متأسفانه با وجود اهمیت این مسئله و با توجه به آنکه یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های عصر فراصنعتی، رضایتمندی اطلاعاتی کاربران است، بسیاری از سیستم های اطلاعاتی ایرانی ‌به این مسئله بویژه در بُعد رضایتمندی اطلاعاتی مشتریان توجه چندانی نکرده و نتوانسته‌اند مشتریان را از لحاظ اطلاعاتی راضی نگاه دارند (ربیر،۲۰۰۷).

از طرفی، باید گفت یکی دیگر از علل بی‌توجهی به رضایتمندی کاربران، نبود تعریفی مشخص و واضح از ابعاد و ویژگی‌های این نوع رضایتمندی است. به هر حال، با وجود تعریفهای متنوع از واژه رضایتمندی کاربر و ارائه تعریفهایی همچون ایجاد حالت شادمانی، خشنودی و مطلوبیتی که در نتیجه تأمین نیازهای مشتری توسط ارائه‌ کننده یک خدمت در مراجعه‌کنندگان ایجاد می‌شود، این رضایتمندی می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی همچون امنیت شغلی، کاهش خطا، صحت اطلاعات، دسترسی آسان، آموزش‌های ارائه شده در این زمینه و خدمات پس از فروش به کار گرفته شده و … افزایش یا کاهش یابد. (حسینی ،۲۰۰۵،شماره ۵،۴۱-۴۷ ) که توسط مدیریت وب‌سایت یا عاملان فروش به کاربر ارائه می‌شود. در این تعریف، برخی مسائل مهم همچون کیفیت اطلاعات و کیفیت سیستم ارائه شد، مد نظر قرار گرفته که بر اساس تعریف و در تحقیق حاضر، ‌به این مفاهیم نیز توجه شده است.

کیفیت سیستم و کیفیت اطلاعات نرم افزارهای ارائه شده در عمده بحث این عامل است. (موسوی،۱۳۹۳، شماره ۴،۵۸-۶۳ )

ارزیابی مستمر به عنوان یکی از مراحل اصلی ایجاد و توسعه سیستم های اطلاعات مطرح است و هدف اصلی آن، توجه به مسایل مؤثر در سیستم سلامت است. (سقایی نژاد،۱۳۹۰،شماره ۵،۴۷-۵۰ ) ساختار بهداشت و درمان و به خصوص مراکز بهداشتی و درمانی دولتی کرمانشاه نیز با توجه به حجم انبوه اطلاعات بی نیاز از این ارزیابی نبوده و ارزیابی بر سنجش ارزش نسبی پدیده ها با بهره گرفتن از معیار های معین تأکید دارد و هدف از انجام تحقیق ارزیابی تعین میزان مطابقت کار انجام شده در هر بیمارستان و مقایسه سیستم اطلاعاتی و کیفیتی سیستم و رضایت کاربر در بیمارستانهای دولتی سطح کرمانشاه می‌باشد.

۱-۲ بیان مسأله پژوهش

در نظام بهداشت و درمان نیز اطلاعات حائز اهمیت فراوان است. نظام بهداشت و درمان برای تعیین اهداف و اولویت بندی فعالیت ها، پایش اقدامات انجام شده، بازبینی مداخله های جاری و انجام تغییرات مورد لزوم، ناگزیر از به کار گرفتن اطلاعات است لذا در کنار نظام مراقبتی وجود یک نظام جاری و مطلوب اطلاعاتی که تامین، حفظ، بازیابی و توسعه مناسب اطلاعات را عهده دار باشد یک ضرورت محسوب می‌گردد.

با توجه به حجم انبوه اطلاعات تولید شده و تنوع آن در بیمارستان‌ها به طور حتم ازفناوری بی نیاز نیست و محصول این دانش، پدیدآوردن سیستم های اطلاعاتی مطرح است و هدف اصلی آن، توجه به روز درآمدن ابزاری تحت عنوان سیستم اطلاعات بیمارستانی تأکید و ضرورت توسعه این گونه سیستم ها را توجیه می‌کند.

به طورکلی پیاده سازی سیستم اطلاعات مدیریت بیمارستانی به عنوان ضرورتی مهم که باید بتواند وضعیت بیمارستان و نیازهای آینده را شناسایی کند می‌باشد و نقش این سیستم در فراهم آوردن اطلاعات مدیریت بیمارستان و سیستم بهداشت و درمان جامعه و نیز اطلاعات پایه ای برای برنامه ریزی فعالیت بیمارستان به طوری که اساس و زمینه برای تضمین کیفیت خدمات بیمارستان می‌باشد.

نکته مهمی که نباید فراموش شود این است که سیستم اطلاعات مدیریت را تنها در صورتی می توان ابزار مهم و کارآمد مدیران در امر تصمیم گیری محسوب کرد که متناسب با نیاز های مدیریتی ایشان طراحی شده باشد (کرونهلم ،۲۰۰۳،۲۵-۲۶).

و هدف سیستم جامع اطلاعات بیمارستانی از به کارگیری کامپیوترها و تجهیزات ارتباطی، گردآوری، ذخیره سازی، پردازش، بازیابی و انتقال اطلاعات مدیریتی و همچنین اطلاعات مراقبتی در یک شبکه ارتباطی در تمام بیمارستان هایی است که فعالیت های مرتبط دارند و نیز هدف دیگر برآورده ساختن نیازهای کار تمام کاربران مجاز سیستم. با بهره گرفتن از HIS در بیمارستان های آموزشی امکان تحقیق و پژوهش ‌در مورد بیماری های بیماران بستری شده در محدوده فیزیکی جغرافیایی خاص و روش های پیشگیری و کاهش آن ها فراهم خواهد شد.

ارزیابی مستمر به عنوان یکی از مراحل اصلی ایجاد سیستم های اطلاعاتی مطرح است و هدف اصلی آن، توجه به مسایل مؤثر در سیستم سلامت است. ارزیابی بر سنجش ارزش نسبی پدیده ها با بهره گرفتن از معیارهای معین تأکید می‌کند. (تافلر ،۱۳۷۰، شماره ۱،۱۳-۱۵ )

از آنجایی که سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی به عنوان سیستم های پیچیده سازمانی شناخته می‌شوند، ارزیابی دقیق آن ها کار مشکلی خواهد بود. گردآوری فهرستی از کارکردهای مختلف اینگونه سیستم ها معمولاً به اختلاف نظر ذینفعان می‌ انجامد. به همین علت در این نگارش ساختاری برای طبقه بندی قابلیت‌ها ایجاد شده است تا بتوانیم این محصولات را از محورهای مختلف مورد ارزیابی قرار دهیم (مختاری پور، ۱۳۹۰: ۱۸۱-۱۸۵).

از آنجایی که ذینفعان سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی طیف گسترده ای از افراد را شامل می‌شوند و این طیف گسترده دارای نیازمندی‌ها و سلایق متنوعی می‌باشند، جمع‌ آوری نیازمندی‌های کارکردی مناسب مشکل بوده و نیاز به روشی می‌باشد تا ارزیابی را آسان‌تر نماید.

با توجه به تاثیرات سیستم اطلاعات بیمارستانی در فرایند درمان بیماران و عملکرد سازمان، ضرورت دارد کیفیت خدماتی، که به وسیله این سیستم ها ارائه می شود مورد ارزیابی قرار می‌گیرد از این رو پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و مقایسه سیستم های اطلاعاتی بیمارستان مزایای رقابتی و به کارگیری سیستم های اطلاعات بیمارستانی در بیمارستانهای دولتی شهر کرمانشاه توسط اندازه گیری کیفیت اطلاعات و کیفیت سیسستم اطلاعات و رضایت کاربر طبق مدل دلون و مکلین انجام می شود. درک دلیل پذیرش یا عدم پذیرش سیستم‌های کامپیوتری از سوی کاربران به عنوان یکی از چالشی ترین موضوعات در مطالعات سیستم‌های اطلاعات به شمار می رود (علوی،۱۳۹۱ شماره۱۰).

۱-۳ سیستم های اطلاعاتی در بیمارستان

۴- معیار صحت علم دینی

نظر مشهور که متأثر از منطق ارسطویی و فلسفه اسلامی است – که به چیستی اشیاء نظر دارد و نگاه ابزارانگارانه به علم ندارد – همان تطابق با واقع است؛ یعنی اگر یافته و گزاره علمی تطابق با خارج و نفس الامر داشت علمی و صحیح است و گرنه نمی توان آن را در علم دینی جای داد. (نادری، خدابخشیان، ۱۳۸۵، ص. ۲۲ ).

۴-۱- حقیقت گرایی

بر پایه این معیار، صرف مطابقت با واقع، با نظر به شواهد تجربی، معیار حقیقت نیست، بلکه باید امور واقع و شواهد تجربی مربوط به آن ها، در قالب تفسیر رمزی جهان قرار گیرد و به سخن دیگر، با حقیقت نهایی و نهانی امر مورد مطالعه هماهنگ باشند و در نهایت با نظام یکپارچه ای از حقایق مرتبط با یکدیگر که روح درکشان می‌کند متلائم باشند. حقیقت در این بیان، تنها صفت گزاره های (مطابق با واقع)، نیست بلکه در عین حال و در اصل، ویژگی سرشت اشیاء است. تلائم با این حقیقت سرشتی اشیاء، شرط لازم حقیقت داشتن گزاره های ماست؛ در غیر این صورت یافته های مربوط به امور واقع گرچه مبتنی بر شواهد تجربی باشند، کاذب اند. (همان، ص. ۲۲ ).

۴-۲- حقانیت و کارایی در جهت الهی

اگر معیار حقانیت، مطابقت با واقع باشد باید ابزارانگاری در علم را با حقیقت نمایی آن همراه ندانست اما اگر معیار حقانیت، هماهنگی با جهت خلقت و کارایی در جهت بندگی باشد – یعنی امری که از طریق وحی قابل احراز است – آن گاه باید اثبات کارایی را برای هر علم با اثبات حقانیت آن همراه دانست، از این رو حقانیت علم به هماهنگی آن با حقایق عالم بازگشت می‌کند و حقیقت عالم هم سیر به سوی خداوند متعال ( جل و علی ) است، پس هر امری از جمله علم به میزان تناسب با این سیر، حقانیت، استحکام و دوام می‌یابد و هیچ معیاری، قوی تر و اصیل تر از این نیست. در ادامه ارائه دهنده این نظریه با توجه به نقش نظریه ها در علوم بیان می‌دارد : به اعتقاد ما نظریه ها نظام احتمالات قاعده مند شده ای هستند که باید کارایی آن ها در جهت توسعه و تکامل الهی به اثبات رسد. (همان، ص. ۲۳ ).

امکان علم دینی، مؤلفه های اساسی علم دینی، روش شناسی علم دینی، مبانی و مفروضات علم دینی، و راهبردهای نظری و راهکارهای عملی تحقق بخشیدن به علم دینی را می توان مهمترین محورهای بحث درباره علم دینی دانست. کسانی که علم دینی و اسلامی را نمی پذیرند، به نظر خود، دلایلی برای عدم امکان ذاتی یا وقوعی آن دارند و بر این باورند که علم دینی، به دلیل وجود این موانع، امکان ذاتی یا وقوعی ندارد. مسئله علم دینی و اسلامی کردن علم، قلمروی گسترده را در بر می‌گیرد؛ از علوم پایه و علوم تجربی طبیعی تا علوم انسانی تبیینی، توصیفی و کاربردی. (رجبی، ۱۳۹۰، ص. ۷ ).

اعتقاد به علم دینی و ضرورت تأسیس و پرداختن به آن ‌به این معنا نیست که پژوهش های تجربی بی ارزش اند و باید آن ها را تعطیل کرد. تمام پژهش هایی که در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی انجام می گیرند، در صورت برخورداری از اعتبار لازم و کافی، قابل استفاده و استناد و در حد خود، ارزشمندند. البته اعتبار آن ها در چارچوب مبانی و روش های معتبر از منظر دین تعیین می شود و با این محک اعتبار می‌یابد. در این صورت، آن پژوهش ها باید تداوم یابند و ارزش خاصی دارند، البته علوم انسانی موجود جای نقد، پیرایش و تکمیل دارد. علم دینی بدین معنا است که نباید به بهانه تجربی بودن علوم، دستاوردهای روش وحیانی و دین را کنار گذاشت و تصور کرد که ما تنها یک راه و یک روزنه به جهان خارج داریم و آن تجربه است و با این پندار که دیگر روش های شناخت نامعتبرند، خود را از آن ها محروم سازیم؛ چنان که نباید از مبانی سکولار دستاوردهای تجربی غافل شد و دستاوردهای کنونی علوم انسانی تجربی را مسلم و پذیرفتنی و راهگشا دانست؛ بلکه باید در جهت نقد، پیرایش و تکمیل آن به صورت جدی تلاش کرد و به لحاظ زیر ساخت های جهان شناختی، معرفت شناختی، انسان شناختی، روش شناختی، جامعه شناختی و حتی ارزش شناختی به تجزیه و تحلیل، پیرایش و تنقیح و اصلاح و تکمیل آن همت گماشت. (همان، ص. ۸ ).

مقصود از علم دینی این نیست که در متون دینی منظومه های معرفتی مختلف وجود دارد و در هر زمینه، علمی مشخص با ویژگی های خاص آن علم وجود دارد؛ بلکه مقصود آن است که باید گزاره های علم دینی را استخراج کرد؛ سپس آن را تنظیم و تنسیق نمود و با آن به نظریه پردازی پرداخت و علم دینی را سامان داد، در متون دینی، گزاره های دینی ناظر به مسائل علمی، در حدی که بتوان به نظریه پردازی پرداخت و علمی دینی را بنیان نهاد، وجود دارد ‌بنابرین‏، علم دینی ‌به این معنا امکان پذیر است. (همان، ص. ۸ ).

برای واژه علم دینی، کاربرها، تعاریف و الگوهای مختلفی ارائه شده است که نباید با یکدیگر خلط شوند؛ چنان که نباید تصور شود که با نقد یکی از آن ها، همه از گردونه خارج می‌شوند و قابل بررسی، دفاع، تأسیس و یا توصیه نیستند. اگر وجود یک منظومه معرفتی از علوم انسانی در متن دین یافت نشود، به هیچ روی نمی تواند دلیل عدم امکان تأسیس همان منظومه معرفتی با استخراج و تنسیق گزاره های دینی ناظر به آن باشد. نفی امکان مدل سازی یا نظریه پردازی با آموزه های متون دینی یا بر مبنای داده های دینی، هرگز به معنای نفی کشف یک نظام اجتماعی حقوقی، اقتصادی یا سیاسی از متون دینی نیست؛ چنان که عدم تدوین علم دینی به معنای یک منظومه معرفتی و روشمند با تنسیق و تنظیم گزاره های دینی و ارائه نظریه تا کنون، دلیل عدم امکان تأسیس چنین علمی در آینده نزدیک یا دور نیست؛ همچنین مناقشه جدی در امکان تأسیس علم دینی در قلمرو علوم پایه یا علوم تجربی طبیعی یا برخی علوم فنی و مهندسی، به معنای عدم امکان علوم انسانی دینی نیست. چنین مغالطه هایی در میان ناقدان و منکران علم دینی، بسیار رخ داده است و برخی، از چنین مغالطه کاری هایی برای نفی علم دینی نتایجی گرفته اند. (همان، ص. ۹ ).

شکل دیگر علم دینی، علمی است که بر پایه مبانی و روش های معتبر از منظر دین شکل گیرد. در تأسیس چنین علمی، لزوماًً همه گزاره های آن، برگرفته از متن دین و بیانات وحیانی نیست؛ هر چند به لحاظ مبانی هستی شناختی، انسان شناختی، معرفت شناختی و روش شناختی مورد تأیید دین است. این مدل از علم دینی، چه بسا دست یافتنی تر و دارای طرفداران بیشتری است. هر دو قالب یاد شده، امکان ذاتی و وقوعی دارند و شبهه ها و نقد هایی که به علم دینی دارد شده اند، نمی توانند هیچ یک از این دو قالب را از صحنه اعتبار علمی خارج کنند و آن را در مقام ثبوت یا اثبات، بی اعتبار سازند. (همان، ص. ۹ ).

درصد فراوانی

فراوانی

تحصیلات

۳/۱۴
۱۵
دیپلم
۴/۱۱
۱۲
فوق دیپلم
۶/۴۸
۵۱
کارشناسی
۷/۲۵
۲۷
کارشناسی ارشد
۱۰۰
۱۰۵
کل

در نمودار ۴-۲ همان گونه که مشاهده می_­­شود بعد از مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد با ۷/۲۵ درصد در مرتبه دوم قرار گرفته و مقطع تحصیلی دیپلم با ۳/۱۴درصد ، دیپلم با ۴/۱۱ درصد به ترتیب مرتبه سوم و چهارم را به خود اختصاص داده است.

­

۵۲

نمودار ۴-۲- توزیع فراوانی تحصیلات را بر حسب نوع دانشگاه نشان می_­دهد. همان گونه که در نمودار زیر مشاهده می_­شود در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید چمران دارای ۱۶ نفر کتابدار بالاترین فراوانی را به خود اختصاص داده است ، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور دارای ۹ نفرکتابدار در رتبه دوم و سایر دانشگاه ها نیز با ۲ نفر کتابدار پایین_­ترین فراوانی را دارا می_­باشد. در مقطع کارشناسی دانشگاه علوم پزشکی جندی_­شاپور دارای بالاترین فراوانی با ۲۵ نفرکتابدار و بعد از آن دانشگاه شهید چمران با ۱۹ نفر کتابدار و سایر دانشگاه ها نیز با ۷ نفر کتابدار در رتبه دوم و سوم قرار دارند. در مقطع فوق_­دیپلم به ترتیب دانشگاه شهید چمران با ۵ نفر، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور با ۴ نفر و سایر دانشگاه ها با ۳ نفر کتابدار مشاهده می_­گردد. در مقطع دیپلم دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور با ۹ نفر و دانشگاه شهید چمران با ۶ نفر کتابداردیپلم مشاهده می_­گردد، سایر دانشگاه ها نیز در این مقطع کتابدار نداشته­اند.

۵۳

فراوانی جنسیت

جدول ۴-۳ توزیع فراوانی کتابداران شاغل در کتابخانه_­های دانشگاهی شهر اهواز را به تفکیک جنسیت نشان می_­دهد که بیشترین فراوانی متعلق به گروه زنان با ۴/۷۲ درصد است. این درصد نشان دهنده میزان علاقه زنان به رشته کتابداری و مشاغل فرهنگی نسبت به مردان می_­باشد.

جدول ۴-۳ توزیع فراوانی کتابداران شاغل در کتابخانه_­های دانشگاهی شهر اهوازبه تفکیک جنسیت

درصد فراوانی

فراوانی
جنسیت
۴/۷۲
۷۶
زن
۶/۲۷
۲۹
مرد
۱۰۰
۱۰۵
کل

در نمودار ۴-۳ توزیع فراوانی کتابداران شاغل در کتابخانه_­های دانشگاهی شهر اهواز به تفکیک جنسیت به خوبی این تفاوت را نشان می_­دهد. بالاترین درصد در گروه زنان با ۴/۷۲ درصد و کمترین توزیع فراوانی در گروه مردان با ۶/۲۷ درصد می_­باشد.

۵۴

نمودار ۴-۳- توزیع فراوانی جنسیت را بر حسب نوع دانشگاه نشان می­­دهد در این نمودار منظور از سایر دانشگاه ها ( دانشگاه های آزاد اسلامی – پیام نور و علمی کاربردی ‌می‌باشد ). دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور دارای بالاترین فراوانی با ۳۶ نفرکتابدار زن و بعد از آن دانشگاه شهید چمران با ۳۲ نفر کتابدار زن و سایر دانشگاه ها نیز در مرحله سوم جمعا” با ۸ نفر کتابدار زن مشاهده می‌گردد. توزیع فراوانی گروه مردان نیز در نمودار ذیل نشان می_­دهد که بعداز دانشگاه چمران با ۱۴ نفر کتابدار مرد ، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور با ۱۱ نفر دارای رتبه دوم و سایر دانشگاه ها با ۴ نفر مرد در رتبه سوم قرار دارند.

فراوانی گروه سنی

جدول ۴-۴ توزیع فراوانی کتابداران شاغل در کتابخانه_­های دانشگاهی شهر اهواز به تفکیک گروه سنی می_­باشد. در این جدول گروه سنی ۳۹-۳۰ سال با ۷/۴۶ بیشترین درصد و گروه سنی ۴۹-۴۰ سال با ۸/۲۴ کمترین درصد فراوانی را بخود اختصاص داده_­اند. همان طوری که در جدول منعکس است تعداد ۷۹ نفر از کتابداران کتابخانه_­های دانشگاهی شهر اهواز بین ۳۹-۲۰ سال است و تنها سن ۸/۲۴ درصد از این کتابداران بالای ۴۰ سال می‌باشد

۵۵

جدول ۴-۴ توزیع فراوانی کتابداران شاغل در کتابخانه_­های دانشگاهی شهر اهواز به تفکیک گروه سنی

درصد فراوانی

فراوانی

سن

۶/۲۸
۳۰
۲۹-۲۰ سال
۷/۴۶
۴۹
۳۹-۳۰ سال
۸/۲۴
۲۶
۴۹-۴۰ سال
۱۰۰
۱۰۵
کل

نمودار ۴-۴ توزیع فراوانی کتابداران شاغل در کتابخانه_­های دانشگاهی شهر اهواز را به تفکیک گروه ­های سنی به خوبی نشان می­دهد. همان گونه که مشاهده می_­شود بعد از گروه سنی ۳۹-۳۰ سال که دارای بالاترین درصد فراونی است گروه سنی ۲۹-۲۰ در رتبه دوم با ۶/۲۸ درصد و پایین ترین درصد فراوانی متعلق به گروه سنی ۴۹-۴۰ سال با ۸/۲۴ درصد می‌باشد.

نمودار ۴-۴-توزیع فراوانی ‌گروه‌های سنی بر حسب نوع دانشگاه را نشان می_­دهد. همان گونه که مشاهده می_­گردد در گروه سنی ۲۹-۲۰ سال دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور با ۱۴ نفر دارای بالاترین فراوانی می_­باشد دانشگاه چمران با ۹ نفر و سایر دانشگاه ها با ۷ نفر در مرحله دوم و سوم قرار دارند. در گروه سنی ۳۹-۳۰ سال بالاترین فراوانی متعلق به دانشگاه شهید چمران با ۲۳ نفر می_­باشد و دانشگاه علوم پزشکی با ۲۱ نفر و سایر دانشگاه ها با ۵ نفر به ترتیب رتبه دوم و سوم را به خود اختصاص داده‌اند. در گروه سنی ۴۹-۴۰ سال دانشگاه شهید چمران با ۱۴ نفر بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده است، دانشگاه علوم پزشکی با ۱۲نفر در ردیف دوم قرار دارد و در سایر دانشگاه ها فراوانی در ‌گروه‌های سنی یاد شده مشاهده نگردید.

۵۶

­

فراوانی سابقه کار

جدول ۴-۵ میانگین سابقه کار کتابداران شاغل در کتابخانه_­های دانشگاهی را نشان می_­دهد. جدول بیانگر بالاترین فراوانی سابقه کار در بین سن ۳۹-۳۰ ساله است که بین ۱۰-۶ سال سابقه کار داشته اند. تعداد کل در این جدول به دلیل عدم ‌پاسخ‌گویی‌ برخی از کتابداران ‌به این گزینه ۹۱ نفر می‌باشد.

۵۷

جدول ۴-۵ سابقه کار کتابداران شاغل در کتابخانه_­های دانشگاهی شهر اهواز

کل
بیشتر از ۲۰ سال
۲۰-۱۶
۱۵-۱۱
۱۰-۶
۵-۱
سابقه کار

سن

۲۵
۰
۰
۳
۵
۱۷
۲۹-۲۰
۴۵
۰
۴
۱۰
۲۴
۷
۳۹-۳۰
۲۱
۱۱
۷
۲
۱
۰
۴۹-۴۰
۹۱
۱۱
۱۱
۱۵
۳۰
۲۴
کل

جدول ۴-۶ تعداد سوالات مؤلفه_­های هوش سازمانی و دامنه ‌پاسخ‌گویی‌

آزمون هوش سازمانی

تعداد سوأل

حداقل نمره

حداکثر نمره

تعداد

چشم انداز برنامه راهبردی
۷
۷
۳۵
۱۰۵
سرنوشت مشترک
۷
۷
۳۵
۱۰۵
میل به تغییر
۷
۷
۳۵
۱۰۵
روحیه
۷
۷
۳۵
۱۰۵
اتحاد و توافق
۷
۷
۳۵
۱۰۵
کاربرد دانش
۷
۷
۳۵
۱۰۵

١. هدف عملکرد گرایشی ۴ که بر کسب شایستگی و تأیید در نزد دیگران تأکید دارد. در این جهت گزینی بر مقایسه و نمایش قدرت و توانمندی‌های خود به دیگران تمرکز است و این نمایش قدرت، مبنای خود ارزشی فرد است(آمز، ١٩٩٢ ). فرد تمایل دارد تا اهدافی را دنبال کند که در جامعه هنجار شایستگی است.

٢. هدف عملکرد گریزی که بر دوری جویی از ناشایستگی در نزد دیگران تأکید دارد، به عبارت دیگر در عین حال که فرد نمی خواهد بهترین باشد اما به شکست هم تمایلی ندارد.

٣. هدف تبحری که برافزایش کفایت و کسب مهارت در تکلیف تأکید دارد. این هدف به یادگیری، پیشرفت و مهارت‌های تبحری اشاره دارد. در این جهت گزینی تسلط یافتن، فراگیری موضوعات، اعتلای دانش و بالفعل کردن توانایی‌های بالقوه از طریق یادگیری، هدف اصلی فرد است و خطا به عنوان بخش لاینفک فرایند یادگیری، محسوب می شود و محرکی برای تلاش و اصلاح عملکرد است.استانداردهای ارزیابی جنبه درونی دارند و رضایت و احساس غرور با میزان تلاش صرف شده ارتباط مستقیم دارد و تلاش نکردن احساس گناه و بی کفایتی را به دنبال دارد (آمز، ٩٩٢ ؛ نیکلز و همکاران،١٩٨٩) الیوت(١٩٩٧) اهداف تبحری را به عنوان تمرکز بر رشد شایستگی یا تسلط یافتن بر تکلیف تعریف ‌کرده‌است. از آنجایی که این انگیزه افراد را به سمت مؤفقیت سوق می‌دهد فرض بر این است که نیاز به انگیزه پیشرفت زیر بنای اهداف تبحری می‌باشد.

اهداف عملکرد گریزی به عنوان تمرکز بر اجتناب از احساس بی کفایتی نسبت به همتایان تعریف شده است. تصور می شود اهداف عملکرد گریزی از انگیزه ترس از شکست نشأت گرفته باشد، این انگیزه افراد را به سمت تمرکز بر احتمال شکست سوق می‌دهد. ‌بنابرین‏، آن ها اهداف عملکرد گریزی را در پیش می گیرند تا از وقوع شکست ممانعت کنند. اهداف عملکرد گرایشی به عنوان تمرکز بر کسب شایستگی نسبت به همتایان تعریف شده است. برخلاف اهداف تبحری و عملکرد گریزی تصور می شود اهداف عملکرد گرایشی از یک انگیزه پیشرفت واحد مشتق نشده اند. ممکن است این اهداف یا از نیاز اساسی برای پیشرفت یا از انگیزه ترس از شکست ناشی شده باشد. نیاز به پیشرفت ممکن است افراد را به سمت برگزیدن اهدافی برای دست یافتن به شایستگی نسبت به همتایان سوق دهد. ‌بنابرین‏، ممکن است این افراد بیشتر به منظور دست یافتن به شایستگی در مقابل دیگران درگیر تکالیف شوند تا برای اثبات توانایی خود. در مقابل، چنانچه افراد به واسطه ترس از شکست برانگیخته شده باشند ممکن است اهداف عملکرد گرایشی را برگزینند. در این مورد، آن ها برای دست یافتن به مؤفقیت تلاش می‌کنند زیرا تفوق بر مؤفقیت به معنای ممانعت از تجربه شکست است(برکوویتز^[۶۱]، ۲۰۰۰).

در پژوهش های تحلیل عاملی استقلال این سه سازه تأیید شده است و این اهداف با الگوهای متفاوتی از پی آیندها و پیامدها پیوند داده شده است. استقلال این سه سازه در پژوهش های تحلیل عاملی در ایران را جوکار ( ١٣٨١ ) و خرمایی ( ١٣٨۵ ) تأیید کرده‌اند. سازه چهارمی نیز در تحقیق حاضر مد نظر است. وجود این سازه که از آن با عنوان “بلاتکلیفی در جهت گیری هدف” نام برده می شود در تحقیق خرمایی ( ١٣٨۵ ) تأیید شده است. شواهد تجربی حاصل از این مطالعه و سایر مطالعات وجود این سازه را تأیید ‌کرده‌است. ” بلاتکلیفی در جهت گیری هدف ” به عنوان شک و تردید نسبت به ارزش فعالیت و تکلیف تعریف می شود.

محوریت این جهت گیری، تردید نسبت ‌به این موضوع است که آیا یادگیری تکلیف به شایستگی درونی یا بیرونی منجر خواهد شد؟” این سازه با سازه بی انگیزشی در مدل دسی و ریان ( ٢٠٠٠ ) نزدیکی دارد.

۲-۳-۵- ابعاد جهت گیری هدف

جدول ۴-۱ ابعاد جهت گیری هدف را نشان می‌دهد:

جدول ۲-۳- ابعاد جهت گیری هدف

منبع: الیوت و مک گریگور(۱۹۹۹)

در شکل بالا تعریف و جهت گیری به عنوان دو بعد شایستگی (هدف پیشرفت) نشان داده شده است. مطلق و هنجاری دو شیوهای را تصویر می‌کنند که می توان شایستگی را تعریف کرد. مثبت و منفی (گرایش – اجتناب) دو راهی را نشان می‌دهند که شایستگی را می توان جهت گیری کرد. با توجه به ابعاد شایستگی در نظریه جهت گیری هدف سه چارچوب متمایز به وسیله نظریه پردازان هدف مطرح شده است. رویکرد نظری غالب به جهت گیری هدف در محیط‌های آموزشی چارچوب دو بخشی است که تمایز بین اهداف تسلطی و عملکردی می‌باشد (به بعد جهت گیری توجهی نشده است). تفاوت ساده بین این دو نوع جهت گیری این است که دانش آموزانی که ‌هدف‌های‌ تسلطی را انتخاب می‌کنند، بر یادگیری مواد درسی و تبحر یافتن در تکلیف یادگیری تأکید دارند و دانش آموزانی که ‌هدف‌های‌ عملکردی را انتخاب می‌کنند، در پی نمایش توانایی ها و عملکردشان و مقایسه آن با عملکرد دیگران هستند(الیوت و مک گریگور^[۶۲]، ۱۹۹۹).

‌هدف‌های‌ تسلطی – گرایش که در چارچوب سه بخشی در آن شایستگی به شکل مطلق تعریف شده و به شکل مثبت جهت گیری شده است، ‌هدف‌های‌ عملکردی – گرایش که در آن شایستگی به شکل هنجاری تعریف شده و به شکل مثبت جهت گیری گشته است و ‌هدف‌های‌ عملکردی – اجتناب که در آن شایستگی به صورت هنجاری تعریف شده و به شکل منفی جهت گیری شده است، یعنی هدف های عملکردی به دو بخش گرایش و اجتناب تقسیم می‌شوند، ولی ‌هدف‌های‌ گرایشی تقسیم نمی شود. دانش آموزانی که دارای ‌هدف‌های‌ عملکردی – گرایش هستند، خود را دارای توانایی زیادی می‌دانند و می خواهند عملکرد خودشان را در مقایسه با عملکرد دیگران مورد سنجش قرار دهند و از این راه توانایی‌های خود را به نمایش بگذارند (همان، ۲۰۰۳)

در جهت گیری هدف عملکردی – اجتناب، افراد خود را فاقد توانایی می بینند و ‌بنابرین‏، سعی می‌کنند از نمایش توانایی‌ها و پیشرفت خود به دیگران بپرهیزند چون باعث تثبیت عدم تواناییشان می شود. دانش آموزان با هدف عملکرد-اجتناب سعی می‌کنند از شکست خوردن، کودن یا احمق ا هد. به نظر رسیدن اجتناب کنند (دویک^[۶۳]، ۱۹۹۸)

در چارچوب چهار بخشی ‌هدف‌های‌ پیشرفت ‌هدف‌های‌ تسلطی – اجتناب،به ابعاد چارچوب سه بخشی اضافه می شود (که در آن شایستگی به شکل مطلق/ تعریف شده و به صورت منفی جهت گیری شده است)، یعنی جهت گیری ‌هدف‌های‌ تسلطی نیز به دو بخش گرایشی و اجتناب تقسیم می شود(الیوت و مک گریگور، ۲۰۰۱).

در جهت گیری هدف تسلطی گرایش هدف فرد از انجام تکلیف افزایش دانش و تسلط خود بر آن تکلیف می‌باشد( میدگلی و لجت^[۶۴]، ۱۹۹۸ ؛آمز، ۱۹۹۲ ، دویک، ۱۹۸۸).

جهت گیری ‌هدف‌های‌ تسلطی اجتناب جدیدتر از سه نوع جهت گیری دیگر است. در ساختار هدف تسلطی – اجتناب، شایستگی به عنوان ملزومات مطلق یک تکلیف تعریف شده و پرهیز از ناشایستگی، نقطه جهت توجه می‌باشد. در جهت گیری هدف تسلطی – اجتناب هدف دانش آموز از انجام تکلیف اجتناب از نشان دادن (نمایش) بی‌کفایتی و نا شایستگی خود و اجتناب از فراموش کردن تکلیف می‌باشد.

۲-۴- پیشینه داخلی

الف- سبک‌های یادگیری وخودتنظیمی

ـ عارفی جلالی(۱۳۸۸) درتحقیقی که به بررسی رابطه سبک‌های یادگیری و خودتنظیمی در دانش آموزان شهر شیراز می پردازند، نشان دادند که دانش آموزانی که از سبک‌های یادگیری جذب کننده استفاده می‌کنند، از راهبردهای خودتنظیمی بیشتری نسبت به دانش آموزان دارای سبک یادگیری انطباق دهنده برخوردارند.

– توکلی زاده و همکاران(۱۳۹۰) درتحقیقی با عنوان بررسی رابطه سبک های یادگیری و خود تنظیمی در دانش آموزان پسردوم راهنمایی شهرمشهد، نشان دادند که بین سبک همگرا و خود تنظیمی رابطه مثبت وبین سبک یادگیری واگرابامیزان خودتنظیمی رابطه منفی وجوددارد.

۸- کاهش فساد اداری

مؤلفه هایی مانند فساد اداری، ناکارایی تخصصی، عدم نظارت درونی در بخش عمومی و جریان محدود اطلاعات، کیفیت کالای مدیریت عمومی را کاهش می‌دهند ( خضری، ۱۳۸۴: ۲۵).

انسجام اجتماعی با تعدیل و از مطلوبیت انداختن نارسایی های مذکور، به بهبود عملکرد دولت کمک می‌کند؛ اهداف فردی را در راستای اهداف سازمانی قرار داده و سازگاری بیشتری را بین منافع فردی و منافع جمعی ایجاد می‌کند. همچنان که افول این انسجام، از میان رفتن قاعده مندی در حوزه های مختلف اجتماعی و شیوع فساد اداری در عرصه های سیاسی، اداری، اقتصادی و قضایی را سبب خواهد شد.

بند سوم: تأثیر انسجام اجتماعی بر بزه کاران

در بررسی علل بزه کاری، مسائل و موارد گوناگونی به عنوان عوامل تأثیر گذار شناسایی شده که می توان با بهره گیری از انسجام اجتماعی نسبت به رفع آن ها اقدام و از این طریق زمینه را برای وقوع رفتار تبهکارانه از بین برد. بررسی ها نشان می‌دهد یکی از دلایل ارتکاب جرم، نیاز های جرم ساز مجرمان است. این نیازها، می‌تواند اقتصادی یا اجتماعی باشد. ‌بنابرین‏، برای موفقیت در پیشگیری باید نیازهای جرم ساز بزه کاران بر طرف شود. در صورتی که وقوع جرم ناشی از تفکر ضد اجتماعی مجرم باشد، باید تفکرات وی اصلاح شوند و چنانچه وقوع جرم در اثر نیازهای اقتصادی اوست، رفع مشکل اقتصادی اولویت خواهد داشت. می توان با بهره گیری از انسجام اجتماعی، اثر مشکلات اقتصادی و اجتماعی و خطرز بروز رفتار تبهکارانه را بر طرف ساخته و با نظارت غیر اقتدار گرایانه بر فرد و استفاده از مکانیسم های جامعه پذیری ـ از طریق احترام به سنت، عرف و ارزش ها ـ تمایلات غیر قانونی بزه کاران را کاهش داد. این امر با اقداماتی به شرح ذیل میسر خواهد شد :

۱- کنترل احساسات ضد اجتماعی بزه کاران

در بسیاری از موارد، نگرش های فردی و احساسات ضد اجتماعی مجرمان، عاملی برای ارتکاب جرم است. ‌بنابرین‏، تأکید بر جامعه پذیر ساختن فرد اهمیت می‌یابد. انسجام اجتماعی، نوعی سازه اجتماعی است که از طریق تأثیر گذاری بر رفتارهای فردی به پیامدهای اجتماعی منجر می شود ( تقی لو،۱۳۸۴، ۳۱). بی شک احترام به سنت و ارزش ها، عاملی مؤثر در این زمینه خواهد بود. جایگزین کردن راه و رسم و آداب مردم پسند و اجتماعی به جای مهارت های دروغ گویی، دزدی و پرخاشگری، از جمله اقدامات مناسب است که انسجام اجتماعی با مکانیسم های اخلاقی افراد را جامعه پذیر ساخته و این مهم را تحقق می بخشد (هرمز،۱۳۶۷: ۴۳).

۲- تعدیل تأثیر پذیری بزه کاران از افراد ضد اجتماعی

تحقیقات نشان می‌دهد درگیری و ارتباط با دوستان بزهکار به نحو مثبتی با بزهکاری افراد، در ارتباط است. بیشتر پژوهش گران، ارتباط بین ‌گروه‌های دوستانه بزهکاری و رفتار مجرمانه را مورد تأکید قرار می‌دهند(فرینگتون ،۱۹۸۶ ). ارتباطات و پیوندهای افراد با همسالان ضد اجتماعی بستر ساز اقدامات مجرمانه است. افزایش و برقراری پیوند های محبت آمیز ارتباطات عاطفی میان اعضای خانواده با نظارت دقیق اعضای خانوده بر رفتار و اعمال عضو مستعد بزهکاری، می‌تواند فرد را از محیط ضد اجتماعی همساان دور سازد و احساس تعلقی که تحت تأثیر انسجام اجتماعی درون گروهی در بین افراد خانواده ایجاد می شود، زمینه ساز پیوندهای عاطفی بین آن ها و تعدیل تأثیر پذیری از افراد ضد اجتماعی خواهد بود.

۳- افزایش آگاهی بزهکاران

در برخی اوقات نداشتن آگاهی افراد، عاملی برای بزهکاری آنان است و پلیس برای دادن آگاهی های لازم می‌تواند از انسجام اجتماعی بهره گیرد. الگوها و سرمشق های ضد جرم که معمولا توسط یگان های پلیس شناسایی می شود و در اختیار افراد جامعه قرار گیرد. این امر زمانی محقق می شود که پلیس، بر مبنای راهبرد خود در ایجاد انسجام اجتماعی، آن ها را به اشخاص جامعه منعکس ساخته و آگاهی های لازم را در جامعه ایجاد کند. اطمینان پلیس از این که افراد می‌توانند موقعیت های خطرناک را تشخیص داده و برای مقابله با آن ها طرح ریزی کنند، عاملی اثر گذار در پیشگیری است ( محمد نسل، ۱۳۸۷: ۱۹).

۴- کاهش مشکلات اقتصادی بزهکاران

یافته های تحقیقات انجام شده درباره توسعه بزهکاری، حاکی از آن است که موقعیت اجتماعی و اقتصادی پایین، با بزهکاری دارای رابطه مستقیم است و فقر، به عنوان یکی از عوامل مرتبط با جرم، همواره مورد توجه قرار گرفته است. برای کاهش اثر مشکلات اقتصادی، که زمینه ای برای بزهکاری است، انسجام اجتماعی نقش اساسی ایفا می‌کند. افراد بزهکار، وقتی مرتکب جرمی شده و دستگیر شوند، بعدا با مشکلات عدیده ای در خصوص پیدا کردن شغل و اشتغال در جامعه مواجه هستند. در حالی که ایجاد شرایط رشد اقتصادی و اشتغال پایدار، می‌تواند منجر به گسترش اعتماد اجتماعی و کاهش محرومیت های اقتصادی شود(وندی ، ۲۰۰۰ ). همبستگی اجتماعی حاصل از انسجام اجتماعی، احساس مسئولیت جمعی را برای این افراد فراهم ساخته و با کمک و مساعدت جامعه می توان با رویکرد حمایتی نسبت به تأمین شغل آن ها اقدام کرد .

۵- کنترل بزهکاران با مشارکت مردم

انسجام اجتماعی، که از مجرای رفتار متقابل افراد شکل گرفته و در بستر جامعه تکوین می‌یابد، نقش مؤثری در کنترل اجتماعی دارد و در مقایسه با نهادهای رسمیف نیروهای قضایی و پلیس ـ که به شیوه اقتدار آمیز و مبتنی بر اجبار عمل می‌کنند ـ به شیوه غیر رسمی و غیر اقتدار آمیزمنجر به تأمین امنیت می شود ( هرمز،پیشین: ۵۶). پس نظارت غیر اقتدارگرایانه پلیس برای کنترل بزهکاران، از طریق بهره گیری از انسجام اجتماعی، امکان پذیر خواهد بود. جلب همکاری در این خصوص، مأثر است. پلیس برای آن که مدموران خود را تنها در کنترل مستقیم بزهکاران مشغول نسازد، از نظارت غیر مستقیمی که از طریق افراد جامعه امکان پذیر است، استفاده کرده و محیط را از طریق نظارت همگانی برای ارتکاب جرم ناامن می‌سازد.

۶- برنامه ریزی برای اوقات فراغت افراد مستعد بزهکاری