امید و خوش بینی

محققان مطالعه ای بر روی خوش بینی را به عنوان یک ازه روانشناختی در قرت بیستم آغاز کردند . دوبعد خوش بینی به انتظار واکارآمدی در مطالعات اشنایدرراجع به امید ادغام شده اند . در این مدل امید به عنوان انتظار فرد برای موفقیت در دستیابی به هدف از دو عنصر تشکیل شده است : ۱- افکاری که فرد ‌در مورد توانایی بیشتر در راه های رسیدن به اهداف دارد . ۲- حس کارآمدی ‌در مورد رسیدن به اهداف(پترسون ۲۰۱۳) .

نا امیدی حالتی است که که در ذهن انسان تجربه می شود . نا امیدی در حقیقت روشی برای نظر افکندن به بعضی از موقعیت های زندگی با احساس بدون امید می‌باشد .غیر ممکن است بتوان امید را به طومر همزمان با نا امیدی در یک جا قرار داد . حضور یکی به سادگی دیگری را از بین می‌برد (دایر^[۲۶]ترجمه فرحی ۱۳۸۵).

امید ، ایمان و شکیبایی

امید عامل ذاتی و باطنی شالوده زندگی است . عامل پویا و دینامیک روان انسان است . امید ، با دیگر شالوده های زندگی نیز ارتباط نزدیک دارد و آن ایمان است . ایمان وجه ضعیف باور یا دانش نیست و عنصر دیگری که با امید و ایمان پیوستگی دارد ، شکیبایی است . شکیبایی قابلیتی است که در برابر وسوسه انسان که می‌خواهد ایمان و امید را بکشد ، مقاومت نشان می‌دهد .و در نهایت امید پدیده ای متناقض است نه انتظاری انفعالی یا کنش پذیر و نه نیرویغیر واقع بینانه که بتواند شرایط ممکن را به وجود آورد.ایمان نیرویی است که زمان ی که زمان جهیدنش فرا رسد ، خواهد جهید (فروم^[۲۷]۲۰۰۱۳).

نظریه امید

امید شامل شش بعد است که آن ها را در کنار هم بنا ‌کرده‌است و تغییرات آن ها سبب بروز فرایند های امید می‌گردد :

1. 1. بعد شناختی : فرآیندی ات که در آن فرد طی آن در یک تصور ، یادگیری و قضاوت ‌در مورد موضوع امید را عملی می‌سازد . این بعد شامل فرآیندی مثل تعریف موضوع امید کشف واقعی بودن امید ، تمیز دادن عوامل ارتقا دهنده امید از موانع آن و تصویر سازی ذهنی است . و در صورت عدم توان کافی موضوع امید را تعدیل و و تغییر می‌دهد و یا مورد جدیدی را انتخاب می‌کند (سان دین ^[۲۸]
      ۱۹۹۸).

1. 1. ۲- بعد عاطفی :بر احساسات و روحیات فرد دلالت می‌کند و شامل جاذبه و کشش یک پیامد خوب احساس به اهمیت امید ، اعتماد یا عدم اطمینان می‌باشد . این بعد بر تمامی فرایند امید نفوذ دارد . و احساس متفاوتی از دردناک بودن تا آرامش را در بر می‌گیرد (دوفالت^[۲۹]۱۹۸۵) .

1. 1. بعد رفتاری : این بعد مشتمل بر اعمال و رفتاری است که فرد برای رسیدن به موضوع امید انجام می‌دهد . امید می‌تواند منجر به افزایش انرژی برای انجام اعمال شود . این اعمال می‌تواند فیزیولوژیکی ، روانی یا فرهنگی باشد(سان دین ،۱۹۹۸) .

1. 1. بعد حسی : این بعد بر احساس وابستگی با دیگران حکم می‌کند . و شامل تعامل اجتماعی – مقابل برخورد و امنیت ارتباط با افراد می‌باشد (دوفالت ۱۹۸۵) .

1. 1. بعد زمانی : این بعد به تجربیات گذشته ،حال و آینده توجه دارد . امید اگرچه به آینده است ولی اما گذشته و حال بر فرایند امید مؤثر است . موضع امید گاه متوجه زمان خاصی است و گاه اختصاص به زرمان خاصی ندارد ، برخی کوتاه و برخی طولانی تر هستند (دوفالت ،۱۹۸۵).

1. بعد زمینه ای : که مربوط به موقعیت زندگی فرد است که بر امید مؤثر است. بعضی موقعیت ها منجر به بروز نا امیدی و یا امید می شود (سان دین ،۱۹۸۹).

عوامل زیادی بر روی امید به زندگی یک جامعه موثرند . یافته های تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که درآمد سرانه ، برابری قدرت خرید ،نرخ بارداری ،نرخ آسیب پذیری کودکان و سرانه پزشکی رابطه مثبت و مستقیم و عواملی مانند نرخ بی سوادی مردان ، نرخ شیوع ویروس ایدزو نرخ رشد جمعیت ،نرخ شیوع کم خونی در زنان و ضریب جنسی رابطه منفی و معکوس دارند (سازمان بهداشت جهانی ۲۰۰۸).

نظریه امید به زندگی اشنایدر بر اساس روانشناسی اجتماعی با تکیه بر طرح های شناختی مطرح شده است . هسته اصلی امید را انتظارات فرد که او را سوق می‌دهند و باعث موفیت او می شود ، می‌داند . وی معتقد است اهداف با سطح پایین برای اجرا یا عملی کردن انتظارات فرد لازم و ضروری است .نظریه امید به زندگی بر روی تحلیل شناختی رابطه اهداف و نتایج تأکید دارد (گاتمن^[۳۰]،کوان^[۳۱] ، کرر^[۳۲]۱۹۹۵ ).

کیفیت زندگی

منشا ظهور مفهوم کیفیت زندگی به سال‌های بسیار دور و در میان فلاسفه و دانشمندان ایران، یونان و چین بر می‌گردد . و در ادبیات و فلسفه و طب ریشه دارد و این مبحث که زندگی خوب چگونه زندگی ای است همیشه در طول اعصار و قرون مورد توجه فلاسفه و اندیشمندان بوده است .

کیفیت زندگی سازه ای بسیار گسترده و پیچیده ایست از سلامت ذهن. کیفیت زندگی سازه ای پیچیده از انواع حیطه ها از جمله وضعیت سلامت ، توان انجام فعالیت‌های زندگی روزمره ، جایگاه نقش کاری ،وجود فرصت‌ها برای دنبال کردن علایق تفریحی ، کارکرد اجتماعی در دوستی ها و روابط با دیگران ، دسترسی به منابع مراقبت از سلامت و معیارهای زندگی و سلامت عمومی را در بر می‌گیرد .

تعریف مفهوم کیفیت زندگی بسیار پیچیده می باشد و توافق کلی برای تعریف وجود ندارد زیرا این مفهوم دارای ابعاد چند گانه ای می‌باشد و جنبه‌های مختلف زندگی فرد را شامل می شود و ادراکات فرهنگی گوناگون از آن شده است . این مسئله با مسایل فرهنگی ارتباط زیادی دارد .افراد ، تصورات ارزش‌ها و آرمان ها و اولویت های انسان‌ها در یک جامعه مطلوب تحت تاثیر مسایل فرهنگی شکل می‌گیرد .اگر چه پاره ای از مسایل فرهنگی قابل تعمیم به جوامع مختلف می‌باشد اما یک استانداردمشخص برای تمامی فرهنگ ها وجود دارد .

کیفیت زندگی مقوله ای پیچیده است . ارائۀ تعریفی واضح و روشن برای ارتقاء کیفیت زندگی کار دشواری است ، اما شاید بتوان گفت راه ارتقاء کیفیت زندگی آن است که به افراد کمک کرد تا بتوانند توانایی‌های بالقوه خود را با انتخاب بهترین راه و روش به فعل درآورند . کیفیت زندگی بهترین معیار و ملاک اندازه گیری توان فرد برای سازگاری موفقیت آمیز با چالش های موجود در دنیای واقعی است . محیط کار ، خانه و اوقات فراغت مورد ارزیابی قرار می‌گیرد . در منابع گوناگون عمومی و تخصصی تعاریف متفاوتی از کیفیت زندگی ارائه شده است که از “رضایت زندگی” تا ” توانایی عملکردی فرد ” گسترده است . مفاهیمی که برای فهم کیفیت زندگی به کار می‌روند شامل خشنودی و ناخشنودی ، شرایط زندگی ، شادکامی ، نا شادمانی ، تجربۀ زندگی و عواملی مانند آسایش ، وضعیت عملکردی ، وضعیتاجتماعی – اقتصادی ، استقلال و شرایط محیطی می‌باشد (کاظمی و مومنی۱۳۸۹) .

سازمان بهداشت جهانی (۱۹۶۰) کیفیت زندگی را اینگونه تعریف می‌کند : کیفیت زندگی برآیند طیف های مختلف زندگی مانند عوامل تعیین کننده سلامت ، شادی ( ازجمله : راحت بودن محیط فیزیکی و رضایت شغلی ) ، آموزش دستاوردهای اجتماعی و هوشی ، آزادی عمل ، عدالت و نبودن ستم است.

الگوی فلس و پری