۱-۶-۱- قلمرو موضوعی

همان گونه که از عنوان تحقیق آشکار است، تحقیق حاضر به بررسی عوامل مؤثر بر تجهیز منابع بانکی در شعب بانک رفاه اصفهان از دیدگاه مشتریان و مدیران بانک می پردازد .

۱-۶-۲- قلمرو مکانی

محدوده مکانی این تحقیق شهر اصفهان می‌باشد که در آن از کلیه شعب بانک رفاه مستقر در این شهر،

در راستای بررسی عوامل مؤثر بر تجهیز منابع بانکی، کمک گرفته شده است.

۱-۶-۳- قلمرو زمانی

اطلاعات مورد نیاز این تحقیق در فاصله تیرماه ۱۳۸۹ لغایت شهریور ماه ۱۳۸۹ از طریق توزیع پرسشنامه بین مشتریان و مدیران بانک گردآوری شده است.

۱-۷- تعریف واژه ها

از آنجایی که مفاهیم، معانی ثابتی ندارند، لازم است مفاهیمی را که در تحقیق به کار می بریم تعریف کنیم.

۱-۷-۱- تعاریف نظری واژه ها

۱-۷-۱-۱- بانک:

بانک ها مؤسساتی هستند که از محل سپرده های مردم می‌توانند سرمایه های لازم را در اختیار صاحبان واحدهای صنعتی، کشاورزی و بازرگانی و اشخاص قرار دهند. ‌در مورد ریشه و منشاء کلمه بانک اختلاف نظر وجود دارد.گفته می شود کلمه بانک از یکی از واژه های آلمانی) (Banckبه معنای شرکت یا ایتالیایی (Banco) به معنای دکه و محل کسب یا Banca) (به معنای نیمکت گرفته شده است. تکامل بانکداری به زمانی که نوشتن به وجود آمدبرمی گردد واکنون به عنوان یک نهاد مالی که به ارائه خدمات مالی می پردازد همچنان رو به تکامل است(فرجی،۱۳۷۸،ص۱۸).

“بر اساس یک تعریف ساده، بانک یک مؤسسه‌ انتفاعی است که با سرمایه خود و یا سپرده های مشتریان، به منظور کسب سود اقدام به جمع‌ آوری سپرده ها، دادن وام، اعتبار و خدمات بانکی می کند. “

(احمدی و صفر زاده،۱۳۸۴،ص۸۵).

۱-۷-۱-۲- تجهیزمنابع

“درنظام بانکی ایران تجهیز منابع با توجه قوانین بانکداری اسلامی از دو طریق انجام می شود:

۱. ازطریق جذب سپرده های قرض الحسنه جاری وپس انداز، که منابع مالکانه نامیده می‌شوند.

۲. از طریق جذب سپرده های مدت دار،که منابع وکالتی نامیده می‌شوند.”( مغویی نژاد،۱۳۸۳،ص ۱۸).

۱-۷-۱-۳- عوامل مؤثر بر جذب منابع

در بانکداری نوین عوامل متعددی وجود دارند که بر روند تجهیز منابع پولی بانک ها تاثیر می‌گذارند، شناسایی و تعیین میزان تاثیر و نوع ارتباط این عوامل با موفقیت بانک ها در تجهیز منابع پولی مقوله ای مهم می‌باشد. امروزه شرایط و موقعیت بانک ها با یکدیگر یکسان نیست و ممکن است عوامل تاثیرگذار بر تجهیز منابع پولی حتی برای هر یک از شعب یک گروه بانکی متفاوت باشد.

“عوامل فن آوری اطلاعات و ارتباطات، مهارت، نیروی انسانی شاغل در بانک ها، تنوع و کیفیت خدمات بانکی، رضایت مشتریان از کارکنان، مطلوبیت محیط داخلی و محل استقرار شعب در بانکداری نوین ابزارهای مهمی هستند که برای جذب بهینه منابع پولی از آن ها استفاده می شود”(خضرا،۱۳۸۵،ص۶).

۱-۷-۲- تعاریف عملیاتی واژه ها

۱-۷-۲-۱- بانک

در این تحقیق منظور از بانک کلیه شعب بانک رفاه مستقر در شهر اصفهان است که اسامی آن ها در پیوست (الف) ملاحضه می‌گردد.

۱-۷-۲-۲- عوامل مؤثر بر جذب منابع

در این تحقیق به بررسی عوامل مؤثر بر جذب منابع بانکی پرداخته می شود. بدین منظور عوامل مؤثر به پنج دسته کلی شامل: عوامل خدماتی، عوامل مالی ، عوامل و شرایط فیزیکی ، عوامل ارتباطی و انسانی و عوامل وابستگی سازمانی تقسیم شده اند.

لازم به ذکر است گویه های شماره ۱ الی ۷ پرسشنامه مربوط به عوامل خدماتی، گویه های شماره ۸ الی ۱۳ پرسشنامه مربوط به عوامل مالی، گویه های شماره ۱۴ الی ۱۹ پرسشنامه مربوط به عوامل ارتباطی و انسانی، گویه های شماره ۲۰ الی ۲۳ پرسشنامه مربوط به عوامل و شرایط فیزیکی و گویه های شماره ۲۴ الی ۲۶ پرسشنامه مربوط به عوامل وابستگی سازمانی می‌باشد.

۱-۷-۲-۳- منابع بانکی

منظور از منابع بانکی در این تحقیق، کلیه سپرده های دیداری، سپرده های پس انداز قرض الحسنه، سپرده های مدت دار و سپرده های ارزی نزد شعب بانک رفاه شهر اصفهان می‌باشد که جهت افزایش این سپرده ها راه کارهای ارائه می‌گردد.

فصل دوم

کلیات تحقیق

۲-۱- مقدمه

نظام بانکی دولتی ایران به عنوان مراکز مالی که اکثریت مردم با آن ها سر و کار دارند، امروزه با چالش های بی شماری مواجه هستند. حضور بانک های خصوصی، ظهور بحران های مالی در سرتاسر جهان، زمزمه فعالیت بانک های خارجی و همچنین پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی، نیاز به تغییر نگرش در نحوه ارائه جذب منابع را به یک الزام تبدیل نموده است. الزامی که خود نیازمند راهبردهای متنوعی است تا بتوان به وسیله آن ها بر چالش های مذکور فائق آمد.

موارد بالا منشاء پیدایش راهبردهایی است که بانک های بزرگ و کوچک اما پیشرو در سرتاسر جهان را به تکاپو انداخته تا در جهت جذب منابع گام بردارند(رسول اف،۱۳۸۴).

‌بنابرین‏ در این فصل ابتدا به توضیح مختصری از منابع سیستم بانکی، انواع تقسیم بندی سپرده های بانکی، تجهیز و تخصیص منابع مالی در نظام بانکی و عوامل تعیین کننده درون سازمانی و برون سازمانی در نظام بانکی می پردازیم و در ادامه مفصلاً به توضیح و تشریح عوامل مؤثر برجذب منابع ‌در شعب بانک رفاه شهر اصفهان می پردازیم.

۲-۲- نگاهی به اقلام اصلی ترازنامه بانک ها در ایران

برای درک بهتر چگونگی فعالیت بانک ها، لازم است ابتدا با ترازنامه بانک و مجموع دارایی ها و بدهی های آن آشنا شویم. در طرف بدهی ها لیستی از منابع وجوه بانک و در طرف دارایی ها لیستی از مصارف این وجوه آورده شده است.

جدول(۱-۱)ترازنامه بانک های کشور

دارایی ها(مصارف)

بدهی ها(منابع)

دارایی های خارجی

اسکناس و مسکوک

سپرده نزد بانک مرکزی:

ذخیره قانونی

ذخیره اضافی

خالص بدهی بخش دولتی

بدهی بخش غیر دولتی

خالص سایر دارایی ها

سپرده های بخش غیردولتی:

سپرده دیداری

سپرده پس انداز

سپرده مدت دار

بدهی به بانک مرکزی

وام دریافتی از خارج

حساب سرمایه

۲-۲-۱- بدهی ها

منابع مالی سیستم بانکی کشور(بدهی های بانک) از مجموع سپرده های بخش غیردولتی که خود شامل سپرده دیداری، سپرده پس انداز، سپرده مدت دار و بدهی به بانک مرکزی، وام دریافتی از خارج و حساب سرمایه تشکیل شده است. بدهی های بانک بیانگر تعهد بانک در قبال دریافت وجوهی است که در واقع منابع مالی بانک محسوب می‌شوند و در واقع منابع مالی بانک محسوب می‌شوند(احمدی و صفر زاده،۱۳۸۴).

الف-سپرده های بخش غیردولتی: