از مراتع و مزارع استان کرمان ۴۱
در منطقه کرمان ۴۱
۳-۳- توصیف مختصر ویژگی‌های ریخت‌شناسی و پراکنش گونه‌های جمع‌ آوری شده ۴۲
روی گیاهان میزبان مختلف ۵۲
در مراحل مختلف رشدی گیاهان میزبان ۵۶
روی شش گونه گیاه میزبان ۶۰
روی شش گونه گیاه میزبان ۶۰
در بین گیاهان میزبان ۶۱
در منطقه کرمان ۶۳
۶۷
۷۰

در منطقه کرمان ۷۱
روی گیاهان میزبان مختلف ۷۲
در منطقه کرمان ۷۷
۸۰
۵-

فهرست شکل­ها

امام صادق(ع) فرمود: «مردى خدمت پیامبر(ص) آمد و عرض کرد: اى رسول خدا، به چه کسى نیکى کنم؟ فرمود: به مادرت. عرض کرد: سپس به چه کسى؟ فرمود: به مادرت. عرض کرد: بعد از او به چه کسى؟ فرمود: به مادرت. عرض کرد: سپس به چه کسى؟ فرمود: به پدرت» (الکافی: ج۲، ص۱۵۹).
روایات بی شمار دیگری نیز در رابطه با جایگاه و اهمیت نقش مادر و احترام به وی در کنار احترام به پدر از زبان معصومین(ع) ذکر شده اند (وسائل الشیعه: ج۱۵، ص۱۲۵ ؛ مستدرک الوسائل: ج۱۵، ص۱۸۲ الکافی: ج۵، ص۳۳۶ ؛ من لایحضره الفقیه: ج۲، ص۴۹ ؛ بحار الانوار: ج۷۴، ص۸۵ ؛ مکارم الاخلاق: ص۲۳۴ ؛ عوالی اللآلی: ج۱، ص۴۴۲ ؛ الکافی: ج۲، ص۱۳۰ ؛ الجعفریات: ص۹۲ ؛ مشکاه الانوار: ص۲۶۶ الاختصاص: ص۳۳۹ ؛ ارشادالقلوب: ج۱، ص۱۸۴).
همچنین از سیره حضرت زهرا(س) احادیث و روایات بسیاری نقل شده است که اهتمام ایشان به امر مادری را می رساند و می تواند الگویی مطلوب از یک مادر برای زنان جامعه ما باشد (وسایل الشیعه: ج ۵، ص۱۲۶؛ بحار الانوار، ج ۳۹، ص۲۲ و ۲۵۸ و ۳۱۶).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳- خانه داری
رسیدگی به کارهای خانه و رتق و فتق امور منزل اگرچه از وظایف واجب زنان به عنوان همسر در دین اسلام شمرده نشده است اما یکی از نقش هایی که زنان به طور عرفی و اخلاقی در خانواده و در قبال شوهرانشان به آن می پردازند، رسیدگی به فعالیت های خانه و رفع نیازهای خانواده در منزل است. در واقع اگر بپذیریم که وجود زن و مرد در جامعه و خانواده می بایست در راستای تکمیل یکدیگر بوده و هر دو برای یک هدف واحد تلاش نمایند، می بایست تقسیم کار مناسبی میان زن و مرد برای انجام امور مربوط به زندگی و رشد و تعالی افراد و جامعه صورت گیرد. در دین اسلام از آنجا که مردان وظیفه سرپرستی خانواده را برعهده داشته و موظف به تامین هزینه های خانواده و پرداخت نفقه به همسران خود می باشند، قاعدتا می بایست برای کسب درآمد به اشتغال خارج از خانه بپردازد. و از سوی دیگر زن اگرچه وظیفه انجام کارهای خانه را نداشته و می تواند برای انجام آن (حتی شیردادن به بچه). از مرد دستمزد مطالبه نماید اما از دیگر سو وظیفه تامین مخارج خود و خانواده را نیز مانند مرد برعهده ندارد. لذا بر طبق این قواعد شرعی است که زنان به طور عرفی و اخلاقی خود را متعهد به انجام کارهای خانه و رسیدگی به نیازهای شوهر و فرزندانشان می بینند.
روایات متعددی از گفتار و سیره معصومین(ع) وجود دارد که به اینگونه تقسیم کار جنسیتی مهر تایید زده و زنان را در مقام خانه داری و رسیدن به امور منزل مورد ستایش قرار می دهند. در تقسیم نقش‌ها در دین اسلام، گویا چنین مورد نظر بوده است که وجهه اصلی همت زن، خانه و خانواده باشد. تقاضای علی(ع) و فاطمه(س) از پیامبر اکرم(ص) در زمینه تقسیم‌بندی فعالیت‌ها و احاله کارهای درون خانه به فاطمه(س) و فعالیت‌های بیرون خانه به علی(ع) (وسائل الشیعه: ج۲۰، ص۱۷۲ ؛ مستدرک الوسایل: ج۱۳، ص۴۸). نشان تفکیک جنسیتی فعالیت‌هاست (حق شناس،۸۴:۱۳۸۹). و نیز پیامبر اکرم(ص) می فرمایند: «هر زنی غذایی گوارا برای شوهرش تهیه کند، خدا در بهشت خوراکی های گوناگون برای او خلق کند و گوید: بخور و بنوش در مقابل آن زحمت ها که در دوران گذشته کشیده ای» (مستدرک ‏الوسائل: ج۱۴، ص۲۴۵). امام صادق(ع) می فرمایند: «بهترین زنان شما زنی است که خوشبو و خوش دستپخت باشد» (وسائل الشیعه: ج۱۴، ص۱۵).
۴- تحصیل
از آنجا که حق آموزش و تحصیل، از حقوق طبیعی و فطری انسانی محسوب شده و هیچ ارتباطی با زنانگی و مردانگی ندارد، اسلام نیز با نگرش متین و متقن برای حق تحصیل و آموزش زن و مرد ارزش بسیار ویژه ای قائل شده است. لذا فعالیت اجتماعی دیگری که در جامعه اسلامی برای زنان نه تنها مجاز شمرده شده بلکه مورد تاکید و ترجیح واقع شده است، امر تحصیل و طلب علم است. این نقش خطیر اجتماعی برای زنان همانند مردان فرض گرفته شده و تحصیل علم و کسب دانش از احکامی است که زن و مرد در آن مشترک بوده و هرگز دین اسلام جنس را سدّ راه دانش اندوزی نمی داند. «البته مراد از حق یکسان در تعلیم و آموزش، این نیست که حتماً نوع تعلیم آموزش و اهداف آن نیز در همه موارد باید برای زن و مرد یکسان باشد» (مستقیمی،۹:۱۳۸۰).
اما از آنجایی که شمار دانشمندان زن در تاریخ نظام آموزش اسلامی در مقایسه با مردها کمتر است، بعضی پنداشته اند در اسلام محدودیتی درباره تحصیل زنان و دختران وجود دارد در صورتی که این تصور غلطی است و تمام آیات و روایاتی که درباره تحصیل علم و دانش وارد شده، همانند «یاایهاالناس» و «یاایهاالذین آمنوا» عمومی است و شامل زن ها هم می شود و قرآن کسانی را که دارای علم هستند با کسانی که جاهل می باشند برابر نمی داند (قرآن کریم، زمر:۹). احادیث و روایات زیادی در باب طلب و تحصیل علم برای مسلمانان و مومنان اعم از زن و مرد در کتب روایی معتبر نقل شده است که معروفترین آنها عبارتست از:
قال رسول الله(ص) : «طَـلَبُ الْعِلْمِ فَریضَهٌ عَلى کُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسلِمَهٍ»
پیامبر اکرم(ص) فرمود: «فراگرفتن علم برای هر مرد و زن مسلمان واجب است» (بحارالانوار: ج۱، ص۱۷۷ ؛ الحیاه: ج۱،‌ص۷۰ ؛ میزان الحکمه: ج۸، ص۲۸ ؛ کنزالفوائد: ج۲، ص۱۰۷).
همچنین روایات بسیار زیادی از زبان معصومین(ع) در فضیلت علم آموزی و تحصیل برای مسلمانان و مومنان در منابع روایی معتبر به چشم می خورد (وسائل الشیعه: ج۲۱، ص۴۸۷ ؛ بحارالانوار: ج۱۰۳، ص۲۴۹ ؛ الکافی: ج۱، ص۳۰ ؛ کنزالعمال: ج۱۳، ص۱۵۱؛ مستدرک الوسایل: ج۱۲، ص۲۰۱ ؛ غررالحکم و دررالکلم: ص۴۴، ح۱۰۷ ؛ نهج البلاغه: ص۴۶۹، ح۵ ؛ نهج الفصاحه: ص۶۰۰ ؛ امالى صدوق: ص ۶۱۶).
علاوه بر احادیث و روایات منقول از رسول اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) پیرامون فضیلت علم برای مرد و زن مسلمان، موارد متعددی از سیره آنان و زنان و دختران این بزرگواران در روایات تاریخی مستند به چشم می خورد که مبیین تلاش زنان به کسب علم و دانش در زمان صدر اسلام است (وسایل الشیعه: ج۱۴، صص۱۲۷ ؛ تهذیب الاحکام: ج۱۲، ص۴۲۸).
بررسی دیدگاه های صاحبنظران و بزرگان و علمای دینی در زمینه تحصیل زنان نیز می تواند به نوبه خود مهر تایید بر جواز و استحباب انجام این عمل برای زنان در دین اسلام باشد. از دید امام خمینی (ره) زنان نه تنها از فعالیتهای علمی و فرهنگی منع نشده اند بلکه همواره تأکیدات ایشان بر اهمیت تعلیم و تعلم بانوان با حفظ موازین شرعی، به عنوان وظیفه، محرکی برای تلاش هر چه بیشتر زنان در این عرصه بوده است. ایشان در این باره می فرمایند: «در علم و تقوا کوشش کنید که علم به هیچ کس انحصار ندارد، علم مال همه است و کوشش برای رسیدن به علم و تقوا وظیفه همه ماست و همه ی شماست» (صحیفه نور، ج۵، ص۲۸۳).
مقام معظم رهبری نیز در باب تحصیل و علم آموزی زنان می فرمایند:
زنان مى‌توانند تحصیلات عالیه کنند. بعضی ها خیال مى‌کنند که دختران نباید تحصیل کنند. این، اشتباه و خطاست. دختران باید در رشته‌هایى که براى آنها مفید است و به آن علاقه و شوق دارند، تحصیل کنند. جامعه به تحصیلات دختران هم نیازمند است؛ همچنان که به تحصیلات پسران نیازمند است. البته محیط تحصیل باید سالم باشد؛ هم براى پسر و هم براى دختر (مقام معظم رهبری، ۲۰/۱۲/۷۵).
شهید مطهری نیز در باب تحصیل علم زنان می نویسد:
خداوند فکر و استعداد درس خواندن را و میل و شوق به آن را همان طور که در مرد قرار داده در زن هم قرار داده و منع او چیزی جز جلوی استعداد خدا دادی را گرفتن نیست (مطهری،۷۶:۱۳۸۵).
غالب صاحبنظران و کارشناسان عرصه زنان و خانواده در جامعه امروز نیز قائل به حق تحصیل زنان البته با لحاظ بعضی قیود می باشند که در ادامه به آن می پردازیم (مصاحبه با حجت الاسلام زیبایی نژاد، ۱۷/۷/۹۰ ؛ دکتر کرمی،۲۰/۹/۹۰ ؛ دکتر نیلچی، ۱۱/۸/۹۰ ؛ دکتر زاهدی، ۲۳/۹/۹۰ ؛ دکتر همتی، ۹/۹/۹۰ ؛ دکتر میرخانی، ۲۴/۹/۹۰ ؛ دکتر رجبی، ۲۶/۹/۹۰ ؛ دکتر باقری، ۱۱/۷/۹۰).
همانطور که اشاره شد جواز تحصیل علم برای زنان به معنای مطلوب بودن تحصیل در هر زمینه و با هر هدفی نیست و همانطور که برای تحصیل مردان نیز قیودی وجود دارد برای علم آموزی زنان نیز یقینا ملاحضاتی وجود دارد که رعایت آنها باعث افزایش بازدهی زنان در خانواده و جامعه شده و آسیب ها و تهدیدهای کمتری را نیز متوجه جامعه اسلامی خواهد کرد. تعدادی از ملاحظات مذکور عبارتند از:
۱-۴- تحصیل علوم متناسب با ویژگیهای زن
یکی از ملاحظاتی که در باب تحصیل زنان وجود دارد این است که آنها متناسب با شرایط روحی و جسمی خاص خود می بایستی آماده پذیرفتن نقش هایی ویژه و اصطلاحا زنانه در جامعه و خانواده گردند که معمولا از عهده مردان برنیامده و یا بهتر است زنان در آن عرصه ها حضور داشته باشند زیرا از مردان مثمر ثمرتر خواهند بود. لذا تحصیل آنان نیز بایست در راستای همین هدف اتفاق بیافتد. به عبارت دیگر در هر جامعه ای یکسری مشاغل و نقش ها وجود دارند که مردانه تلقی شده و زنان برای حضور در آن نقش ها یا دچار مشکل شده و یا بازدهی لازم را نخواهند داشت. از سوی دیگر یکسری مشاغل نیز وجود دارد که حضور مردان در آن عرصه ها یا منع شرعی و عرفی دارد و یا به دلیل شرایط خاص آن نقش و استعدادهای متفاوت مردان به آن شرایط، بازدهی لازم اتفاق نمی افتد. همین رابطه در مورد زنان نیز صادق است. به طور مثال مشاغلی چون پزشکی زنان، پرستاری، آرایشگری زنان، آموزش و تربیت و… را می توان هم با لحاظ محدودیت های عرفی و شرعی ورود مردان به آنها و هم به لحاظ شرایط ویژه این نقش ها، آنها را مشاغلی زنانه تلقی نمود. لذا تحصیل زنان نیز بهتر است در راستای آماده سازی آنان برای پذیرش همین مشاغل و نقش های اجتماعی صورت گیرد (مصاحبه با حجت الاسلام زیبایی نژاد، ۱۷/۷/۹۰ ؛ دکتر کرمی،۲۰/۹/۹۰ ؛ دکتر نیلچی، ۱۱/۸/۹۰ ؛ دکتر زاهدی، ۲۳/۹/۹۰ ؛ دکتر ایمانی، ۳/۹/۹۰ ؛ دکتر میرخانی، ۲۴/۹/۹۰ ؛ دکتر رجبی، ۲۶/۹/۹۰ ؛ دکتر باقری، ۱۱/۷/۹۰).
البته ورود زنان به عرصه های دیگری چون مهندسی و مدیریت و مشاغل دیگری از این قبیل هیچگونه منع شرعی و عرفی ندارد و از دیدگاه بعضی از کارشناسان، چه بسا زنانی در این عرصه ها حضوری موثرتر از بسیاری از مردان دیگر دارند (مصاحبه با دکتر آئینه وند، ۱۲/۹/۹۰ ؛ دکتر سجادیه،۲۰/۹/۹۰ ؛ دکتر علم الهدی، ۲۹/۸/۹۰). اما این ملاحظات بدون در نظر گرفتن موارد استثناء طرح می گردد.
۲-۴- تحصیل برای صرف تعالی و نه برای اشتغال
یکی دیگر از ملاحظاتی که تعدادی از کارشناسان این عرصه به آن اذعان داشتند این بود که
اولا از یک سو منابع اشتغال و کسب درآمد در جامعه محدود است و از سوی دیگر در دین اسلام مردان به دلیل سرپرستی خانواده عهده دار نفقه و مخارج خانه می باشند، لازم است سیاست های شغلی جامعه به سمت حمایت از اشتغال مردان حرکت کرده و ابتدا مردان را در یافتن شغل مناسب شان و نیاز خود یاری دهد.
ثانیا تحصیل زنان امری غیر قابل انکار و از ضروریات امروز جامعه اسلامی به شمار می رود و زنان تحصیلکرده به مراتب از زنان بیسواد دارای بازدهی بیشتری در عرصه های مختلف حتی در خانه هستند.
لذا با در نظر گرفتن این دو قید مهم، می توان علوم و رشته هایی را ایجاد کرد که هدف آنها آماده سازی افراد برای عهده دار شدن شغل در جامعه نباشد و صرفا در راستای ارتقای سطح دانش زنان نسبت به مسائل و اقتضائات زمان و محیط اطرافشان صورت گیرد. به عبارت دیگر باید شرایطی را ایجاد کرد که زنان هم به واسطه تحصیل و علم آموزی به رشد و تعالی رسیده و هم منابع شغلی محدود جامعه به واسطه حضور گسترده و بی رویه زنان در عرصه اشتغال، از مردان سلب نگردد (مصاحبه با دکتر زاهدی، ۲۳/۹/۹۰).
۵- آموزش و تربیت
در جامعه اسلامی یکی از نقش ها و مشاغلی که عهده دار شدن زنان در آن عرصه دارای ترجیح و تاکید بسیار بوده، آموزش و تعلیم و تربیت است. زنان به دلیل شرایط و استعدادهای ذاتی و تکوینی خود در بعد روحی و عاطفی و برخورداری از دو صفت ویژه ی صبوری و محبت، بسیار بیشتر از مردان مستعد بازدهی و تاثیرگذاری در عرصه آموزش و تربیت می باشند (مصاحبه با دکتر سجادیه، ۲۰/۹/۹۰ ؛ دکتر میرخانی، ۲۴/۹/۹۰ ؛ دکتر زاهدی، ۲۳/۹/۹۰).
با مروری به سیره اهل بیت(ع) و فعالیت زنان در عصر پیامبر اکرم(ص) به امر آموزش و تعلیم، گواه صادقی بر این معنی است که نه تنها نفس تحصیل علم و تعلم برای زنان، بلکه تعلیم و آموزش آنان از امور بسیار مؤکد و شریف محسوب می شده است. به شهادت تاریخ، یکسال از مدت اقامت امام علی(ع) و خانواده بزرگوارش در کوفه می گذشت که گروهی از بانوان خردمند و بزرگ کوفه به محضر ایشان پیغام فرستادند که ما شنیده ایم حضرت زینب(س) نیز مانند مادر بزرگوار خود، حضرت فاطمه(س) دارای قدرت علم و دانش فراوانی است و اگر اجازه بدهید برای بهره گرفتن از دانش او به حضورش برسیم. حضرت علی(ع) نیز با این درخواست موافقت فرموده و زنان کوفه در محفل درس و تفسیر قرآن حضرت زینب(س) شرکت جستند» (ریاحین الشریعه: ج۳، ص۷۵).
در تاریخ صدر اسلام موارد بسیاری از علم آموزی زنان و آموزش علم روز (قرآن و حدیث). توسط زنان فاضله به زنان در مراکز و مجامع عمومی ذکر شده است (مستدرک الوسایل: ج۱۷، ص۳۱۷ ؛ مصاحبه با دکتر رجبی، ۲۶/۹/۹۰ ؛ با دکتر آئینه وند، ۱۲/۹/۹۰). همچنین حضرت امام خمینی (ره) نیز در این زمینه فرمایشات بسیار زیبایی دارند (تبیان: دفتر هشتم، ص۵۵).
۶- اشتغال و فعالیت اقتصادی
یکی دیگر از نقش هایی که دین مبین اسلام برای زنان در جامعه مجاز شمرده است، فعالیت اقتصادی و برخورداری از شغل درآمدزا در جامعه است. البته عهده دار شدن این نقش برای زنان جنبه ی وظیفه و فریضه ندارد و واجب بودن این امر برای مردان متصور گردیده و تلاش مرد برای تامین هزینه های خانواده در روایات همچون جهاد فی سبیل الله تلقی شده است (الکافی: ج۵، ص۸۸). و سستی در این امر به شدت مذموم است (وسائل الشیعه: ج۱۲، ص۳۸ ؛ بحار الانوار: ج۸، ص۱۱۱ ؛ من لایحضره الفقیه: ج۳، ص۱۶۹؛ فروع کافى: ج۵، ص۸۶ ؛ میزان الحکمه: ج۱۱، ص۵۱۸).
با عنایت به آیات قرآن (قرآن کریم، بقره:۲۳۴ ؛ نساء:۳۲ ؛ قصص:۲۳). و روایات فراوان (بحارالانوار: ج۱۰۰، ص۹ ؛ وسائل الشیعه: ج۱۲، ص۴۹ ؛ مستدرک الوسائل: ج۱۳، ص۱۲). که بر جواز اشتغال برای زنان دلالت دارند و نیز گزارش های تاریخی از سیره زنان اهل بیت(ع) و زنان صحابه که به اشتغال و کسب درآمد می پرداختند و پیامبر اکرم(ص) نیز مخالفتی با آن نداشتند (وسائل الشیعه: ج۲۲، ص۲۴۶ ؛ بحارالانوار: ج۴۷، ص۴۹ ؛ مصاحبه با دکتر آینه وند، ۱۲/۹/۹۰ ؛ دکتر رجبی، ۲۶/۹/۹۰). و نیز نظرات بزرگان و اندیشمندان دینی و کارشناسان این عرصه (صحیفه نور: ج۷، ص۳۳۹ ؛ مقام معظم رهبری، ۲۰/۱۲/۱۳۷۵ ؛ علامه طباطبائی،۳۸۲:۱۳۷۰ ؛ مصاحبه با حجت الاسلام زیبایی نژاد، ۱۷/۷/۹۰ ؛ دکتر کرمی،۲۰/۹/۹۰ دکتر نیلچی، ۱۱/۸/۹۰ ؛ دکتر زاهدی، ۲۳/۹/۹۰ ؛ دکتر ایمانی، ۳/۹/۹۰ ؛ دکتر میرخانی، ۲۴/۹/۹۰ ؛ دکتر رجبی، ۲۶/۹/۹۰ ؛ دکتر باقری، ۱۱/۷/۹۰ ؛ دکتر امامی، ۵/۸/۹۰ ؛ دکتر سجادیه، ۲۰/۹/۹۰). مبین این حقیقت است که اشتغال و فعالیت اقتصادی برای زنان امری صرفا مجاز و منوط به تمایل خود زن البته با اجازه و صلاحدید همسر است (قانون مدنی: ماده ۱۱۱۷).
جواز اشتغال زنان مانند امر تحصیل و علم آموزی آنان به معنای بی قید بودن آن و جایز شمردن ورود زنان به هر نوع شغل و فعالیتی در جامعه نبوده و دارای ملاحظاتی است که به نظر می رسد بررسی و تحلیل آنها در تبیین دقیقتر الگوی نقش اجتماعی زنان کمک شایانی خواهد کرد. برای تحلیل و بررسی بهتر این ملاحظات ابتدا تحلیلی از وضعیت اشتغال زنان در جامعه معاصر ارائه شده و سپس به طرح دیدگاه های کارشناسان این عرصه درباب اشتغال زنان پرداخته می شود.
۶-۱- علل اساسی گرایش زنان به اشتغال
روی آوردن زنان به اشتغال خارج از خانه و تمایل به کسب درآمد اقتصادی در جامعه امروز دارای علل و عوامل متعددی است. بعضی از مهمترین این علل عبارتند از:
الف) علل فرهنگی و هویتی: جامعه ایرانی از دیر‌باز سبک زندگی‌ای را برگزیده است که گاه آن را فرهنگ مقایسه و چشم‌ هم چشمی می‌خوانند. در این فرهنگ واژه «آبرو» کاملاً پر کاربرد، و به معنای حفظ وجهه شخصی و خانوادگی در برابر دیگران است. این وضعیت در جامعه ایرانی رفته‌رفته مرزهای طبقاتی را درنوردیده‌ است؛ چنان‌که اشخاص و خانواده‌ها در زندگی روزمره، خود را با طبقات اجتماعی دیگر مقایسه و الگو‌های رفتاری آنان را اقتباس می‌کنند. تأثیر الگوی مقایسه‌ای را در رفتار اعضای خانواده، نوع پوشش، فرهنگ غذایی، حتی در چینش سفره، خانه‌آرایی، گذران اوقات فراغت، میزان و نوع مهریه، تحصیلات عالی و اشتغال می‌توان دریافت(رفیع پور،۲۰۸:۱۳۷۹). در این وضعیت، موضوعاتی چون تحصیلات عالی و اشتغال زنان، با سرعت به سرمایه اجتماعی خانواده و ابزاری برای کسب آبروی اجتماعی تبدیل می‌شود.
ب) نیاز اقتصادی: شاید بتوان گفت در چند دهه قبل، اشاعه آموزش به سبک جدید و در نتیجه بالا ‌رفتن سن ‌کار، سبب شده است که خانواده بخشی از نیروهایی را که در گذشته به بازار کار می‌فرستاد از دست بدهد و نوجوانان که در گذشته نیروی کار و از منابع درآمد خانواده به‌حساب می‌آمدند به عناصر مصرف کننده تبدیل شوند. این موضوع تعادل‌ مالی خانواده‌ها را از میان برده و از سوی دیگر سیاست‌ها و تحولات اقتصادی در دهه‌ های اخیر نیز سبب شده است نسبت هزینه‌ها به در‌آمد تغییر کند همین دلایل باعث شده است زنان بخشی از فرصت‌های اشتغال در جامعه را، برای تأمین دستمزدی که در گذشته به فرزندان آنان تعلق می‌گرفت، درخواست کنند (زعفرانچی،۳۱:۱۳۸۹).
ج) ترس از آینده: دگرگونی‌های دهه‌ های اخیر، در کشور‌های مختلف، سبب افزایش تجرد زنان و نیز آمار طلاق شده است. به این ترتیب، دختران جوان احتمال بیشتری می‌دهند که در آینده فرصت ازدواج را به‌دست نیاورند، یا پس از ازدواج با نگرانی‌ بیشتری از طلاق مواجه‌اند. از سوی دیگر، تحولات خانواده و کم شدن اعضای طایفه، به کاهش میزان حمایت‌های اقتصادی خانواده هسته‌ای و طایفه از اعضای خود انجامیده است. بنابراین زنان از آینده اقتصادی خود بیمناک‌اند و به همین دلیل به درآمد‌زایی و به‌ویژه احراز مشاغل ثابت و اداری، تمایل دارند (باقری،۷۳:۱۳۸۶).
د) افزایش تقاضای بازار کار برای جذب زنان: در بسیاری مشاغل، کارفرمایان به جذب نیروی کار زنان علاقه‌مندند. به نظر می‌رسد زنان، در مقایسه با مردان، تلقی مثبت‌تری از فعالیت‌های یکنواخت دارند و برای این کارها حوصله بیشتری نشان می‌دهند. افزون بر این، در صنایع رقابتی، به‌کارگیری نیروی کار زنان، با دستمزد‌های کمتر از مردان، مزیتی مهم‌ به‌شمار می‌آید (Rostow, 1960:148).
م) افزایش اوقات فراغت: نظام آموزشی جدید که سبب شده است فرزندان مدت زیادی را خارج از خانه بگذرانند، و این نظام آموزشی، پیشرفت‌های تکنولوژی‌ در منابع مربوط به خانواده، توسعه صنایع خانگی، کاهش جمعیت و افزایش اوقات فراغت زنان را به همراه داشته‌ است (طاهری،۱۹۷:۱۳۸۱). کوچک ‌شدن فضای خانه و کم‌ شدن روابط خویشاوندی نیز تأثیر منفی اوقات فراغت بر زنان را بیشتر کرده است. در این وضعیت انتخاب حضور اجتماعی برای بسیاری از زنان راهی برای پر ‌کردن اوقات فراغت به‌شمار می‌آید و از‌آنجا‌ که مدیریت اجتماعی زمینه‌های متنوعی برای فعالیت‌ اجتماعی زنان و پر ‌کردن اوقات فراغت آنان در نظر نگرفته است، اشتغال یکی از مهم‌ترین گزینه‌های پیش روی آنان خواهد بود.
۶-۲- آثار و پیامدهای گرایش زنان به اشتغال
میل روز‌افزون به اشتغال را می‌توان هم نتیجه تغییرات هویتی در زنان و هم مؤثر بر آن دانست. زنان شاغل به‌دلیل آنکه باید سنگینی ایفای نقش‌های متعدد خانگی و اجتماعی را تحمل کنند، به الگوی تقسیم کار جنسیتی معترض می‌شوند و مفهوم «برابری» به معنای تشابه نقش‌ها رفته‌رفته در ذهن آنان ارزشمند تلقی می‌گردد. از سوی دیگر، دستیابی به در‌آمدی مستقل می‌تواند روحیه استقلال‌طلبی و فرد‌گرایی را در آنان تقویت کند. نتیجه تغییر نگرش‌ها و تمایل‌های زنان به‌تدریج مرزهای جنسیتی را در نظر آنان کم‌رنگ می‌سازد و آنچه تا دیروز ارزش‌های زنانه به‌‌شمار می‌آمد جای خود را به ارزش‌های جدید می‌دهد. بنابراین می‌توان انتظار داشت که با توسعه اشتغال زنان آثار تحولات هویتی زنان را، هم در حوزه فردی و هم در روابط خانوادگی و اجتماعی مشاهده کنیم (زعفرانچی،۴۳:۱۳۸۹).
الف- احساس رضایتمندی در زنان: در جامعه مدرن، خانه پیوسته در حال تنگ‌تر شدن است؛ هم از نظر جغرافیایی با کوچک‌تر شدن خانه‌ها، هم از نظر ارتباطی با محدود شدن ارتباطات طایفه‌ای و محلی، و هم از نظر ارزشی با تحقیر خانه‌داری و خانه‌نشینی. بنابراین ورود به فضای اجتماعی و عرصه اشتغال، حتی هنگامی که وظایف کاری نسبتاً کسل‌کننده باشد، می‌تواند نیاز زن به ورود به عرصه‌های وسیع‌تر و کسب تجربه‌های نو را به همراه داشته باشد، نیاز به برقراری ارتباط با دیگران را تأمین کند و او را از فضای خانه آزاد سازد، و به همین دلیل برای زنان لذت‌بخش است. از سوی دیگر، «ارزش‌گذاری‌هایی که در فرهنگ مدرن درباره استقلال مالی و اشتغال صورت می‌گیرد، رقابت برای کسب موقعیت‌های شغلی را به‌ مثابه یک ارزش جلوه‌گر ساخته و افرادی که در این مسابقه موفق به احراز مشاغل شده احساس پیروزی می‌کنند» (بارت،۱۳:۱۳۸۵).
ب- افزایش سن ازدواج دختران: دختران با احراز فرصت‌های شغلی موقعیت‌های اجتماعی تازه‌ای می‌یابند و شرایط سخت‌تری برای ازدواج خود در‌ نظر می‌گیرند. «یک زن شاغل تمایل چندانی ندارد که با فردی جویای کار یا با شخصی با موقعیت شغلی پایین‌تر ازدواج کند» (حمیدی،۱۸۷:۱۳۷۹). از سوی دیگر، دغدغه حمایت اقتصادی، خود یکی از انگیزه‌های تمایل به ازدواج است که در زنان دارای مشاغل ثابت و حمایت‌های تعیین شده ایام بازنشستگی کمتر دیده می‌شود. بنابراین احتمال بیشتری وجود دارد که دختران شاغل به سن تجرد قطعی برسند.
ج- فشار مضاعف: خانه‌داری در زمره فعالیت‌های سخت و دشوار است، اما تفاوت آن با مشاغل رسمی این است که در خانه فشار برای انجام دادن کار وجود دارد ولی سرعت کار بنابر میل شخصی تنظیم می‌شود. این ویژگی کار خانگی با روحیات زنانه همخوانی تام دارد. اما تقاضای بازار کار با تقاضای‌ خانه بسیار متفاوت است. «ایفای هم ‌زمان نقش‌های خانگی و اجتماعی، هم به ‌‌دلیل ناهمخوانی بسیاری از مشاغل اجتماعی با ویژگی‌های زنانه، و هم به‌‌دلیل فشار ناشی از جمع بین این دو فعالیت، زنان را آسیب‌پذیر‌ می‌سازد» (زعفرانچی،۵۴:۱۳۸۹).
د- تحول در ساختار‌ خانواده و الگوی تفکیک نقش‌ها: تغییر ساختار عمودی به ساختاری که در آن مدیریت تقسیم شده باشد از پیامد‌های اشتغال زنان دانست. معادله تغییر به این صورت است که در آغاز زنان متمایل‌اند با حفظ نقش‌های خانگی، اشتغال مدرن را نیز تجربه کنند. پس از روبه‌رو شدن با تعارض نقش‌های خانگی و اجتماعی، و تحمل فشار دو‌چندان، به این واقعیت پی می‌برند که نباید از خودشان انتظار «ابرزن» داشته باشند و به‌‌دلیل ارزشمندی اشتغال و کم‌ارزش ‌شدن نقش‌های خانگی ترجیح می‌دهند با حفظ موقعیت شغلی، فعالیت خانگی را با همسران خود تقسیم کنند (زیبایی نژاد،۴۶:۱۳۸۹).
م- تأثیر بر فرزند‌خواهی: نخستین موضوع در‌‌خور تأمل، تأثیر اشتغال زنان بر کاهش تعداد فرزندان در خانواده و پیامد‌های بی‌فرزندی یا کم‌فرزندی بر حیات فردی و مناسبات خانوادگی است. با گسترش اشتغال زنان، انتظار می‌رود هم فاصله میان ازدواج و فرزند‌آوری افزایش یابد و هم از تمایل به فرزند ‌آوری کاسته شود. اگر بپذیریم که در طبیعت زن تمایل به مادری نهفته است، ارضا نشدن این نیاز طبیعی می‌تواند آثاری بر روحیات وی بر جای گذارد. به همین دلیل، فرزندان می‌توانند وابستگی‌ زن و مرد به خانواده را افزایش دهند و در استحکام خانواده نقش مهمی ایفا کنند. پیامد دیگر اشتغال، کاهش شمار فرزندان هر خانواده است. با افزایش شمار خانواده‌های تک‌فرزند، امکانات اقتصادی خانواده که هم ‌اکنون با اشتغال به کار زنان افزایش یافته است، در خدمت رفاه تنها ‌فرزند خانواده قرار می‌گیرد. اما نبود فرزندان دیگر، افزون بر آنکه از نشاط تک‌فرزند خانه می‌کاهد و سبب می‌شود وی اوقات فراغت خود را با جای‌گزین‌های مجازی پر کند، زمینه افزایش روحیات خود‌خواهانه و فرد‌گرایانه را در وی فراهم‌تر می‌سازد. این فرزندان کمتر می‌آموزند که تمایل‌های خود را با مصالح دیگران محدود سازند؛ نظم را رعایت کنند؛ و برای به‌ دست آوردن امکانات محدود بکوشند. «خانواده پرجمعیت با امکانات متوسط یا کم، در صورتی که به درستی مدیریت شود، فضایی مناسب برای تقویت روحیه هم‌گرایی، تلاش، قناعت، بهره‌وری و انضباط است. اما تک‌فرزندان برای ورود به اجتماع با مشکلات اساسی روبه‌رو می‌شوند؛ زیرا نه برای هم‌گرایی اجتماعی آموزش دیده‌اند و نه در برابر ناملایمات اجتماعی آستانه تحمل‌پذیری مناسبی دارند» (همان:۵۱). البته در جامعه امروز مسائل و مشکلات معیشتی و آموزشی به نوبه خود تاثیراتی را بر کاهش فرزندخواهی اعمال نموده است و اکنون خانواده پرفرزند مانند گذشته ارزشمند و سهل الوصول تلقی نمی شوند.
ن- تأثیر بر روابط مادر و فرزند: تأثیر مهم‌تر اشتغال را باید در رابطه میان مادران و فرزندان آنان جست. فاصله محیط کار از منزل در اشتغالات رسمی و حضور منظم در محیط کار در ساعت‌های طولانی از موضوعاتی است که توجه اندیشمندان را به خود جلب کرده است. چنان‌که بسیاری از روان‌شناسان و کارشناسان تربیت بیان کرده‌اند «میان رشد عاطفی فرزند و دامان مادر، به‌ویژه در سه سال نخست زندگی پیوندی ناگسستنی ‌وجود دارد، و سلامت روانی و عاطفی وی در گرو حضور فیزیکی مادر در کنار اوست» (مطهری،۹۸:۱۳۷۰).

Y: شاخص قیمت سهام
LnRER : لگاریتم نرخ ارز
: LnM2 لگاریتم حجم نقدینگی
۳-۸- متغیرهای پژوهش و نحوه محاسبه آن­ها
با توجه به روابط (۳-۱) نحوه محاسبه متغیرهای پژوهش بدین شرح می­باشد:
۳-۸-۱- متغیر وابسته
در این پژوهش متغیر وابسته عبارت است از:
Y: شاخص کل قیمت نشان میدهد که سطح عمومی قیمت شرکتهای بورس در چه وضعیتی قرار دارد. شاخص قیمت، نماگر روند عمومی قیمت شرکت‌های مشمول شاخص است و تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها را نسبت به تاریخ مبدأ نشان می‌دهد. کلیۀ بورس‌های معتبر به محاسبه این شاخص می‌پردازند و اکثراً از شیوه‌های مشابهی برای محاسبه و تعدیل آن پیروی می‌کنند. بورس تهران از فروردین ماه ۱۳۶۹ اقدام به محاسبه و انتشار شاخص قیمت خود با نام تپیکس (TEPIX) نمود. شاخص قیمت بورس تهران تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را در برمی‌گیرد، شاخص قیمت سهام که بر اساس رابطه (۳-۲) محاسبه می­ شود:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

(۳-۲)
قیمت سهام شرکت iام در زمان t (tزمان مورد محاسبه)
تعداد سهام منتشر شده شرکت iام در زمان t
عدد پایه در زمان t و مقدار در زمان مبدا
= قیمت سهام شرکت iام در زمان مبدا
= تعداد سهام منتشر شده شرکت iام در زمان مبدا
۳-۸-۲- متغیرهای مستقل
نرخ ارز : در این پژوهش برای محاسبه نرخ ارز از نرخ ارز حقیقی بر اساس رابطه (۳-۳) استفاده می­ شود: (کریم­زاده، ۱۳۸۵)
(۳-۳)
که در این رابطه:
: RERنرخ ارز حقیقی
CPIUSA: شاخص قیمت مصرف کننده آمریکا (سال پایه سال ۲۰۰۰ است)
CPI : شاخص قیمت مصرف کننده ایران (سال پایه ۱۳۸۱ است)
که آمار مورد نیاز برای محاسبه این متغیر از مجموعه آماری بانک مرکزی و مرکز آمار ایران و بانک جهانی گردآوری می­ شود.
حجم نقدینگی: تغییرات در حجم پول، یکی از عوامل موثر بر متغیرهای مهم اقتصادی به شمار می‏آید و می‏تواند در دست‏یابی به اهداف اقتصادی یک کشور از جمله رشد و توسعه بازار سرمایه تأثیر بسزایی داشته باشد. در تعاریف رایج، پول چیزی است که در داد و ستد و مبادله مورد قبول عموم افراد جامعه می‏باشد. پول در اقتصاد کلان به مجموع اسکناس و مسکوک در دست مردم و سپرده‏های دیداری تعریف می‏شود (). ، مفهوم گسترده‏تری از پول را مد نظر دارد و حجم پول را به پول و شبه پول تعریف می‏کند. در واقع ، علاوه بر تعریف از پول، شبه پول را نیز به عنوان بخشی از حجم پول معرفی می‏کند. در این پژوهش حجم نقدینگی بر حسب رابطه (۳-۴) محاسبه می­ شود:
(۳-۴) شبه پول + پول = حجم نقدینگی
که آمار مورد نیاز برای محاسبه این متغیر از مجموعه آماری بانک مرکزی و مرکز آمار ایران و بانک جهانی گردآوری می­ شود.
۳-۹- روش شناختی آماری و انواع آزمون­های مورد استفاده در پژوهش
انواع داده ­ها به سه دسته شامل داده ­های سری زمانی، داده ­های مقطعی و داده ­های ترکیبی (مقطعی و سری زمانی)، تقسیم­ پذیر هستند. داده ­های سری زمانی داده­هایی هستند که در طی یک دوره زمانی جمع­آوری می­شوند. چنین داده­هایی می­توانند در فواصل منظم مانند روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه گردآوری شوند. داده ­های مقطعی براساس یک یا چند متغیر در یک زمان مشخص جمع­آوری می­شوند. داده ­های ترکیبی شامل داده ­های مقطعی برای زمان­های مختلف است. در این پژوهش از داده ­های سری زمانی برای برآورد الگو پژوهش استفاده شده است. (گجراتی، ۱۳۸۷).
۳-۹-۱- سری­های زمانی
الگوهای سری زمانی سعی می­ کنند رفتار یک متغیر را براساس مقادیر گذشته آن متغیر و احتمالاً مقادیر گذشته سایر متغیرها توضیح دهند. این الگوها قادرند حتی در مواردی که الگوهای اقتصادی زیرساختی نامشخص دارند، پیش ­بینی­های دقیقی از متغیر موردنظر ارائه دهند. این الگوها برخلاف الگوهای اقتصادسنجی که از اطلاعات مربوط به نظریه­ های اقتصادی و داده ­های آماری سود می­جویند، تنها از اطلاعات مربوط به داده ­های آماری استفاده می­ کنند و توجهی به مبانی نظری تئوری­های اقتصادی ندارند. الگوهای سری زمانی که تنها مقادیر فعلی یک متغیر را به مقادیر گذشته آن و مقادیر خطاهای حال و گذشته ارتباط می­ دهند، الگوهای سری زمانی تک متغیری نام دارند و فرآیندهای خودتوضیح نمونه ­ای از این الگوها به شمار می­آیند.
در اغلب سری­های زمانی اقتصاد کلان این تمایل وجود دارد که متغیرهای اقتصادی، هم­جهت با یکدیگر حرکت کنند و علت این امر وجود روندی است که در تمامی آن­ها مشترک است. چنانچه متغیرهای سری زمانی که ناپایدار هستند در برآورد ضرایب الگوی مورد استفاده قرار گیرد، ممکن است نتیجه به یک رگرسیون کاذب منجر شود، زیرا در بین متغیرهایی که از روند برخوردارند این گرایش دیده می­ شود که حتی در مواردی که یک رابطه اقتصادی معنی­داری بین آن­ها وجود ندارد همبستگی شدیدی را نشان دهند و موجب دستیابی به استنباط­های نادرست در مورد ارتباط بین متغیرها شود.
روش سنتی برای اجتناب از بدست آوردن یک ارتباط کاذب بین متغیرهای سری زمانی آن بوده است که متغیر روند زمانی t را در بین متغیرهای مستقل الگو قرار دهند. این روش زمانی می ­تواند صحیح و قابل قبول باشد که روند زمانی متغیرها از نوع روند قطعی باشد و تصادفی نباشند. وقتی که متغیرهای سری زمانی روند مانا هستند، می­توان با اضافه نمودن یک روند زمانی از بروز رگرسیون کاذب جلوگیری کرد. در عین حال می­توان ابتدا رگرسیونی را با این متغیرها بر روی روند زمانی انجام داد و سپس جملات پسماند آن­ها را که عاری از روند هستند به عنوان متغیرهای پایا در برآورد ضرایب مورد استفاده قرار داد و به این ترتیب از ایجاد رگرسیون کاذب اجتناب کرد، اما وقتی متغیرهای سری زمانی روند مانا نیستند، اضافه کردن متغیر روند زمانی در بین متغیرها و یا کم کردن روند قطعی از متغیرها موجب پایایی این متغیرها نخواهد شد (نوفرستی، ۱۳۷۸).
۳-۹-۲- آزمون مانایی متغیرها
اغلب الگو های اقتصاد سنجی که در دهه های اولیه مورد استفاده قرار می گرفت، بر فرض مانایی سری های زمانی استوار بود. بعدها که نامانایی اکثر سری های زمانی آشکار شد، به کار گیری سری های زمانی منوط به انجام آزمون های مانایی مربوط گردید. به این دلیل، در این بخش مانایی متغیرها و آزمون مانایی آن مورد بحث قرار می گیرد. متغیرهای اقتصادی اصولاً نامانا و دارای روند تصادفی هستند. ترکیب خطی سری های نامانا نیز در حالت کلی یک سری نامانا است.
پیش از برآورد الگو لازم است مانایی تمام متغیرهای مورد استفاده در تخمین، مورد آزمون قرار گیرد زیرا مانایی متغیرها چه در مورد داده های سری زمانی و چه در مورد داده های تابلویی باعث بروز مشکل رگرسیون مجازی می شود. در داده های سری زمانی آزمون ریشه واحد یکی از معمول‏ترین آزمون‏هایی است که برای تشخیص پایایی یک فرایند سری زمانی مورد استفاده قرار می‏گیرد. برای آزمون ایستایی از آزمون های دیکی-فولر^[۷۴] و دیکی فولر تعمیم یافته^[۷۵] استفاده می­ شود. در تمامی این آزمون ها فروض آن مشترک است، یعنی فرضیۀ H₀ بر پایۀ وجود ریشۀ واحد و فرضیۀ H₁ بر اساس مانا بودن متغیر استوار است
۳-۹-۳- همجمعی^[۷۶]
مفهوم همجمعی، رابطه تعادلی بلندمدت بین دو یا چند متغیر را نشان می­دهد. مفهوم اقتصادی همجمعی این است که اگر دو یا چند متغییر یک رابطه تعادلی بلند مدت با هم داشته باشند، حتی اگر مسیر این سری های زمانی در کوتاه مدت از هم منحرف شده باشند، آن­ها در تعادل بلند مدت نزدیک به هم و در یک جهت حرکت خواهند کرد. وجود هماهنگی در حرکت بین سری­های زمانی ایده ال اصلی همجمعی است. این هماهنگی بین آن است که احتمالا یک رابطه تعادلی بلند مدت بین سری­های زمانی موجود در معادله وجود دارد. اگر چنین باشد متغیر­ها همجمع بوده و رگرسیون برآورد شده کاذب نیست و آمتره­های tوF از اعتبار لازم بر خوردار خواهند بود. نکته قابل توجه این است که اگر لازم باشد یک سری زمانی d بار تفاضل­گیری شود تا پایا شود دارای d ریشه واحد است که گفته می­ شود همجمع از مرتبه d یا I(d) است (نوفرستی، ۱۳۷۸).
۳-۹-۴- معادلات تصحیح خطای برداری^[۷۷]
برای بدست آوردن مدل کوتاه‏مدت از الگوهای تصحیح خطا استفاده می‏کنیم. ویژگی این الگوها این است که نوسانات کوتاه‏مدت متغیرها را به مقادیر تعادلی بلندمدت آنها ارتباط می‏دهند و واکنش‏های پویای کوتاه‏مدت موجود بین متغیرهای الگو را نیز در نظر می‏گیرند. مدل کوتاه‏مدت بر مبنای الگوی تصحیح خطای برداری به صورت زیر بدست خواهد آمد. اگر در نتیجه تخمین الگوی بلندمدت، r بردار تعادلی بدست آید، r مکانیزم تصحیح خطای برداری خواهیم داشت که می‏توانند جهت تخمین مدل دینامیکی کوتاه‏مدت مورد استفاده قرار گیرند. بنابراین مدل دینامیکی کوتاه‏مدت به صورت زیر است:
(۳-۵)
: جز اخلال رابطه بلندمدت است که با یک تاخیر ظاهر می‏شود.
۳-۹- ۵- الگوهای خودرگرسیون برداری^[۷۸] (VAR)
به طور کلی، الگوهایی که سعی می­ کنند رفتار یک متغیر را براساس مقادیر گذشته آن متغیر و تعدادی از متغیرهای مختلف دیگر به صورت همزمان توضیح دهند، الگوهای سری زمانی چند متغیره نامیده می­ شود، الگوی خود توضیح برداری VAR از این جمله می­باشد. در واقع زمانی که رفتار چند متغیر سری زمانی را بررسی می­کنیم باید به ارتباط متقابل این متغیرها در قالب یک الگوی سیستم معادلات همزمان توجه نماییم. اگر معادلات این الگو شامل وقفه­های این متغیرها باشد با یک الگوی سیستم معادلات همزمان پویا مواجه می­شویم. در این الگوها شناخت در مورد درون­زا بودن و برون­زا بودن متغیرها حائز اهمیت می­باشد. برای رفع این محدودیت، الگوی خودتوضیح برداری VAR توسط سیمز^[۷۹] (۱۹۸۰) بیان شد، به صورت رابطه (۳-۶) می­باشد:
(۳-۶)
در یک الگو VAR با متغیر و وقفه بایستی تعداد پارامتر (به غیر از واریانس‏ها) تخمین زده می­ شود. در صورتی که حجم نمونه به اندازه کافی بزرگ نباشد، تعیین این تعداد زیاد از پارامترها به درجات آزادی زیادی نیاز خواهد داشت. به دلیل حفظ درجه آزادی، الگو‏های VAR معمولاً متغیرهای اندکی (۴ تا ۸ متغیر) را شامل می­شوند.
الگو­های VAR دارای مزایای متعددی در مقایسه با الگو­های سری زمانی تک متغیره و یا الگو­های ساختاری معادلات همزمان است که برخی از این مزایا به شرح زیر است:

رضایی و خلیل زاده (۱۳۸۸) در پژوهشی تحت عنوان «رابطه بین هوش اجتماعی مدیران با رضایت شغلی معلمان مدارس» دریافتند که (۱) بین هوش اجتماعی مدیران و رضایت شغلی معلمان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (۲) از بین سه مؤلفه هوش اجتماعی، مؤلفه مهارت اجتماعی و پردازش اطلاعات بهترین پیشبین برای رضایت شغلی میباشند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

خالصی و همکاران(۱۳۸۸) پژوهشی با عنوان بررسی رابطه رفتار شهروندی سازمانی و توانمندسازی کارکنان در مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام دادند، نتایج به دست آمده نشان می دهد که بین رفتار شهروندی سازمانی و توانمندسازی کارکنان رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج حاکی از آن است که از میان ابعاد رفتار شهروندی سازمانی، ابعاد نوع دوستی، وجدان کاری، رادمردی و گذشت در سطح مطلوبی قرار دارد ولی بعد رفتار مدنی پایین تر از سطح مطلوب است.
محقر و همکاران(۱۳۸۸) در پژوهشی با عنوان بررسی تأثیر رفتار شهروندی سازمانی بر اجرای موفقیت آمیز مدیریت کیفیت جامع و عملکرد سازمانی دریافتند که اقدامات مدیریت کیفیت جامع اثری مثبت و معناداری بر عملکرد سازمانی دارد، ولی رفتار شهروندی سازمانی اثری مستقیم بر عملکرد سازمانی ندارد و به صورت غیر مستقیم و تأثیر بر مدیریت کیفیت جامع می تواند اثری مثبت و معناداری بر عملکرد سازمانی داشته باشد.
نیکنامی و همکاران (۱۳۸۸) در طراحی و ارزیابی مدل علی خلاقیت و نوآوری مدیران آموزش شهر تهران نشان دادند که وضعیت خلاقیت و نوآوری در مدیران مدارس شهر تهران در حد متوسط بوده است.
هاشمی و همکاران (۱۳۸۸) در مطالعات خود تحت عنوان بررسی ارتباط بین سبک تفکر و خلاقیت و نوآوری مدارس نشان دادند که بین انواع سبک تفکر و خلاقیت و نوآوری مدیران مدارس رابطه معناداری وجود دارد.
اله یاری (۱۳۸۹) در پژوهشی تحت عنوان «بررسی رابطه هوش اجتماعی و رهبری اخلاقی مدیران گروه های آموزشی در دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی اصفهان» نشان داد که: ۱) بین هوش اجتماعی و رهبری اخلاقی مدیران گروه های آموزشی در دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی اصفهان رابطه وجود دارد. ۲) بین مؤلفه های پردازش اطلاعات اجتماعی و مهارتهای اجتماعی با رهبری اخلاقی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. اما بین مؤلفه آگاهی اجتماعی و رهبری اخلاقی هیچگونه رابطه معناداری وجود ندارد. ۳) هیچ تفاوت معناداری در هوش اجتماعی و رهبری اخلاقی و مؤلفههایش در میان مدیران گروه های آموزشی با مراتب علمی مختلف وجود ندارد. ۴) تنها تفاوت موجود در پردازش اطلاعات اجتماعی (از مؤلفه های هوش اجتماعی) در میان مدیرانی با سوابق مدیریت دانشگاهی مختلف معنادار میباشد. در سایر مؤلفه ها از هوش اجتماعی و رهبری اخلاقی هیچ تفاوت معناداری در میان مدیران با سوابق مدیریتی مختلف وجود ندارد. ۵) تفاوت میان مدیران گروه زن و مرد در متغیر هوش اجتماعی معنادار میباشد و میانگین هوش اجتماعی زنان نسبت به مردان همکار خود بالاتر بود و از هوش اجتماعی بالاتر برخوردار بودند.
رضایی (۱۳۸۹) در پژوهش خود با عنوان «مقیاس هوش اجتماعی ترومسو: ساختار عاملی و پایایی نسخه فارسی مقیاس در جامعه دانشجویان» پی برد که ۱- خرده مقیاسهای هوش اجتماعی به طور معنی داری با همدیگر همبسته هستند. با این حال این همبستگیها در سطح ضعیف و متوسط بودند. ۲- سن با خرده مقیاسهای پردازش اطلاعات اجتماعی و مهارتهای اجتماعی رابطۀ معنی داری نداشت. امّا با نمرات خرده مقیاس آگاهی اجتماعی همبستگی ضعیف و معنی داری مشاهده میشود. ۳- تفاوت معنی داری بین دانشجویان زن و مرد در خرده مقیاسهای هوش اجتماعی وجود ندارد.
در پژوهش سید نقوی و جعفری فارسانی (۱۳۸۹) رابطه بین سبک رهبری رابطه متقابل رهبر – عضو با رفتار شهروندی سازمانی در بین استادان دانشگاه علامه طباطبایی (ره) بررسی شد. نتیجه نشان داد که بین ابعاد رابطه متقابل رهبر- عضو و ابعاد رفتار شهروندی سازمانی رابطه مثبتی وجود دارد.
نادری و روشنی (۱۳۹۰) در پژوهشی با عنوان رابطه هوش معنوی و هوش اجتماعی با اضطراب مرگ زنان سالمند دریافتند که بین هوش معنوی و اضطراب مرگ سالمندان رابطه معنی داری وجود دارد. اما بین هوش اجتماعی و اضطراب مرگ سالمندان رابطه معناداری به دست نیامد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که از میان متغیرهای پیش بین تنها متغیر هوش معنوی پیش بینی کننده اضطراب مرگ بود.
عباداله و همکاران (۱۳۹۰) با بررسی رابطه بین خلاقیت سازمانی و رضایت شغلی با استرس شغلی در بین کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان فارس به این نتیجه دست یافتند که بین متغییر رضایت شغلی و استرس شغلی رابطه معکوسی وجود دارد و همچنین بین خلاقیت سازمانی و استرس شغلی رابطه معکوس و منفی وجود دارد.
کریمی (۱۳۹۱) پژوهشی با عنوان رابطه بین خلاقیت و هوش هیجانی مدیران با میزان کاربست مولفه های سازمان های یادگیرنده در مدارس راهنمایی متوسطه دولتی اراک انجام داده است. نتایج بدست آمده نشان داد بین خلاقیت و هوش هیجانی مدیران با میزان کاربست مولفه های سازمان های یادگیرنده رابطه وجود دارد، کنار گذاشتن شیوه های سنتی مدیریت و به کار گیری اصول، مهارت ها و ابزار ها در مدارس یادگیرنده که بدلیل نقش حساس و حیاتی مدارس در ساختن جوامع زمینه حرکت جوامع به محیط های یادگیرنده نیز فراهم می شود و در هوش هیجانی مدیران مهارتهای وجود دارد که پردازش اطلاعات هیجانی را تسهیل کرده و مجموع این عوامل موجب بکارگیری هر چه بیشتر مولفه های سازمانهای یادگیرنده در آموزش و پرورش خواهد شد.
در پژوهشی آقا محمدی(۱۳۹۲) رابطه بین سبک رهبری مدیران مدارس و خلاقیت دبیران دوره متوسطه شهرستان دیواندره را مورد بررسی قرار داد. نتیجه نشان دادکه بین سبک رهبری مدیران و خلاقیت دبیران رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد.
گیلانی(۱۳۹۲) در پژوهشی تحت عنوان «رابطه بین هوش اجتماعی و هوش فرهنگی کارکنان با اثربخشی سازمانی، سازمان آموزش و پرورش استان ایلام» نشان داد که (۱) میانگین هوش اجتماعی بالاتر از حد متوسط اما هوش فرهنگی در حد متوسط می باشد (۲) بین هوش اجتماعی و هوش فرهنگی با اثربخشی سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
در پژوهشی کچویی (۱۳۹۲) رابطه بین ذهنیت فلسفی مدیران و رفتار شهروندی سازمانی معلمان با اثربخشی سازمانی در مدارس ابتدایی شهر اصفهان را مورد بررسی قرار داد.نتیجه نشان داد که (۱) بین ذهنیت فلسفی مدیران و اثربخشی سازمانی مدارس رابطه معناداری وجود دارد (۲) بین رفتار شهروندی سازمانی معلمان و اثربخشی سازمانی مدارس رابطه معناداری وجود دارد (۳) متغیرهای ذهنیت فلسفی مدیران و رفتار شهروندی سازمانی معلمان توان پیش بینی اثربخشی سازمانی مدارس را دارند.
تحقیقات انجام شده در کشورهای خارجی
مداسیر و سینگ^[۱۴۰] (۲۰۰۰) در مطالعه ای تحت عنوان (ارتباط بین هوش عاطفی با رهبری تحولی و رفتار شهروندی سازمانی) به این نتیجه رسیدند که بین هوش عاطفی با رفتارشهروندی سازمانی رابطه وجود دارد.
کویز^[۱۴۱] (۲۰۰۱) در مطالعه خود با عنوان اثر رضایت شغلی و رفتار شهروندی سازمانی و تغییر بر روی اثربخشی سازمانی دریافتند که رفتار شهروندی سازمانی به طور معناداری با اثربخشی سازمانی مرتبط است.
چو مپو کیوم و در^[۱۴۲] (۲۰۰۴) به بررسی ارتباط جهت گیری شغلی درونی و رفتار شهروندی سازمانی پرداختند. این تحقیق در هشت سازمان در تایلند انجام شد، نتایج نشان داد که جهت گیری شغلی درونی بر رفتارهای شهروندی سازمانی تأثیر دارد.
جاکوب^[۱۴۳] (۲۰۰۴) در طی تحقیقی نشان داد که از طریق رفتار همدلانه و برقراری روابط بین گروهی می توان زوایای جدیدی را در نحوه نگرش و ساخت اجتماعی به وجود آورد. همدلی و برقراری روابط ویژگی است که از طریق آن می توان خلاقیت ها را با شریک کردن و درگیر کردن اذهان مختلف از طریق روابط اجتماعی به وجود آورد.
آبراهام و ژاسمن^[۱۴۴] (۲۰۰۶) در مطالعه ای تحت عنوان (رابطه بین هوش هیجانی و عملکرد شغلی با رفتار شهروندی سازمانی) به این نتیجه رسیدند که هوش هیجانی و عملکرد شغلی نقش مؤثری در افزایش رفتار شهروندی سازمانی دارد.
ویز و سوب^[۱۴۵] (۲۰۰۷) به بررسی چند وجهی و چند خصوصیتی در ساختار و اعتبارسازی هوش اجتماعی در کشور آلمان پرداختند و به این نتیجه رسیدند که بین هوش اجتماعی و هوش آکادمیک تفاوت معنی داری وجود دارد.
میجس و همکاران^[۱۴۶] (۲۰۰۸) تأثیرات هوش اجتماعی و هوش شناختی را بر میزان محبوبیت نوجوانان مدرسه از طریق سنجش پیشرفت تحصیلی مقایسه کردند. نتایج نشان داد که بین هوش اجتماعی با محبوبیت به طور معناداری رابطه وجود دارد اما با پیشرفت تحصیلی ارتباطی وجود نداشت.
در تحقیقی که توسط ریچارد هامر^[۱۴۷] (۲۰۰۸) با عنوان رفتار شهروندی سازمانی، هوش هیجانی و معنوی؛ رابطه شان چیست؟ نتایج نشان داد که ﺑﻴﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻫﻮش ﻣﻌﻨﻮی و رﻓﺘﺎر ﺷﻬﺮوﻧﺪی ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎداری ﮔﺰارش ﺷـﺪ.
پولات^[۱۴۸] (۲۰۰۹) در تحقیقی تحت عنوان بررسی سطوح رفتار شهروندی سازمانی دبیران دبیرستان ها از نظر مدیران به این نتایج رسید که به عقیده مدیران مدرسه، دبیران دبیرستان ها رفتار شهروندی سازمانی بالایی را نشان دادند. این دبیران بیشتر احترام و سپس نوع دوستی، نگرش مدنی، وجدان کاری و رفتار جوانمردی را به ترتیب نشان می دهند.
زیلیزن مهد جلس و همکاران^[۱۴۹] (۲۰۱۰) به اهمیت تأثیر مهارتهای ارتباطی(مولفه دوم هوش اجتماعی) در انگیزش و بالا بردن عملکرد معلمان در تحقیقی با عنوان مهارتهای ارتباطی و انگیزه کار در میان معلمان خبره اشاره میکنند.
گانگلینک^[۱۵۰] (۲۰۱۰) مطالعه ای با عنوان ارتباط بین احساس کارمندان از عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در شرکت های خصوصی انجام داده است. نتایج نشان دادند احساس عدالت سازمانی یک نقش پیش گویی مثبت در هویت سازمانی،نقش میانجی در ارتباط عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی بازی می کند.
نومان^[۱۵۱] (۲۰۱۲) در مطالعهای تحت عنوان الگوهای هوش اجتماعی و سبک رهبری مؤثر بر مدیریت طرحهای مجازی به این نتیجه رسید که هوش اجتماعی و سبکهای رهبری (وظیفه مدار و رابطه مدار) نقش مؤثری در مدیریت طرحهای مجازی دارند و میزان هوش اجتماعی در هر دو متغیر بالاتر از حد متوسط می باشد. همچنین هوش اجتماعی به بالا بردن انگیزه، کاهش موانع فرهنگی، حل و فصل اختلافات، ایجاد کار گروهی، همکاری و افزایش ارتباطات در میان اعضای تیم پروژه های مجازی کمک میکند.
نتیجه گیری
فعالیتهای آموزشی هر کشور را می توان سرمایه گذاری یک نسل برای نسل دیگر دانست. در واقع تمامی هزینه های مادی (پول) و غیر مادی (فرصت های از دست رفته) که در جریان آموزش صرف میشوند، سرمایه گذاری روی منابع انسانی به حساب می آیند، زیرا در شرایط مطلوب، آموزش فرصت بهره وری را برای شخص و در نهایت برای سازمان و جامعه ایجاد می کند. پیشرفت و توسعهی دانشگاه ها و مؤسسات آموزشی از طریق برخورداری نیروی انسانی از مهارتها و خصوصیات ویژهای صورت می گیرد، از جمله خصوصیات و ویژگیهای مؤثر در کارایی و اثربخشی آموزشی، هوش اجتماعی و رفتار شهروندی می باشد که هریک تأثیر بسزایی در خلاقیت سازمانی دارند. هوش اجتماعی یک مؤلفه مربوط برای رفتار شایستۀ اجتماعی است و شایستگی اجتماعی به عنوان پتانسیل یک شخص و توانایی لازم برای عملکرد اجتماعی تعریف شده است (هامپل و همکاران^[۱۵۲]، ۲۰۱۱: ۴۵). از عوامل مؤثر دیگری که در اثربخشی سازمان ها نقش اساسی دارد و بسیاری از محققان آن را رفتاری فراتر از وظایف رسمی می دانند رفتار شهروندی است. این مقوله به رفتارهای فردی اشاره دارد که برخاسته از بصیرت افراد بوده و علاوه بر اینکه اثر بخشی عملکرد سازمان را افزایش می دهند، مستقیم و به صورت صریح، از طریق سیستم رسمی پاداش تشویق نمی شوند (ارگان، ۱۹۸۸، بورنس و کارپنتر^[۱۵۳] ، ۲۰۰۸). همچنین همه سازمانها برای بقا نیازمند اندیشه های نو و نظرات بدیع و تازه اند، افکار و نظرات جدید همچون روحی در کالبد سازمان دمیده می شوند و آنها را از نیستی و فنا نجات می دهند. درعصر حاضر برای بقا پیشرفت و حتی حفظ وضع موجود باید جریان نوجویی و نوآوری را در سازمان تداوم بخشیم تا از رکود و نابودی آن جلوگیری شود (الوانی، ۱۳۸۶: ۲۳۹). بنابراین انتظار میرود که سازمان ها به نیروی انسانی که از هوش اجتماعی بالایی برخوردار باشند مجهز شوند تا از این طریق میزان رفتار شهروندی سازمانی و خلاقیت سازمانی کارکنان بالا برود و در نهایت احتمال موفقیّت، بقا و ارتقای سازمان افزایش پیدا کند.

فصل سوم
روش پژوهش

مقدمه
پی بردن به قاعده و نظم میان داده ها و رویدادها در علوم انسانی و اجتماعی به خصوص علوم رفتاری بر خلاف سایر علوم به سختی انجام میشود، زیرا موضوع اصلی در این علوم، رفتار پیچیده آدمی است که عوامل بسیاری در ایجاد آن دخالت دارند. اما می توان با روش مناسب به شناخت آن پرداخت (دلاور، ۱۳۸۹). یکی از عمده ترین این روش ها، روش علمی است که درصدد کشف قوانین، اصول و نظریه های حاکم بر پدیده هاست. تحقیق علمی عبارت است از مشکل گشایی و پیگیری گام به گام، منطقی و دقیق برای شناسایی مشکلات، گردآوری داده ها، تجزیه و تحلیل داده ها و استنتاج معتبر از آن ها. از این رو تحقیق علمی هدفمند و دقیق است. در این فصل ابتدا به روش تحقیق که مورد استفاده قرار گرفته است اشاره می شود و سپس جامعه آماری، نمونه آماری، چگونگی گزینش آنها، روش های گردآوری اطلاعات و نوع ابزار جمع آوری اطلاعات و روش های تجزیه و تحلیل داده ها مطرح می شود.
روش تحقیق
انتخاب روش تحقیق بستگی به هدف ها، ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد. به سخن دیگر، هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید چه شیوه و روشی را اتخاذ کند تا او را هرچه دقیق تر، آسان تر، سریع تر و ارزان تر در دست یابی به پاسخ یا پاسخ هایی برای پرسش های تحقیق مورد نظر کمک کند (نادری و سیف نراقی، ۱۳۹۰: ۳۱).
با توجه به این که پژوهش بررسی رابطه بین هوش اجتماعی با رفتار شهروندی سازمانی و خلاقیت سازمانی است، محقق سعی می کند آنچه را که هست بدون دخالت یا استنتاج ذهنی گزارش کند، بنابراین از روش تحقیق^[۱۵۴] توصیفی از نوع همبستگی^[۱۵۵] استفاده شد. مسئله پژوهش زمانی از نوع همبستگی است که پژوهشگر با بهره گرفتن از گروهی از آزمودنی ها دست کم درباره دو متغیر بدون آنکه هیچ یک از آنها دستکاری یا کنترل شود، اطلاعاتی بدست آورد. این گونه اطلاعات را می توان برای بررسی این مطلب به کار برد که آیا متغییرهای مورد مطالعه با یکدیگر ارتباط دارند یا نه؟ در صورتی که رابطهای کشف شود آیا این رابطه مثبت است یا منفی و شدت و قدرت آن چه اندازه است؟ (نادری و سیف نراقی، ۱۳۹۰: ۴۶). بنابراین روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی می باشد.
جامعه آماری
تعریف جامعه بنابر نظر اغلب محققان عبارت است از همه اعضای واقعی یا فرضی که محقق علاقه مند است تا یافته های پژوهشی را به آنها تعمیم دهد (دلاور، ۱۳۸۷: ۱۲۰). جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه کارکنان دانشگاه بوعلی سینا همدان ۹۳- ۹۲ است. برابر آمار موجود، در زمان پژوهش کارکنان این سازمان مجموعا ۷۷۷ نفر شامل ۵۸۷ نفر مرد و ۱۹۰ نفر زن بوده است.

در این بخش یکسری از محصولات معماری)نه همه محصولات( به عنوان نمونه برای شبیه سازی بررسی می‌شود که مطابق با فرمت تعریف شده برای محصول معماری AV- 1؛ لیست آنها در انتهای AV- 1 آمده است.[۶]

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

محصول معماری AV -1

AV-1 یک محصول ضروری برای تولید دیگر محصولات معماری می‌باشد، زیرا از اطلاعات این محصول به صورت مستقیم در جزئیات طراحی دیگر محصولات استفاده می‌شود. سناریوی مطرح شده در انتهای بخش مقدمه؛ محصول معماری AV-1 است که شامل دو مرحله در اجرای این عملیات و خلق این محصول می‌باشد که عبارتند از :
ارزیابی تهدیدات کشف شده
در ابتدا تهدیدات توسط دسته‌ای از نیروهای دریایی کشف می‌شود. آنگاه آن دسته به صورت سلسله مراتبی گزارش این کشف را به فرماندهی نیروی دریایی و از آنجا به رئیس ستاد مشترک ارسال می کند. بعد از اطلاع رئیس ستاد مشترک؛ ایشان از فرماندهی نیروی هوایی گزارش دقیق‌تری از اطلاعات شناسائی مذکور را درخواست می‌کند. فرمانده نیروی هوایی بعد از اطلاع از موضوع، از اداره اطلاعات هوایی خود درخواست اطلاعات شناسائی هوایی را می کند. سپس اداره اطلاعات هوایی، اطلاعات شناسائی لازمه را گردآوری نموده و به واحد تحلیل تصاویر هوایی ارسال می‌کند. واحد تحلیل تصاویر هوایی نیز پس از بررسی‌های لازمه، اطلاعات تحلیل شده را به صورت سلسله مراتبی به اداره اطلاعات هوایی، فرمانده نیروی هوایی و سپس به رئیس ستاد مشترک می‌فرستد. اکنون رئیس ستاد مشترک می‌باید تصمیم بگیرد که آیا پاتک زدن به حمله مکشوفه ضرورتی دارد یا خیر. یا به بیان دیگر حمله به تهدید لازم است یا نه.
نحوه مواجهه با دشمن و حمله
برنامه ریزی و ارائه متد برای نوع حمله، نحوه رویارویی با دشمن و اینکه کدام نیرو درگیر این حمله شوند، توسط رئیس ستاد مشترک انجام می‌شود. سپس ایشان دستورات لازمه را برای حمله به فرماندهی نیروی دریایی محول می کند. رئیس ستاد مشترک از معاونت هماهنگ کننده خود می‌خواهد تا در حین انجام حمله، گزارش کاملی را از خسارات وارده در این حمله تهیه و در پایان عملیات حمله به وی ارائه نماید سپس فرمانده نیروی دریایی به صورت سلسله مراتبی یا اینکه به طور مستقیم به دسته مورد نظر خود فرمان حمله را صادر می‌کند و یا اینکه دستور اعزام یک تیم به سمت هدف را می‌دهد.
بعد از انجام حمله؛ معاونت هماهنگ کننده گزارش ارزیابی خسارات را تقدیم رئیس ستاد مشترک می کند. رئیس ستاد مشترک پس از برآورد میزان خسارات، یا دستور حمله دیگری می‌دهد و یا اینکه دستور توقف عملیات را صادر می‌کند.

رویکرد بررسی،دیدگاه‌ها و محصولات معماری ارائه شده

پیاده سازی این الگو، مطابق با رویکرد معرفی شده در سیستم و چارچوب معماری c4isr می‌باشد که این چارچوب با دیدگاه‌های سه وجهی که معرفی نموده است، همه جوانب عملیاتی سیستمی و فنی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و در نهایت با معرفی محصولات ضروری و تکمیلی؛ تضمین کننده یکپارچگی و تعامل پذیری خواهد بود. این الگو برآمده از یک سناریوی عملیاتی می‌باشد و بنابراین بیشتر به دیدگاه عملیاتی آن پرداخته شده است.
محصولاتی که در این سناریو بررسی خواهند شد، عبارتند از :
AV-1, OV-1, OV-2, OV-5, OV-6b, OV-6c, OV-7

شکل ‏۴‑۱- محصول معماری OV-1 از دید سطح بالا

محصول معماری OV-1

برای درک مأموریت مورد نظر به یک دید سطح بالا یا همان OV-1 داریم که به صورت گرافیکی نودهای عملیاتی را نمایش بدهد. بدین منظور از قسمتی از سناریوی مطرح شده در AV-1 استفاده می‌کنیم )مطابق شکل ۴-۱) همچنین برای نمایش کل مجموعه سلسله مراتبی استفاده شده در ارزیابی و انجام عملیات حمله به شکل ۴-۲ مراجعه کنید.

شکل ‏۴‑۲- محصول معماری OV-1 از دید سناریوی AV- 1

محصول معماری OV-5

این نمودار در واقع یک نمودار فعالیت^[۸۴]