تعاریف دیگری نیز برای بیمه ارائه شده است برخی از آن ها به شرح ذیل بیان می‌شوند .

۱-۱۳-۱-۱ تعریف ماده ۱ قانون بیمه مصوب (۷/۲/۱۳۱۶) :

« بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می­ کند در ازاء پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد. متعهد را بیمه­گر، طرف تعهد را بیمه­گذار، وجهی را که بیمه­گذار به بیمه­گر می ­پردازد حق بیمه و آنچه را که بیمه می­ شود موضوع بیمه نامند.»( بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران،۱۳۸۶،ماده ۱)

۱-۱۳-۱-۲ تعریف حقوق فرانسه از بیمه :

« بیمه عبارت است از آنچنان عملی که طی آن بیمه­گذار با پرداخت حق بیمه به بیمه­گر که یک سلسله خطرات را قبول می­ کند و بر اساس علم آمار خسارت ناشی از آن ها را جبران می­ نماید تعهدی به نفع خود یا برای ثالث تحصیل می­ کند.این تعهد در صورت وقوع خطر موضوع قرارداد از طرف بیمه­گر انجام می­ شود.» (هوشنگی، ۱۳۶۹،۲۲)

۱-۱۳-۲ بیمه­گر

بیمه­گر شخصی است که در مقابل دریافت حق بیمه از بیمه­گذار تعهده جبران خسارت و یا پرداخت وجه معینی را در صورت وقوع حادثه به عهده ‌می‌گیرد. بیمه­گر شخص حقوقی است که جهت انجام حرفه بیمه­گری باید شرایط خاصی را که قانون تعیین می­ کند دارا باشد. در این خصوص مادۀ ۳۱ قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه­گری مقرر می­دارد:

«عملیات بیمه در ایران به وسیلۀ شرکت­های سهامی عام ایرانی که کلیه سهام آن ها با نام بوده و با رعایت این قانون و طبق قانون تجارت به ثبت رسیده باشد انجام خواهد گرفت.»(هوشنگی ،۱۳۶۹،۲۲)

بیمه‌گر طبق تعریف بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایرا ن شرکت بیمه‌ای است که مشخصات آن در این ‌بیمه‌نامه درج گردیده است و جبران خسارت احتمالی را طبق شرایط مقرر در این ‌بیمه‌نامه به عهده دارد.( بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران،۱۳۸۶،ماده۲)

۱-۱۳-۳ بیمه­گذار

بیمه­گذار طرف تعهد بیمه­گر است. شخصی است که با پرداخت حق بیمه جان یا مال یا مسئولیت خود یا دیگری را تحت پوشش بیمه قرار می­دهد. ضمناً بخلاف بیمه­گر که الزاماًً باید شخص حقوقی باشد بیمه­گذار می ­تواند هم شخص حقیقی و هم شخص حقوقی ( شرکت، مؤسسه، انجمن و غیره) باشد. (هوشنگی ، ۱۳۶۹،۲۲)

۱-۱۳-۴ مورد بیمه

مورد بیمه چیزی است که تحت پوشش قرار می‌گیرد می‌تواند شخص یا شیء باشد . در صورتی که مورد بیمه شیئی باشد، بیمه­گر در مقابل خسارات وارد به آن شیئی، متعهد خواهد بود، در اینجا شیئی اعم از بی­روح یا ذیروح است مانند بیمه آتش­سوزی اموال منقول یا غیر منقول، بیمه حمل و نقل کالا، بیمه مرگ و میر حیوانات، بیمه محصولات کشاورزی و غیره ؛ این قسم بیمه را بیمه اشیاء ) یا اموال)^[۳] می­نامند. (هوشنگی ، ۱۳۶۹،۲۲)

۱-۱۳-۵ مبلغ بیمه شده

مبلغ بیمه شده در بیمه اشیاء (یا اموال که بیمه باربری نیز جزء آن است) معادل ارزش واقعی مورد بیمه باشد و چنانچه این مبلغ کمتر از ارزش واقعی مورد بیمه باشد بیمه­گر به تناسب مبلغی که بیمه کرده به ارزش واقعی آن مال متعهد جبران خسارت خواهد بود ( مادۀ ده قانون بیمه ایران).

۱-۱۳-۶ خطر یا موضوع بیمه

خطر به حادثه­ای گفته می­ شود که در صورت وقوع آن بیمه­گر موظف به انجام تعهد خود می­گردد. مانند خطر آتش­سوزی­، غرق شدن کشتی، سقوط هواپیما، فوت انسان، بیماری و نظایر آن. خطر بیمه شده باید اتفاقی و غیر منتظره بوده و اراده طرفین قرارداد در بوقوع پیوستن آن دخالت نداشته باشد.

همه نوع خطری قابل بیمه کردن نیست. خطری قابل بیمه کردن است که دارای شرایط زیر باشد:

الف ) بقدر کافی اتفاق بیفتد:

خطری که به ندرت اتفاق می ­افتد قابل بیمه کردن نیست زیرا نمی توان از این خطر اطلاعات آماری صحیح به دست آورد در حالی که می­دانیم اساس بیمه آمار و محاسبات مبتنی بر احتمالات است. ‌بنابرین‏ خطر نادرالوقوع قابل بیمه کردن نمی ­باشد. ( هوشنگی،۱۳۶۹،۲۲)

ب ) متمرکز نباشد:

خطر ات بیمه شده باید پراکنده باشد. منظور از پراکندگی خطر این است که همه مورد بیمه­ها یک مرتبه دچار حادثه نشود زیرا در آن صورت بیمه­گر قادر به جبران خسارت وارده نخواهد بود و یا لااقل با وضع مالی نامطلوبی دچار خواهد شد. ( هوشنگی،۱۳۶۹،۲۲)

ج ) متجانس باشد:

منظور از این ویژگی این است که بیمه­گر خطرات بیمه شده را تقسیم بندی کرده و با قرار دادن خطرات مشابه در یک گروه و اخذ اطلاعات آماری از لحاظ میزان حق بیمه و خسارات احتمالی، حرفه بیمه­گری را با واقع بینی و رعایت جنبه­ های علمی و فنی آن انجام دهد.( هوشنگی،۱۳۶۹،۲۲)

۱-۱۳-۷ حق بیمه

حق بیمه وجهی است که بیمه­گذار به بیمه­گر می ­پردازد تا در مقابل، بیمه­گر در صورت وقوع حادثه و ایجاد خسارت زیان وارده را جبران کند و یا مبلغی به بیمه­گذار و یا ذینفع از قرارداد بیمه بپردازد.حق بیمه به بهای خطر مرسوم است و میزان آن بستگی به شدت و یا ضعف احتمالی وقوع خطر دارد. حق بیمه ممکن است به صورت مبلغ ثابت بوده و یا نسبتی از سرمایه بیمه شده باشد. حق بیمه یا یک قسمت از آن می بایست قبل از شروع خطر به بیمه­گر پرداخته شود(هوشنگی،۱۳۶۹،۲۲)

در بیمه های باربری حق بیمه می بایست قبل از شروع حمل به بیمه گر پرداخت شود .

پرداخت حق بیمه جزء تعهدات غیر مرتبط با تحقق حادثه می‌باشد و بیمه گذار نه تنها مکلف است حق بیمه یا سهم مشارکت را به طور منظم بپردازد بلکه باید هر وضعیتی که باعث تشدید خطر مورد تامین باشد را به اطلاع بیمه گر برساند ( دشتکی پور ، ۱۳۸۹پژهشکده بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران ، شماره های۱۵۲ و ۱۵۳ ، ص ۲۸ )

۱-۱۳-۸ الحاقی ( الحاقیه)

الحاقی نوشته­ای که متعاقب صدور بیمه­نامه، به وسیله بیمه­گر تنظیم می­ شود و آن تغییراتی که لازم است در بیمه­نامه به عمل آید منعکس می­گردد. معمولاً تغییرات بیمه­نامه بوسیلۀ بیمه­گذار تقاضا
می­ شود لکن بیمه­گر نیز ممکن است طالب آن باشد که در بیمه­نامه تغییراتی داده شود در این صورت موافقت بیمه­گذار نیز باید تحصیل گردد بهر حال الحاقی پس از اینکه با رضایت طرفین قرارداد صادر گردید جزء لاینفک بیمه­نامه تلقی می­ شود و معتبر خواهد بود.(هوشنگی،۱۳۶۹،۲۲)

۱-۱۳-۹ بیمه نامه :

عقد بیمه متکی به رضای طرفین است و بیمه نامه به منزله مدرکی دال بر رضای طرفین قرار داد است.قرار داد بیمه باید کتبی و با حروف خوانا باشد . در واقع بیمه نامه سندی است که دلیل قرار داد بیمه محسوب می‌گردد.(کریمی، ۱۳۸۶،۵۹)

۱-۱۳-۱۰ تعریف بیمه حمل و نقل کالا

از آنجا که عدم وقوع تهاتر در فرض تفاوت مکان تادیه دو دین صرفا مبنی بر رعایت مصلحت طرفین تعهد و احترام به اراده ایشان است لذا مسئله مربوط به نظم عمومی نیست ‌بنابرین‏ طرفین می‌توانند با توافق یکدیگر زمینه را برای وقوع تهاتر قهری فراهم سازند. به موجب ماده ۲۹۸ ق. م اگر فقط محل تادیه دینین مختلف باشد تهاتر وقتی حاصل می شود که با تادیه مخارج مربوط نقل موضوع دین از محلی به محل دیگر یا به نحوی از انحا مخارج مربوط با نقل موضوع و تادیه در محل معین را ساقط نماید مانند آنکه در مثال اخیر مدیونی که باید یک تن گندم را در کرمانشاه تحویل دهد می‌تواند با توافق طرف مقابل هزینه نقل یک تن گندم به کرمانشاه را به او پرداخته و رضایت او را در اسقاط حق تادیه در کرمانشاه را تحصیل نماید.

بدیهی است در همه موارد توافق طرفین ضروری نیست در موردی که فقط یکی از طرفین ذی نفع از قید مکان تادیه دین است و تهاتر صرفا به خاطر رعایت مصلحت وی ممنوع بوده و صرف نظر کردن این شخص از وصول طلبش در مکان معین و اسقاط حق تادیه در آنجا، تهاتر واقع می شود زیرا تهاتر به خاطر رعایت مصلحت وی و احترام به اراده او ممنوع بوده و با اسقاط حق تادیه در محل معین از سوی ذی نفع دیگر مانعی برای وقوع تهاتر وجود ندارد. مانند آنکه الف در برابر ب متعهد باشد که یک تن گندم را در تهران به او تسلیم نماید و ب نیز در برابر الف متعهد به تحویل یک تن گندم در قزوین باشد بر فرض اینکه تنها شخص الف باشد که از تحویل گندم در زاهدان منتفع می شود در این صورت با اسقاط حق تادیه گندم در قزوین توسط این شخص زمینه برای تهاتر قهری فراهم می شود.

به طور کلی در کشور های که دارای حقوق مدون هستند اعم از آنکه تهاتر را به نحو قهری پذیرفته اند یا اینکه آن را منوط به اعلان دانسته اند قائده کلی این است که در صورت اختلاف مکان تادیه دو دین بایستی به طلبکار غرامت پرداخت شود زیرا طلبش را در مکان مورد نظرش دریافت نمی کند .

‌در انگلیس مقررات خاصی در این مورد وجود ندارد و از آنجا که تهاتر اصولا از طریق مراحع قضایی قابل اعمال است این امر به نحو چشم گیری بستگی به ملاحظات قضایی دارد در عین حال گفته شده اگر در موردی که هر دو مکان در قلمرو انگلیس قرار دارد مانعی برای تهاتر که به عنوان دفاع در جریان رسیدگی قضایی مطرح می شود، وجود ندارد و در مواردی نیز که تهاتر قانونی استثنا بدون توسل به مراجع قضایی قابل اعمال است چنانچه مطابق با شرایط و اوضاع و احوال وقوع تهاتر منصفانه باشد منعی برای آن وجود ندارد.

و هرگاه یکی از دو مکان تادیه در خارج از قلمرو انگلیس واقع است منع بیشتری برای وقوع تهاتر وجود دارد اما نه به دلیل این ایراد که مکان ‌پرداخت متفاوت است بلکه از جهت دیگر تهاتر با اشکال رو به رو است ^[۶۰].

در حقوق انگلیس در سایر انواع تهاتر که در رابطه بین افراد غیر ور شکسته اجرا می شود مکان تادیه باید یکسان باشد مگر اینکه طرفین ‌در مورد اختلاف مکان تادیه طلب، قبلا توافق کرده باشند و در صورت عدم توافق ‌در مورد مکان تهاتر انجام نخواهد شد و باید طرفین به صورت واقعی دین خود را ایفا کنند. ما در اجرای تهاتر در رابطه بین افرادی که ورشکسته شده اند رعایت یکسان بودن مکان تادیه الزامی نیست زیرا در تهاتر بین دیون افراد ور شکسته شرایط عرفی و قانونی رعایت نمی شود و طرف غیر ورشکسته می‌تواند طلب خود را راحت تر از حالت عادی از طریق تهاتر ایفا کند. و این به دلیل جنبه تضمین بودن تهاتر در دیون است که اشاره می‌کنند منصفانه می‌باشد و باعث حفظ نظم اقتصادی می‌گردد.

ذکر این نکته بی فایده نیست که در پاره ای از کشورها بین مقررات مربوط به مکان تادیه و زمان تادیه اختلاف وجود دارد در هر دو قانون گذارها از یک منطق پیروی نکرده اند برای مثال در حقوق مصر برای تهاتر لازم است که هردو دین حال باشند و لذا بین دو دین موجل تهاتر صورت نمی گیرد و در توجیه آن گفته شده که تهاتر به منزله ی ایفای اجباری دین است و از آنجا که نمی توان مدیون را قبل از سر رسید اجبار به ایفای دین نمود اجبار وی از طریق تهاتر نیز قبل از سر رسید ممکن نیست.

اما ‌در مورد مکان تادیه وحدت مکان را شرط ندانسته حال انکه بر همان مبنا قاعدتا باید بین دو دینی که مکان تادیه آن ها یکی نیست نیز تهاتر واقع نمی شد زیرا مدیون را نمی توان مجبور به ایفای دین ولو از طریق تهاتر در مکان دیگر کرد. اما در حقوق ایران قانون مدنی ‌در مورد زمان و مکان تادیه از یک منطق پیروی کرده و در هر دو مورد تهاتر را ممنوع اعلام کرده مگر اینکه طرفین از طریق تهاتر ارادی زمینه را برای وقوع تهاتر قهری آماده سازند.

مواردی که برای وقوع تهاتر شرط نیست

در شرایطی که برای تهاتر قهری اعلام کرده‌اند اختلاف نظر است در بخش اول شرایط تهاتر قهری را بر شمردیم و در این بخش به منظور رفع هر گونه ابهام به بررسی استدلالی ‌در مورد اختلاف خواهیم پرداخت که به نظر ما در حقوق داخلی برای وقوع تهاتر شرط نمی باشند و در این راستا این شرایط را نیز در حقوق انگلیس بررسی می‌کنیم.

این موارد که به شرح زیر می‌باشند مفصلا در صفحات آتی توضیح داده خواهد شد.

۱ – مسلم و معین بودن دو دین

۲ – حال بودن دو دین

۳- یکی بودن منشا دو دین

۴ – یکی بودن دو دین از حیث تضمینات و مستندات

۵ –اراده و اهلیت طرفین

۶–استناد به تهاتر

۳-۷- مسلم و معین بودن دو دین

در اغلب کشورها مسلم و معین بودن دو دین شرط ضروری برای تهاتر ذکر شده است. ^[۶۱] برای مثال در حقوق فرانسه برای وقوع تهاتر قهری بین دو دین لازم است که هر دو مسلم و معین باشند.

منظور از آن این است که اولا تصفیه ی دین برذمه مدیون مورد تردید نباشد، ثانیاً مقدار آن نیز مشخص باشد زیرا تهاتر به منزله ی ایفای اجباری دین است و اجبار مدیون به تادیه ی دین متنازع فیه و یا دین که مقدارش معلوم نیست امکان ندارد. ^[۶۲]

دین در صورتی مسلم نیست که از سوی مدیون مورد اعتراض جدی باشد رسیدگی ‌به این امر که آیا اعتراض مدیون مبنا موجهی دارد یا صرفا ایجاد وقفه در اجرای تهاتر است برعهده قاضی است البته طرح دعوی در دادگاه برای متنازع فیه تلقی شدن دین ضرورت ندارد بلکه همین مقدار که دین مورد اعتراض جدی باشد، ولو در خارج از دادگاه کفایت می‌کند همچنین زمانی که ‌در مورد دین حکم نهایی صادر نشده است دین کماکان متنازع فیه تلقی می شود. ^[۶۳]

‌بنابرین‏ صدور حکم غیر قطعی موجب نمی شود که دین مسلم گردد بلکه با صدور حکم نهایی است که دین مسلم می شود.

البته بعضی از ضوابط مذکور در مبحث قبل در جرم بغی نیز به کار می رود اما این ضوابط مختص جرم بغی می‌باشد که عبارتند از:

۳-۲-۱- ضابطه اقتدار

گروهی از فقها جرم سیاسی را زمانی محقق می دانند که مجرمان از قدرت کافی برای مقابله با حکومت برخوردار باشند. از فقهای شیعه مرحوم علامه حلی شرط داشتن قدرت مادی و عده و عُده بغات را ضروری می‌داند و تحقق چنین چیزی را در کثرت در عدد و عده خروج کنندگان می‌داند، ‌بنابرین‏ اگر شخص یا گروهی علیه تشکیلات حکومت و نظام سیاسی قیام کند اما قدرت مقابله نداشته باشد این کار جرم سیاسی محسوب نمیشود. در ترتب احکام بغی شرایطی لازم است که از جمله آن این است که باغیان دارای آنچنان قدرتی باشند که متفرق کردن آن ها جز از راه مبارزه و لشگر کشی ممکن نباشد…( زراعت،۱۳۷۷ : ۴۳ )

۳-۲-۲- مسلمان بودن باغیان

گروهی از فقها بغی را ارتداد می دانند و عقیده دارند که باغی با خروج و مخالفت خود از اسلام خارج می شود اما عده ای را نیز عقیده بر آن است که مجرم سیاسی کسی است که با حفظ اسلام خود به مخالفت بر می خیزد و اگر باغی مسلمان نباشد تحت عنوان محاربه جای می‌گیرد.

در این مورد اختلاف نظر وجود دارد که آیا با این عمل کافر می‌شوند و یا فاسق هستند و بر دین باقی می مانند؟

در این مورد می توان به روایتی از امیرالمومنین استناد کرد که مردی بر علی(علیه السّلام) وارد شد پس پرسید ای امیرالمومنین آیا اهل جمل و صفین و نهروان کافرند؟ علی(ع) فرمودند: نه ایشان برادران ما هستند که بر ما خروج کردند پس با آنان جنگیدیم که به امر خداوند گردن نهند.

۳-۲-۳- ضابطه جدا شدن از حکومت

یکی از شرایط تحقق بغی این است که باغیان با جدا شدن از حکومت از قبضه حاکم خارج شوند ‌بنابرین‏ تا زمانی که مجرمان خود را جدای از حکومت ندانند مخالفت آن ها جرم سیاسی به حساب نمی آید و عمل آن ها هم بغی نخواهد بود به نظر می‌رسد صرف مخالفت با حکومت و اقداماتی در این خصوص جرم بغی را محقق گرداند.

۳-۲-۴- ضابطه وجود گروه و تشکیلات منسجم

‌در مورد گروهی بودن این اختلاف نظر موجود است که آیا جرم سیاسی به صورت فردی هم محقق می شود یا تنها باید از طریق مؤسسه‌ یا گروه و یا حزب خاصی انجام گیرد تا عنوان جرم سیاسی برآن صادق باشد؟

اکثر فقهای امامیه و حتی اهل سنت قائل به گروهی بودن جرم بغی هستند و جرم سیاسی را زمانی محقق می دانند که عمل مجرمان گروهی و دارای تشکیلات منسجم و دارای مکان باشند چراکه برای داشتن قدرت مادی داشتن این موارد مهم است. ‌بنابرین‏ اگر عمل آن ها فردی بوده و یا بدون تشکیلات سازمان یافته باشد جرم سیاسی محسوب نمی شود ( عمید زنجانی،۱۴۲۱ :۳۱۶ )

ولی به نظر می‌رسد که به صورت انفرادی نیز قابل تحقق باشد و مرحوم شهید اول و شهید ثانی نیز این مطلب را در شرح لمعه اختیار کرده‌اند ( پیوندی، ۱۳۷۹ : ۱۳۱ )

۳-۲-۵- ضابطه داشتن توجیه و مجوز شرعی برای قیام

یکی از شرایطی که برای تحقق بغی لازم است داشتن دلیل شرعی برای قیام علیه حاکم و امام جامعه است هرچند دلیل آن ها نادرست باشد پس اگر جرمی با این حساب صورت نگیرد جرم بغی محسوب نمی شود و مرتکبان باغی به حساب نمی آیند. برای مثال بگویند که کارها و اعمالی که حاکم اسلامی انجام می‌دهد یا به دستور او انجام می شود بر اساس موازین اسلامی نمی باشد و لذا صلاحیت حکومت و رهبری جامعه را ندارد. در واقع می توان گفت که باغیان دارای شبهه ای در حاکمیت هستند ولی هرگاه تاویلی را که دلیل خروج خود می نگارند نداشته باشند و در عین حال از پیروی امام و صفوف مسلمین جدا شوند قطاع الطریق و محارب خواهند بود.

۳-۲-۶- مشروعیت نظام

با توجه به نظریاتی که از فقهای شیعه در تعریف بغی ارائه گردید می توان ‌به این نتیجه منطقی رسید که از دیدگاه فقهای شیعه زمانی جرم بغی محقق می شود که نظام سیاسی حاکم دارای مشروعیت باشد.( پیوندی،۱۳۷۹ :۱۱۷ )

۳-۳- جرم سیاسی

طرح موضوع «جرم سیاسی» به خودی خود این معنی را به ذهن متبادر می‌کند که «جرم» حداقل در دو معنی کلی « عادی» و «سیاسی» قابل تقسیم و تعریف است.

«جرم سیاسی» عملی است که با نظم سیاسی حاکم در یک کشور سازگاری ندارد. هدف مجرم سیاسی یا مرتکب جرم سیاسی، به طور آشکار و یا پنهانی، به زیر سوال بردن حاکمیت موجود در جامعه به نفع همگان است. مجرم سیاسی داعیه دار اندیشه یا تفکری است که به نفع همگان است؛ به همین دلیل در نظر برخی اندیشمندان و بعضی از قوانین کیفری جهان از آن به عنوان جرم «پاک» نیز یاد می شود؛ زیرا انگیزه انجام آن شخص نیست بلکه منفعت عمومی است.

به طور کلی مکاتب و نظریه های سیاسی اجتماعی از جرم سیاسی تعاریف متفاوت ارائه کرده‌اند. در نظر کلی که منشاء قوانین را قراردادهای عرفی می دانند، جرم سیاسی را «هر گونه حمله و تجاوز علیه وجود یا حاکمیت دولت، یا بر ضد حقوق رئیس دولت، یا یکی از اعضای حکومت، از آن جهت که عضو حکومت است یا بر ضد قانون اساسی کشور یا بر ضد حقوق سیاسی یا انتخاباتی مردم، یا بر ضد حسن روابط با کشورهای خارجی» تلقی می‌کنند. در قوانین کیفری ایران، جرمی سیاسی تلقی می شود که در آن تجاوز از حد اعتدال صورت گیرد و در آن نفع شخصی در کار نباشد. در قانون اساسی ایران تعریفی از جرم سیاسی نشده است اما وجود هیات منصفه را در دادگاه رسیدگی کننده به جرایم سیاسی الزامی دانسته است. در قوانین کیفری و حقوقی ایران همانند بسیاری از کشورها به صراحت از جرم سیاسی تعریفی ارائه نشده است. ولی از میان تعاریف موجود به نظر می‌رسد این تعریف کامل تر باشد: «فعل یا ترک فعلی که مطابق قوانین موضوعه قابل مجازات است، هرگاه با انگیزه سیاسی علیه نظم سیاسی مستقر و حاکمیت دولت و مدیریت سیاسی کشور و مصالح نظام جمهوری اسلامی یا حقوق سیاسی، اجتماعی، فرهنگی شهروندان و آزادی های قانونی آن ها ارتکاب یابد، جرم سیاسی به شمار می‌آید، مشروط بر آن که مقصود از ارتکاب آن نفع شخصی نباشد. »

تهدید امنیت داخلی و خارجی کشور، تهدید مصالح مردم ‌در زمینه های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی از شرایط جرم سیاسی در ایران است که می‌تواند با تفاسیر عرفی یا شرعی این تهدیدها، دامنه ارتکاب جرم سیاسی گسترده یا محدود شود. به علت شرعی بودن منشا قوانین ایران، تجاوز از محدوده هایی که شرع و مذهب برای افراد تعیین کرده، اگر با انگیزه نفع شخصی نباشد، جرم سیاسی تلقی می شود.

جمع بندی چارچوب نظری

در مجموع با بررسی نظریات پاتنام می توان گفت وی در حوزه شهروندی فعال، مشارکت مدنی خانواده را عاملی مهم در مشارکت سیاسی افراد دانسته است، سرمایه اجتماعی و دموکراسی با انجمن ها و مشارکت مدنی و اجتماعی و کارآمدی دموکراسی پیوند یافته است، در نظریات پاتنام، شهروندان از دولت برجسته ترند و تضمین کننده حکومت خوب محسوب می‌شوند، سرمایه اجتماعی میان گروهی است که باعث پیوند انجمن ها می شود. همچنین تاثیر درونی سرمایه اجتماعی بر جامعه مدنی است که باعث گسترش ارزش های دموکراسی، مشارکت فعال شهروندان، وجود شهروندانی با جهت گیری اجتماعی و قانونی و همکاری بهتر با دولت می شود و کنش جمعی، خیر عمومی و اعتماد به نهادهای عمومی را به دنبال دارد. در ضمن پاتنام مشارکت فعال شهروندان در امور جمعی را نشانه جامعه متمدن دانسته است.

1. 1. .Tolerance of diversity. ↑

1. 1. .Edward Banfield. ↑

1. 1. .Montegrano. ↑

1. 1. . Self – Interest Rightly Understood ↑

1. 1. .sex ↑

1. 1. .Gender ↑

1. 1. .discrimination ↑

1. 1. .Bonding ↑

1. 1. .Jane Jacobs ↑

1. 1. .Background Charactristics. ↑

1. 1. ۲٫Family within. ↑

1. 1. . Nation-state ↑

1. 1. . Virtue civic ↑

1. 1. .Emile ↑

1. 1. . internalized quality ↑

1. 1. . airness ↑

1. 1. . external ↑

1. 1. .Achieved Membership ↑

1. 1. . Berlach ↑

1. 1. . Social Interactions ↑

1. 1. .Fluid ↑

1. 1. .Jason Wood. ↑

1. 1. .Working Definition. ↑

1. 1. . John Rawls. ↑

1. 1. . Faire Society. ↑

1. 1. .Components of Citizenship ↑

1. 1. .Minkler. ↑

1. 1. .Meihu, Liu ↑

1. 1. . Dee ↑

1. 1. .Summers ↑

1. 1. .Quigley. ↑

1. 1. .identity ↑

1. 1. .civic virtue ↑

1. 1. .Subjecthood ↑

1. 1. .Civilization. ↑

1. 1. .Olsen ↑

1. 1. . Haller ↑

1. 1. .Rokeach ↑

1. 1. .Motivational construct ↑

1. 1. .Context ↑

1. 1. .Lautman ↑

1. 1. . Salvation ↑

1. 1. . Inner harmony ↑

1. 1. .Competences ↑

1. 1. . Moral ↑

1. 1. .Obligation ↑

1. 1. .Intention ↑

1. 1. . Vogt ↑

1. 1. . Déclaration des droits de l’homme et du citoyen ↑

1. 1. . citoyen ↑

1. 1. . Schinkel ↑

1. 1. . Westholm ↑

1. 1. . Verba and Nie ↑

1. 1. . Hoskins& Mascherini ↑

1. 1. . Holford and van der, Veen 2003; de Weerd et al. 2005; Ivancˇicˇ et al. 2003; van Nierop 2006. ↑

1. 1. . Scheerens ↑

1. 1. . Ogris and west ↑

1. 1. . Denters ↑

1. 1. . Council of Europe 1950 ↑

1. 1. . Alred et al ↑

1. 1. . Nelson & Kerr ↑

1. 1. . Etzioni ↑

1. 1. . Iezzi, Deriu ↑

1. 1. . Veldhuis, Audigier, Crick ↑

1. 1. . Hoskins& Crick. ↑

1. 1. . Vaughan. ↑

1. 1. . Villa ↑

1. 1. . Baron .et. al ↑

1. 1. . Houtzager & Acharya ↑

1. 1. .۱ Mc Gonigal ↑

نتایج مطالعه نشان می‌دهند که در عامل پای بندی به مذهب، دانشجویان مونث، دانشجویان سال آخر، دانشجویانی که در مراسم مذهبی شرکت نمی کنند یا کمتر شرکت می‌کنند، ریخت‌های شخصیتی برونگرد ناپایدار هیجانی و بعد از آن درونگرد ناپایدار هیجانی به طور معنا دار بیشترین میانگین را داشته اند. همچنین دانشجویان مونث، دانشجویان سال آخر، دانشجویانی که در مراسم مذهبی شرکت نمی کنند یا کمتر شرکت می‌کنند و دانشجویان دانشکده برق و کامپیوتر به طور معنا دار از سطح روی آورد به مذهب بالاتری برخوردار هستند. در عامل روی گردانی از مذهب بین هیچ یک از ‌گروه‌های مورد بررسی در پژوهش، تفاوت معنادار نیست.

طالبی(۱۳۸۰) به مقایسه برخی از ویژگی‌های شخصیتی نابینایان ورزشکار گلبال با نابینایان غیر ورزشکار شهر تهران پرداخت. بدین منظور تعداد ۱۵۰ نفر آزمودنی که شامل ۷۵ ورزشکار نابینای رشته گلبال و ۷۵ غیر ورزشکار نابینا بودند به صورت تصادفی ساده در نظر گرفت. ابزار انجام تحقیق پرسشنامه ی ۱۶ عاملی شخصیت کتل بود که در آن ۵ عامل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد بین عامل‌های ادوار خویی، دارای روحیه مستقل و پابرجا، مقرراتی، منطقی و واقع بین بودن تفاوت معنادار آماری بین ورزشکاران و غیر ورزشکاران نابینا وجود دارد و عامل‌های پایداری هیجانی و ثبات عاطفی و آرام و انتقاد کننده بودن تفاوت معنی داری مشاهده نشد. ابزارهای اندازه گیری، پرسشنامه استرس شغلیHSE^[119]، پرسشنامه تیپ شخصیتی فرامینگهام^[۱۲۰] و پرسشنامه محقق ساخته بودند.

همچنین نتایج به دست آمده نشان داد، متغیرهای جنس، وضعیت تاهل و سطح اجتماعی – اقتصادی با استرس شغلی رابطه معنادار نداشتند درحالی که متغیرهای منطقه ی جغرافیایی، تیپ شخصیتی، سن و تحصیلات در استرس شغلی مؤثر بودند. بدین معنا که با افزایش تحصیلات و بهبود وضعیت آب و هوایی، استرس شغلی کمتر بود. همچنین افراد با تیپ شخصیتی «الف» دارای استرس شغلی بیشتری نسبت به افراد با تیپ شخصیتی «ب» بودند. به علاوه تیپ شخصیتی «الف» ومنطقه جغرافیایی، بیشترین سهم را در استرس شغلی داشتند.

سپهریان(۱۳۸۹) پژوهشی با هدف تهیه ی یک ابزار مقدماتی برای استفاده و ساخت وسایل عینی و معتبر انجام داد. کلاس های آشنایی با تیپ شخصیت اینوگرام برای آزمودنی ها و متخصصان به طور جداگانه برگزار کردند. آزمون در یک نمونه ی ۱۱۰ نفری اجرا شد. یافته ها آزمونی شامل ۵۰ سوال را نشان می‌دهد که دارای روایی و پایایی است.

سپهریان و قلاوندی (۱۳۹۰) تاثیر آموزش تیپ های شخصیت اینوگرام بر کاهش تعارضات زناشویی را بررسی کردند. بدین منظور ۱۴ زوج انتخاب و در دو گروه گواه و آزمایش قرار گرفتند. نتایج نشان می‌دهد که هر کدام از تیپ های نه گانه راهبردهای مقابله ی متفاوتی برای ارتباط با خود، محیط و دیگران دارند.

خلاصه فصل دوم

در این فصل مبانی نظری و پژوهشی دو موضوع کاریابی و شخصیت بیان شد. ابتدا ‌در مورد کاریابی مبانی نظری ذکر گردید و بیان شد که کاریابی فعالیتی است که شامل طرح ریزی، انتخاب، جستجو و جمع‌ آوری اطلاعات است که در آن فرد از منابع اطلاعاتی فرصت های شغلی را جستجو می‌کند و اطلاعات خاص را ‌در مورد مشاغل و سازمان ها جمع‌ آوری می کند و جستجوی شدیدتری شکل می‌گیرد.

همان گونه که بیان شد، شدت کاریابی در یافتن کار مؤثر است و نتیجه ی جستجو، استخدام است. متغیرهایی چون خودکارآمدی، عزت نفس، عوامل شخصیتی، حمایت های اجتماعی، استخدام قبلی و جنسیت با رفتارهای کاریابی و متغیرهای آن مرتبط هستند. سپس برخی از مدل های کاریابی همچون مدل یادگیری، پاسخدهی هیجانی، کاریابی فاصله ای، گردشی، چند نظم دهندگی، جستجوی جهت دار، چند بخشی و… بیان شد و ‌در مورد آن توضیحاتی ارائه گردید.
سپس مبانی نظری شخصیت شامل تعاریف مختلف ذکر گردید و در ادامه نظریات شخصیت شامل دیدگاه های مختلف به شخصیت همچون روانکاوی، رفتارگرایی، وجودی، پدیدار شناختی و نظریه ی مایرز-بریگز و نظریه ی اینوگرام آورده شد و ‌در مورد هرتیپ مطالب و ویژگی هایی بیان شد. هر نظریه تعریف خاصی از شخصیت دارد.

در این پژوهش از نظریه ی اینوگرام برای تعیین ویژگی های شخصیتی افراد استفاده شد. در توضیح نظریه ی اینوگرام بیان شد که اینوگرام یک شکل هندسی است و از سه قسمت تشکیل شده است. اولین قسمت یک دایره است و قسمت دوم یک مثلث در درون دایره که نمایانگر نیروهای سه گانه ی طبیعت (تفکر، غریزه و احساس) است و قسمت سوم یک ستاره ی چند ضلعی در درون دایره است. طبق مدل اینوگرام افراد در سه گروه اصلی ادراک گرا، احساس گرا و عمل گرا قرار می گیرند. هر یک از این سه گروه دارای سه زیر مجموعه است و در مجموع نه تیپ شخصیتی حاصل می شود. این نه تیپ شخصیتی توسط اعداد ۱ تا ۹ روی دایره نشان داده می‌شوند. ویژگی های هر تیپ به طور مفصل بیان شد.

تیپ یک یا اصلاح گرا ها بر تصحیح دیگران و کمال گرایی تأکید دارند و تمایل به درستی و کمال دارند. افراد تیپ دو یا یاری دهنده ها اهل کمک به دیگران و مهر و محبت هستند و بدون چشم داشت به دیگران خدمت می‌کنند. تیپ سه یا افراد عمل گرا اهل رقابت و موفقیت طلب هستند و تلاش آن ها برای کسب موفقیت است.

گروه فردگرا یا تیپ چهار، افرادی درون گرا، حساس، خیال پرداز، تودار و هنر دوست هستند. تیپ پنج با عنوان تیپ محقق، افرادی منزوی و کناره گیر، فلسفه گرا، مطلع و با تدبیر هستند و در تجزیه و تحلیل مسائل پیچیده مهارت دارند. تیپ شش یا گروه وفادار، محافظه کار و مسئول هستند. آن ها دوستان زیادی دارند و همیشه وفادار و در پی استفاده از راهنمایی و حمایت افراد مورد اطمینان خود هستند.

تیپ هفت یا افراد کلیت گرا خوش خو و خوش رو، رهبر، پیشرو و انعطاف پذیر هستند. آن ها معمولا شلوغ، بی نظم و در فکر ایجاد هیجان در محیط هستند. تیپ هشت یا چالش طلب، فردی مدیر و رهبر است که کنترل امور را به دست می‌گیرد و بحث و مشاجره را دوست دارد و سعی در تسلط بر دیگران و در دست گرفتن قدرت دارد. تیپ نه یا مسالمت جو افرادی هستند که به راحتی خواسته ها و نیازهای خود را کنار می‌گذارند و خواسته های دیگران را ترجیح می‌دهند. این گروه صلح طلب هستند و تمایل به آرامش و صلح و صفا دارند.