فصل اول
کلیات
۱- کلیات
۱-۱- هدف تحقیق
هدف اصلی از نگارش این پایان نامه، پس از بحث و بررسی اخلاق، آشنایی خوانندگان با جنبه های عملی اخلاق در دو کتاب کلیله و دمنه و مرزباننامه است. براین اساس و باتوجه به اهمیتی که اخلاق درزندگی روزمره تمام انسانها چه در زندگی فردی وچه اجتماعی دارد، موضوع این جستار را اخلاق به صورت کل و اخلاق عملی به صورت جزء درکتابهای کلیله ودمنه ومرزبان نامه برگزیدیم. در این رساله، اساس پژوهش بر تقسیمبندی خواجه نصیرالدین طوسی استوار شده است. وی حکمت عملی را بر سه قسم میداند: اول؛ تهذیب اخلاق، دوم تدبیر منازل وسوم سیاست مدن. امید که با بررسی اخلاق در این پژوهش، توانسته باشیم که اندک گریزی به اخلاق در نزد قدما و فضلا و اندیشمندان ایرانی، هندی و دیگران زده باشیم و اخلاق دراسلام و قرآن و اخلاق عملی و سیاستنامههای ایران و فرمانروایان را نیز ورقی زده باشیم و این نکته بر ما آشکار شود که آیا اخلاق وافعال اخلاقی، با اخلاق در نزد قدما یکسان بوده و یا آنکه ارزشها وضدارزشها از منظر ایشان، با آنچه هماکنون میشناسیم تفاوت داشته است. باشد که با کمک اساتید محترم و فهیم گروه زبان و ادبیات فارسی توانسته باشیم به این مهم دست یابیم.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-۲- پیشینه تحقیق
پیرامون کتابهای کلیله و دمنه و مرزباننامه، پژوهشهای وسیعی صورت گرفته است، لیکن تاکنون پژوهشی در زمینه اخلاق عملی در مورد این دو کتاب صورت نپذیرفته است.
این دو اثر در حقیقت میراث مکتوب پیشینیان ما در زمینه اخلاق عملی هستند که ضرورتهای امروز جامعه، ما را نیازمند آگاهی از نکات نغز اخلاقی به کار رفته در این آثار حکمی و ادبی مینماید.
باتوجه به اهمیت اخلاق وافعال اخلاقی کتابهای بسیاری دراین زمینه تدوین وتألیف شده است که ازآن جمله میتوان ازکتابهای عالمان مسلمان و غیرمسلمان مانند: اخلاق ناصری خواجه نصیرالدین طوسی، جامع السعادات ملامهدی نراقی و معراج السعادﺓ ملا احمد نراقی و قابوسنامه عنصرالمعالیکیکاووس، اخلاق نیکوماخس ارسطاطالیس، اخلاقیات دوفوشه کور و……نام برد اما با این حال تمام این کتاب ها و تألیفات به صورت بسیار کلّی به مبحث اخلاق عملی به صورت مجزا پرداخته وتحقیقی که شامل حکمت عملی درکتابهای مرزبان نامه وکلیله ودمنه باشد، صورت نگرفته است .
در پی‌ ترجمه‌ آثار یونانی‌ و رومی‌ به‌ زبان‌ عربی‌ و رشد نهضت‌ علمی‌ در سرزمینهای‌ اسلامی‌، متفکران‌ مسلمان‌ به‌ اهمیت‌ طبقه‌بندی‌ علوم‌ پی‌بردند و در طول‌ چند قرن‌ شکوفایی‌ تمدن‌ اسلامی‌ انواعی‌ از طبقه‌بندی‌ علوم‌ عرضه‌ کردند که‌ از آن‌ میان‌ کوشش‌ بزرگانی‌ چون‌ کندی‌، فارابی‌، اخوان‌الصفا، ابوعبدالله‌ محمد خوارزمی‌، ابن‌سینا، ابوحامد غزالی‌، فخرالدین‌ رازی‌، قطب‌الدین‌ شیرازی‌ و ابن‌خلدون‌ شایان‌ توجه‌ است‌. فارابی‌ در التنبیه‌ علی‌‌ سبیل‌السعاده انواع‌ علوم‌ را به‌ دو بخش‌ تقسیم‌ کرده‌ است‌: ۱٫ علوم‌ نظری‌، ۲٫ علوم‌ عملی‌. علوم‌ نظری‌ عبارتند از: ریاضیات‌، طبیعیات‌ و الهیات‌. علوم‌ عملی‌ نیز عبارتند از: علم‌ اخلاق‌ و علم‌ سیاست‌. اما در اثر مهم‌ و معروفش‌، یعنی‌ احصاءالعلوم،‌ علوم‌ اعتباری‌ را هم‌ در کنار علوم‌ حقیقی‌ ذکر کرده‌ و لذا شمار بیشتری‌ را مورد بحث‌ قرارداده‌ است‌. در آثار ارزشمند سایر متفکران‌ مسلمان‌ همچون‌ رسائل‌ اخوان‌ الصفا، مفاتیح‌ العلوم‌ خوارزمی‌، جامع‌ العلوم‌ فخرالدین‌ رازی‌، دره‌ التاج‌ قطب‌الدین‌ شیرازی و مقدمه‌ی ابن‌‌خلدون‌ مباحث تازهای در علم اخلاق عرضه‌ شده‌ است‌. ابوعلی سینا نیز، در آثار حکمی خویش نظیر الهیات، به نوعی تقسیمبندی تازهای را در این علم باب نموده که منشا بحثهای فراوانی بین اخلاقگرایان پس از خود شد. پس‌ از ابوعلیسینا‌ نیز، خواجه‌ نصیرالدین طوسی‌ در اخلاق ناصری‌ به بررسی علم اخلاق پرداخته است که اثر وی تا عصر ما جزو آثار برتر و فاخر در زمینه علم اخلاق است. یکی از بزرگترین پژوهندگان علم اخلاق، هانری دوفوشه کور، در اثر خویش، اخلاقیات، تفاوت تقسیمبندیها را به شکل دیگر مورد بررسی قرار داده است که در فصل سوم کتاب خود، دستهای از رسایل اخلاقی که به شیوه سنتی نوشته شدهاند را ذکر میکند. وی قابوس نامه، کیمیای سعادت، مرزبان نامه، کلیله و دمنه، مخزن الاسرار، حدیقهالحقیقه سنایی، مکارم الاخلاق و… را در دسته متون اخلاقی سنتی قرار داده است.
۱-۳- روش تحقیق
روش انجام تحقیق در این پژوهش روش مطالعه کتابخانهای میباشد. منابع اصلی ما در این پژوهش کتاب اخلاق ناصری، اخلاقیات دوفوشهکور، کلیله و دمنه، مرزباننامه و برخی متون معاصر و مقالات مرتبط با این جستار بوده است. ابتدا موارد مربوط به اصول اخلاق از کتب اخلاقی استخراج و سپس به صورت فصل و عنوان مخصوص تفکیک شده است. در مرحله بعد کتب مربوط به تحقیق جمعآوری و به صورت فیش تهیه شده است. در نهایت نگارش پایان نامه، تجزیه و تحلیل مباحث و نتیجهگیری صورت گرفته است.
فصل دوم
اخلاق چیست؟
۲- اخلاق چیست؟
۲-۱- تعریف اخلاق
اخلاق جمع خلق است و به معانی: خوی ، عادت ، سجیه ، خصلت ، سیرت و…… آمده است.
«الخلق والخلق : و هوالدّین و الطبع و السجیه و…. و لهما اوصاف حسنه و قبیحه … » (لسان العرب، ذیل خلق) در فرهنگ اصطلاحات فلسفی نیز آمده که: «ملکه راسخ نفسانی است، که بدون تکلیف، منشأ صدور را افعال نیکو باشد و اصل خلق: شجاعت، غفلت وحکمت است و مجموع هر سه عدالت … » (سجادی ، ۱۳۸۳ : ۱۳۳ )
درفرهنگ لغات، معانی کم و بیش مشابهی از اخلاق ارائه شده و آن را شاخهای از حکمت عملی دانستهاند.
«خلق هیأت راسخهای است درنفس، که مصدر افعال جمیله یا رذیله است، عقلاً و شرعاً. چنان که خلق نیکو یا خلق ناپسند گویند …. و علم اخلاق، یکی از شعب حکمت عملی است و آن دانش بد و نیک خویها و تدبیر انسان است برای نفس خود، یایک تن خاص . » (معین، ذیل خلق)
در حقیقت، اخلاقیات، مجموعه قوانین کردار و ارزشهایی که در یک جامعه به عنوان هنجار شناختهمیشود. اخلاقیات اغلب به یک سنت آرمانی وابسته است که بین چیزی که هست و چیزی که باید باشد، تمایز ایجاد میکند، در حالیکه آداب و رسوم وابسته به یک سنت مادیگرا است که تنها به دنبال پیشبرد واقعیت‌های موجود برای دستیابی به خوشبختی همگانی، از طریق رفتار منطقی است.
در زبان فارسی، واژهی خلق، بنابر تغییر حرکت حرف اول، معنای متفاوتی را افاده میکند. «ویژگیهای جسمی انسان “خَلق ” و ویژگیهای روحی و نفسانی او “خُلق” نامیده میشود میتوان گفت “خَلق ” صورت ظاهر انسانی و"خُلق ” سیرت باطن انسانی است. » ( شیروانی، ۱۳۸۴ : ۲۱) و بازمی گوید: «خلق ممکن است خوب یا بد باشد. خلق، چگونگی و هیأتی برای نفس است که در او پایدار و ماندگار شده است حالتهای گذرای نفس، خُلق نامیده می شوند.
-هرخلقی منشأ صدور پاره ای افعال مناسب با خود میباشد.
-صدور این افعال ازنقش، بدون تأمل واندیشه صورت میپذیرد.که این اخلاق، فضیلت خوانده می شود.» (همان : ۲۱ )
درفرهنگ های بیگانه از اخلاق (Morle) نیز مکرر استفاده شده و شاعران و نویسندگان بزرگی نظیر دوفوشه کور، توجه ویژهای به آن دارند.
از"فولکیه” نقل شده است که «علم اخلاق عبارت از مجموع قوانین رفتار که انسان با عمل به آن میتواند به هدفش نائل آید. » (مدرسی، ۱۳۸۱ : ۱۸ )
درکتاب اخلاقیات آمده که: «بنابر تعریف ژه نابر، علم اخلاق اشاره است به سرگذشت معقول کوشش، برای وجود داشتن، سرگذشت میل انسان است به وجود. » (دوفوشه کور، ۱۳۷۷: ۸)
اخلاقیات میتواند فردی باشد، در این حالت شامل یک باید شخصی است، شخص خود تصمیم گیرنده و وضعکننده ی قانونی است که او را به انجام یا عدم انجام فعلی ملزم میکند. در این حالت هدف اخلاقیات و درستکاری، پیشبرد و بهبود وضعیت زندگی در جامعه است.
علمای مسلمان، اخلاق را به معنای ملکات نفسانی درنظر میگرفتند و تعاریف زیادی از اخلاق دادهاند.
- ابوعلی مسکویه درکتاب تهذیبالاخلاق میگوید: «اخلاق یعنی هیأتهایی راسخ و پایدار در جان آدمی که او را به انجام دادن کارهایی بدون اندیشه و تأمل برمیانگیزاند. » (مسکویه،۱۳۸۱: ۵۱ ).
- عبدالرزاق لاهیجی در کتاب گوهر مراد میگوید: «خلق ملکهای است نفسانی که مقتضی سهولت صدور افعال از نفس بدون نیاز به فکر وتأمل باشد. » (لاهیجی، ۱۳۶۴ : ۶۶۷)
- خواجه نصیرالدین طوسی که خود کتابی کاملاً علمی در باب اخلاق (اخلاق ناصری) نوشته است و معمولا در سایر کتب اخلاقی به تعریف وی از اخلاق استناد میجویند، میگوید: «خلق ملکه بود نفس را مقتضی سهولت فعلی از او بی احتیاج به فکری و رویتی. » (طوسی ، ۱۳۷۳ : ۱۰۱ )
میتوان با توجه تعاریف بالا اخلاق را چنین تعریف کرد که: اخلاق عبارت است از آداب و ارزشها و بایدهایی که درتمام زمانها و در نزد تمام مردم (بدون احتیاج به فکرکردن واندیشیدن ) پسندیده و نیکو باشد، و ملاکی برای تشخیص خوبی از بدی و انسان خوب از بد باشد.
آنچه در زمان کنونی و در اصطلاح عامیانه به نام “اخلاق” مصطلح شده است یا آنچه که در این جستار و در کتابهای ادبی آورده شده متفاوت است، اغلب دو اصطلاح “خوشاخلاق و بداخلاق"را در مورد کسی به کار میبرند، که آرام باشد، کمتر عصبانی شود و ناراحتی را تحمل کند و مردم از دست و زبان او آسوده باشند و “بداخلاق” را کسی میدانند که نقطهی مقابل صفات بالا را دارا باشد، این برداشت عوام ناشی از آن است که اخلاق موردنظر آنان با اخلاق فلاسفه و ادیان متفاوت است.
دکتر رزمجو در کتاب نقد و نظری بر شعر فارسی از دیدگاه اخلاق آورده است: «انسان دارای دو نوع صفات است: نخست: صفات حیوانی که به نام غرایز نامیده میشود و دیگر: صفات انسانی است، صفات پسندیده انسانی بر دو گونه “محاسن اخلاق” و “مکارم اخلاق” تقسیم میشود. محاسن اخلاق، انسانیت به انسان نمیبخشد که شامل: تمیز بودن، خوشرویی رعایت ادب و … است که عموم مردم مقید به رعایت آن میباشند مکارم اخلاقی یا فضایل اخلاقی صفاتی است که به انسان شخصیت عالی انسانی می بخشد و او را به مراتب رفیع کمال می رساند: مانندِ نوع دوستی، میل به عدالت و انصاف، دفاع از مظلوم و … » (رزمجو،۵۴:۱۳۸۲)
مکارم اخلاقی چون ریشه در فطرت آدمی دارند، ثابت و جاودانه هستند یعنی هیچ گاه و در هیچ زمان و مکانی ارزش خود را از دست نخواهند داد انسان مادامی که بر کره خاکی زندگی میکند به این مکارم اخلاقی نیازمند است و مورد ستایش اوست، مهربانی، انسان دوستی، دادگری، شجاعت، سخاوت، امانتداری، وفای به عهد و … از صفاتی است که همواره مورد ستایش همگان میباشد.
«ارسطو، فضایل اخلاقی را به دو دسته فضایل مانند: عدالت و فضایل عقلانی مانند: حکمت، تدبر و تامل در حقیقت (عالیترین چیز در زندگی همراه تعقل به دست میآید) تقسیم کرده است.» (ارسطاطالیس،۱۳۸۱: ۲۶)
در جایی دیگر میگوید: «فضایل عقلانی از آموختن و تفکر حاصل میشود و فضایل اخلاقی از عادت و ملکه و وظیفه قانونگذاران این است که با پدیدآوردن عادات خوب، شهروندان را خوب سازند.» (همان: ۲۸)
ارسطو میپندارد که اگر ما را به کسب عادت اخلاق خوب وادار کنند، زمانی میرسد که از انجام دادن کار خوب لذت خواهیم برد. اما نکتهای که ارسطو به آن اشاره نکرده است و آن را نادیده گرفته این است که یکی از ارکان اصلی اخلاق، اراده و خواست انسان است، انسان خود باید خواهان آن باشد که اخلاق و فضایل اخلاقی در وجود او به کمال برسند از این نظر نیز «اخلاق موجب کمال انسان است، که موجب کشف مجهول و رسیدن به مقصود است.» (ندری ابیانه، ۱۳۸۴ :۲)
«احکامی که موضوع علم اخلاق و حکمت عملی اند درباره کارهایی است که خود مقصد و هدفند بر خلاف احکام جزئی و نسبی که وسیله ای برای رسیدن به آنچه مقدم است. » (نراقی، ۱۳۸۶ : ۵)
بنابر مباحث و نظریات بالا میتوان گفت که، موضوع علم اخلاق نفس انسان است، بهعلت اینکه بر مبنای آن نیک و بد، خیر و شر و بایدها و نبایدها شناخته و معرفی میگردد و انسان خوب از انسان بد متمایز میشود و وظایف فردی و اجتماعی انسان متعهد و مسئول مشخص و معین میگردد: «موضوع این علم نفس انسانی است، از آن جهت که از او افعال جمیل و محمود، یا قبیح و مذموم صادر تواند شد به حسب اراده » (طوسی، ۱۳۷۳: ۱۵)
برخی معتقدند که اخلاق معیار ثابتی نداشته و هر زمانی اخلاق خاصی را میطلبد و اقتضا میکند و دلیل میآورند که چون دنیا متغیر و در حال تبدیل است پس موازین اخلاقی هم تغییر نپذیرد. اما باید گفت که مکارم اخلاقی چون برگرفته از فطرت پاک بشریاند و ریشه در ذات و فطرت او، ثابت و جاودانهاند و در همه اعصار و جوامع مورد ستایش و پسند نوع بشر میباشند.غزالی در کیمیای سعادت، در مبحثی چگونگی پیداشدن صفتهای خوب و بد در آدمی را چنین بیان میکند: «بدان که دل آدمی را با هریکی از این دو لشکر که در درون وی است علاقتی است و وی را از هر یکی صفتی و خلقی پدید آید بعضی از آن خلق بد باشد، که وی را هلاک کند، و بعضی نیکو باشد که وی را به سعادت رساند و جملهی آن اخلاق اگر چه بسیار است اما چهار جنساند: اخلاق بهایم، و اخلاق سباع، و اخلاق شیاطین و اخلاق ملائکه…» (غزالی،۱۳۸۷: ۳۹).
۲-۲- اخلاق بدیهی است یا انتزاعی، مطلق است یا نسبی؟
اخلاق، کمال و مصلحت فرد نیست بلکه کمال و مصلحت نوع بشر است و از آنجا که آدمیان یک نوعند آنچه برای فرد خیر و کمال است، برای جامعه و افراد دیگر نیز خیر و کمال است، درک و احساس و اعتراف به ارزش افعال و فضایل اخلاقی امری است که در همه زمان ها و مکان ها با همه تفاوتهای فرهنگی و قومی و اجتماعی مشخص و آشکار است، و به همین دلیل است که «احکام ثابتی وجود دارند که در طبیعت و نهاد بشر نهادینه شده که مطلق و دائمیاند و در واقع حکمت عملی با قبول چنین احکامی معنی دارد» (نراقی،۱۳۸۶: ۵)
و در جای دیگر می گوید: «در حکمت عملی چون متعلَّق مفهوم «خوب» و «بد» است و از «بایدها و نبایدها» حاصل میشود و اموری اعتباریاند و در همه آدمیان یکسان نیستند و در میان مردمان مختلف تفاوت میکند، بنابراین اموری نسبی و شخصی و ذهنی هستند، نه اموری کلی و مطلق و عینی، پس معانی و مفاهیم اخلاقی امور عینی نیست که قابل اثبات از طریق تجربه یا قیاس و منطق باشد، تجربه یا قیاس تنها درباره امور عینی به کار می رود ولی با این حال در اخلاق، معیار کلی وجود دارد.» (همان، ۶)
به گفته ویل دورانت: « اصل اخلاق، ناشی از آدابی است که برای حفظ و سلامت نوع، مفید دانسته شده است. بعضی از آداب فقط رسم و عرف است و جزء اخلاق محسوب نمیشود، و مسلم است که این گونه امور میتواند تغییر کند.» ( ویل دورانت، ۱۳۶۸: ۱۰۱)
ارسطو مدعی است که فضیلت نه فطری است نه ذاتی (بر خلاف عقیده افلاطون)، آن را ملکهای میداند که به صورت اکتسابی تحصیل میشود و به حد کمال میرسد او فضیلت را عقلانی و اخلاقی میداند:
«تحصیل و تکمیل فضیلت عقلانی تا حد زیادی به تعالیم مکتسبه حاصل می شود و به ممارست و گذشت زمان نیاز دارد، بر عکس فضیلت عقلانی، ناشی از عادت است، در نتیجه واضح است فضایل اخلاقی مولود فطرت و طبیعت نیست، زیرا آنچه وجودش تابع طبیعت و فطرت است، بر اثر عادت مبتدل نمیشود، چنانچه به هیچ روی نمیتوان آتش را از صعود به وسیله عادت بازداشت و آن را به سوی پایین کشاند. به طور کلی هر آنچه بالطبع است، بر اثر عادت تغییر نمیپذیرد. بنابراین فضیلت نه بر وفق طبیعت و نه بر خلاف آن پدید نمیآید، بلکه طبیعت استعداد کسب و فضایل ارزانی میدارد و این استعداد توسط عادت به کمال می رسد. » (ارسطا طالیس،۱۳۸۱ : ۸۷)
برخی از نویسندگان بر این عقیدهاند که اخلاق مسئلهای امری بدیهی نیست بلکه انتزاعی است چرا که میتوان آن را توجیه کرد. در کتاب شارل هانری دو فوشه آمده که: «اگر نیکی بدیهی میبود، بحث برای توجیه معنایی نداشت، توجیه، عملی است عقلانی و استفادهای است عملی از عقل. توجیه، قسمتهایی مشخص از یک استدلال را به نحوی در برابر مخاطب قرار میدهد که نتیجه استدلال بدون استثنا رد و یا قبول میشود. » (دوفوشه کور،۱۳۷۷: ۱۱ )
برخی از نویسندگان و اخلاقدانان نیز اخلاق را امری انتزاعی میدانند. مصباح یزدی در کتاب اخلاق در قرآن نیز به این مطلب اشارهای داشته که: «قضایای اخلاقی قضایای اخباری هستند و از موضوع و محمول تشکیل میشوند و موضوعها در قضایای اخلاقی، عناوینی انتزاعی هستند… منشأ مفاهیم انتزاعی از یک سو نفس است و از سوی دیگر چیزی ملایم با طبع که عاید نفس میشود، مثل کمال، سعادت، فوز و فلاح. » (شیروانی،۱۳۸۴ : ۴۰)

۴-۴-۲ معادلات ساختاری
متغیرهای مستقل، سرعت ورود را با x₁ ، قابلیت دسترسی را با x₂ ، فاصله بین دو کشور را با x₃ ، ابعاد فرهنگی وسیاسی را با x₄ و متغیر وابسته صادرات و انتخاب بازار هدف را با Y نمایش می­دهیم، با توجه به ضرایب رگرسیونی، مدل رگرسیونی خطی برازش داده شده به داده ­ها، به صورت زیر می­باشد:
Y = 0.19 + 0.63 x₁ + ۰.۸۰ x₂ +۰.۶۹ x₃ + ۰.۷۷ x₄
با بهره گرفتن از این مدل رگرسیونی، هر مقداری از متغیر صادرات و انتخاب بازار را می­توان با بهره گرفتن از متغیرهای مستقل پیش ­بینی کرد.
۴-۴-۳ ضرایب استاندارد شده متغیرها
حال برای تعیین این­که کدامیک از متغیرهای مستقل دارای بیشترین تأثیر بر متغیر وابسته هستند، ضرایب استاندارد شده متغیرهای مستقل محاسبه می­ شود، هر متغیری که دارای ضریب استاندارد بیشتری باشد، تأثیر بیشتری بر روی متغیر وابسته دارد. ضرایب استاندارد شده متغیرهای مستقل در نمودار زیر آمده­است:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نمودار(۴-۵) ضرایب استاندارد شده متغیرهای مستقل
همان­طور که در نمودار فوق مشاهده می­ شود، متغیر قابلیت دسترسی بیشترین تأثیر و متغیر سرعت ورود کمترین تأثیر را بر روی متغیر صادرات و انتخاب بازار هدف داشته است. به منظور بررسی مناسبت مدل، از معیارهای زیر استفاده می­ شود. هر چه مقادیر این معیارها به عدد ۱ نزدیک­تر باشند مدل مناسب­تر است. منظور از مدل مستقل، مدلی که در آن بین متغیرها هیچ رابطه­ای نیست؛ به این مدل، مدل پایه نیز گفته می­ شود.
۴-۴-۴ مقایسه­ مدل مستقل و مدل پیشنهادی
جدول(۴-۷)مقایسه بین مدل پیشنهادی و مدل مستقل

NFI
RFI
IFI
CFI
GFI
AGFI
RMSEA

مدل پیشنهادی
۰.۷۷۴
۰.۸۲۶
۰.۷۳۹
۰.۹۴۰
۰.۶۳۸
۰.۷۹۶
۰.۰۵۶

مدل مستقل
۰.۰۰۰
۰.۰۰۰
۰.۰۰۰
۰.۰۰۰
۰.۰۰۰
۰.۰۰۰
۰.۰۰۰

همانطور که مشاهده می­ شود مقادیر به دست آمده مناسبت مدل را می­رسانند.
در زیر هر یک از متغیرهای در جدول فوق را تفسیر می­کنیم.
NFI : این شاخص به مقایسه مدل مستقل با مدلی که توسط ما پیشنهاد داده می­ شود، می ­پردازد. این شاخص هر چه به عدد یک نزدیک­تر باشد به این معناست که مدل پیشنهادی ما مناسب بوده ­است و با توجه به نتیجه بدست­آمده که برابر ۰.۷۷۴ می­باشد و این مقدار نزدیک است بنابراین مدل برازش داده شده دارای مناسبت می­باشد.
RFI : شاخص برازش نسبی است و مناسبت مدل ارائه شده را می­سنجد. هرچه مقدار این معیار به یک نزدیک­تر باشد، مدل بهتر است. و با توجه به نتیجه بدست­آمده که برابر ۰.۸۲۶ می­باشد و این مقدار نزدیک است بنابراین مدل برازش داده شده دارای مناسبت می­باشد.
IFI : این معیار شاخص برازش نموی است. هرچه مقدار این معیار به یک نزدیک­تر باشد نتیجه گیری می­ شود که مدل پیشنهادی مناسب است. و با توجه به نتیجه بدست­آمده که برابر ۰.۷۳۹ می­باشد و این مقدار نزدیک است بنابراین مدل برازش داده شده دارای مناسبت می­باشد.
CFI : این معیار شاخص برازش مقایسه­ ای است. هرچه مقدار این معیار به یک نزدیک­تر باشد نتیجه گرفته می­ شود، که مدل پیشنهادی مناسب است. و با توجه به نتیجه بدست­آمده که برابر ۰.۹۳۹ می­باشد و این مقدار نزدیک است بنابراین مدل برازش داده شده دارای مناسبت می­باشد.
GFI : این معیار شاخص برازش نیکوی است. هرچه مقدار از ۰.۸ بزرگتر باشد نتیجه گرفته می­ شود، که مدل پیشنهادی مناسب است.
AGFI : این معیار شاخص برازش نیکوی تصحیح شده است. هرچه مقدار از ۰.۸ بزرگتر باشد نتیجه گرفته می­ شود، که مدل پیشنهادی مناسب است.
RMSEA : این معیار شاخص، ریشه­ میانگین توان مربعات خطا است. هرچه مقدار از ۰.۰۷ کوچکتر باشد نتیجه گرفته می­ شود، که مدل پیشنهادی مناسب است.
۴-۴-۵ کای دو مدل پیشنهادی
جدول زیر مقدار کای دو، برای مدل معرفی شده در فوق را نشان می­دهد.
جدول(۴-۸)کای دو مدل پیشنهادی

در رودخانه های مناطق معتدله فراوانی توده زنده به طور معمول در فصل بهار رخ می دهد و یک اوج ثانویه دیگر در فصل پاییز مشاهده می شود. در رودخانه Tennessee میزان تولید روزانه، کلروفیل در فصل بهار به اوج خود می رسد و پس از آن با ظهور برگ ها میزان غلظت کلروفیل کاهش پیدا می کند و به علت وجود سایه در فصل تابستان به کمترین مقدار خود می رسد و سپس دوباره در فصل پاییز افزایش پیدا می کند. در این رودخانه تغییرات فصلی در درجه اول به میزان در دسترس بودن نور بستگی دارد (Hill and Dimick 2001) . در رودخانه Hubbard Brook Experimental forest New Hampshier علت اینکه در فصل بهار میزان توده زنده نسبت به تابستان و پاییز بیشتر است این است که میزان نور و N آب در فصل بهار قبل از درآمدن برگ بالا است .(Bernhardt and Likens 2004)فاکتوریل چرا مواد مغذی و تابش نشان می دهد که چگونه عوامل محدودکننده پری فیتون به صورت فصلی تغییر پیدا می کنند (Rosemond et al 2000) . پریفیتون در فصل تابستان نسبت به بهار کاهش پیدا می کند وقتی که میزان تابش نور کاهش می یابد. هم چنین میزان موادغذایی یک عامل محدودکننده است زمانی که نور به میزان بیشتری در دسترس است.
در رودخانه های گرمسیری شناسایی تغییرات فصلی میزان آب مهم است. در رودخانهDaly که در شمال استرالیا قرار دارد تغییرات سالانه در توده زنده جلبک های زنده عمدتاً به وسیله تغییرات فصلی در جریان آب کنترل می شود ( Townsend and padoran2005) . در طول فصل خشک سرعت جریان آب بر رشد و کولونیزاسیون spirogyra مناسب است که این گیاه در اواسط ماه می در این رودخانه ها ظاهر می شود و میزان توده زنده آن در ماه های ژوئیه و اوت افزایش می یابد و در ابتدای فصل مرطوب در اواخر اکتبر یا اوایل نوامبر در رودخانه ناپدید می شوند. اختشاشات مکرری در طول فصل مرطوب در هنگامیکه جریان آب بالاست رخ می دهد و مانع رشد spirogyra می شود.که عمدتاً به دلیل فرسایش و دفع مواد است .
توزیع فضایی جلبک های کف زی در حوضه آبگیر رودخانه منعکس کننده الگوهای فضایی موجود در متغییرهای محیطی است. در رودخانه های گرمسیری فاقد داشتن یک مدل مصنوعی از کنترل توده زنده پری فیتون و ترکیبات آن با در نظر گرفتن اختشاشات ناشی از سیل و محدودیت های غذایی در کنترل های اولیه همراه با چرا از مهم ترین فاکتورهای پایداری سیستم ها هستند .( Biggs et al1998) در شرایط طوفانی پایدار و عرضه موادغذایی کم این مدل پری فیتونی توده زنده متوسط بیش بینی می کند که حاوی جلبک های سبز ، سیانوباکتریها و جلبک های قرمز به صورت غالب که سلول های بیشتر به صورت فرم های رشته ای و راست هستند و اندازه آنها کوچک و نسبتاً متوسط است. در محیط هایی که موادغذایی به اندازه کافی در دسترس است و جریان آب کند است رشته های جلبکی تشکیل دهنده توده زنده دارای اندازه متوسط و نسبتاً بزرگ هستند. در محیط هایی که شرایط طوفانی متوسط است و تأمین مواغذایی متغییر می باشد دیاتومه ها، زیستگاههای ناپایدار و خاکی را اشغال می کنند. در مکانهای با جریان پایدار در درجه اول چرا کننده ها مهم ترین عامل کنترل کننده توده زنده پری فیتون هستند. زیرا چرا کننده های بزرگ و موثر مثل حشرات دام گستر caddis files و حلزونها زیستگاههای با جریان کند را ترجیح می دهند. در جایی که فرکانس جاری شدن سیل بالاست حشرات غالب می شوند اما به نظر می رسد که کمتر قادر به کنترل کردن پری فیتون باشند.
۱-۱۳- ارزیابی کیفیت آب تالابها ها با بهره گرفتن از فیتوپلانکتون ها:
سکونت و استقرار انسان در اطراف منابع آب شیرین سبب ایجاد و توسعه شهرهای بزرگ ، مراکز صنعتی و زمین های کشاورزی شده است . در کنار استفاده از تالابها و دریاچه ها به عنوان منبع تأمین کننده آب آشامیدنی، ذخایر آبیاری ، استفاده کنندگان خانگی و صنعتی و کشاورزی مقادیر زیادی ترکیبات زائد ایجاد می کنند و توده های آبی طریقه ای مؤثر و ارزان برای حذف بسیاری از این مواد می باشند (موسوی، ۱۳۷۶). بطور کلی منشأ آلاینده ها در جریان های آبی به دلیل:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

پساب خروجی کارخانه های صنعتی
فاضلاب های خانگی
زه آب مزارع کشاورزی می باشد.
حدود ۱۵۰۰ ترکیب به عنوان مواد آلوده کننده در اکوسیستم های آب شیرین معرفی شده اند. برای ارزیابی کیفیت آب های شیرین تالابها و دریاچه ها روش های شیمیایی وجود دارد، اگر چه اندازه گیری متغییرهای شیمیایی و فیزیکی نسبت به بررسی بیولوژیکی راحت تر است (Hellawell 1986)، لیکن روش های شیمیایی و فیزیکی با آنالیز آب های نمونه برداری شده سرو کار دارند و لذا تنها وقتی می تواند مواد آلاینده در آب مشخص شود که آن مواد در زمان نمونه برداری در آب حضور داشته باشند. اندازه گیری مداوم که با نصب دستگاه های پر هزینه در محل انجام می شوند، در کنار مزیت ثبت پیوسته تغییرات، دارای اشکالاتی می باشند. مثلاً این دستگاه ها ممکن است در یک دوره زمانی کیلومترها منحنی و ستون ارقام ایجاد کنند که بررسی و نتیجه گیری از آن ها مشکل است، به همین دلیل در سالهای اخیر برای تعیین دقیق اثرات فعالیتهای انسانی بر روی اکوسیستم ها (از جمله آب ها) مدیریت و کنترل محیطی آنها، تغییراتی در روند استفاده از اندازه گیری شیمیایی به سمت افزایش استفاده از اندازه گیری شرایط اکولوژیکی یعنی استفاده از شاخصهای بیولوژیک به عمل آمده است (Arhondistis et al, 2004., Dere et al, 2002., Mccormick & Carins, 1994) . در محیط های آب شیرین از ماهی ها، بی مهرگان بزرگ، پروتوزوا، گیاهان آبزی، جلبک ها، مخمرها، قارچها و باکتریها به عنوان شاخص بیولوژیک استفاده شده است. جلبک ها و بویژه فیتوپلانکتون ها جزء مهم در برنامه های مدیریت بیولوژیکی هستند. Symoens در سال ۱۹۵۶به نقل از Cocquyt اهمیت شکوفایی جلبک های سبز- آبی در دریاچه های شمال تانزانیا را مورد بررسی قرار داد. جمعیت های جلبکی نیز از لحاظ گونه های شاخص (شاخص pH، شاخص بردباری به آلودگی و…) در تحقیقات زیستی و برنامه های کنترل مد نظر بوده اند (Mccormick & Carins, 1994) . بررسی اختصاصات مربوط به اجتماعات فیتوپلانکتون ها در کشورهای توسعه یافته از برنامه های منظم پایش کیفیت آب در زیستگاه های آبی است و حتی در کشورهای همسایه نیز چنین مطالعاتی انجام می گردد (Naz, 2005., Baykal et al, 2004 ) . همچنین مشابه این مطالعات در مورد تعیین بیوماس فیتوپلانکتون ها بر روی ۱۷ تالاب از کشورهای سوئیس، آلمان و سوئد در طی یک دوره ده ساله انجام شده است (Weyhenmeyer et al, 2002., Altuner & Gurbuz, 1994) .
۱-۱۴- اهداف تحقیق
همچنان که ذکر شد دریاچه زریبار به لحاظ اکولوژیکی و اقتصادی دارای اهمیت ویژه ای بوده و کوچکترین تغییر در شرایط اکولوژیکی آن می تواند صدمات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد. چنانچه بازدیدهای میدانی از دریاچه تغییرات نامطلوب شرایط آن را در طی مدت زمان کوتاه (چند ساله) نشان می دهد. بنابراین بررسی پریفیتون های تالاب به عنوان شاخص برای تعیین کیفیت آب این دریاچه حائز اهمیت می باشد. این تالاب به عنوان تأمین کننده آب زراعی و آشامیدنی اهمیت دارد و لازم است راهکارهایی برای ارزیابی کیفیت آب و مدیریت صحیح برای استفاده بهینه از این اکوسیستم آبی ارائه داده شود. به طور کلی هدف هایی که در این تحقیق حائز اهمیت است به شرح زیر می باشد.
بررسی تأثیر انسان و فعالیت های انسانی از طریق ایجاد آلودگی بر جوامع پریفیتونی
شناسایی انواع پریفیتون ها در ایستگاههای مختلف
شناسایی تاکسون های غالب در هر ایستگاه
فصل دوم
مواد و روش ها
۲-۱- مشخصات، موقعیت جغرافیایی و وضعیت اقلیمی منطقه :
تالاب آب شیرین زریبار در فاصله ۳ کیلومتری غرب شهر مریوان در استان کردستان واقع شده است، و از مکان های دیدنی و گردشگری این استان است. یکی از دریاچه های کم عمق آب شیرین موجود در ایران است که از اهمیت فرهنگی اقتصادی و اکولوژیکی بالایی برخوردار است. دریاچه زریبار با مساحتی بالای ۲۰۰۰ هکتار در چند کیلومتری شهر مریوان و در مختصات جغرافیایی” ۳۱ ׳۳۰ ۳۵^۰ تا ״ ۶׳ ۳۷ ۳۵^۰ عرض شمالی و طول شرقی ” ۵۲ ‘ ۳ ۰ ^۰ ۴۶ تاً ۴۷’ ۱۰ ^۰ ۴۶ واقع شده است.(شکل ۲-۱)
تالاب زریبار یکی از منحصر به فرد ترین دریاچه های آب شیرین به شمار می رود و کلیه شرایط جامع یک تالاب بین المللی را داراست وحتی مواردی از رفتار و عملکرد برخی از موجودات مشاهده می گردد، که تا کنون مطالعه و یا اعلام نشده است و نیاز بررسی بیشتر را می طلبد.
طول دریاچه حدود ۵ کیلومتر و عرض آن حد ود ۶/۱ کیلومتر می باشد. وسعت دریاچه به دلیل تغییرات حجم آبی در فصول مختلف سال تغییر می کند و حد اکثر عمق آن ۵/۵ است . حجم تقریبی آب دریاچه حدود ۳۰ میلیون متر مکعب آب برآورد شده است. متوسط بارندگی ۷۸۶ میلی متر در سال است. رطوبت نسبی برابر ۴/۵۸ درصد و متوسط تبخیر سالانه معادل ۱۹۰۰ میلی متر گزارش شده است. در بیشتر زمستانها سطح دریاچه کاملاً یخ می بندد.
این دریاچه به دلیل فرسایش شدید تشکیلات زمین شناسی منطقه و ایجاد گسل و رسوب گذاری در حدود ۵۵۰۰ تا ۱۳۰۰۰ سال پیش بوجود آمده است (آساراب ۱۳۸۵). ارتفاع آن از سطح دریای آزاد ۱۲۷۸ متر می باشد. به طور کلی سه منبع اصلی تأمین کننده آب برای آن درنظر گرفته شده است که شامل چشمه های کف جوش، رودخانه قزلچه سو(در چند سال اخیر به منظور تأمین آب دریاجه با حفر کانال بخشی از آب آن به دریاچه منتقل می گردد ) و رواناب های فصلی است. اطراف دریاچه به استثنای قسمت کمی از شرق آن پوشیده از گیاهان آبزی با ریشه های متراکم است.
بر اساس مطالعات مهندسین مشاور آساراب در سال ۱۳۸۶ محدوده دریاچه را می توان به دو قسمت متفاوت تقسیم نمود : ۱- هسته آبی یا کاسه دریاچه که در تمام طول سال پوشیده از آب بوده و وسعت آن اندکی بیش از ۸۰۰ هکتار است که نوسانات مساحت آن جزئی می باشد (۸۳۳-۸۱۳) . این مقدار به طور تقریبی ۴۰% از کل دریاچه را به خود اختصاص داده است. ۲- حاشیه غرقابی، وسعت این محدوده ۱۲۰۰ هکتار برآورد شده است و اطراف هسته آبی و حاشیه غرقابی دریاچه را شامل می شود. بخش عمده آن از گیاه نی و برخی انواع آبدوست دیگر پوشیده شده است. در مجموع میانگین عمقی دریاچه برابر با ۶/۳ متر است. بنابراین دریاچه جزو دریاچه های کم عمق طبقه بندی می شود. دریاچه های کم عمق سیستم های پویایی هستندکه مشخصه آنها درجه بالای ناهمگنی در مکان و زمان است Papatheodorou et al’ ۲۰۰۶)) . در دریاچه زریبار نیزدرجه بالایی از ناهمگنی متغییرهای محیطی (بویژه غلظت مواد معدنی) تحت تأثیر فعالیت های انسانی دیده می شود . سه فعالیت انسانی عمده در اطراف دریاچه وجود دارد : کشاورزی، توریستی و سدخاکی. عمق کم دریاچه و فعالیت های انسانی آن را در معرض یوتریفیکاسیون قرار داده است. این دریاجه در مکانی قرار گرفته که تقریباً تمام اطراف آن تأثیر فعالیت های انسانی قرار دارد.
به طور کلی چهار عامل عمده تأثیر گذار بر کیفیت و یا کمیت آب رودخانه وجود دارد : نخست زمین های کشاورزی است که عمدتاً در ناحیه شمال دریاچه قرار گرفته و رودخانه قزلچه سو (یکی از تأمین کنندهای آب دریاچه) از این زمین ها عبور و به آب دریاچه می ریزد. از این رودخانه به طور سالیانه ۴۷/۶ متر مکعب آب وارد دریاچه می گردد (آساراب ۱۳۸۶) . بنابراین وجود این رودخانه و میزان بار موادی که به داخل دریاچه حمل می کند تأثیرات مهمی بر اکوسیستم دریاچه خواهد داشت. عامل دوم شهر مریوان در جنوب شرقی دریاچه و روستاهایی (۹ روستا) است که در اطراف دریاچه پراکنده هستند و فاضلاب آنها به طور مستقیم یا غیر مستقیم وارد دریاچه می گردد.
عامل سوم وجود سد خاکی (طول ۱۷۷۰ و ارتفاع ۴۹/۴ متر) در جنوب دریاچه است که به منظور افزایش سطح آب دریاچه احداث شده است. عامل چهارم فعالیت های توریستی است که عمدتاً در سواحل شرقی دریاچه زریبار متمرکز شده است.
۲-۲- حیات وحش :
در منطقه مطالعاتی زریبار گونه های مختلف حیات وحش بخصوص آبزیان وگونه های جانوری وابسته به آن به عنوان بارزترین شاخص های عینی برای نمایش بروز و ظهور بحران تظاهر دارند. دراین منطقه جمعاً ۳۷ گونه پستاندار متعلق به ۶ راسته و ۱۶ خانواده شناسایی شده که همگی از عناصر پاله آرکتیک به شمار می آیند.
متنوع ترین راسته پستانداران این ناحیه متعلق به راسته جوندگان می باشد که ۳۴ درصد از پستانداران را به خود اختصاص داده است. دراین میان ۷ گونه از پستانداران شناسایی شده که از نظر اکولوژیک حفاظتی، کنترل محیط و اقتصادی حائز اهمیت می باشند که بعنوان گونه شاخص معرفی گردیده است. ازپستانداران شناسایی شده ۲۴ درصد درطبقه بندی IUCN و ۸ درصد در مقررات Cites قرار گرفته اند.
درمنطقه مطالعاتی جمعاً ۱۳۴ گونه پرنده متعلق به ۱۶ راسته و ۴۳ خانواده شناسایی شده که بخش اعظم آنرا پرندگان مهاجر درتالاب زریبار تشکیل داده اند. متنوع ترین راسته پرندگان ناحیه را راسته گنجشک سانان تشکیل داده است که ۳۶ درصد ازپرندگان منطقه را به خود اختصاص داده است که ۷ گونه از پرندگان منطقه از نظر اکولوژیک، حفاظتی وکنترل محیطی واقتصادی حائز اهمیت هستند.
ماهیهای حوزه زریبار نیز از اهمیت ویژه ای در تالاب برخوردار بوده بطوریکه ۱۳ گونه را شامل می گردد که ۷ گونه آن بصورت غیربومی و از ماهیهای وارداتی می باشد دوگونه ازماهیها ازنظر بیولوژیک وحفاظتی حائز اهمیت می باشند.
۲-۳- خصوصیات رویشگاهها و گسترشگاههای گیاهان در منطقه :
منطقه مطالعاتی فوق از فیزیوگرافی متنوعی تشکیل شده است ارتفاعات تپه ماهورها، دشتها و دریاچه و جزایر آن از جلوه های فیزیوگرافی منطقه می باشند. باالطبع تنوع اقلیمی وخاک موجود دراین چند منطقه مختلف بوده و رویشگاههای خاصی را جهت حضور گونه های گیاهی فراهم ساخته است. جنگلهای این منطقه عموماً در روی ارتفاعات تا ارتفاع ۲۲۰۰ متری از سطح دریا پراکنده شده اند و در اثر تخریب و توسعه کشاورزی ازجنگلهای مستمر بر روی دشتها اثری دیده نمی شود. آنچه درارتفاعات پست و تپه ماهورها به چشم می خورد جلوه هائی از جنگلهای تنک به همراه تاکستانهای فراوان و پراکنده می باشد. دراراضی مسطح و دشت عموماً فعالیتهای زراعی دیده می شود مگر در سواحل دریاچه زریبار که از گونه های ماندابی وآبدوست علفی پوششهائی دیده می شود سواحل به صورت لایه های شناور با ضخامت حداکثر یکمتر در بعضی از مناطق از ساحل جدا شده و به صورت جزایرکوچک و شناور در داخل دریاچه دیده می شوند سطح این جزایر کوچک از پوشش علفی فصلی یا چند ساله پوشیده شده است.
مهمترین گونه جنگلی در این منطقه درختان بلوط می باشند جنگلهای حوزه آبریز زریبار بخشی از جنگلهای بلوط زاگرس بوده که البته از ویژگیهای خاصی برخوردار می باشد این مناطق بدلیل دارا بودن ریزش های جوی مناسب (بیشتر از ۵۰۰ میلی متر ) از کیفیت بالایی برخوردار بوده و تنوع گونه های بلوط در این جنگل ها به حد اکثر می رسد.
تفاوتی که درخصوص این رویشگاه باعرض پایین جغرافیایی زاگرس دیده می شود در مرز ارتفاعی لارمرز می باشد دراستانهای لرستان، ایلام، خوزستان و فارس ارتفاع جنگلهای بلوط تا ۲۵۰۰ متر از سطح دری امتداد دارد و این درحالیست که در این منطقه بدلیل سرمای بیشتر زمستان و محدودیت رویشی ناشی از این وضع ارتفاع جنگلهای بلوط تا ۲۲۰۰ متر از سطح دریا یعنی ۳۰۰ متر پایین تر می باشد.
۲- ۴- وسایل و مواد مورد استفاده :
میکروسکوب نوری اسپکتوفتومتر دستگاه سانتریفیوژ
دوربین عکاسی دینو کوره لام نئوبار
لام و لامل متانل ترازوی دیجیتالی
بسترهای سیمانی کاشی استخری چسپ ضد آب
محلول لوگل
۲- ۵- تعیین ایستگاه های نمونه برداری :
به طور کلی تعداد ایستگاه های نمونه برداری در یک پیکره آبی با توجه به اهداف مطالعه، ماهیت پارامترهای موردسنجش ( مانند آبزیان ویا اکسیژن محلول)، عمق محیط و پستی و بلندی بستر، نوع بستر و جنس آن و در نهایت شرایط اطراف تالاب( مانند ورود رودخانه ویا پساب) تعیین میگردد. بعلاوه، در مناطق مجاور با رویش های گیاهی نیز بدلیل بالابودن میزان تولید اولیه می توان ایستگاه منظور نمود. از سوی دیگر میزان دقت مورد نیاز ومهمتر از همه زمان در دسترس جهت سنجش دقیق و صحیح پارامترهای محیطی بویژه در مورد مواد مغذی، در تعیین تعداد ایستگاهها نقش عمده ای را ایفا می نماید. در این تحقیق ما دو ایستگاه را انتخاب کرده ایم. ایستگاه اول در نزدیکی روستای ده ره تفه، جایی که آب رودخانه ده ره تفه وارد تالاب می گردد و ایستگاه دوم ما در محل سد خاکی انتخاب شده است. هدف ما بررسی تغییرات آب و جامعه پریفیتونی از محل ورودی رودخانه به درون تالاب و جریان آن به طرف سد خاکی است.
جدول ۲-۱ مختصات ایستگاههای مورد بررسی

(Dohee Kim, Vincent P. Magnini Manisha Singal

اثرات برداشت مشتریان از شخصیت برند در رستوران آنها گاه به گاه

۲۰۱۱

William J. Allender, Timothy J. Richards

وفاداری به برند و استراتژی های توسعه قیمت: تجزیه و تحلیل تجربی

۲۰۱۲

Pragya Mathur , Shailendra P. Jain, Durairaj Maheswaran

نظریه ضمنی مصرف کنندگان درمورد تاثیر شخصیت بر قضاوت های شخصیت برند مصرف کنندگان

۲۰۱۲

در این تحقیق سعی شده است که مدل وفاداری برند(ریچ ،۲۰۰۲) با تبیین نقش شخیت برند و تصویر مسئولیت اجتماعی برند (مورد مطالعه رستوران پدیده شاندیز تهران) توسعه یافته و مجدداٌ ارزیابی گردد.
ریچ (۲۰۰۲) نظریه حمایت مصرف کنندگان برای تمایل به پاداش دادن به اخلاقیات و تصویر اخلاقی شرکت ادراک مصرف کننده از محصول را افزایش می دهد و پس از آن، تمایل خود را برای پاداش دادن به رفتار اخلاقی شرکت نشان دادند . مزیت اصلی اقدام اخلاقی، ، اگر تفاوت بین برندهای رقیب حاشیه باشد، سپس به لحاظ اخلاقی فرصتی برای تمایز ارائه می دهد. یافته های کری یر و راس (۱۹۹۷) نشان می دهد که: اخلاقیات شرکت در تصمیم گیری خرید مهم هستند؛ مصرف کنندگان رفتار اخلاقی را به عنوان بخشی از شرکت ها انتظار دارند ، مصرف کنندگانی که با درک اخلاق با اهمیت به آن حاضر به پرداخت بیشتر به (پاداش) محصولات شرکت های اخلاقی می باشند. در واقع اگر مصرف کنندگان مایل به پاداش دادن به مسئولیت اجتماعی هستند، ساختار تصویر مسئولیت اجتماعی باید قدرت تبیینی برند و تصویر مسئولیت اجتماعی برند را افزایش می دهد و مصرف کنندگان ممکن است از شرکت هایی رعایت اخلاقیات نمی کنند خرید کنند ، اما آنها را در قیمت های پایین تر (مجازات) رها کنند.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

این پژوهش مبانی نظری فوق را در قالب فرضیات زیر می آزماید:
H1 : تصویر مسئولیت اجتماعی برند بر تصویر کیفیت محصول تاثیر معناداری دارد.
H2 : تصویر مسئولیت اجتماعی برند بر تصویر کیفیت خدمات تاثیر معناداری دارد.
یافته های جعفر نژاد و همکاران (۲۰۱۲) نشان داد که وفاداری به برند از طریق ارزش درک شده مشتریان از محصول و خدمات آن مورد بررسی قرار گرفت به این معنا که مشتریان با ادراکاتی که نسبت به خدمات و محصول دارند می توانند با تمییز ترجیحات نام های تجاری به آن نام بخصوص وفادار بمانند و نتایج چن و همکاران (۲۰۱۱) نشان می دهد که برند و تصاویر شرکت به طور قابل توجهی بر کیفیت تاثیر می گذارند، و کیفیت نیز تاثیر قابل توجهی بر ارزش روابط دارد و همچنین تحقیقات پریچارد و دنیس (۱۹۹۷)، آکر (۱۹۹۶)، و پریچارد، و همکاران، (۱۹۹۹) و ریچ (۲۰۰۲) نیز می توان اشاره کرد که بیان کردند کیفیت محصول و کیفیت خدمات وفاداری به برند را تحت تاثیر قرار می دهند در این پژوهش مبانی نظری فوق با فرضیات زیر آزموده شده است.
۳H : تصویر کیفیت محصول بر وفاداری برند تاثیر معناداری دارد.
H4 : تصویر کیفیت خدمات بر وفاداری برند تاثیر معناداری دارد.
مصرف کنندگان ممکن است توسط مسئولیت اجتماعی یک برند برانگیخته شوند و خرید کنند زیرا به آنان اجازه میدهد که ارزش های شخصی و هدف سازگار خود را در چارچوب شخصیت برند بیان کنند. همچنین امکان تبادل دو جانبه بین مصرف کننده و برند به رسمیت می شناسد. بنابراین وقتی که برند مسولیت اجتماعی خود را نشان می دهد و مصرف کنندگان آنرا مشاهده می کنند اقدام خاصی که دلالت بر یک هدف شخصی یا ارزش مهم است هنجاری متقابل که آنها خود را موظف به دادن چیزی به برند در مقابل تلاش های خود منبال خواهند کرد. به طور ویژه تمایل پاداش دادن به یک برند برای دوستدار محیط زیست خود است تلاش به عنوان تکنیکی رفت و برگشتی مورد استفاده بوسیله مصرف کنندگان برای آنها این مسئله به خصوص معنی دار مشاهده شده است.انتظار این تحقیق هدایت نگرش مصرف کنندگان زمانی مطلوب ترین خواهد بود که یک به عنوان مسئولیت اجتماعی برند را درک کنند و مایل به پاداش دادن به برند برای اقدامات خود است. (Robert.M, David M. B 2008). مجموعه ابعاداصلی شخصیت برند اکر (۱۹۹۷)، مسئولیت برند را در بر ندارد اما نزدیک به این دیدگاه مسئولیت اجتماعی در چارچوب اکر در بعد شایستگی گنجانده شده است که با واژگان اعتبار وقابلیت اعتماد، شعور و توانایی ذهنی و موفقیت تعریف می شود. (Robert.M, David M. B 2008) بنابراین فرضیه ای بر این مبانی نظری صورت میگیرد عبارت است از :
H5 : تصویر مسئولیت اجتماعی برند بر شخصیت برند تاثیر معناداری دارد.
شخصیت انسانی بطور سلسله مراتبی(آیزنک، ۱۹۷۴) با صفات سطوح پایین ترکیب و ابعاد گسترده تر عوامل شخصیتی را تشکیل می دهند. به طور کلی توافق کردند که پنج بعد شخصیتی گسترده (به عنوان مثال، “پنج بزرگ") در توصیف شخصیت انسانی وجود دارد (کوستا و همکاران، ۱۹۹۲). که در شیوه ای مشابه، آکر (۱۹۹۷) پنج بعد وسیعی از شخصیت برند (صداقت، هیجان، شایستگی، پیچیدگی وکمال)، هر کدام به نمایندگی از ویژگی های شخصیتی خاص می باشد. تحقیقات کیم و همکارانش (۲۰۰۱)، و بروکس و همکارانش (۲۰۰۷) نشان داد که وفاداری به برند تا حد زیادی تحت تاثیر شخصیت برند قرار می گیرد Kim et al. 2001; Florence et al ,2009 ) (.بنابراین فرضیه ای بر این مبانی نظری صورت می گیرد عبارت است از
H6 : شخصیت برند بر وفاداری برند تاثیر معناداری دارد.
با توجه به مباحث ذکر شده، در این تحقیق با توجه به مدل­های موجود در زمینه تاثیر مسئولیت اجتماعی بر وفاداری به برند و با محوریت مدل (Allen Z. Reich 2002) در این تحقیق به توسعه مدل مذکور با درنظر گرفتن مولفه و ابعاد شخصیت نام­تجاری پرداخت خواهد شد. مدل مفهومی پژوهش به صورت ذیل می­باشد.
تصویر کیفیت محصول
تصویر کیفیت خدمات
شخصیت برند
شکل ۲-۲ مدل مفهومی تحقیق
H₁
H₂
H₅
H₄
H₃
H₆

فصل سوم

روش پژوهش

۳-۱ مقدمه

امروزه پژوهش علمی تأثیر چشمگیری بر رشد و گسترش علوم و دانش بشری گذاشته است. هدف از پژوهش علمی شناسایی پدیده ­ها، مشخص نمودن روابط بین پدیده­هاست و به دنبال آن در پی دستیابی به قواعد و قوانینی است که به وسیله­ آن بتوان تغییرات این پدیده ­ها را پیش ­بینی نمود. پژوهش علمی امری است نظام­دار، منطقی، تجربی، تکرارپذیر و انتقال­پذیر که از طریق ساختار علمی، داده ­ها را خلاصه نموده و به وسیله­ شیوه ­های تحلیل، توانایی شناسایی روابط کلی را افزایش می­دهد. این پژوهش با نوعی مسأله یا مشکل آغاز می­ شود که با بهره گرفتن از روش علمی به دنبال یافتن جواب آن هستیم(سرمد، ۱۳۸۳).
هرچند که حصول توافق میان دانشمندان و پژوهشگران درباره تعریف پژوهش علمی چندان ساده نیست اما تحقیق عبارت است از فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت نامعین. بنابراین تحقیق فرآیندی است که از طریق آن می توان درباره ناشناخته به جستجو پرداخت و نسبت به آن شناخت لازم را کسب کرد. در این فرایند از چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آنها به یافته ها، تحت عنوان روش شناسی یاد می شود. این سوال که چگونه داده ها گردآوری شود و مورد تفسیر قرار گیرند، به طوری که ابهام حاصل از آنها به حداقل ممکن کاهش یابد ،مربوط به روش شناسی تحقیق است. پاسخ این سوال را می‌توان با توجه به قواعد و اصول مورد استفاده در پژوهشهای علوم انسانی و دیدگاه های فلسفی زیر بنایی آنها بدست آورد(سرمد و دیگران،۱۳۸۷، ۲۲).در تعریفی دیگر، پژوهش فرآیندی است که از طریق آن می‌توان درباره ناشناخته‌ها به جستجو پرداخت و نسبت به آن شناخت لازم را کسب نمود. در این فرایند از چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آن‌ها به یافته‌ها تحت عنوان «روش شناسی» یاد می‌شود. روش علمی یا روش پژوهش علمی فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت نامعین است (مقیمی،۱۳۸۵)
روش های پژوهش، در واقع ابزارهای دستیابی به واقعیت به شمار می رود. روش عبارت است از مجموعه فعالیت هایی که برای رسیدن به هدفی صورت می گیرد و پژوهش عبارت است از مجموعه فعالیت هایی که پژوهشگر با بهره گرفتن از آنها به قوانین واقعیت پی می برد.روش های پژوهش متعددند و هر روشی تا اندازه ای به کشف قوانین علمی کمک می کند (دلاور،۱۳۸۹، ۲۵).

پر فشار جنب حاره ی آزور پدیده ی غالب دوره ی گرم ایران است و تمام ایران را در جنوب کوههای البرز تحت استیلا ی خود در می آورد به دلیل نزول دائمی هوا ، هیچ گونه حرکت صعودی انجام نمی گیرد و تمام ایران از آسمانی صاف و بدون ابر و باران بر خوردار است . استقرار دراز مدت هوا بر روی ایران سبب به وجود آمدن توده هوای قاره ای حاره ای (ct) گرم و خشک می گردد . ارتفاع کف پر فشار جنب حاره ای آزور در همه جای ایران و از روزی به روز دیکر ثابت نیست . در نواحی غربی ایران به سطح زمین بسیار نزدیک است و لی در قسمت های جنوب شرقی از سطح زمین فاصله دارد ( علیجانی ، ۱۳۷۹) . در فصل تابستان حوضه ی شهرستان سنندج همانند سایر مناطق کشور تحت استیلای پرفشار جنب حاره ای قرار می گیرد . با توجه به حد اکثر مطلق دما در منطقه و همچنین نبود بارش فصل گرم سال دلیل قطعی وجود این پر فشار بر منطقه می باشد .تو ده هوای گرم شمال آفریقا و عربستان و بیابان های ایران ، تشکیل دهنده ی این توده هواست که فصل تابستان منطقه را تحت تاثیر قرار می دهد . در جه حرارت این توده هوا بسیار زیاد است و رطوبت آن نیز بسیار کم است . ۳ تا ۴ ماه از سال در این منطقه و سایر مناطق ایران استقرار می یابند گاهی اوقات بر اثر نفوذ توده هوای گرم و خشک آفریقا و عربستان ، دمای هوا تا درجات بسیار بالا در این حوضه افزایش می یابد که متاثر از این توده هواست ( علیجانی، ۱۳۷۹). با توجه به ۴ عامل هوایی نام برده که در آب و هوای فصول گرم و سرد ایران و بخصوص حوضه ی شهرستان سنندج موثرند ، توده هواهایی که حوزه ی شهرستان سنندج را تحت تاثیر قرار می دهند به تفکیک فصول به صورت زیر خلاصه شده است .
در دوره گرم سال
-پرفشار جنب حاره ای آزور
- بری گرمسیری (ct) از منشاء فلات مرکزی ایران ، صحرا و عربستان .
در دوره ی سرد سال

• • بحری قطبی (mp) از شمال غرب و غرب ، از مبداء اقیانوس اطلس و مدیترانه .

• • بری قطبی (cp) از شمال شرق و شمال غرب و از مبداء سیبری

• • توده هوای شمالگان (ca) از شمال غرب و از مبداء سیبری .

بدیهی است توده هواهایی که از جهات غرب و شمال غربی که به این منطقه می رسد اکثر بارندگی های حوضه را تشکیل می دهند .(ناصری ،۱۳۸۸)
بررسی و تحقیق در میزان بارندگی های هر ناحیه و پراکندگی آن در طول زمان و مکان اهمیت فراوانی در شناسایی اقلیم هر ناحیه دارد. (جعفر پور ،۱۳۵۶). متوسط بارش در ایستگاه سنندج طی دوره ی بیست ساله (از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۸۶)۳۹۶ میلیمتر در سال است اما توزیع بارش در ماه های سال بسیار نا متناسب است . (رفاهی ۱۳۷۹)
شروع بارش در حوضه ی شهرستان سنندج با پیدایش شرایط جبهه زایی و سیکلون زایی همراه است که با ماه مهر آغاز و تا ماه خرداد ۹ ماه از سال ادامه دارد . از ماه خرداد به بعد کاهش شدید بارش بسیار مشهود است . در بهار به دلیل عقب نشینی باد های غربی به طرف شمال ، بارش افت می کند . کاهش و سپس قطع بارش در ۴ ماه از سال یعنی از خرداد تا شهریور از خصوصیات این منطقه است . کاهش بارش با افزایش دما و حاکمیت خشکی همراه است (حیدریان ، ۱۳۸۶). ریزش های جوی معلول سیستم های باران زای غربی است.
در فصل زمستان تحت تاثیر رطوبت مدیترانه ، همراه با ورود توده هوای سیبری ضمن حد اکثر بارش ، نزولات را به صورت برفی داریم . در فصل بهار نقش رطوبتی دریای مدیترانه چشمگیر است . در فصل پاییز نیز بارش ها متاثر از رطوبت اقیانوس اطلس و در یای مدیترانه می باشند .در فصل تابستان به دلیل استیلای پرفشار جنب حاره بارندگی کم و ناچیز است . در حالت کلی بارش های دوره ی سرد سال بیشتر سیکلونی هستند در حالیکه بارش های دوره ی گرم سال بیشتر همرفتی می باشند . سهم بارش های همرفتی نسبت به سیکلونی بسیار کم است . (علیجانی ،۱۳۷۹).
.موقعیت و مشخصات آماری ایستگاه مورد مطالعه
قبل از بررسی و تحلیل پراکنش زمانی و مکانی عناصر اقلیمی در منطقه مورد مطالعه لازم است به چگونگی استخراج داده های آب و هواشناسی بپردازیم . از آمار سینوپتیکی ایستگاه سنندج ( از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۸۶) به مدت ۲۰ سال برای دست یابی به نتایج آب و هوا در منطقه استفاده شده است .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۶-۱- بررسی پارامتر های اقلیمی منطقه
طی دوره­ آماری ۱۳۶۷ تا ۱۳۸۶پارامترهای:

1. 1. توزیع ماهانه بارش

1. 1. توزیع فصلی بارش

1. 1. نوسانات سالانه بارش

1. 1. مقادیر متوسط یخبندان

1. 1. نوسان فصلی دما

1. 1. میانگین ماهانه ی نم نسبی

را بررسی می­نمائیم تا وضعیت اقلیمی منطقه مشخص گردد.
۱-۶-۱-توزیع ماهانه بارش
جدول (۱-۱) توزیع ما هانه بارش در ایستگاه سنندج از سال ۱۳۶۷ الی ۱۳۸۶ (سازمان هواشناسی استان )