفکر، خلاقیت و نوآوری در دانش آموزان دارد (جهانیان ، ۱۳۸۷ ٬ص۵۹).

در مطالعه ای که توسط اسمیت در سال (۱۹۹۳) درباره ارتباط بین مشارکت کارکنان و موفقیت های ۱۴ شرکت انگلیسی انجام شد نشان داد که مهمترین عوامل موفقیت این شرکتها تعهد و التزام بالا و مشارکت قوی کارکنان در انجام وظایف محوله بوده است (واحدی ، ۱۳۸۰, به نقل از لایوری ).
نلسون ^[۱۱۶](۱۹۹۷) پژوهشی با عنوان توانمند سازی و سبک رهبری مدیران مدارس انجام داده است .گمینان (۱۳۸۱) نیز در پژوهش خود نشان داد که بین آزادی عمل دبیران و تعهد شغلی آنها رابطه معناداری وجود دارد. بیکر^[۱۱۷] (۲۰۰۰) نیز دریافت که هرچه کارکنان از آموزش سطح بالاتری برخوردار باشند، تعهد شغلی آنان نیز بالاتر است که مراد از توسعه رشد حرفه ای مدیران مدارس به معنی فعالیت های هدفمند مدیران با هدف استفاده از علوم و فناوری اطلاعات و بهره برداری از آنها در راستای مدیریت مدارس است در این فرایند مدیران باید دارای ابتکار، خلاقیت و نوآوری باشند و به تخصصی شدن کارها اعتقاد داشته باشند (شرت، ۱۹۹۹ به نقل از گمنیان ۱۳۸۳، ص ۱۲).
درتحقیقات کرت لوین ^[۱۱۸]و همکاران در سال ۱۹۷۲ در مورد بکارگیری سبک مدیریت مشارکتی نتایج نشان داد که ارتباط گشوده، خود گردانی بیشتر، شیوه های مشارکت جویانه در کارها، راه عملی تر و سودمندتر از شیوه های سنتی برای بکارگیری نیروی انسانی است. در شیوه مشارکت جو بهره وری بالاست و هزینه ها در مسیر رقابت کاهش می یابد و کارکنان به گونه ای رضایت بخش خشنود هستند ( به نقل از طوسی ،۱۳۸۰).
طی بررسی های دیلورث و ایمگ^[۱۱۹] ۱۹۹۵٬ گولز^[۱۲۰]۲۰۰۰٬۲۰۰۱٬) موفقیت بخش های آموزشی رسمی در تربیت دانش آموزان، به طور معنی داری از راه دسترسی معلمان و مشارکت آنها در فعالیت های توسعه حرفه ای با کیفیت تحت تاثیر قرار می گیرد (حجازی وهمکاران٬۱۳۸۸٬ص۱۵) .
وودمن ^[۱۲۱](۱۹۹۳) در مطالعه ای تحت عنوان ایجاد نظریه خلاقیت سازمانی بیان می دارد که:
۱- مبادله آزاد اطلاعات در موقعیتهای گروهی موجب افزایش توانایی های مهارتی می شود.
۲- خلاقیت در جو سازمانی که ریسک پذیری را تشویق کند افزایش می یابد.
۳- پیروی صرف از قوانین و مقررات موجب کاهش تعهد حرفه ای کارکنان می شود.
تحقیقی که توسط تاچر در مورد تاثیر سبک رهبری بر خلاقیت انجام گرفت نشان داد که انجام کارهای به صورت گروهی موجب افزایش انعطاف پذیری افراد در سازمان می شود. در نتیجه اعتماد به نفس کارکنان افزایش یافته ورشد پیدا می کنند. در همین رابطه مایفیلد^[۱۲۲]( ۲۰۰۸ ) بیان می کنند که رهبران نقش ضروری و منحصر به فردی در پرورش خلاقیت کارکنان در سازمان را بر عهده دارند. دلیل اصلی آن این است که، رهبران بطور روزمره با کارکنان خود رابطه دارند و بر آنها تاثیر می گذارند. رایس^[۱۲۳] (۲۰۰۶) در تحقیقی تحت عنوان ارزشهای فردی، بافت سازمانی، خودارزیابی کارکنان در سازمانهای مصری، بیان می کند که رفتار تحکم آمیز مدیر رابطه منفی با خود سودمندی کارکنان دارد، همچنین میزان رفتارهای حرفه ای کارکنان در سازمانهایی که کنترل مستقیم و ساختار سلسله مراتبی دارند، پایین است و در سازمانهایی که رفتار حمایتگرانه است، ریسک پذیری بالا و فضای باز و قابل اعتماد حاکم است، میزان رفتار حر فه ای کارکنان در سطح بالایی قرار دارد.
الکساندر ولیون^[۱۲۴](۱۹۹۶)طی تحقیقات خود دریافتند که معلمان اغلب قادر نیستند به برنامه های آموزشی در زمینه کمبود دانش، مهارت و انگیزش خویش دسترسی پیدا کنند، بنابر این ممکن است به تجارب آماده سازی رایج معلمان یعنی آموزش های قبل و ضمن خدمت اکتفا کنند( حجازی و همکاران٬۱۳۸۸٬ص۳) .
پارکز و کلوتز^[۱۲۵] در سال۲۰۰۲ تحقیقی بر روی تعدادی از معلمان شمال می سی سی پی انجام دادند که نشان داد بین تخصص معلمان و مدرسه محوری رابطه مستقیم وجود دارد. به عبارتی دیگر، مدارسی که به روش مدرسه محوری اداره می شدند معلمان کارآمدتری داشتند (کمالی و اعلامی ،٬۱۳۸۸ ص۱۴۷).
تحقیقات موس ^[۱۲۶] (۱۹۷۴) نشان داد مدارسی که با برنامه ریزی، فضای مناسبی را برای حضور اولیا مهیا ساخته اند، در جلب مشارکت آنها موفق تر عمل کرده اند. موس مشخصه اصلی این فضا را حمایت و پشتیبانی از یادگیری با کمک همه شرکای مدرسه می داند که براساس ضرورت باید اولیا در مدرسه حضور داشته باشند. این مدارس برای جلب همکاری اولیا، آموزش آنها و تداوم این همکار یها٬ برنامه ای مدون دارند. در این مدارس، اولیا با مربیان آزادانه ارتباط دارند و آ نها جزء اصلی و جدایی ناپذیر تصمیم گیری در مدرسه شناخته شده اند.
شانن و موران(۲۰۰۹)در” بررسی رابطه پرورش حرفه گرایی معلم با نقش جهت گیری رهبری و اعتماد"نشان دادند اگر مدیران به دبیران به عنوان افراد حرفه ای نگاه کنند و آنان را در تصمیمات دخیل کنند و… این در پرورش حرفه گرایی معلمان تاثیر دارد (به نقل از پیروت زاده،۱۳۹۱،صص۹۷-۹۸)
توماسون ^[۱۲۷] (۲۰۰۶)در تحقیقات خود نتیجه گرفت که رابطه مثبتی بین جو مدرسه وعملکرد تحصیلی دانش آموزان، به عنوان یکی از مولفه های اثربخشی سازمانی وجود دارد. هرچه سازمان از جو بوروکراتیک دورتر می شود همکاری در سازمان افزایش یافته و اثر بخشی بالاتری از سازمان مشاهده می شود.
میشل کاسک ^[۱۲۸] (۲۰۰۶) تحقیقی در زمینه سلامت سازمانی انجام داد این تحقیق شامل پرسنل هئیت علمی پزشکی دانشگاه تورنتو واحد خدمات دانشگاه جورجیانا بود در نتیجه این تحقیق، یک سازمان هنگامی سالم است که مدیران وتک تک کارمندان در یک فرایند مشترک به یکدیگر بپیوندند تا مسئولیتی را برای ایجاد امکان کاری پویا بپذیرند که وفاداری مشتری وسوددهی مشترک را بالا خواهد برد.
آدگر وپیتون(۱۹۹۹) و گروه تعلیم و تربیت میشیگان (۲۰۰۳) در تحقیقی شرایط زیر را برای توسعه حرفه ای بیان کرده اند:
- سیاست های مدرسه و بخش باید به طور آشکار از توسعه حرفه ای حمایت کرده و آن را در برنامه های خویش ادغام کنند .
- مدیریت مدرسه و بخش باید به طور آشکار از توسعه حرفه ای حمایت کرده و آن را در برنامه های خویش ادغام کنند .
- زمان و منابع کافی باید برای توسعه حرفه ای موجود باشد .
توسعه حرفه ای را هنگامی موثر می داند که با فرایند های دیگر مدرسه همچون طراحی، اجرا و ارزشیابی ادغام شوند (حجازی و همکاران٬۱۳۸۸٬ص۹) .
مک لافین ^[۱۲۹]و تالبرت ^[۱۳۰](۱۹۹۰) پنج گروه از عوامل زمینه ای را در جایی که معلمان برنامه های توسعه حرفه ای خود را تنظیم می کنند شناسایی کرده اند این زمینه ها در کشورهای مختلف، متفاوت است که آنها را به ترتیب اهمیت به شرح زیر معرفی کرد:
- کلاس درس: داشتن کلاسی که در آن یادگیری دانش آموزان در سطح بسیار خوبی باشد، معلمان را تشویق می کند که در مسیر توسعه حرفه ای گام بر می دارند.
-تدریس گروهی: مسئولان گروه های آموزشی (جانسون۱۹۹۰^[۱۳۱])و همتایان(گلاثورن^[۱۳۲]٬۱۹۹۰) تاثیر و نفوذ زیادی بر توسعه حرفه ای معلمان دارند. این تاثیر به صورت رسمی(رهبری درونی٬ حمایت) و غیر رسمی(پیشنهاد دریافت بازخورد به معلمان٬ برقراری و تقویت هنجار های غیررسمی درباره انتظارهای حرفه ای و…) صورت می گیرد.
- مدرسه: مدرسه در بین عوامل زمینه ای بیشترین مطالعات را به خود اختصاص داده است و دو عنصر اساسی که در توسعه حرفه ای معلمان حیاتی است عبارتند از: فرهنگ مدرسه (ارزش ها و هنجار های رفتاری) و ماهیت رهبری مدرسه. تحقیقات زیادی (فولان^[۱۳۳]۱۹۹۰٬؛ کورکوران^[۱۳۴]؛٬۱۹۹۰روزن هولتز۱۹۸۹٬^[۱۳۵]؛لیتل^[۱۳۶]۱۹۹۰٬؛راتر ۱۹۸۷٬^[۱۳۷]) در زمینه نقش مدرسه در توسعه حرفه ای انجام شده که تمامی نشان دهنده عوامل موثر مدرسه ای در توسعه حرفه ای است، این عوامل عبارتند از: همبستگی گروهی در مدرسه داشتن هدف مشترک٬ جهت گیری مشترک در حل مسائل٬ انتظار های زیاد برای خود و دیگران و نقش رهبری مدرسه در تحول برنامه های توسعه حرفه ای به اثبات رسیده است (همان منبع٬صص۱۷۵-۱۷۶) .
فصل سوم
روش تحقیق
مایوس نباش زیرا ممکن است آخرین کلید که در جیب داری قفل را بگشاید. (تولستوی)
فصل سوم :روش تحقیق
۳-۱مقدمه :
هرگز نمی توان ادعا نمود و مطمئن بود که شناخت های بدست آمده حقیقت دارند زیرا زمینه شناخت مورد پژوهش نا محدود و آگاهی و روش های ما برای کشف حقیقت محدود هستند. حال اگر فرض بر این باشد که هدف فعالیتهای پژوهشی حقیقت جویی است و پژوهشگران با صداقت به دنبال این هدف می باشند آنچه را که ایشان انجام می دهند و می یابند. می توان کوششی برای نزدیکی به حقیقت دانست ( سید عباس زاده ، ۱۳۸۰ )
دستیابی به هدفهای تحقیق میسر نخواهد بود، مگر زمانی که جستجوی شناخت یا روش شناسی درست صورت پذیرد. « دکارت در این رابطه روش را راهی می داند که به منظور دستیابی به حقیقت در علوم باید پیمود » ( خاکی ، ۱۳۸۲ )
اساس واقعی پژوهش علمی، تبیین رابطه میان متغیر هاست. دو روش اصلی که برای تعیین روابط در اختیار است معمولاً از چند جهت با هم تفاوت دارند. یکی از این دو روش، روش توصیفی است و شامل مجموعه روشهایی است که هدف از آن توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است. اجرای تحقیق توصیفی صرفاً برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری می باشد ( سرمد و دیگران ، ۱۳۸۵ ).
تحقیق حاضر به بررسی رابطه مدیریت مدرسه محور با ابعاد توسعه حرفه ای از دیدگاه مدیران ومعلمان می پردازد که در تحقیق حاضر متغیر پیش بین (مدیریت مدرسه محوری) و متغیرهای ملاک ابعاد توسعه حرفه ای (دستیابی به فرصت های یادگیری، مشارکت با همقطاران، ایجاد محیط یادگیری اثر بخش مشارکتی، تلاش برای ارزیابی خویشتن، تعهد در مبادله برنامه آموزشی، پیگیری تغییرات و ارائه بازخورد به برنامه، مشارکت در کارگاههاو سمینار ها، هدایت تحقیق عملیاتی دانش آموزان، بهبود کیفیت تدریس، عضویت در انجمن های حرفه ای) می باشند. پیش بینی توسعه حرفه ای از روی ابعاد مدیریت مدرسه محوری (تمرکززدایی، انعطاف پذیری، مشارکت پذیری، تفویض اختیار) می پردازد.
۳-۲ روش تحقیق
روش های توصیفی مطالعه واقعی و منظم خصوصیات یک موقعیت یا یک موضوع است محقق به کشف عقاید، افکار، ادراکات و ترجیحات افراد از طریق این روش می پردازد. به عبارت دیگر محقق در این گونه تحقیقات سعی می کند « آنچه هست » را بدون دخالت یا استنتاج ذهنی گزارش دهد و نتایج عینی از موقعیت بگیرد و هدف از استفاده از این روش توصیف، ثبت و تحلیل و تفسیر شرایط موجود است ( سید عباس زاده ، ۱۳۸۰ ).
در این تحقیق از روش تحقیق کمی استفاده شده است و با توجه به اینکه در این تحقیق رابطه مدیریت مدرسه محور با توسعه حرفه ای از دیدگاه دبیران ومدیران دبیرستانهای دولتی شهرستان خوی بررسی می شود . بنابراین روش تحقیق با در نظر گرفتن اهداف تحقیق، توصیفی از نوع پیمایشی – همبستگی می باشد و ابزار جمع آوری اطلاعات براساس آن تنظیم گردیده است. از آن جایی که این تحقیق در صدد است تا با طبقه بندی و تجزیه و تحلیل اطلاعات به توصیف عینی و واقعی رویدادها بپردازد یک تحقیق توصیفی محسوب می شود و چون نظرات و آرا دبیران و مدیران در قالب پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفته است لذا از روش پیمایشی نیز استفاده می شود. همچنین در این پژوهش محقق به بررسی رابطه بین متغیرها می پردازد و بر آن است که رابطه بین توسعه حرفه ای دبیران و مدیران را با مدیریت مدرسه محور را بررسی کند. از این جهت هم یک تحقیق همبستگی است تا میزان هماهنگی تغییرات دو متغیر فوق را تعیین کند.
۳-۲-۱ در اجرای تحقیق ، مراحل زیر پیگیری شده وخواهد شد :
۱- تدوین چار چوب مفهومی با بهره گرفتن از اطلاعات کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک موجود و مشاهده سایت های اینترنتی مرتبط.
۲- تدوین فرضیه هایی با بهره گرفتن از مبانی نظری، پیشینه تجربی تحقیق .
۳- طراحی ابزار پرسشنامه با همکاری و راهنمایی اساتید محترم راهنما و مشاوران و سایر صاحبنظران و جمع آوری اطلاعات بر اساس چار چوب نظری و فرضیه های تحقیق.
۴- نتایج بدست آمده و یافته های تحقیق با بهره گرفتن از دانش موجود و با راهنمایی استاد محترم راهنما و اساتید مبتنی بر نتایج تحقیق ارائه خواهد گردید.
۵- پیشنهاد هایی مبتنی بر نتایج تحقیق ارائه گردید.
۳-۳ جامعه آماری ، نمونه و روش نمونه گیری:
۳-۳-۱ جامعه آماری و نمونه آماری:
مجموعه ای از افراد یا آزمودنیها که حداقل در یک ویژگی مشترک باشند یک جامعه آماری را تشکیل می دهند. معمولا در هر پژوهش ، جامعه مورد بررسی یک جامعه آماری است که پژوهشگر مایل است در باره صفت یا صفتهای متغیر واحدهای آن به مطالعه بپردازد ( سیدعباس زاده ، ۱۳۸۰). جامعه آماری مورد نظر در این تحقیق مشتمل است بر کلیه مدیران ودبیران دبیرستانهای شهرستان خوی وحومه می باشد که براساس آمار منتشره از سوی سازمان آموزش و پرورش استان مجموعا ۲۵۶ نفر مدیر ودبیر را شامل می شود که از این میان جامعه آماری مورد مطالعه این تحقیق شامل که ۳۸ نفر (معاون ومدیر) ۲۱۶ نفر دبیر شاغل در شهرستان خوی وحومه می باشد وجامعه آماری تحقیق ما را شامل می شود. قلمرو موضوعی تحقیق: باتوجه به بررسی رابطه مدیریت مدرسه محوری با توسعه حرفه ای از دیدگاه مدیران ودبیران، قلمرو موضوعی تحقیق سازمانهای آموزشی می باشد.